Trong Tâm lý học Phật giáo, có sáu Thức nhận biết: Nhãn thức, Nhĩ thức, Tỉ thức, Thiệt thức, Thân thức và Ý thức. Mỗi Thức được phát sinh do sự giao tiếp đầy đủ của Căn (cũng gọi là Vật) với đối tượng là Cảnh (cũng gọi là Trần). Căn của Nhãn Thức là mắt, của Nhĩ Thức là tai, của Tỉ Thức là mũi, của Thiệt Thức là lưỡi, của Thân Thức là thân; còn căn của Ý Thức (được gọi là ý căn) thì chưa được xác định rõ rệt. Phải chăng ý căn là Tim, Não Bộ, Thần Kinh Hệ hay cái gì khác? Một câu hỏi thường đi đôi với vấn đề này là Tâm có còn hiện hữu sau khi chết (não bộ ngưng hoạt động, tim ngừng đập)?
In Buddhist Psychology, there are six cognitive consciousnesses: Eye consciousness, Ear consciousness, Nose consciousness, Tongue consciousness, Body consciousness and Mind consciousness. Each consciousness is generated by the complete interaction of the Root (also called Matter) with the object (also called Object). The root of Eye consciousness is the eye, of Ear consciousness is the ear, of Nose consciousness is the nose, of Tongue consciousness is the tongue, of Body consciousness is the body; as for the root of Mind consciousness (called the mind root), it has not been clearly defined. Is the mind root the Heart, the Brain, the Nervous system or something else? A question that often goes along with this problem is: Does the Mind still exist after death (the brain stops working, the heart stops beating)?
Trước khi trình bày một số tài liệu để suy gẫm về ý căn, có lẽ cần nói qua khái niệm về Tâm, Tiến Trình Tâm và định nghĩa về ý căn, ý môn.
Before presenting some materials for reflection on the mind root, perhaps it is necessary to talk about the concept of Mind, the Mental Process and the definition of the mind root, the mind door.
1.1. Tâm và Thức :
1.1. Mind and Consciousness:
Tâm (Mind, Citta) và Thức (Consciousness, Viññāna ) cùng một nghĩa, đó là sự nhận biết một đối tượng, nói cách khác đó là cái biết, cái gì hay biết một đối tượng. Theo Vi Diệu Pháp (Abhidhamma) không có gì khác biệt giữa Tâm và Thức. Khi phân tích chúng sanh ra hai phần vật chất và tinh thần thì Tâm được dùng để chỉ phần tinh thần, còn gọi là Danh (Nāma). Tâm luôn luôn được dùng để đề cập đến những loại tâm khác nhau (Vi Diệu Pháp chia tâm ra 121 loại hoặc 89 loại tùy theo cách phân loại). Khi chúng sanh được chia làm năm uẩn thì Thức được dùng (Thức uẩn). Tâm còn gọi là Tâm Vương; có 52 Tâm Sở (Cetasika) hay trạng thái tâm, đồng liên hợp với tâm vương, đồng phát sinh và đồng hoại diệt với tâm vương. Các loại tâm sở chia ra 13 sở hữu trợ tha, 14 sở hữu bất thiện và 25 sở hữu tịnh hảo.
Mind (Cittā) and Consciousness (Viññāna) have the same meaning, which is the recognition of an object, in other words, it is the knowing, what knows an object. According to Abhidhamma, there is no difference between Mind and Consciousness. When analyzing living beings into two parts, physical and mental, Mind is used to refer to the mental part, also called Name (Nāma). Mind is always used to refer to different types of mind (Abhidhamma divides mind into 121 types or 89 types depending on the classification). When living beings are divided into five aggregates, Consciousness is used (Consciousness aggregate). Mind is also called the Mind King; there are 52 Mental Factors (Cetasika) or mental states, co-associated with the mind king, co-arising and co-destructing with the mind king. The mental factors are divided into 13 supporting factors, 14 unwholesome factors and 25 wholesome factors.
Thức phát sinh do sự giao tiếp đầy đủ của Căn với đối tượng là Cảnh; sự giao tiếp, giao lưu, nối kết đầy đủ là điều kiện thiết yếu để Thức phát sinh. Chẳng hạn, nói về năng lực nhận thức “thấy” thì nhãn thức chỉ phát sinh được khi có đầy đủ ánh sáng, không có sự ngăn ngại giữa nhãn căn và cảnh sắc, thần kinh con mắt phải tốt, hệ thống thần kinh không bị hư hỏng… Tuy nhiên phải hiểu rằng trong năm thức đầu (nhãn thức, nhĩ thức, tỉ thức, thiệt thức và thân thức), thức chỉ mới ghi nhận đối tượng, chưa phải là nhận biết. Cần có Tưởng (một Tâm Sở Biến Hành) mới nhận biết ở mức độ tri giác. Tưởng có chức năng phân tích chi tiết, tổng hợp, hình thành vật khái niệm và danh khái niệm.
Consciousness arises due to the complete communication of the Root with the object, the Scene; complete communication, exchange and connection are essential conditions for Consciousness to arise. For example, talking about the cognitive ability of "seeing", visual consciousness can only arise when there is enough light, there is no obstruction between the eye root and the scene, the eye nerves must be good, the nervous system is not damaged... However, it must be understood that in the first five consciousnesses (visual consciousness, auditory consciousness, olfactory consciousness, gustatory consciousness and bodily consciousness), consciousness only records the object, it is not yet recognition. There needs to be Perception (a Variable Mental Factor) to recognize at the level of perception. Imagination has the function of analyzing in detail, synthesizing, forming conceptual objects and conceptual names.
Như đã nói ở trên, Thức phát sinh do Căn giao tiếp với Cảnh, nhưng thực ra Căn, Cảnh, Thức tác dụng với nhau, tương giao, tương tác với nhau mà Tâm Sở Xúc phát sinh. Ngoài Xúc ra, các Tâm Sở Biến Hành khác là Thọ, Tưởng, Tư, Nhất Tâm, Mạng Căn và Tác Ý. Theo Duy Thức thì có 4 Tâm Sở Biến Hành cơ bản (Xúc, Thọ, Tưởng, Tư) và thêm 1 Tâm Sở Biến Hành nữa thôi là Tác Ý. So với Duy Thức thì Vi Diệu Pháp đầy đủ hơn với 7 Tâm Sở Biến Hành và Tâm nào cũng phải có mặt 7 Tâm Sở này. Có vài sự khác biệt trong việc phân loại trong Duy Thức Học và Vi Diệu Pháp, tuy nhiên ta không nên câu nệ ở nơi phân loại mà chỉ quan sát ngay nơi cái tâm đang hiện khởi mà thấy diễn tiến, vận hành của nó.
As mentioned above, Consciousness arises due to the Root communicating with the Scene, but in fact, the Root, Scene, and Consciousness act on each other, communicate, and interact with each other, causing the Mental Factors of Contact to arise. In addition to Contact, the other Variable Mental Factors are Feeling, Perception, Thought, One Mind, Life Root, and Intention. According to Consciousness-Only, there are 4 basic Variable Mental Factors (Contact, Feeling, Perception, Thought) and only 1 more Variable Mental Factor, which is Intention. Compared to Consciousness-Only, Abhidharma is more complete with 7 Variable Mental Factors, and every Mind must have these 7 Mental Factors. There are some differences in classification between the Consciousness-Only School and Abhidharma, however, we should not be too attached to the classification, but just observe the mind that is currently arising to see its progress and operation.
1.2. Tiến Trình Tâm (Citta-vīthi)
1.2. The Process of Mind (Citta-vīthi)
Tâm diễn tiến qua một lộ trình gọi là tiến trình tâm. Diễn tiến của một tâm sinh diệt như sau: Dòng tâm thức trôi chảy có thể hoặc ở trạng thái tiêu cực hoặc ở trạng thái tích cực. Tiêu cực là trôi chảy ngấm ngầm, tàng ẩn sâu trong nội tâm của sự sống nên gọi là Hữu Phần (Hữu Phần tương đương với Căn Bản Thức trong Duy Thức). Hữu Phần (Bhavanga) duy trì sự hiện hữu của tiềm thức và trôi chảy liên tục. Dòng Bhavanga ở trạng thái thụ động, có vẻ như tĩnh nhưng luôn luôn chảy xiết như một dòng nước cuồn cuộn, nên Duy Thức gọi là “hằng chuyển như bộc lưu”. Khi đang trôi chảy như vậy, chợt có một đối tượng tác động vào, khiến Hữu Phần này trôi qua 1 sát-na nữa, rồi rung động 2 lần và ngưng trạng thái tiềm ẩn. Hữu Phần dừng nghỉ và tâm bắt đầu trạng thái tích cực khởi qua các căn để thu nhận, đánh giá, phản ứng… trên đối tượng tác động.
The mind progresses through a path called the mental process. The process of a mind arising and passing away is as follows: The flowing stream of consciousness can be either in a negative state or a positive state. Negative is the hidden, hidden flow deep within the inner life, so it is called Bhavanga (Bhavanga is equivalent to the Root Consciousness in Vijñāptimātratā). Bhavanga maintains the existence of the subconscious and flows continuously. The Bhavanga stream is in a passive state, seemingly still but always flows rapidly like a raging stream, so Vijñāptimātratā calls it “constantly moving like a flood”. While flowing like this, suddenly an object acts on it, causing this Bhavanga to pass through another moment, then vibrate twice and stop the latent state. The Bhava-vijñāpāda stops and the mind begins to actively arise through the senses to receive, evaluate, react... on the object of impact.
Khi Hữu Phần dừng lại, tâm khởi lên theo trình tự như sau (đối với ngũ căn):
When the Bhava-vijñāpāda stops, the mind arises in the following order (for the five senses):
1) 1 sát-na - Ngũ môn hướng tâm: Phản xạ tự nhiên của căn tương ứng hướng đến đối tượng, làm gạch nối cho thức khởi sinh.
1) 1 moment - Five-door mind: The natural reflex of the corresponding sense-organ is directed towards the object, creating a bridge for consciousness to arise.
2) 1 sát-na - Ngũ thức: Khi 1 trong 5 môn hướng về đối tượng thì thức liên hệ môn ấy phát sinh.
2) 1 moment - Five-consciousness: When one of the five senses is directed towards the object, the consciousness related to that sense-organ arises.
3) 1 sát-na - Tiếp thọ tâm: Phân tích chi tiết, đối chiếu với ký ức để biết từng phần của đối tượng.
3) 1 moment - Receiving mind: Analyzes in detail, compares with memory to know each part of the object.
4) 1 sát-na - Suy đạc tâm: Tổng hợp các chi tiết để có đầy đủ dữ kiện về đối tượng.
4) 1 moment - Contemplating mind: Synthesizes details to have complete data about the object.
5) 1 sát-na - Xác định tâm: Nhận biết đối tượng (vật khái niệm) và đặt tên (danh khái niệm).
5) 1 moment - Determining the mind: Recognizing the object (conceptual object) and naming it (conceptual name).
6) 7 sát-na - Tốc hành tâm: Giai đoạn tạo tác của tâm, vai trò của Hành trong Ngũ Uẩn (Mạt Na thức trong Duy Thức Học là một phần chức năng của Tốc hành tâm).
6) 7 moments - Swiftness of mind: The creative stage of the mind, the role of Action in the Five Aggregates (Manas in Vijñāptimātratā-śāstra is a part of the function of Swiftness of mind).
7) 2 sát-na - Đồng sở duyên (tâm Mót): Ghi nhận, thu lượm toàn bộ tiến trình tâm vừa kinh nghiệm để lưu giữ vào Bhavanga. (Tâm Mót là chữ của Ngài Tịnh Sự trong bản dịch Tạng Diệu Pháp của Ngài). Đồng sở duyên có chức năng như Sở Tàng của A-Lại-Da thức trong Duy Thức.
7) 2 moments - Co-object (Mót mind): Recording, collecting the entire mental process just experienced to store in Bhavanga. (Mót mind is a word of Master Tinh Su in his translation of the Tripitaka). Co-object functions as the Storehouse of Alaya-vijñāna in Vijñāptimātratā-śāstra.
Nếu kể cả 3 sát-na của giai đoạn Hữu Phần thì toàn bộ tiến trình diễn ra trong 17 sát-na, nhưng nếu chỉ kể phần của tiến trình tâm thì chỉ có 14 sát-na. Tuy nhiên tiến trình sẽ lặp đi lặp lại trên cùng đối tượng rất nhiều lần, nếu chú ý nhiều trên đối tượng.
If we include the 3 moments of the Bhavaṣa-śāstra stage, the entire process takes place in 17 moments, but if we only count part of the mental process, there are only 14 moments. However, the process will be repeated on the same object many times, if we pay much attention to the object.
Tâm vận hành quả là rất nhanh. Sát na là đơn vị thời gian rất nhanh: 1 sát-na nhanh hơn nhiều lần 1 nanosecond (1 phần tỷ của giây)!
The mind operates very quickly. A moment is a very fast unit of time: 1 moment is many times faster than 1 nanosecond (1 billionth of a second)!
(Phần sơ lược về tâm và tiến trình tâm trên đây được dựa theo hoặc trích dẫn từ “Thực Tại Hiền Tiền” của Tỳ Kheo Viên Minh, Vi Diệu Pháp Toát Yếu của Narada Maha Thera).
(The above brief overview of the mind and the mental process is based on or quoted from “The Noble Reality” by Bhikkhu Vien Minh, the Abhidharma-kośaśāstra by Narada Maha Thera).
1.3. Ý Căn và Ý môn:
1.3. Mind Base and Mind Door:
Tâm và Tâm Sở phát sinh tùy thuộc vào điều kiện gọi là Căn (base, vatthu). Căn là sắc hỗ trợ cho Thức phát sinh. Tuy rằng năm căn đầu (không kể ý căn) trùng với năm môn đầu, một căn không giống hệt như là một môn, vì nó đóng vai trò khác trong việc phát sinh ý thức. Môn (door, dvāra) là cửa qua đó những tâm và tâm sở của tiến trình nhận biết đạt đến được đối tượng.
Mind and Mental Factors arise depending on conditions called Base (base, vatthu). Base is the materiality that supports the arising of Consciousness. Although the first five bases (excluding the mind base) coincide with the first five doors, a base is not exactly the same as a door, because it plays a different role in the arising of consciousness. Door (dvāra) is the door through which the mind and mental factors of the cognitive process reach the object.
Sau khi nhắc sơ qua khái niệm về tâm, tiến trình tâm và căn môn, xin trình bày dưới đây vài quan điểm về Ý căn của khoa học gia cũng như cuộc thực nghiệm khoa học về tâm gần đây, các trường hợp của tâm hiện hữu chưa chứng nghiệm được và sau đó tìm hiểu ý căn theo quan điểm Phật Giáo Tây Tạng và theo kinh điển Nguyên Thủy:
After briefly mentioning the concept of mind, mental process and sense door, I would like to present below some views on the Mind Root of scientists as well as recent scientific experiments on the mind, cases of existing mind that have not been proven and then study the mind root according to the Tibetan Buddhist perspective and according to the Theravada scriptures:
2. Quan Điểm của Khoa Học Gia và Thực Nghiệm về Tâm:
2. Views of Scientists and Experiments on Mind:
2.1. Quan điểm của các nhà khoa học:
2.1. Views of scientists:
Các khoa học gia cho rằng tâm hay tư tưởng hay sự suy nghĩ là do từ não bộ mà phát sinh, tuy nhiên họ nhìn nhận rằng đó là một vấn đề mà khoa học chưa giải thích được, cũng như chưa giải thích được chức năng của tâm. Đa số khoa học gia cho rằng có những hoạt động điện-hóa xảy ra trong não bộ nhưng họ không thể giải thích sự liên hệ với Ý thức như thế nào. Họ dựa trên một giả định rằng Ý thức phụ thuộc vào một cơ sở vật lý (như não bộ) nên mọi tư tưởng khởi lên đều phải kèm theo hoặc gây ra bởi những biến đổi bên trong não bộ; lý thuyết này vẫn chưa được chứng minh bằng thực nghiệm.
Scientists believe that the mind or thoughts or thinking originate from the brain, however, they admit that this is a problem that science has not yet explained, as well as the function of the mind. Most scientists believe that there are electrochemical activities occurring in the brain, but they cannot explain how it is related to Consciousness. They rely on the assumption that Consciousness depends on a physical basis (such as the brain), so every thought that arises must be accompanied or caused by changes within the brain; this theory has not yet been experimentally proven.
2.2. Sự thực nghiệm khoa học gần đây về Tâm:
2.2. Recent scientific experiments on the Mind:
Bác sĩ Sam Parnia, người điều khiển dự án “Human Consciousness Project” tại Anh Quốc với mục đích nghiên cứu về trường hợp cận tử (near-death experiences) và áp dụng phương pháp khoa học thử nghiệm mới nhất hiện nay trong cuộc khảo cứu về tâm. Đầu tháng 10/2008, Bác sĩ Parnia đã dành cho AOL (một cơ quan truyền thông) một cuộc phỏng vấn trong đó ông chứng minh một điều quan trọng: “Tâm có mặt, hiện hữu như một thực thể độc lập với não bộ”. Đây là điều được khám phá nhờ các cuộc thực nghiệm với những người có kinh nghiệm cận tử, sống sót qua cơn đứng tim và kể lại những kinh nghiệm sau khi tim ngừng đập và não bộ ngưng hoạt động. Bác sĩ Parnia đã dùng một dụng cụ kỹ thuật tối tân trong việc khảo sát não bộ gọi là INVOS (in-vivo optical spectroscopy) để đo lượng oxy trong não và thiết lập các kệ chứa đựng hình ảnh để kiểm tra kinh nghiệm cận tử của bệnh nhân sau khi hồi sinh. Sau khi tim và não bộ ngưng hoạt động một thời gian, bệnh nhân kể lại các kinh nghiệm trong thời gian đó và bác sĩ kiểm chứng lại các kinh nghiệm đó. Bác sĩ đã thiết lập những cuộc thực nghiệm này trong 18 tháng tại các bệnh viện tại Anh quốc và Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vì tỷ lệ số người có kinh nghiệm cận tử (hồi sinh sau khi não bộ ngưng hoạt động) rất là ít ỏi, chỉ khoảng 2%, cho nên Bác sĩ Parnia muốn thiết kế phòng thực nghiệm cho trường hợp cận tử ở khoảng 25 bệnh viện và nâng đối tượng nghiên cứu lên 1500 người. Bác sĩ nói khám phá này quan trọng nhưng những dữ kiện trên còn rất mực tiên khởi.
Dr. Sam Parnia, who directs the “Human Consciousness Project” in the UK, with the purpose of researching near-death experiences and applying the latest experimental scientific methods in the study of the mind. In early October 2008, Dr. Parnia gave an interview to AOL (a media agency) in which he proved an important point: “The mind is present, existing as an entity independent of the brain”. This was discovered through experiments with people who had near-death experiences, survived cardiac arrest and recounted their experiences after their hearts stopped beating and their brains stopped functioning. Dr. Parnia used a state-of-the-art brain-scanner called INVOS (in-vivo optical spectroscopy) to measure the amount of oxygen in the brain and set up imaging racks to examine the near-death experiences of patients after they were revived. After their hearts and brains stopped functioning for a period of time, the patients recounted their experiences during that time and the doctor verified those experiences. The doctor set up these experiments for 18 months in hospitals in the UK and the US. However, because the rate of people having near-death experiences (reviving after brains stopped functioning) is very small, only about 2%, Dr. Parnia wants to design laboratories for near-death cases in about 25 hospitals and increase the research subjects to 1,500 people. The doctor said this discovery is important but the above facts are still very preliminary.
3. Các trường hợp chứng tỏ Tâm hiện hữu sau khi chết:
3. Cases proving the existence of the Mind after death:
3.1. Ý kiến về sự thực nghiệm Tâm hiện hữu sau khi chết:
3.1. Opinion on the experiment of the existence of the Mind after death:
Khám phá nói trên của Bác Sĩ Parnia đối với khoa học là một sự thực nghiệm là đáng kể. Các cuộc thực nghiệm về trường hợp cận tử tương tự như “Human Consciousness Project” rất đáng được khích lệ và hỗ trợ, không những để chứng minh sự hiện hữu của tâm sau khi chết, mà còn tăng cường kiến thức cho chuyên viên y-khoa, để biết nên xử lý thế nào trong trường hợp cận tử và giúp bệnh nhân có thể hồi sinh sau khi não bộ và tim ngưng hoạt động. Tuy nhiên, điều gọi là mới khám ra của khoa học (tâm hiện hữu sau khi chết) chẳng có gì mới lạ với những người có học hỏi Phật Pháp và thực hành Phật Pháp. Trong Phật Pháp, ta học về sự sinh diệt của thân tâm, tiến trình của tâm, dòng tâm thức trôi chảy… Khi chết thì có tâm Tử, rồi tiếp nối với tâm Tục Sinh đầu thai qua một kiếp sống mới. Ở đây không có sự chứng nghiệm khoa học, ở lãnh vực tôn giáo nên cần có lòng tin. Tuy nhiên, có thể lòng tin chỉ cần thiết lúc khởi đầu, không phải là sự tin tưởng vô căn cứ mà với sự hiểu biết rằng tâm thức cần được tịnh hóa, thanh lọc để có thể tự có một năng lực riêng và có thể được tăng lên qua sự học hỏi kinh sách, qua việc tư duy để phát triển kiến thức, tăng trưởng Trí để biến nó thành Tuệ, để thấy được bản chất của sự vật bằng sự tu chứng mà không qua sự thực nghiệm khoa học. Các tiến bộ của khoa học, như ta đã thấy, thường đi sau kiến thức của các bậc có Trí Tuệ.
The above discovery of Dr. Parnia is a significant experiment for science. Experiments on near-death cases similar to the “Human Consciousness Project” are very much encouraged and supported, not only to prove the existence of the mind after death, but also to increase the knowledge of medical professionals, to know how to handle near-death cases and to help patients revive after brain and heart stop working. However, the so-called new discovery of science (the existence of the mind after death) is nothing new to those who study and practice Buddhism. In Buddhism, we learn about the birth and death of the body and mind, the process of the mind, the flow of consciousness... When we die, there is the Death mind, which then continues with the Rebirth mind to reincarnate into a new life. There is no scientific proof here, in the religious field, so faith is needed. However, faith may only be necessary at the beginning, not a baseless belief but with the understanding that the mind needs to be purified, purified to be able to have its own capacity and can be increased through studying scriptures, through thinking to develop knowledge, growing Wisdom to turn it into Wisdom, to see the nature of things through practice and attainment without going through scientific experimentation. The advances of science, as we have seen, often lag behind the knowledge of those with Wisdom.
3.2. Các trường hợp khác chứng tỏ tâm hiện hữu sau khi chết :
3.2. Other cases proving the existence of the mind after death:
3.2.1. Trường hợp các nhà ngoại cảm:
3.2.1. The case of psychics:
Một dữ kiện mà nay nhiều người chấp nhận có thật, là trường hợp các nhà ngoại cảm có khả năng liên lạc với các “vong linh” của những người đã chết, để tìm ra nơi chôn xác những người đó trong thời chiến tranh vừa qua ở Việt Nam, giúp thân nhân chôn cất lại xác kể như đã thất lạc (chính những người không tin gì về vấn đề tâm linh trước đây, nay cũng xác nhận công khai những khả năng liên lạc với người đã chết của các nhà ngoại cảm). Đây là một trường hợp khó phủ nhận và vẫn chưa có thể giải thích được.
A fact that many people now accept as true is the case of psychics having the ability to contact the “spirits” of the dead, to find out where those bodies were buried during the recent war in Vietnam, to help relatives rebury the bodies that were thought to have been lost (the very people who previously did not believe in spirituality, now also publicly confirm the ability of psychics to contact the dead). This is a case that is difficult to deny and still cannot be explained.
3.2.2. Trường hợp cầu cơ:
3.2.2. The case of Ouija:
Một tài liệu gần đây trích từ cuốn “La Revue Spirite” được phổ biến gần đây trên Internet (do Nguyên Phong dịch), kể lại chuyện một “Lá Thư Từ Bên Kia Thế Giới”, do một người cha (tên là bác sĩ Henri Desrives) chết cách đây khoảng hai năm gởi cho các con còn sống (Bác sĩ Pierre Desrives và các người em). Lá thư này là do cơ bút đã viết ra trong một bàn cầu cơ, xảy ra trong 1 bệnh viện. Vong hồn Bác sĩ Henri Desrives đã nhập vào một người trong bàn cầu cơ và yêu cầu gọi con là Bác sĩ Pierre Desrives và mấy người em đến, từ đó một bức thư đã được viết ra. Trong thư, người cha kể lại những gì xảy ra khi mới mất và sau đó:
A recent document extracted from the book “La Revue Spirite” recently circulated on the Internet (translated by Nguyen Phong), tells the story of a “Letter from the Other World”, sent by a father (named Doctor Henri Desrives) who died about two years ago to his living children (Doctor Pierre Desrives and his younger brothers). This letter was written by a spirit medium on a Ouija board in a hospital. The spirit of Doctor Henri Desrives entered a person on the Ouija board and asked to call me, Doctor Pierre Desrives, and a few of his brothers, from which a letter was written. In the letter, the father recounted what happened when he first passed out and afterward:
“… một lúc sau khi lịm đi, không hay biết gì thì thấy mình lơ lững trong một bầu ánh sáng trong suốt, thấy rõ mấy mẹ con đang quay quần và xúc động …, cảm thấy buồn bực khó chịu khi thấy gia đình đang xúc động, nhưng sau đó cảm thấy mình bình tĩnh, thoải mái và được an ủi khi người thân lên tiếng cầu nguyện … thấy ánh sáng bao quanh trở nên sáng chói và cả cuộc đời của mình từ lúc thơ ấu đến khi trưởng thành hiện ra rõ rệt như trên màn ảnh, cảm thấy sung sướng về những điều thiện đã làm và hối tiếc về những điều đáng lẽ không nên làm… Sau đó đi vào tình trạng vật vờ rồi di chuyển nhanh chóng đến một bầu ánh sáng khác, thấy một số người nhưng muốn tiến đến gần họ thì thấy khó chịu; một lúc sau tiến đến một đám đông mà những ngưòi này thì có những rung động dễ chịu. Một người cho biết tùy theo các tần số rung động thích hợp mà mình có thể tiếp.”
“… a while after passing out, not knowing anything, I found myself floating in a transparent sphere of light, clearly saw my mother and children gathered around and moved…, felt upset and uncomfortable when I saw my family moved, but then felt calm, comfortable and comforted when my relatives started to pray… saw the light around me become bright and my whole life from childhood to adulthood appeared clearly as on a screen, felt happy about the good things I had done and regretted the things I should not have done… Then I went into a state of lethargy and moved quickly to another sphere of light, saw some people but wanted to get close to them but felt uncomfortable; a moment later I approached a crowd of people who had pleasant vibrations. One person said that depending on the appropriate vibrational frequencies, he can receive.”
Những điều nói đến trong “Lá thư từ bên kia thế giới” kể lại những gì xảy ra sau khi chết, không khác mấy với diễn tiến của Thần Thức được mô tả trong “Tạng Thư Sống Chết” của Sogyal Rinpoche. Trong tạng thư này, danh từ “Bardo” được nhắc đến rất nhiều; Bardo chỉ trạng thái trung gian giữa chết và tái sinh và có nhiều nghĩa rộng lớn hơn… Điều đáng nói ở đây là tâm thức rời bỏ sắc thân để bắt đầu một kiếp sống khác.
The things mentioned in “Letter from the Other World” recount what happens after death, not much different from the progression of Consciousness described in “The Tibetan Book of Living and Dying” by Sogyal Rinpoche. In this book, the term “Bardo” is mentioned a lot; Bardo refers to the intermediate state between death and rebirth and has many broader meanings… What is worth mentioning here is that the consciousness leaves the physical body to begin another life.
4. Liên hệ giữa Ý thức, Cảm Thọ và Thần kinh hệ:
4. The connection between Consciousness, Feelings and the Nervous System:
Giáo Sư cổ nhạc nổi tiếng Trần Văn Khê khi gỉảng về kỹ thuật trình diễn Hát Bộ có nói rằng: Khi muốn diễn tả một tâm trạng đau đớn của một người mẹ mới nghe tin con mình vừa tử trận, thì diễn viên phải dồn hết cảm xúc, ý tưởng về ruột để diễn tả qua tiếng ca nỗi đau đớn như đứt từng khúc ruột; sự rung động phải đi từ ruột mà ra. Tương tự, để diễn tả nỗi uất hận, căm giận của một vị tướng can trường mà nay phải bó tay nhìn quân giặc giày xéo quê hương, diễn viên phải dồn hết cảm tưởng bức xúc, uất hận về lá gan và sự rung động phải phát xuất từ đó… Điều này chứng tỏ hệ thần kinh ở mỗi cơ phận là tương quan với cảm xúc và ý thức liên hệ tới cơ phận đó và từ đó mới tạo sự rung động liên hệ tới cảm xúc và ý tưởng đang có. Điều này phù hợp với quan điểm của Phật Giáo Tây Tạng về sự liên hệ của thần kinh hệ với ý thức và cảm xúc như sẽ trình bày kế tiếp dưới đây.
The famous ancient music professor Tran Van Khe, when lecturing on Hat Bo performance techniques, said: When wanting to express the painful state of a mother who has just heard that her child has died in battle, the actor must put all his emotions and ideas into his intestines to express through his singing the pain as if his intestines were being torn apart; the vibrations must go from the intestines. Similarly, to express the resentment and anger of a brave general who now has to helplessly watch the enemy trample his homeland, the actor must concentrate all his feelings of frustration and resentment on his liver and the vibration must originate from there... This proves that the nervous system in each organ is correlated with the emotions and consciousness related to that organ and from there creates vibrations related to the existing emotions and ideas. This is consistent with the Tibetan Buddhist view on the connection of the nervous system with consciousness and emotions as will be presented next below.
5. Quan Điểm về Ý căn của Phật Giáo Tây Tạng
5. Tibetan Buddhist View of the Mind Root
Sau đây là vài đoạn được trích dẫn từ loạt bài pháp thoại của Ngài Dalai Lama thứ 14, giảng ở Luân Đôn tháng 7 năm 1996 (in thành sách “Tứ Diệu Đế” do Võ Quang Nhân dịch):
The following are some excerpts from a series of dharma talks by His Holiness the 14th Dalai Lama, given in London in July 1996 (published as the book “The Four Noble Truths” translated by Vo Quang Nhan):
5.1. “Ý thức và tất cả kinh nghiệm của chúng ta phụ thuộc vào thân xác, vì thế nên tâm và thân trong một ý nghĩa nào đó là không thể tách biệt. Nhưng đồng thời, tôi cảm thấy rằng sự nghiên cứu dường như chỉ ra rằng tâm thức con người rất có thể tự có một năng lực riêng và có thể được tăng lên thông qua sự quán chiếu và thiền định, hay sự rèn luyện tâm thức. Thêm nữa, ai cũng biết rằng y học hiện đại ngày càng phải thừa nhận năng lực của ý chí trong quá trình hồi phục bệnh tật. Năng lực ý chí của một người ảnh hưởng tới sinh lý của người đó”.
5.1. “Consciousness and all our experiences depend on the body, Therefore, in a sense, mind and body are inseparable. But at the same time, I feel that research seems to indicate that the human mind may very well have its own power and can be enhanced through contemplation and meditation, or mental training. Furthermore, it is well known that modern medicine increasingly recognizes the power of the will in the process of recovery from illness. A person's willpower influences his or her physiology.”
5.2 “Tâm thức luôn có khuynh hướng bị chi phối bởi các ý nghĩ tản mạn hoặc bởi các cảm xúc. Vì thế ta hãy thử khảo sát xem các cảm xúc và ý nghĩ tản mạn đã khởi lên trong tâm như thế nào… Ta có thể xét cảm xúc đơn thuần về mặt lý tính như là cảm giác (sensations), nhưng cố nhận hiểu cảm xúc về mặt nhận thức tinh thần (feeling: thọ, vedanā) thì sẽ phức tạp hơn nhiều. Và cho dù chúng ta mặc nhiên chấp nhận là phải có các mối liên lạc giữa ý thức và hệ thần kinh của cơ thể, bằng cách nào đó ta vẫn phải xem xét được đến các cấp độ sâu hơn của cảm xúc. Tôi muốn chỉ rõ rằng … không cần có bất kỳ vật lý chuyển động nào của cơ thể, một người (hành thiền) vẫn có thể gây ảnh hưởng tới trạng thái sinh lý của chính mình bằng cách sử dụng năng lực tâm thức thông qua một trạng thái nhất tâm, tập trung tâm ý (a focused, single-pointed state)”.
5.2 “The mind is always prone to be dominated by wandering thoughts or by emotions. So let us examine how wandering thoughts and wandering emotions arise in the mind… We can consider emotions purely in terms of their rationality as sensations, but trying to understand emotions in terms of their mental perception (feeling: vedanā) is much more complicated. And even if we take for granted that there must be connections between consciousness and the body's nervous system, we must somehow take into account the deeper levels of emotion. I would like to point out that … without any physical movement of the body, a person (meditating) can still influence his or her own physiological state by using the power of the mind through a focused, single-pointed state.”
5.3. “Dĩ nhiên cơ sở thể chất của ý thức (nghĩa là ý căn - chú thích của người viết) phải bao gồm hệ thống thần kinh mặc dù các kinh văn Phật Giáo cổ điển không đề cập đến điều này. Tuy nhiên nguyên nhân chính yếu của ý thức hẳn không phải là những thực thể vật chất này. Nó phải được hiểu theo sự tương tục của chính nó, dù là ở dạng tiềm tàng hay một khuynh hướng, hay bất kỳ dạng nào khác. Đây là một đề tài rất khó, nhưng ta có thể nói rằng nguyên nhân chính yếu của thức có thể được hiểu như là dòng tương tục của thức vi tế, ở trạng thái tiềm tàng…”. (Đây là nói về ý môn, tuy nhiên Phật Giáo Tây Tạng thuộc Bắc Tông nên không dùng danh từ trong tạng Luận Vi Diệu Pháp trong Nam Tông - chú thich của người viết).
5.3. “Of course the physical basis of consciousness (i.e., the mind base - author's note) must include the nervous system, although the classical Buddhist texts do not mention this. However, the primary cause of consciousness must not be these physical entities. It must be understood in terms of its own continuity, whether in the form of a latent or a tendency, or whatever. This is a very difficult topic, but we can say that the main cause of consciousness can be understood as the continuum of subtle consciousness, in a latent state…”. (This is talking about the mind door, however, Tibetan Buddhism belongs to the Northern School so it does not use the term in the Abhidharmakośa Pitaka in the Southern School - the author's note).
Ba đoạn trích dẫn trên đây cho ta thấy quan điểm của Phật Giáo Tây Tạng rằng, các cơ sở thể chất của ý thức bao gồm hệ thống thần kinh tuy nhìn nhận rằng kinh văn Phật Giáo không đề cập đến điều này. Tuy nhiên điều này rất phù hợp với sự rung động và hệ thần kinh liên quan tới cơ sở, căn cứ của ý thức và cảm xúc tương ứng (như kỹ thuật hát bộ do GS Trần Văn Khê giảng dạy). Điều quan trọng đáng để ý là Ngài cũng nói về nguyên nhân chính yếu của thức, được hiểu là ý môn, chính là dòng tương tục của chính nó, của thức vi tế (the continuum of the subtle consciousness).
The three quotes above show us the view of Tibetan Buddhism that the physical bases of consciousness include the nervous system, although it is recognized that Buddhist scriptures do not mention this. However, this is very consistent with the vibrations and nervous system related to the basis, the basis of consciousness and the corresponding emotions (such as the singing technique taught by Professor Tran Van Khe). It is important to note that he also talks about the main cause of consciousness, understood as the mind door, which is its own continuum, of subtle consciousness (the continuum of the subtle consciousness).
6. Ý căn và Ý môn từ Kinh điển Phật Giáo:
6. Mind Base and Mind Door from Buddhist Scriptures Teaching:
Định nghĩa, sự phân tích về ý môn và ý căn cũng như các quan điểm khác biệt về ý căn được tìm thấy qua các đoạn trích dẫn dưới đây:
The definition, analysis of the mind-door and the mind-base as well as different views on the mind-base are found through the following quotations:
6.1. Trích dẫn Chương III, phần Phân loại theo căn môn, cuốn Thắng Pháp Tập Yếu Luận, do Tỳ Kheo Thích Minh Châu dịch và thích nghĩa:
6.1. Excerpt from Chapter III, Classification by the sense-door, The Abhidharmakośa-śāstra, translated and commented by Bhikkhu Thich Minh Chau:
- Pali văn dịch ra Việt văn: “Nhãn môn, nhĩ môn, tỷ môn, thiệt môn, thân môn và ý môn, như vậy có sáu môn tất cả. Ở đây, mắt gọi là nhãn môn, lỗ tai gọi là nhĩ môn v.v… còn ý môn tức là Hữu Phần (Bhavanga)”.
- Pali translation into Vietnamese: “The eye-door, the ear-door, the nose-door, the tongue-door, the body-door and the mind-door, thus there are six doors in all. Here, the eye is called the eye-door, the ear is called the ear-door, etc. and the mind-door is Bhavanga”.
- Thích nghĩa: “Dvāra là cửa; …cửa này dùng vừa cả lối ra và lối vào. Khi một đối tượng đến với tâm, bhavanga được rung động và dừng lại. Rồi Hướng tâm (Āvajjana) khởi lên. Nếu là đối tượng ở ngoài ngang qua năm căn thì ngũ môn hướng tâm khởi lên. Nếu là đối tượng nội tâm thì ý môn hướng tâm khởi lên; Hữu Phần dừng nghỉ (Bhavangapaccheda) khởi lên trước ý môn hướng tâm và gọi là ý môn (manodvāra)”.
- Commentary: “Dvāra is the door; …this door is used as both the exit and the entrance. When an object comes to the mind, bhavanga vibrates and stops. Then the directing mind (Āvajjana) arises. If the object is external and passes through the five senses, the five-door directing mind arises. If it is an internal object, then the mind-door direction arises; The Bhavangapaccheda arises before the mind-door and is called the mind-door (manodvāra).
Tỳ Kheo Thích Minh Châu dịch chữ vatthu là trú căn, dùng chữ đoàn tâm thay vì ý căn để dịch chữ hadayavatthu, có lẽ do chữ hadaya có nghĩa là trái tim. Dịch hadayvatthu là đoàn tâm hàm ý rằng ý căn là trái tim, điều mà Đức Phật không xác nhận hay bác bỏ, như được trích dẫn dưới đây (Phần 6.4).
Bhikkhu Thich Minh Chau translated the word vatthu as abiding-base, using the word hadayavatthu instead of hadayavatthu to translate the word hadayavatthu, perhaps because the word hadaya means heart. Translating hadayavatthu as hadaya implies that the mind-door is the heart, which the Buddha neither confirmed nor denied, as quoted below (Section 6.4).
6.2. Phần 193 - Ý môn Tổng Hợp, cuốn Vi Diệu Pháp Nhập Môn của Tỳ Kheo Giác Chánh: “… Ý môn là Tâm Hộ Kiếp để cho Ý thức khởi lên thâu bắt Cảnh pháp”.
6.2. Section 193 - Compendium of Bases, The Abhidhamma Introduction by Bhikkhu Giac Chanh: “… The mind-door is the Life-protecting Mind that allows Consciousness to arise and grasp the Dharma-object”.
6.3. Chương III, trang 144, Bản trích yếu về Căn - Compendium of Bases (vatthusangaha), “A Comprehensive Manual of Abhidhamma”, Bhikkhu Bodhi, 1993:
6.3. Chapter III, page 144, Compendium of Bases (vatthusangaha), “A Comprehensive Manual of Abhidhamma”, Bhikkhu Bodhi, 1993:
“Phân tích các Căn: Trong cõi Dục Giới, các Tâm và Tâm Sở phát sinh tùy thuộc vào điều kiện gọi là Căn (vatthu). Căn là sắc hỗ trợ cho Thức phát sinh. Mặc dầu năm căn đầu (ngoại trừ ý căn) trùng với năm môn đầu, một căn không giống hệt như là một môn, bởi vì nó đóng một vai trò khác trong sự phát sinh ý thức. Môn là cửa ngõ qua đó tâm và tâm sở của tiến trình nhận biết đi tới được đối tượng. Căn là sắc hỗ trợ cho sự phát sinh của tâm và tâm sở.”
“Analysis of the Sense-Senses: In the Sense-Sense Realm, the Minds and Mental Factors arise depending on conditions called Bases (vatthu). Bases are the material forms that support the arising of Consciousness. Although the first five bases (except the mind base) coincide with the first five doors, a base is not the same as a door, because it plays a different role in the arising of consciousness. A door is the gateway through which the mind and mental factors of the cognitive process reach the object. The base is the materiality that supports the arising of consciousness and mental factors.”
Tỳ kheo Bodhi dùng chữ heart-base để dịch chữ hadayavatthu và nói rằng, theo các nhà chú giải Pali, trái tim là sắc hỗ trợ cho tất cả mọi tâm chỉ trừ ngũ song thức. Tuy nhiên Tỳ Kheo Bodhi nói rằng trong tạng Vi Diệu Pháp, heart-base không được nhắc đến một cách rõ rệt. Bộ Patthāna, cuốn cuối của Tạng Vi Diệu Pháp, chỉ nói đến ý căn một cách gián tiếp như “sắc mà ý thức tùy thuộc vào để phát sinh”. Tuy vậy, chú giải cũng cho rằng “sắc ý vật ấy phải là heart base, một lỗ hổng ở bên trong quả tim (a cavity situated within the physical heart).”
Bhikkhu Bodhi uses the word heart-base to translate the word hadayavatthu and says that, according to the Pali commentators, the heart is the materiality that supports all consciousness except the fivefold consciousness. However, Bhikkhu Bodhi says that in the Abhidhamma Pitaka, the heart-base is not explicitly mentioned. The Patthāna, the last book of the Abhidhamma Pitaka, only indirectly refers to the heart-base as “the materiality on which consciousness depends for its arising.” However, the commentary also states that “the materiality that the heart-base must be the heart-base, a cavity situated within the physical heart.”
6.4. Chương VI (Sắc pháp) - Cuốn “A Manual of Abhidhamma” của Narada Maha Thera (Phạm Kim Khánh dịch) nói về ý căn như sau:
6.4. Chapter VI (Material phenomena) - Narada Maha Thera’s “A Manual of Abhidhamma” (translated by Pham Kim Khanh) says about the heart-base as follows:
“Bộ Dhammasangani không đề cập đến sắc pháp này. Trong sách Atthasālīni, danh từ hadayavatthu được giải thích là cittassa vatthu, căn cứ từ nơi đó tâm phát sinh.
“The Dhammasangani does not mention this materiality. In the Atthasālīni, the term hadayavatthu is explained as cittassa vatthu, the basis from which the mind arises.
Rõ ràng Đức Phật không nhất quyết chỉ nơi nào là căn của tâm như Ngài đã chỉ rõ khi đề cập đến các giác quan khác. Vào thời của Ngài, phần đông người ta tin rằng quả tim là ý căn và thuyết này hiển nhiên được kinh Upanishads hỗ trợ. Nếu muốn, Đức Phật đã chấp nhận lý thuyết rất phổ thông thời bấy giờ, nhưng Ngài không nói đến. Trong bộ Patthana, bộ sách đề cập đến Duyên Hệ Tương Quan, Ngài nhắc đến căn cứ của thức (ý căn) bằng những danh từ gián tiếp như “yam rūpam nissāya”, “tùy thuộc nơi sắc pháp ấy”, mà không quả quyết xác nhận sắc ấy là trái tim hay bộ não. Nhưng theo quan niệm của các nhà chú giải như Ngài Buddhaghosa và Anuruddha thì ý căn nhất định là tim. Chúng ta hiểu rằng Đức Phật không hề chấp nhận hoặc bác bỏ lý thuyết rất phổ thông vào thời xa xưa ấy, cho rằng ý căn là tim”.
It is clear that the Buddha did not definitely indicate where the basis of the mind is as he did when referring to the other senses. In his time, the heart was widely believed to be the basis of consciousness, and this theory was clearly supported by the Upanishads. If he had wanted to, the Buddha could have accepted the popular theory of his time, but he did not say so. In the Patthana, the book dealing with Dependent Origination, he refers to the basis of consciousness (the basis of consciousness) in indirect terms such as “yam rūpam nissāya”, “depending on that materiality”, without definitively confirming whether the materiality is the heart or the brain. But according to the views of commentators such as Buddhaghosa and Anuruddha, the basis of consciousness is definitely the heart. We understand that the Buddha neither accepted nor rejected the very popular theory of that ancient time that the mind is the heart.
7.1. Khoa học từ trước đến nay đã cho rằng ý thức có cơ sở là não bộ, nhưng đó là dựa vào một định kiến hơn là chứng cứ thực nghiệm. Gần đây, nhóm “Human Consciousness Research Group” do Bác sĩ Sam Parnia thiết lập tại Anh quốc, đã có một số thực nghiệm chứng minh rằng sau khi não bộ ngưng hoạt động, tâm có mặt, hiện hữu như một thực thể độc lập đối với não bộ. Đây là một khám phá có chứng nghiệm của khoa học, nhưng điều khám phá này đã được nói đến từ lâu trong kinh điển Phật Giáo.
7.1. Science has always believed that consciousness is based on the brain, but this is based on prejudice rather than empirical evidence. Recently, the "Human Consciousness Research Group" established by Dr. Sam Parnia in the UK, has conducted a number of experiments proving that after the brain stops working, the mind is present, existing as an independent entity from the brain. This is a proven discovery of science, but this discovery has long been mentioned in Buddhist scriptures.
7.2. Những trường hợp cầu cơ trong đó người đã chết nhập vào thân xác người sống để gởi thông điệp cho người thân, tuy chưa được chứng nghiệm, nhưng khó mà phủ nhận được. Tương tự, khả năng của các nhà ngoại cảm liên lạc được với “vong linh” người đã chết cũng khó mà phủ nhận tuy chưa giải thích một cách khoa học được.
7.2. Cases of spirit mediumship in which the deceased enters the body of a living person to send messages to relatives, although not yet proven, are difficult to deny. Similarly, the ability of psychics to communicate with the "spirits" of the deceased It is also difficult to deny that death is a physical phenomenon, although it has not been scientifically explained.
7.3. Ngài U Silananda Sayadaw, một Thiền Sư Miến Điện có thẩm quyền về Vi Diệu Pháp có nói rằng: “Ý căn là một sắc pháp, nhưng kinh điển không chỉ rõ sắc nào là Ý căn”. Điều này đã nói trong phần trích dẫn 6.4 từ Vi Diệu Pháp Toát Yếu của Ngài Narada Maha Thera, chỉ ý căn là một sắc pháp. Tuy rằng có vài nhà chú giải nổi tiếng cho rằng ý căn là trái tim, Đức Phật đã không nói như vậy là đúng hay sai.
7.3. Venerable U Silananda Sayadaw, a Burmese Zen Master with authority on Abhidhamma, said: “The mind base is a material phenomenon, but the scriptures do not specify which material phenomenon is the mind base.” This was stated in the quotation 6.4 from the Abhidhamma Compendium by Venerable Narada Maha Thera, which only states that the mind base is a material phenomenon. Although some famous commentators have said that the mind base is the heart, the Buddha did not say whether this is true or false.
Chữ “vatthu” tiếng Pali nghĩa là “vật” hay là “căn” (physical base) của một trong 6 thức. Chữ “hadayavatthu” phân ra hai từ với từ “hadaya” có nghĩa là tim (heart) hoặc ý (mind); nguyên chữ “hadayavatthu” thì có thể dịch là “ý vật” hoặc “ý căn” và có nghĩa là căn của ý thức, căn cứ từ đó thức phát sinh (Tỳ Kheo Thích Minh Châu dịch là đoàn tâm; Bhikkhu Bodhi dùng chữ heart base). Quả tim được nhiều người vào thời Đức Phật cho là ý căn và được kinh Upanishads hỗ trợ và các nhà chú giải như Anuruddha và Buddhaghosa quả quyết là đúng (Buddhaghosa là luận sư nổi tiếng đã sáng tác, vào thế kỷ thứ V sau tây lịch, bộ sách “Thanh Tịnh Đạo”, the Path of Purification mà đa số người hành thiền đều biết). Tuy vậy, Đức Phật đã không nói đến Ý căn, chỉ gián tiếp nhắc đến “yam rūpam nissāya” “tùy thuộc nơi sắc pháp ấy”, mà không xác nhận sắc ấy là trái tim hay bộ não hay gì khác. Ngài đã không chấp nhận hoặc bác bỏ thuyết cho rằng Ý căn là tim. Câu Pali “yam rupam nissaya” trong Tạng Vi Diệu Pháp có thể hiểu là “tâm nương vào sắc nào, sắc ấy là sắc ý vật”. Với ý nghĩa này, phải chăng ý vật hay ý căn có thể là bất cứ sắc pháp nào trong thân mà tâm nương vào, tùy thuộc vào? Phải chăng ở đây hệ thần kinh mà Ngài Dalai Lama XIV nói trên đây, như là cơ sở thể chất của ý thức, hoặc trái tim, não bộ hay bất kỳ pháp nào mà tâm nương vào đều có thể là ý căn? Thật khó mà có câu trả lời rõ rệt nào. Chỉ có một điều chúng ta biết chắc chắn là ý căn là một sắc pháp, nhưng Đức Phật không nói rõ sắc pháp nào là ý căn cả.
The Pali word “vatthu” means “thing” or “physical base” of one of the six consciousnesses. The word “hadayavatthu” is divided into two words with the word “hadaya” meaning heart or mind; the original word “hadayavatthu” can be translated as “thing” or “mind base” and means the base of consciousness, the basis from which consciousness arises (Bhikkhu Thich Minh Chau translated it as “duong tam” (heart base); Bhikkhu Bodhi used the word “heart base”). The heart was considered by many people at the time of the Buddha to be the base of the mind and was supported by the Upanishads and affirmed by commentators such as Anuruddha and Buddhaghosa (Buddhaghosa was a famous commentator who composed, in the 5th century AD, the book “Visuddhimagga”, the Path of Purification, which most meditators know). However, the Buddha did not mention the base of the mind, only indirectly mentioning “yam rūpam nissāya” “depending on that material thing”, without confirming that the material thing was the heart or the brain or anything else. He did not accept or reject the theory that the base of the mind is the heart. The Pali phrase “yam rupam nissaya” in the Abhidhamma Pitaka can be understood as “whatever material thing the mind depends on, that material thing is the base of the mind”. In this sense, could the base of the mind or the base of the mind be any material thing in the body that the mind depends on, depends on? Could it be? Here, the nervous system that His Holiness the XIV Dalai Lama mentioned above, as the physical basis of consciousness, or the heart, the brain, or any dharma that the mind relies on, could be the mind base? It is difficult to have a clear answer. The only thing we know for sure is that the mind base is a material dharma, but the Buddha did not clearly say which material dharma is the mind base.
Kết luận là chưa có sự giải đáp thỏa đáng cho câu hỏi về ý căn. Đây là một vấn đề còn bỏ ngỏ, cần nhiều nghiên cứu sâu hơn. Thông thường chúng ta nói thế khi chưa có thể trả lời thỏa đáng một vấn đề, tuy nhiên nghiên cứu sâu hơn cũng không bảo đảm chắc chắn sẽ tìm được câu trả lời thỏa đáng. Chúng ta biết rằng văn huệ và tư huệ giúp ta giải quyết nhiều vấn đề, nhưng những vấn đề khác thì phải cần đến tu huệ. Hiện tại, các dữ kiện nêu trên về các vấn đề cầu cơ, các nhà ngoại cảm, câu hỏi về ý căn… vẫn còn là những vấn đề chưa giải thích được. Có lẽ với những vấn đề này chúng ta phải cần đến tu huệ mới hy vọng có sự tiến triển về “sự hiểu biết bản chất của tâm và chức năng của nó qua các sự trải nghiệm của công phu hành thiền”, nói theo lời Ngài Dalai Lama thứ 14. Một hành giả đi trên con đường Giới, Định, Huệ, hành thiền tích cực, có thể phát triển trí tuệ, đạt được trí tuệ rốt ráo, thì có thể hiểu rõ bản chất, chức năng của tâm và hy vọng sẽ giải quyết được mọi vấn đề liên quan tới tâm.
-------------------------------
The conclusion is that there is no satisfactory answer to the question about the mind base. This is an open problem that needs more in-depth research. Usually, we say this when we cannot yet satisfactorily answer a problem, but further research does not guarantee that we will find a satisfactory answer. We know that literary and contemplative wisdom help us solve many problems, but other problems require cultivating wisdom. Currently, the above data on the problems of Ouija boards, psychics, questions about the mind base... are still unexplained problems. Perhaps with these problems, we need to cultivate wisdom. hope for progress in “understanding the nature of the mind and its functions through the experiences of meditation,” in the words of the 14th Dalai Lama. A practitioner who follows the path of Precepts, Concentration, and Wisdom, who practices meditation actively, can develop wisdom, attain ultimate wisdom, can clearly understand the nature and function of the mind and hopefully solve all problems related to the mind.
-------------------------------
Ngoài các kinh sách được trích dẫn trên đây, các tài liệu khác được tham khảo:
In addition to the scriptures cited above, other referenced documents are:
(1) Abhidhamma classes /CD /U Silananda Sayadaw /Tathagata Meditation Center
(1) Abhidhamma classes /CD /U Silananda Sayadaw /Tathagata Meditation Center
(2) Các dĩa CD, DVD ghi bài giảng về Vi Diệu Pháp của Sư Cô Tâm Tâm
(2) CDs and DVDs recording lectures on Abhidhamma by Sister Tam Tam
(3) Abhidhamma In Daily Life của Nina Van Gorkom
(3) Abhidhamma In Daily Life by Nina Van Gorkom
(4) Buddhist Dictionary (Mannual of Buddhist Terms and Doctrines)
(4) Buddhist Dictionary (Mannual of Buddhist Terms and Doctrines)
(5) Tạng Diệu Pháp (Abhidhamma Pitaka Patthana) - dịch giả: Sư Cả Tịnh Sự, Trưởng Ban Phiên Dịch Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thủy - 1976.
(5) Abhidhamma Pitaka Patthana - translator: Venerable Tinh Su, Head of the Board Theravada Buddhist Sangha Translation - 1976.
Tôi không thể thay đổi hướng gió, nhưng tôi có thể điều chỉnh cánh buồm để luôn đi đến đích. (I can't change the direction of the wind, but I can adjust my sails to always reach my destination.)Jimmy Dean
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Điểm sách: “Thong Dong Khắp Mọi Nẻo Đường”
Đức Phật dạy về việc giữ giới (Trích kinh Đại Bát Niết-bàn)
Tâm bình thường là đạo
CƯ SĨ VÀ PHẬT PHÁP
Năng lực của ngã
Đánh ghen mướn
Rừng trưa im nắng
Con đường giáo dục của Phật giáo
