Phải nghi trước, rồi gỡ được nỗi nghi xong, bấy giờ tin tưởng mới chắc thật. Đó là chuyện của người tộc họ Kalama ở thành phố Kesaputta thời hơn 2.500 năm về trước. Thực tế, thời nào cũng có người Kalama, chứ không phải chỉ trong thời xa xưa. Có thể đoán rằng, những người mang dòng máu Kalama mạnh nhất, hẳn là các nhà khoa học – thí dụ, như các nhà vật lý thiên tài Albert Einstein, Stephen Hawking... Chớ hòng ai thuyết phục họ tin cái gì không thuận lý.
One must first doubt, then dispel the doubt, then one can have true faith. That is the story of the Kalama people in the city of Kesaputta more than 2,500 years ago. In fact, there have been Kalamas in all times, not just in ancient times. It can be guessed that the people with the strongest Kalama bloodline are scientists – for example, the genius physicists Albert Einstein, Stephen Hawking… Don’t try to convince them to believe anything that is not logical.
Đức Phật cũng đã dạy người Kalama qua Kinh Kalama Sutta (AN 3.65), bản dịch của HT Thích Minh Châu viết, trích:
The Buddha also taught the Kalama people through the Kalama Sutta (AN 3.65), translated by Venerable Thich Minh Chau, quote:
“Này các Kalama, chớ có tin vì nghe báo cáo, chớ có tin vì nghe truyền thuyết; chớ có tin vì theo truyền thống; chớ có tin vì được kinh điển truyền tụng; chớ có tin vì lý luận suy diễn; chớ có tin vì diễn giải tương tự; chớ có tin vì đánh giá hời hợt những dữ kiện; chớ có tin vì phù hợp với định kiến; chớ có tin vì phát xuất từ nơi có uy quyền, chớ có tin vì vị Sa-môn là bậc đạo sư của mình.
“Kalamas, do not go by reports, by legends, by traditions, by scriptures, by inferences, by analogies, by superficial evaluations of facts, by preconceptions, by authority, by the Samana as your teacher.
Nhưng này các Kalama, khi nào tự mình biết như sau: “Các pháp này là thiện; Các pháp này là không đáng chê; Các pháp này không bị các người có trí chỉ trích; Các pháp này nếu thực hiện và chấp nhận đưa đến hạnh phúc an lạc”, thời này Kalama, hãy tự đạt đến và an trú!”
But Kalamas, when you yourselves know: “These things are wholesome; these things are blameless; These dharmas are not criticized by the wise; these dharmas, if practiced and accepted, lead to happiness and peace,” Kalama, attain them yourself and abide in them!
Nhà vật lý lý thuyết Albert Einstein (1879 -- 1955) từ khi chưa nổi tiếng đã nghi ngờ lý thuyết của Isaac Newton, và rồi khi Einstein tự tính toán ra các công thức về lý thuyết tương đối, cũng tự nghi ngờ rằng có thể các bài toán của ông tính sai. Nhưng rồi, thế giới khoa học công nhận lý thuyết tương đối, và trao cho Einstein Giải Nobel Vật Lý 1921.
Theoretical physicist Albert Einstein (1879 -- 1955) before he became famous doubted Isaac Newton's theory, and then when Einstein himself calculated the formulas of the theory of relativity, he also doubted that his calculations might be wrong. But then, the scientific world recognized the theory of relativity, and awarded Einstein the 1921 Nobel Prize in Physics.
Điều chúng ta muốn nói nơi đây rằng, Einstein sinh trong gia đình truyền thống Đạo Do Thái Ashkenazi Jews, rồi cậu Einstein học ba năm bậc tiểu học ở một trường Công Giáo tại Munich.
What we want to say here is that Einstein was born into a traditional Ashkenazi Jewish family, and then he studied for three years of elementary school at a Catholic school in Munich.
Nhưng rồi, sau nhiều thập niên suy nghĩ với các lý thuyết khoa học, Einstein nói rằng không hề có Thượng Đế sáng tạo nào cả.
But then, after many decades of thinking with scientific theories, Einstein said that there was no creator God.
Mới tuần trước, có bản tin ghi rằng một lá thư viết tay của Albert Einstein sẽ bán đấu giá ngày 4 tháng 12/2018 tại công ty đấu giá Christie's ở New York City. Thư này viết một năm trước khi Einstein từ trần năm 1955, dự kiến bán ra được giá từ 1 triệu tới 1.5 triệu đôla.
Just last week, it was reported that a handwritten letter from Albert Einstein will be auctioned on December 4, 2018, at Christie's in New York City. The letter, written a year before Einstein's death in 1955, is expected to sell for between $1 million and $1.5 million.
Einstein viết tay lá thư này, trong tháng 1/1954, gửi triết gia về tôn giáo học Erik Gutkind sau khi đọc nhiều sách của Gutkind về Kinh Thánh Thiên Chúa Giáo. Thư viết bằng tiếng Đức, trước tiên là ca ngợi Gutkind đã có chung một nỗ lực muốn làm tốt đẹp cho cõi nhân sinh, và rồi viết:
Einstein handwrote the letter, in January 1954, to philosopher of religion Erik Gutkind after reading several of Gutkind's books on the Christian Bible. The letter, written in German, first praises Gutkind for his shared efforts to improve the human world, and then says:
“Chữ God (Thượng Đế) với tôi không có nghĩa là gì cả, chỉ duy là một bày tỏ và là sản phẩm của sự yếu đuối của nhân loại, còn Bible (Kinh Thánh) là một tuyển tập các huyền thoại đáng kính nhưng khá là sơ khai.”
“The word God means nothing to me, but only a manifestation and product of human weakness, and the Bible is a collection of venerable but rather primitive myths.”
Cũng trong thư này, Einstein nói về huyết thống Do Thái của ông, chất vấn câu chuyện [trong Kinh Thánh] rằng Do Thái là “dân tộc được chọn.”
In this same letter, Einstein speaks of his Jewish heritage, questioning the story [in the Bible] that the Jews are the “chosen people.”
Nơi đây, chúng ta không có ý làm tổn thương những người có niềm tin như Gutkind, cũng không bàn chuyện Einstein dựa vào công thức toán nào, đúng hay sai, để đưa ra kết luận như thế -- chỉ muốn nói rằng Einstein là một người Kalama tuyệt vời.
Here, we do not intend to hurt people who believe like Gutkind, nor to discuss what mathematical formulas, right or wrong, Einstein relied on to reach such a conclusion -- just to say that Einstein was a great Kalama.
Một người Kalama nổi tiếng khác: nhà khoa học Anh quốc Stephen Hawking (1942 –2018), từ thời thơ ấu đã được gọi là cậu bé Einstein. Thời trung học vào trường St Albans School, nơi đây chơi với một nhóm bạn và rồi tình thân này kéo dài trong đời, để rồi thường xuyên gặp nhau để chơi cờ, và có những cuộc thảo luận dài về Thiên Chúa Giáo và lĩnh vực ngoại cảm.
Another famous Kalama: British scientist Stephen Hawking (1942 –2018), known since childhood as the boy Einstein. During his high school years at St Albans School, he played with a group of friends and this friendship lasted throughout his life, so that he often met to play chess, and had long discussions about Christianity and the field of psychics.
Cả Einstein và Hawking đều được gọi là những nhà vật lý lý thuyết thông minh nhất trong thế hệ của riêng họ, và đều là những người khai sáng các chân trời mới cho khoa học nhân loại.
Both Einstein and Hawking were called the most intelligent theoretical physicists of their generation, and both were pioneers of new horizons for human science.
Mới hôm Thứ Ba 16/10/2018, báo chí loan tin rằng Hawking lên tiếng từ nấm mồ: tác phẩm “Brief Answers to the Big Questions” gồm các bài ông viết trong vài tháng cuối đời, mới phát hành, ghi rằng: “Không có Thượng Đế. Không ai chỉ huy vũ trụ này hết.”
Just on Tuesday, October 16, 2018, the press announced that Hawking spoke from the grave: his work “Brief Answers to the Big Questions”, which included articles he wrote in the last few months of his life, was just released, stating: “There is no God. No one commands this universe.”
Hawking cũng là một người Kalama tuyệt vời. Và rất là tế nhị, không nỡ làm nhiều người bạn trong đời buồn: sau khi ông từ trần, mới cho in sách nói rằng chẳng có Thượng Đế sáng tạo nào cả.
Hawking was also a great Kalama. And very tactful, not wanting to upset many of his friends in life: after his death, he published a book stating that there was no creator God.
Xin nhắc lại, bài viết này cũng không có ý tranh cãi gì khác, chỉ thuần thông tin thôi.
Again, this article is not meant to be controversial, it is purely informative.
Còn một nhà khoa học khác hình như cũng có tiền thân là người Kalama: ông này tên là Lal Ariyaratna Pinnaduwage, từng là Khoa học gia cao cấp ở phòng thí nghiệm Oak Ridge National Laboratory và là giáo sư về nghiên cứu ở đại học University of Tennessee. Ông tâm sự rằng, ông sinh ra đã là Phật Tử (vì là người Sri Lanka) nhưng không tu tập gì, chỉ tới khi về hưu năm 2009 mới nghiên cứu trở lại Phật giáo.
There is another scientist who seems to have a Kalama background: his name is Lal Ariyaratna Pinnaduwage, a former Senior Scientist at Oak Ridge National Laboratory and a research professor at the University of Tennessee. He confided that he was born a Buddhist (because he is Sri Lankan) but did not practice anything, and only returned to studying Buddhism after his retirement in 2009.
Nơi đây, chúng ta không có ý nói rằng Pinnaduwage là một người Kalama tuyệt vời, vì ông đụng chạm khá nhiều, ngay cả trong Phật giáo. Ông lập trang web có tên là Pure Dhamma, nói rằng ông đọc hết các Tạng Kinh và kết luận rằng Phật pháp thuần túy là phải trước tiên loại trừ Đại Thừa, Kim Cang Thừa (PG Tây Tạng) và Thiền Tông.
Here, we do not mean to say that Pinnaduwage is a great Kalama, because he touched quite a lot, even within Buddhism. He created a website called Pure Dhamma, saying that he read all the Buddhist scriptures and concluded that pure Buddhism must first exclude Mahayana, Vajrayana (Tibetan Buddhism) and Zen.
Như thế, ông giáo về hưu này đụng chạm quá nhiều. Trước tiên là với bản thân tôi, người tu học cả ba truyền thống trên (theo học pháp từ Chùa Tây Tạng Bình Dương, với pháp phái Lâm Tế). Cũng không tranh cãi nơi đây làm chi, chỉ ghi để biết rằng, người Kalama trong cõi này rất nhiều, và chúng ta mỗi người đều phải tự tìm kiếm.
Thus, this retired teacher has touched too many things. First of all, with myself, who practices all three traditions (studying Dharma from the Binh Duong Tibetan Temple, with the Lam Te sect). There is no point in arguing here, just writing to let you know that there are many Kalamas in this world, and each of us must search for ourselves.
Ông giáo Pinnaduwage viết rằng ông đọc nhiều bản văn nhà Phật bằng tiếng Sinhala (ngôn ngữ của Sri Lanka) nhưng các bản văn này chưa ai dịch ra tiếng Pali hay Anh văn. Ông nói rằng, theo nghiên cứu của ông, nhiều luận thư cũng phải gạt bỏ ra, vì không phải Phật pháp thuần túy (ý muốn nói là tinh ròng, không xen tạp) – trong đó phải gạt bỏ cả Thanh Tịnh Đạo Luận (Visuddhimagga) của ngài Buddhaghosa vì có pha tư tưởng Vệ Đà.
Teacher Pinnaduwage wrote that he read many Buddhist texts in Sinhala (the language of Sri Lanka) but these texts have not been translated into Pali or English. He said that, according to his research, many treatises should also be rejected because they are not pure Buddhist teachings (meaning pure, unmixed) – including Buddhaghosa's Visuddhimagga because it contains Vedic ideas.
Tôi cũng không có ý tranh cãi với ông giáo Sri Lanka đó làm chi, vì chắc chắn rằng vị cư sĩ đó đọc quá nhiều (hiển nhiên, tôi không biết đọc các bản văn viết bằng ngôn ngữ Sinhala). Nơi đây, chỉ muốn nói rằng có rất nhiều người Kalama trong cõi này. Kể cả, trong số đó, cư sĩ Pinnaduwage không nổi tiếng như Einstein và Hawking.
I also do not intend to argue with that Sri Lankan teacher, because that layman certainly reads too much (obviously, I do not know how to read texts written in Sinhala). Here, I just want to say that there are many Kalamas in this world. Among them, the layman Pinnaduwage is not as famous as Einstein and Hawking.
Tới đây, xin nói sang chuyện mình. Bản thân tôi chỉ là người cư sĩ bình thường, không phải nhà vật lý lý thuyết, cũng không phải luận sư hay pháp sư hay bất cứ những gì đáng kính trong cõi này. Nhưng có bạn đọc chất vấn rằng sao tôi có vẻ như người Kalama.
Now, let me talk about myself. I myself am just an ordinary layman, not a theoretical physicist, nor a philosopher or a dharma master or anything that is worthy of respect in this world. But some readers have questioned why I seem like a Kalama.
Câu chuyện là như thế này: tôi không hoàn toàn tin vào luận thư, dù là tiếng Pali. Tôi tin vào kinh hơn, tuy rằng cũng có kinh pha tạp. Lập trường này không xa lạ gì, vì thời xa xưa đã có quý ngài Sautrantikas không tin các bộ A Tỳ Đàm (Abhidhamma) vì cho là hậu tác. Sautrantikas còn gọi là Kinh lượng bộ, chỉ đặt nền tảng trên Kinh tạng, và đưa ra các luận cứ phản bác Luận tạng.
The story is like this: I do not completely believe in commentaries, even in Pali. I believe more in suttas, although there are also mixed suttas. This position is not strange, because in ancient times there were Sautrantikas who did not believe in the Abhidhamma books because they were posthumous. The Sautrantikas, also known as the Sutra Pitaka, are based solely on the Sutra Pitaka and present arguments to refute the Abhidharma Pitaka.
Nhìn lại, các luận thư vẫn có lợi, có nhiều chỗ phù hợp và làm sáng tỏ ý kinh, nhưng cũng có nhiều chỗ đi quá đà, nói những điểm không hề có trong kinh, nghĩa là đưa ra những ý Đức Phật không hề nói.
Looking back, the treatises are still beneficial, in many places they are consistent and clarify the meaning of the sutras, but in many places they go too far, stating points that are not in the sutras, meaning they present ideas that the Buddha never said.
Nhiều học giả nêu ra ý này: Đức Phật không hề nói gì về 17 khoảnh khắc của tâm (17 thought moments), trong khi Luận thư nói rằng một niệm (a single thought process) gồm 17 khoảnh khắc của tâm trải dài qua ba giai đoạn sinh khởi, trụ và diệt.
Many scholars have raised this idea: the Buddha never said anything about 17 thought moments, while the Abhidharma Pitaka states that a single thought process consists of 17 moments of mind spanning three stages: arising, abiding, and ceasing.
Một số học giả cũng nêu nghi vấn về chuyện nói rằng nghiệp người phụ nữ xấu tệ hại y hệt như người có nam căn bất toàn, người bị hoạn và người chuyển giới – trong khi Đức Phật trong kinh lại nói về tất cả những ai mang thân người đều là đại cơ duyên, đặc biệt nói về người phụ nữ rất đằm thắm, rất trân trọng, khi trả lời ngài A Nan rằng khi gặp phụ nữ (nếu có khởi dị tâm) thì nên xem họ như mẹ, như chị của mình…
Some scholars have also questioned the claim that the karma of a woman is as bad as that of a person with an incomplete penis, a eunuch, or a transgender person – while the Buddha in the sutras speaks of all those who have a human body as a great opportunity, especially speaking of a woman who is very gentle and very respectful, when he answered Ananda that When meeting women (if you have a negative thought), you should see them as your mother, as your sister...
Tôi cũng ngờ vực (nhưng không chứng minh được) rằng Kinh Pháp Hoa phải do một vị Thánh Ni viết, không phải chuyện nữ quyền đời thường, nhưng hẳn là để nói lại cho đúng ý Đức Phật mà xã hội trọng nam thời kỳ đó đã làm biến dạng ý kinh.
I also suspect (but cannot prove) that the Lotus Sutra must have been written by a Buddhist nun, not a matter of everyday feminism, but certainly to re-state the Buddha's true meaning, which the male-dominated society of that period had distorted.
Có người nói rằng Luận thư là do các bậc đại tăng kết tập. Đúng vậy. Nên nghi vấn rằng, thử giả thuyết, nếu để cho các đại tăng Thái Lan thời nay kết tập kinh điển, hẳn là quý ngài sẽ cấm vĩnh viễn thành lập Ni đoàn. Chuyện này đã là một nan đề trong Vesak 2014 tại Việt Nam, khi ngài Ajahn Brahm (một trưởng lão ở Úc châu) được GHPGVN mời đọc bài diễn văn trong Vesak vào tháng 5/2014, nhưng rồi vì áp lực các đại tăng Thái Lan, nên giờ chót không cho ngài Ajahn Brahm đọc bài diễn văn. Bài diễn văn đó có chủ đề Bình Đẳng Tính Phái trong Theravada. Xem bản tin và bài diễn văn ở đây: http://www.buddhistchannel.tv/index.php?id=70,11880,0,0,1,0#.W8e4TntKi70
Some people say that the Treatise was compiled by great monks. That's right. It should be questioned that, hypothetically, if the great monks of Thailand today were allowed to compile the sutras, they would have banned the establishment of a nun order forever. This was a problem during Vesak 2014 in Vietnam, when Ajahn Brahm (an elder in Australia) was invited by the VBS to give a speech during Vesak in May 2014, but then due to pressure from the great monks of Thailand, they did not allow Ajahn Brahm to give the speech at the last minute. That speech had the theme of Gender Equality in Theravada. See the news and speech here: http://www.buddhistchannel.tv/index.php?id=70,11880,0,0,1,0#.W8e4TntKi70
Như thế, nếu Luận thư do các đại tăng Thái Lan soạn, sẽ khác với Luận thư do các đại tăng từ Úc châu kết tập.
Thus, if the Abhidharma was composed by Thai monks, it would be different from the Abhidharma compiled by Australian monks.
Thêm nữa, cũng có nghi vấn: nếu đại tăng Thái Lan kết tập kinh điển, hẳn là có áp lực từ vương triều Thái Lan (kiểu phong kiến là thế), trong khi đại tăng Úc châu kết tập sẽ tự do hơn.
Moreover, there is also a question: if Thai monks compiled the sutras, there would certainly be pressure from the Thai royal court (in a feudal style), while Australian monks would have more freedom.
Đó là chưa kể, nếu Luận thư do các đại tăng Việt Nam soạn, chắc gì quý ngài Tiến sĩ nơi phố thị có trình độ giác ngộ như một số vị ẩn tăng nơi núi rừng? Đó là chưa kể, Tiến sĩ Phật giáo học từ Miến Điện, sẽ khác với Tiến sĩ học từ Đài Loan, và hẳn sẽ khác với học từ Đại học Mỹ.
Not to mention, if the Abhidharma was composed by Vietnamese monks, would the Doctors in the city have the same level of enlightenment as some of the hermit monks in the mountains and forests? Not to mention, a Buddhist PhD from Burma will be different from a PhD from Taiwan, and certainly different from a PhD from an American University.
Nhắc lại, nơi đây không có ý làm cho chuyện mất vui, chỉ muốn nói rằng có khi nên thực hiện lời Đức Phật dạy trong Kinh Kalama.
Again, this is not meant to make things unpleasant, just to say that sometimes we should practice the Buddha's teachings in the Kalama Sutra.
Thí dụ như về Thiền Tông. Sách Vô Môn Quan nói rằng pháp này là cửa không cửa. Không cửa thì sao mà vào? Thêm nữa, Thiền Tông lại nói rằng pháp này nằm ngoài kinh điển (giáo ngoại biệt truyền)… Dĩ nhiên, quý Tổ sư tin thật như thế, và tôi đã tin thật như thế (tôi từng nghĩ, Đức Phật tuyệt vời, pháp này là không lời mà truyền dạy…).
For example, about Zen. The book Wumenguan says that this dharma is a door without a door. Without a door, how can we enter? Furthermore, Zen says that this dharma is outside the scriptures (special transmission outside the teachings)... Of course, the Patriarchs truly believed this, and I truly believed it (I used to think, the Buddha is wonderful, this dharma is taught without words...).
Tôi từng đọc trong Kinh Thủ Lăng Nghiêm Tông Thông, Quyển I, bản dịch của Nhẫn Tế Thiền Sư, có chỗ ghi lời một vị sư hỏi Tổ Bá Trượng: “Trước đến giờ, chư Tổ đều có Mật Ngữ trao truyền cho nhau là thế nào?”
I once read in the Shurangama Sutra, Volume I, translated by Zen Master Renji, there is a place where a monk asked Patriarch Baizhang: "Until now, the Patriarchs have all passed on Secret Language to each other, what is this?"
Tổ Bá Trượng mới đáp: “Không có lời Mật. Như Lai không có Bí Mật Tạng. Chỉ như bây giờ soi tỏ ý nghĩa cho rõ ràng, tìm kiếm hình tướng, rõ là bất khả đắc, đó là Mật Ngữ… Chỉ có lời nói, tức chẳng được chấp nhận vậy. Liễu Nghĩa Giáo đều chẳng phải là gì hết thảy (Phi), thì còn tìm kiếm Mật Ngữ nào?”
Patriarch Baizhang replied: “There are no Secret words. The Tathagata does not have the Secret Treasury. Only now, if we clearly clarify the meaning and search for the form, it is clearly unattainable, that is the Secret Language… There are only words, that is not acceptable. The Ultimate Meaning Teaching is nothing at all (non-existent), so what Secret Language is there to seek?”
Trong phần Tông Thông có lời bình (hiểu là luận thư của Thiền Tông), có ghi câu: “Theo chỗ thấy của Tổ Bá Trượng, thì một chữ Mật cũng phải mửa ra luôn, Liễu Nghĩa Giáo cũng chẳng lập, mới có thể gọi là hướng lên ngàn Phật Đảnh mà đi.” (https://thuvienhoasen.org/p17a1221/quyen-i)
In the commentary section of the Zen sect (understood as a treatise of the Zen sect), it is written: “According to Patriarch Baizhang’s view, even a single word of Secret must be vomited out, the Ultimate Meaning Teaching is not established, only then can it be said to be heading towards the thousand Buddhas’ Heads.” (https://thuvienhoasen.org/p17a1221/quyen-i)
Đó là các lời của Tổ Bá Trượng thoạt nghe cứ tưởng như Đức Phật không hề nói trong Kinh Tạng… Cho tới khi tôi (cũng là một người Kamala) đọc lại Tạng Pali, qua các bản dịch Anh văn, và rồi khám phá... Không ngờ Đức Phật cũng đã nói lời như thế. Từ rất xa xưa, và trở thành kinh nhật tụng xưa thật xưa. Tuyệt vời. Đâu có phải là giáo ngoại biệt truyền.
Those are the words of Patriarch Ba Truong, which at first seemed like the Buddha had never said in the Sutra Pitaka... Until I (also a Kamala) reread the Pali Canon, through English translations, and then discovered... I never expected the Buddha to have said such words. From a very long time ago, and it became a very old daily sutra. Wonderful. It is not something transmitted outside the teachings.
Để chế ngự bản thân, ta sử dụng khối óc; để chế ngự người khác, hãy sử dụng trái tim. (To handle yourself, use your head; to handle others, use your heart. )Donald A. Laird
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Thiền và Thi ca
Thầy Sói
A Guide to Bodhisattva-s Way of Life
Ánh sáng của con có thể tắt
Vì sao Học viện Phật Giáo Larung Gar miền Đông Tây tạng lại [có ảnh hưởng] quan trọng
