Từng nghe rằng:
Âm dương hiện rõ hình, trời che đất chở để hàm dưỡng chúng sinh; bốn mùa không dấu tích, nóng đi lạnh đến mà hóa thành muôn vật.
太宗文皇帝
蓋聞。二儀有像。顯覆載以含生。四時無形。潛寒暑以化物。
thái tông văn hoàng đế
cái văn 。 nhị nghi hữu tượng 。 hiển phú tái dĩ hàm sinh 。 tứ thời vô hình 。 tiềm hàn thử dĩ hoá vật 。
Cho nên, trước mắt nhìn trời đất, kẻ ngu muội tầm thường còn thấy ra manh mối, nhưng muốn thấu triệt âm dương thì bậc hiền triết cũng khó lòng.
是以窺天鑑地。庸愚皆識其端。明陰洞陽。賢哲罕窮其數。
thị dĩ khuy thiên giám địa 。 dung ngu giai thức kì đoan 。 minh âm đỗng dương 。 hiền triết hãn cùng kì số 。
Vì vậy, trời đất hàm chứa âm dương mà dễ nhận biết, là do hiện rõ hình; âm dương ở trong trời đất nhưng khó thấu triệt, bởi vì không dấu tích. Do đó biết rằng, hình tượng khi hiển bày rõ rệt thì dẫu kẻ ngu muội cũng không nhầm lẫn; dấu tích đã ẩn tàng không thấy thì dù bậc trí tuệ cũng mê lầm.
然而天地包乎陰陽而易識者。以其有像也。陰陽處乎天地而難窮者。以其無形也。故知像顯可。徵雖愚不惑。形潛莫覩。在智猶迷。
nhiên nhi thiên địa bao hồ âm dương nhi dị thức giả 。 dĩ kì hữu tượng dã 。 âm dương xứ hồ thiên địa nhi nan cùng giả 。 dĩ kì vô hình dã 。 cố tri tượng hiển khả 。 chuỷ tuy ngu bất hoặc 。 hình tiềm mạc đổ 。 tại trí do mê 。
Huống chi, đạo Phật chuộng lẽ không huyền diệu, nương nơi sâu kín, đạt chỗ tịch lặng, từ bi cứu giúp muôn loài, lẽ thật trùm khắp muôn phương; uy linh phát khởi, trên chẳng gì hơn; thần lực khắc chế, dưới không hạn cuộc. Giảng rộng ra thì khắp cùng vũ trụ, xét chi ly liền thấu triệt tóc tơ. Không diệt không sinh, trải qua muôn đời mà không xưa cũ; lúc ẩn lúc hiện, xoay vần trăm phúc truyền mãi đến nay.
況乎佛道崇虛。乘幽控寂。弘濟萬品。典御十方。舉威靈而無上。抑神力而無下。大之則彌於宇宙。細之則攝於毫釐。無滅無生。歷千劫而不古。若隱若顯。運百福而長今。
huống hồ phật đạo sùng hư 。 thừa u khống tịch 。 hoằng tế vạn phẩm 。 điển ngữ thập phương 。 cử uy linh nhi vô thượng 。 ức thần lực nhi vô hạ 。 đại chi tắc di ư vũ trụ 。 tế chi tắc nhiếp ư hào hi 。 vô diệt vô sinh 。 lịch thiên kiếp nhi bất cổ 。 nhược ẩn nhược hiển 。 vận bá phúc nhi trường kim 。
Đường tu đạo tịch không huyền diệu, kẻ noi theo nhưng không thể biết rõ bến bờ. Dòng pháp truyền lắng sâu tịch tĩnh, người ngưỡng mộ cũng chẳng thấu cùng nguồn cội. Cho nên biết rằng, lao xao lắm kẻ phàm ngu, nhỏ nhen bao người dung tục, đối với tông chỉ cao vời này làm sao có thể không nghi hoặc?
妙道凝玄。遵之莫知其際。法流湛寂。挹之莫測其源。故知蠢蠢凡愚區區庸鄙。投其旨趣能無疑惑者哉。
diệu đạo ngưng huyền 。 tuân chi mạc tri kì tế 。 pháp lưu đam tịch 。 ấp chi mạc trắc kì nguyên 。 cố tri xuẩn xuẩn phàm ngu khu khu dung bỉ 。 đầu kì chỉ thú năng vô nghi hoặc giả tai 。
Thế nhưng, Giáo pháp khởi sinh, xây nền từ Tây Trúc, khởi truyền từ mộng hào quang triều Hán, soi sáng đến phương Đông, lưu chuyển dòng từ. Thuở hình tích vừa phân, lời chưa buông việc hóa độ đã thành; thời Thế Tôn đang còn tại thế, người người ngưỡng đức noi theo. Cho đến khi Phật thu hình về với chân thường, dung nghi không còn cõi thế; lịm tắt ánh vàng, khắp thế giới đại thiên hào quang thôi chiếu; người đời khởi xây Thánh tượng, nhưng 32 tướng xưa nào thấy được đâu?
然則大教之興。基於西土。騰漢庭而晈夢。照東域而流慈。昔者分形分跡之時。言未馳而成化。當常現常之世。民仰德而知遵。及乎晦影歸真遷儀越世。金容掩色。不鏡三千之光。麗象開圖。空端四八之相。
nhiên tắc đại giáo chi hưng 。 cơ ư tây độ 。 đằng hán đình nhi hiểu mộng 。 chiếu đông vực nhi lưu từ 。 tích giả phân hình phân tích chi thời 。 ngôn vị trì nhi thành hoá 。 đương thường hiện thường chi thế 。 dân ngưỡng đức nhi tri tuân 。 cập hồ hối ảnh quy chân thiên nghi việt thế 。 kim dong yểm sắc 。 bất kính tam thiên chi quang 。 lệ tượng khai đồ 。 không đoan tứ bát chi tướng 。
Nhưng từ đó pháp mầu lan rộng, cứu vớt muôn loài khỏi ba đường ác; Thánh giáo truyền xa, dẫn dắt chúng sinh cùng lên Thập địa. Chỉ có điều, giáo pháp chân chánh khó nương theo, thật không thể quy về một mối; học thuyết sai lầm dễ lôi cuốn, do đó mà tà chánh rối ren. Cho nên mới tranh nhau luận thuyết có không, hoặc theo thói tục thị phi không dứt. Đại thừa, Tiểu thừa, cũng theo thời mà chợt suy chợt thịnh.
於是微言廣被。拯含類於三途。遺訓遐宣。導群生於十地。然而真教難仰。莫能一其指歸。曲學易遵。邪正於焉紛糺。所以空有之論。或習俗而是非。大小之乘。乍沿時而隆替。
ư thị vi ngôn quảng bí 。 chửng hàm loại ư tam đồ 。 di huấn hà tuyên 。 đạo quần sinh ư thập địa 。 nhiên nhi chân giáo nan ngưỡng 。 mạc năng nhất kì chỉ quy 。 khúc học dị tuân 。 tà chính ư yên phân củ 。 sở dĩ không hữu chi luận 。 hoặc tập tục nhi thị phi 。 đại tiểu chi thừa 。 sạ duyên thời nhi long thế 。
Nay có Pháp sư Huyền Trang, là người dẫn dắt những bậc xuất gia. Thuở nhỏ ngài thông minh hiếu học, trong tâm sớm ngộ lẽ ba không. Lớn lên khế hợp tinh thần, công hạnh trước bao gồm bốn nhẫn. Gió lay rừng tùng, trăng soi bóng nước, không đủ so nét thanh tú tài hoa. Sương móc cõi tiên, minh châu ngời chiếu, đâu sánh được vẻ sáng trong tươi nhuận. Cho nên, trí tuệ suốt thông không hệ lụy, suy lường việc lúc chưa thành. Vượt thoát sáu trần, dứt bao ràng buộc, suốt cổ kim không ai sánh kịp.
有玄奘法師者。沙門之領袖也。幼懷貞慜。早悟三空之心。長契神情。先苞四忍之行。松風水月。未足比其清華。仙露明珠。詎能方其朗潤。故以智通無累神測未形。超六塵而逈出。敻千古而無對。
hữu huyền trang pháp sư giả 。 sa môn chi lĩnh tụ dã 。 ấu hoài trinh 慜 。 tảo ngộ tam không chi tâm 。 trường khế thần tình 。 tiên bao tứ nhẫn chi hành 。 tùng phong thuỷ nguyệt 。 vị túc tỉ kì thanh hoa 。 tiên lộ minh châu 。 cự năng phương kì lãng nhuận 。 cố dĩ trí thông vô luy thần trắc vị hình 。 siêu lục trần nhi huýnh xuất 。 quýnh thiên cổ nhi vô đối 。
Xoay tâm vào lặng chiếu trong tâm, lòng thương Chánh pháp dần suy; đau đáu chốn cửa huyền, buồn lo Kinh văn sai lệch. Lòng nghĩ muốn rộng suy chia chẻ, khai mở văn xưa, dứt điều lệch lạc, tiếp nối chân truyền, rộng làm lợi ích cho hàng hậu học. Do vậy mà hướng tâm cõi tịnh, cất bước Tây du, vượt hiểm nguy đường xa vạn dặm, chống gậy trúc một mình thẳng tiến. Sớm đầy trời tuyết đổ, chẳng thấy đường đi; chiều gió cát mịt mù, trời không biết hướng. Núi tiếp núi chập chùng muôn dặm, khoát mây trời dấn bước tiến lên; rét căm căm lại nóng nung người, đạp gió đội mưa thẳng về phía trước.
凝心內境。悲正法之陵遲。栖慮玄門。慨深文之訛謬。思欲分條析理廣彼前聞。截偽續真開茲後學。是以翹心淨土往遊西域。乘危遊邁杖策孤征。積雪晨飛途間失地。驚砂夕起空外迷天。萬里山川。撥煙霞而進影。百重寒暑。躡霜雨而前蹤。
ngưng tâm nội cảnh 。 bi chính pháp chi lăng trì 。 tê lự huyền môn 。 khái thâm văn chi ngoa mậu 。 tư dục phân điều tích lí quảng bỉ tiền văn 。 tiệt nguỵ tục chân khai tư hậu học 。 thị dĩ kiều tâm tịnh độ vãng du tây vực 。 thừa nguy du mại trượng sách cô chinh 。 tích tuyết thần phi đồ gian thất địa 。 kinh sa tịch khởi không ngoại mê thiên 。 vạn lí sơn xuyên 。 bát yên hà nhi tấn ảnh 。 bá trùng hàn thử 。 niếp sương vũ nhi tiền tung 。
Lòng chí thành, gian lao xem nhẹ; nguyện thâm sâu, chí đạt mong cầu. Mười bảy năm liền trời Tây dạo khắp; tham cầu Chánh giáo, các nước đều qua. Thăm Song lâm, viếng tám sông lớn, nếm mùi đạo trong hơi gió thoảng. Về Lộc uyển, lên núi Thứu, ngắm dấu xưa thánh tích còn đây.
誠重勞輕求深願達。周遊西宇十有七年。窮歷道邦詢求正教。雙林八水味道餐風。鹿苑鷲峯瞻奇仰異。
thành trùng lao khinh cầu thâm nguyện đạt 。 chu du tây vũ thập hữu thất niên 。 cùng lịch đạo bang tuân cầu chính giáo 。 song lâm bát thuỷ vị đạo xan phong 。 lộc uyển tựu phong chiêm kì ngưỡng dị 。
Vâng lời rốt ráo từ bậc thánh xưa, nhận pháp chân truyền nơi đấng hiền thiện. Cứu xét sâu xa pháp môn huyền diệu, tinh thông cùng tận giáo nghĩa uyên thâm. Đạo lý Nhất thừa, Ngũ luật, trí học sâu nhớ kỹ trong tâm; văn chương Ba tạng, Tám phần, miệng thuyết rộng như sóng tuôn giữa biển. Từ những nước trên đường đi qua, chọn lấy tinh yếu trong Ba tạng, hết thảy được 657 bộ, chuyển dịch lưu truyền rộng khắp Trung Hoa, tuyên xưng giáo nghĩa thù thắng. Do vậy, dẫn mây lành xa tít cõi Tây, tưới mưa pháp xuống miền Đông độ. Thánh giáo đã từng khuyết thiếu, giờ đây khôi phục đủ đầy; chúng sinh vốn nhiều tội nghiệp, nay được phước lành to lớn biết bao. Tắt lửa dữ trong nhà đang cháy, cứu muôn loài thoát khỏi đường mê; ngăn sóng dục lắng dòng sông ái, đưa chúng sinh bờ giác cùng lên.
承至言於先聖。受真教於上賢。探賾妙門精窮奧業。一乘五律之道。馳驟於心田。八藏三篋之文。波濤於口海。爰自所歷之國。總將三藏要文。凡六百五十七部。譯布中夏宣揚勝業。引慈雲於西極。注法雨於東陲。聖教缺而復全。蒼生罪而還福。濕火宅之乾焰。共拔迷途。朗愛水之昏波。同臻彼岸。
thừa chí ngôn ư tiên thánh 。 thụ chân giáo ư thượng hiền 。 thám trách diệu môn tinh cùng áo nghiệp 。 nhất thừa ngũ luật chi đạo 。 trì sậu ư tâm điền 。 bát tạng tam khiếp chi văn 。 ba đào ư khẩu hải 。 viên tự sở lịch chi quốc 。 tổng tương tam tạng yếu văn 。 phàm lục bá ngũ thập thất bộ 。 dịch bố trung hạ tuyên dương thắng nghiệp 。 dẫn từ vân ư tây cực 。 chú pháp vũ ư đông thùy 。 thánh giáo khuyết nhi phục toàn 。 thương sinh tội nhi hoàn phúc 。 thấp hoả trạch chi kiền diệm 。 cộng bạt mê đồ 。 lãng ái thuỷ chi hôn ba 。 đồng trăn bỉ ngạn 。
Cho nên biết rằng, tánh xấu ác do nghiệp ác kéo xuống, tâm hiền thiện nhờ duyên thiện nâng lên. Kéo xuống hoặc nâng lên, rốt cùng đều do chỗ nương tựa của người. Ví như cây quế non cao, khi nở hoa sương móc thấm nhuần; sen giữa hồ nước trong, bụi bặm không làm nhơ được lá. Nào phải sen vốn không dính bụi, quế tự tinh thuần, chỉ là do mọc giữa hồ trong nên bụi chẳng vấy nhơ, sống ở non cao nên vật tạp không đến. Xem như cây cỏ vô tri nhưng do hoàn cảnh chung quanh tốt đẹp mà cũng thành tốt đẹp, huống chi loài người có tri thức, lẽ đâu không do nương tựa chỗ tốt lành mà được trở nên hiền thiện?
是知惡因業墜善以緣昇。昇墜之端惟人所託。譬夫桂生高嶺雲露方得泫其華。蓮出淥波飛塵不能污其葉。非蓮性自潔而桂質本貞。良由所附者高則微物不能累。所憑者淨則濁類不能沾。夫以卉木無知。猶資善而成善。況乎人倫有識。不緣慶而求慶。
thị tri ác nhân nghiệp trụy thiện dĩ duyên thăng 。 thăng trụy chi đoan duy nhân sở thác 。 thí phu quế sinh cao lĩnh vân lộ phương đắc huyễn kì hoa 。 liên xuất lục ba phi trần bất năng ô kì diệp 。 phi liên tính tự khiết nhi quế chất bản trinh 。 lương do sở phụ giả cao tắc vi vật bất năng luy 。 sở bằng giả tịnh tắc trược loại bất năng triêm 。 phu dĩ huỷ mộc vô tri 。 do tư thiện nhi thành thiện 。 huống hồ nhân luân hữu thức 。 bất duyên khánh nhi cầu khánh 。
Mong sao những Kinh điển này được lưu truyền mãi mãi, đồng như nhật nguyệt, [để làm chỗ nương tựa cho người đời]; [được vậy thì] phước lành lan khắp gần xa, sánh cùng trời đất.
方冀茲經流施將日月而無窮。斯福遐敷與乾坤而永大。
phương kí tư kinh lưu thí tương nhật nguyệt nhi vô cùng 。 tư phúc hà phu dữ kiền khôn nhi vĩnh đại 。
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Nguồn Gốc Kỳ Diệu: Cuộc Đời Của Những Ứng Thân Lạt Ma Người Tây Phương
