Khó giữ được tâm an khi con người và thế giới chung quanh thường xuyên chuyển động, loạn động…
It is difficult to keep a peaceful mind when people and the world around them are constantly moving and chaotic...
Tâm dễ vọng động khi quan sát, lắng nghe hình ảnh, âm thanh, tin tức (tốt hay xấu, lành hay dữ, vui hay buồn)… dù chỉ gián tiếp qua một màn ảnh nhỏ nơi bàn viết.
The mind is easily agitated when observing and listening to images, sounds, news (good or bad, kind or unkind, happy or sad)... even indirectly through a small screen on the desk.
Tâm cũng dễ dao động, xúc động trước những tiếng kêu đau thương của con người, con vật.
The mind is also easily shaken and moved by the painful cries of people and animals.
Có những tiếng thét gào khổ đau, mất mát nhân thân và tài sản từ những nạn nhân bão lụt, động đất, lốc xoáy, hỏa hoạn… cũng như từ tai nạn giao thông, tật bệnh, bom mìn chiến tranh, bắn giết vì thù hận, ganh ghét và kỳ thị…
There are screams of pain, loss of life and property from victims of storms, floods, earthquakes, tornadoes, fires... as well as from traffic accidents, diseases, bombs and mines of war, shootings because of hatred, jealousy and discrimination...
Trong khi nền văn minh kỹ thuật của nhân loại bước vào thế kỷ 21 đã phát triển và mở mang vô hạn thì lòng người càng lúc càng trở nên hẹp hòi, cố chấp, thành kiến, vô cảm, ác độc.
While the technical civilization of mankind entering the 21st century has developed and expanded infinitely, people's hearts are becoming more and more narrow-minded, stubborn, prejudiced, insensitive, and cruel.
Vũ khí của loài người cổ xưa là để tự vệ hoặc săn mồi với từng loài thú, nay là những công cụ giết người hàng loạt (hàng chục đến hàng trăm, hàng ức đến hàng triệu) chỉ qua một ngón tay lẩy cò hoặc nhấn nút.
The weapons of ancient humans were for self-defense or hunting each species of animal, now are tools for mass murder (tens to hundreds, hundreds of millions to millions) with just a finger pulling a trigger or pressing a button.
Người lớn đã bày vẽ những trò chơi chiến tranh, kinh doanh vũ khí, khích động hận thù… để rồi trở thành nạn nhân của chiến tranh: âu lo và hãi sợ, đe dọa và bắt nạt, điều đình và mặc cả… để tìm sự an toàn trong ngưng chiến hay hòa bình (tạm thời).
Adults have invented war games, traded weapons, incited hatred... and then become victims of war: anxiety and fear, threats and bullying, negotiation and bargaining... to find safety in ceasefire or (temporary) peace.
Và lạ thay, khi lòng hận thù, kỳ thị và hiếu chiến của con người đi đến chỗ xuẩn động nhất thì lại được một số đông tán thưởng, cổ võ; rồi càng được cổ võ, người ta càng hăng say, điên cuồng hơn, lấy sự giết hại, đày đọa cho khổ đau người khác làm thành tích và để nhân danh giai cấp, tôn giáo hay sắc tộc được cho là trên hết, là trung tâm của tất cả.
And strangely, when human hatred, discrimination and belligerence reach the most foolish point, they are praised and encouraged by the majority; and the more encouraged, people become more enthusiastic and crazy, taking killing and torturing others as achievements and in the name of class, religion or ethnicity that is considered above all, the center of all.
Đặt mình trên tất cả, sẽ không hòa được với những người ở dưới.
Putting oneself above all, will not be in harmony with those below.
Đặt mình bên trái, sẽ không hòa được với những người bên phải; đặt mình bên phải, sẽ không hòa được với những người bên trái.
Putting oneself on the left, will not be in harmony with those on the right; Putting yourself on the right will not get along with those on the left.
Đặt mình vào giữa, sẽ không hòa được với những người chung quanh.
Putting yourself in the middle will not get along with those around you.
Thực ra, mỗi người ở đời đều cùng lúc ở trên, ở dưới, ở bên trái, ở bên phải và ở giữa. Trên-dưới, phải-trái, trước-sau hay ở giữa đều chỉ là một vị trí tương đối và tùy theo góc độ và nhãn kiến của chủ thể và đối tượng. Tất cả đều hỗ tương, liên hệ, tương thuộc lẫn nhau. Không có vị trí tối thượng, tối hảo, cố định nào dành riêng cho ai. Mọi người đều bình đẳng trong sự sinh ra, bệnh tật, già yếu và chết đi; mọi người đều bình đẳng trong máu lệ (chết và khổ đau). (1)
In fact, every person in life is at the same time above, below, on the left, on the right and in the middle. Above-below, right-left, front-back or in the middle are all just relative positions and depend on the angle and perspective of the subject and object. All are mutual, related, and interdependent. There is no ultimate, perfect, or fixed position reserved for anyone. Everyone is equal in birth, illness, aging, and death; everyone is equal in blood and tears (death and suffering). (1)
Điều quan trọng là sống và chết như thế nào trong hành trình trăm năm đi qua trần gian này.
The important thing is how one lives and dies in the journey of a hundred years through this world.
Không cần vay mượn triết lý của các tôn giáo, chủ nghĩa, học thuyết từng dẫn dắt con người từ mấy ngàn năm qua. Chỉ cần tự quan sát kinh nghiệm bản thân trong giao tiếp, ứng xử với đồng loại.
There is no need to borrow the philosophies of religions, ideologies, and doctrines that have guided people for thousands of years. Just observe your own experiences in communicating and behaving with your fellow human beings.
Sống hòa với người mới có hạnh phúc.
Only by living in harmony with others can you be happy.
Ngoại trừ muốn ẩn dật trong rừng thẳm núi cao, còn như sống với gia đình, xã hội thì phải sống hòa. Nhưng vào rừng, lên núi ẩn cư mà bất hòa với thiên nhiên và muông thú thì cũng không thể hạnh phúc.
Except for wanting to hide in the deep forests and high mountains, living with family and society requires living in harmony. But going into the forest or going to the mountains to hide but being in disharmony with nature and animals cannot bring happiness.
Hạnh phúc an vui chỉ có được nếu biết sống hòa với người khác. Vợ chồng hòa hợp sẽ hạnh phúc. Cha-con, mẹ-con hòa hợp, sẽ hạnh phúc. Hàng xóm láng giềng hòa hợp sẽ hạnh phúc. Chủ nhân và nhân viên hòa hợp sẽ hạnh phúc. Xã hội hòa hợp sẽ hạnh phúc.
Happiness and joy can only be achieved if you know how to live in harmony with others. A harmonious couple will be happy. A harmonious father-son, a harmonious mother-son, will be happy. A harmonious neighbor will be happy. A harmonious employer and employee will be happy. A harmonious society will be happy.
Nhưng làm thế nào để hòa được với kẻ khác? – Đơn giản là hãy tự làm mờ nhạt mình đi, đừng tô đậm cái tôi của mình trước kẻ khác. Vì lòng thương, vì mong mỏi hạnh phúc an vui đến với người khác mà quên mình đi; đừng cho mình là quan trọng, cao quý, còn kẻ khác là phụ thuộc, thấp hèn.
But how to get along with others? – Simply blur yourself out, don't emphasize your ego in front of others. Because of compassion, because of the desire for happiness and joy to come to others, forget yourself; Don't think of yourself as important and noble, while others are dependent and lowly.
Lòng tự tôn, tự đại và nỗ lực tiến thân bất chấp mọi thủ đoạn có thể dẫn người ta đến một chóp đỉnh vinh quang nào đó, nhưng con đường ấy thường là con đường gập ghềnh, khúc khuỷu, nhiều gian nan, đau khổ cho tự thân, và hẳn nhiên là gieo rắc khổ đau cho nhiều người khác.
Pride, arrogance and the effort to advance regardless of any means can lead people to a certain pinnacle of glory, but that path is often bumpy, winding, full of hardships and suffering for oneself, and of course, causing suffering for many others.
Tự cao, tự mãn là mầm mống tạo mâu thuẫn, xung đột. Người tự cao tự mãn đi đâu, đến đâu cũng bị người ghét và xa lánh; trong khi người biết nhường nhịn và tha thứ, chia sẻ và cho đi, mới hòa được với người, gần gũi được với người.
Pride and complacency are the seeds of contradictions and conflicts. Wherever a proud and complacent person goes, he is hated and shunned by others; while a person who knows how to yield and forgive, share and give, can get along with others, be close to others.
Một lần đến, một lần đi, qua cuộc sống mong manh ngắn ngủi này, hãy như suối tìm về nơi thấp nhất, như sông chảy về biển cả, như mưa rơi xuống rừng sâu, cánh đồng, núi cao, thung lũng và sa mạc. Hòa, tan.
Once you come, once you go, through this short, fragile life, be like a stream returning to the lowest place, like a river flowing to the ocean, like rain falling into deep forests, fields, high mountains, valleys and deserts. Harmony, dissolution.
California, ngày 21 tháng 03 năm 2019
California, March 21, 2019
-----------
(1) Ý này từ câu “Không có giai cấp trong dòng máu cùng đỏ và nước mắt cùng mặn như nhau,” được cho là của Đức Phật; thường được trích dẫn một cách phổ thông trong các sách vở của Phật giáo Việt Nam, nhưng nguồn gốc từ kinh nào thì người viết chưa tìm ra được. Trong Chương 43, sách Đường Xưa Mây Trắng của Thiền sư Nhất Hạnh có kể giai thoại Đức Phật độ cho Sunita xuất gia, tựa của chương này là“Máu ai cũng đỏ, nước mắt ai cũng mặn.” Câu chuyện Sunita thì được tìm thấy trong Trưởng Lão Tăng Kệ, Chương XII, Phẩm Mười Hai Kệ, do HT. Thích Minh Châu dịch, không thấy câu nói về bình đẳng giai cấp hay hình ảnh máu và nước mắt. Nhưng tư tưởng về bình đẳng thì được thể hiện qua sự thu nhận người xuất gia làm đệ tử Phật một cách cởi mở, không phân biệt thành phần xã hội, cũng như pháp Lục Hòa được áp dụng trong sinh hoạt Tăng đoàn; còn ý tưởng phủ nhận giai cấp, dòng dõi, nơi sinh của hàng tự cho là “thượng tầng” trong xã hội Ấn-độ thời Phật thì được tìm thấy trong Kinh Pháp Cú, Phẩm Bà-la-môn, Câu 376, bản dịch và chú thích của HT. Thích Thiện Siêu, như sau: “Chẳng phải vì bện tóc, chẳng phải vì chủng tộc, cũng chẳng phải tại nơi sanh mà gọi là Bà-la-môn; nhưng ai hiểu biết chân thật, thông đạt Chánh pháp, đó là kẻ Bà-la-môn hạnh phúc.” (Chú thích số 205 của dịch giả: “Bà-la-môn (Brahmana) ở đây là tiếng chỉ chung người hành đạo thanh tịnh, chứ không phải như nghĩa thông thường chỉ riêng về giai cấp đạo sĩ Bà-la-môn.”)
-----------
(1) This idea comes from the sentence “There is no class in the blood that is red and the tears that are salty,” which is said to be from the Buddha; it is often quoted commonly in Vietnamese Buddhist books, but the author has not yet found the source of the sutra. In Chapter 43 of the book “Old Path White Clouds” by Zen Master Nhat Hanh, there is an anecdote about the Buddha helping Sunita become a monk, the title of this chapter is “Everyone’s blood is red, everyone’s tears are salty.” The story of Sunita is found in the Elder’s Verses, Chapter XII, Section Twelve Verses, translated by Venerable Thich Minh Chau, there is no mention of class equality or images of blood and tears. But the idea of equality is expressed through the open acceptance of monks as disciples of the Buddha, regardless of social status, as well as the Six Harmonies applied in the activities of the Sangha; the idea of denying the class, lineage, and birthplace of the so-called “upper class” in Indian society during the Buddha’s time is found in the Dhammapada, Brahman Chapter, Verse 376, translated and annotated by Venerable Thich Thien Sieu, as follows: “Not because of matted hair, not because of race, nor because of place of birth is one called a Brahmin; but whoever truly understands and understands the Dharma, that is the happy Brahmin.” (Translator’s Note No. 205: “Brahmin (Brahmana) here is a general term for a pure practitioner, not in the usual sense referring specifically to the Brahmin priestly class. ”)