Vô Kỵ đánh võ thì giỏi, tánh tình thì điềm đạm mà cái gì có dính dáng đến võ khí là sợ nhất. Nó không còn một tâm thức nào làm người khác, vật khác đau nữa, nói chi là bắn với giết. Vì vậy khi nghe thầy bảo sẽ dạy bắn cung, nó từ chối ngay tức khắc.
Vo Ky is good at martial arts, has a calm temperament, and fears anything related to weapons the most. He no longer has the mindset to hurt others or other things, let alone shoot or kill. Therefore, when he heard the teacher say he would teach him archery, he immediately refused.
– Vô Kỵ này, cái tư tưởng không bao giờ làm người khác đau của con quí báu vô cùng. Còn cái nghệ thuật bắn cung của thầy dạy đây chẳng những không bao giờ làm ai đau mà lại, nếu con thực hành đúng, nó sẽ làm cho mọi người vui.
– Vo Ky, your thought of never hurting others is extremely precious. And the art of archery that the teacher teaches not only never hurts anyone, but if you practice it correctly, it will make everyone happy.
Trước hết, con phải thấm nhuần vài nguyên tắc căn bản của cái nghệ thuật này. Hai nguyên tắc chánh:
First of all, you must absorb a few basic principles of this art. Two main principles:
1. Thứ nhất: Bắn để đúng, không phải để được.
1. First: Shoot to get it right, not to get it.
Người đời thường hiểu lầm cái này. Bắn cái gì là để được cái đó. Bắn con nai thì muốn con nai ngã xuống để lấy về ăn nhậu, khoe khoang. Bắn cho được là lấy vô. Bắn cho đúng là cho ra. Ai đi săn tìm hạnh phúc cho mình sẽ chỉ lấy vô được khoái lạc (excitement). Ai đi săn tìm hạnh phúc cho người sẽ tạo ra, cho ra hạnh phúc cả mình lẫn người.
People often misunderstand this. Shooting something is to get it. Shooting a deer means wanting the deer to fall down so they can take it home to eat, drink, and show off. Shooting to get it is to get it in. Shooting correctly is to get it out. Whoever hunts for happiness for himself will only get excitement. Whoever hunts for happiness for others will create and give happiness to both himself and others.
– Thầy nói có lý, con có đọc đâu đó một tác giả Mỹ nói cái chi đó tương tự như vậy “In life, happiness is not a goal. Happiness is a by-product. The more you are looking for it, the farther away it will evade you.”
– You are right, I read somewhere an American author said something similar “In life, happiness is not a goal. Happiness is a by-product. The more you are looking for it, the farther away it will evade you.”
– Con giỏi thật, đọc mà nhớ được mấy cái lặt vặt này. Thầy khen con đấy. Đó là phu nhân của một cựu tổng thống Mỹ, bà Eleanor Roosevelt.
– You are really good, reading and remembering these little things. I praise you. That is the wife of a former US president, Mrs. Eleanor Roosevelt.
2. Thứ hai: Tâm thức khi bắn cung.
Phải là tâm thức của thân hữu, không bao giờ của thù nghịch.
2. Second: The mindset when shooting an arrow.It must be the mindset of a friend, never of an enemy.
Với 2 nguyên tắc đó, thầy mới có thể dạy con cái nghệ thuật gần như thất truyền này. Người ta bây giờ cũng hay học bắn, bắn súng. Súng đạn không bao giờ ứng dụng được 2 nguyên tắc này của cung tiễn.
With those two principles, I can teach my children this almost lost art. People nowadays also often learn to shoot, shoot guns. Guns and bullets can never apply these two principles of archery.
Vô Kỵ bắt đầu tò mò hơn. Từ khinh thường cung tiễn vì ý tưởng của bạo lực, vũ khí đến cái tò mò của tâm thức trong bắn cung.
Vo Ky began to be more curious. From despising bows and arrows because of the idea of violence and weapons to the curiosity of the mind in archery.
– Này Vô Kỵ. Đứng ở đây có 2 khía cạnh: Tư thế đứng cho vững của thân thể, con giỏi rồi, như lúc học võ, đứng lại như ngũ giới, có 5 cái không làm. Một khía cạnh khác là dừng lại. Tâm con chậm lại, dừng lại. Con nên nhớ, một tâm nhanh là tâm bệnh; một tâm chậm là tâm khỏe mạnh; một tâm dừng lại là tâm ngộ.
– Hey Vo Ky. Standing here has two aspects: The body's posture is steady, you are good at it, like when learning martial arts, standing still like the five precepts, there are five things not to do. Another aspect is stopping. Your mind slows down, stops. You should remember, a fast mind is a sick mind; a slow mind is a healthy mind; a stopped mind is an enlightened mind.
Hiện tại thầy đang dạy con ở cái chặng thứ hai này: chậm lại. Dừng hẳn lại là ngộ đó con.
Right now I am teaching you at this second stage: slowing down. Stopping completely is enlightenment.
– Chừng nào mới ngộ thưa thầy? – Vô Kỵ tò mò nhiều nên thiếu kiên nhẫn.
– When will you be enlightened, teacher? – Vo Ky is too curious so he is impatient.
– Vô Kỵ con, đừng có nóng lòng, mong đợi một cái gì hết. Ngay cả mong đợi giác ngộ. Để yên cái giác ngộ đó. Chẳng có ai tranh đua đến trước, giữ chỗ sắp hàng như tụi Mỹ sắp hàng từ 3 giờ sáng để chờ bán hạ giá sau lễ Tạ ơn tháng này(After Thanksgiving sale).
– Vo Ky, don't be impatient, don't expect anything. Not even expect enlightenment. Leave that enlightenment alone. No one is competing to get there first, to reserve a place in line like the Americans who lined up at 3am to wait for the sale after Thanksgiving this month.
– Vô Kỵ. Cái nắm này là cái thứ 2 của 4 tác động của bắn cung: Đứng, Nắm, Ngắm và Buông.
– Vo Ky. This hold is the second of the four actions of archery: Standing, Holding, Aiming and Letting go.
Luôn luôn phải nắm cung bằng tay trái. Thầy biết con thuận tay trái. Sẽ dễ cho con tập. Sẽ dễ cho thầy dạy.
Always hold the bow with your left hand. I know you are left-handed. It will be easier for you to practice. It will be easier for me to teach.
“Quái lạ, ai thuận tay nào, nắm tay ấy, sao lại phải nắm bằng tay trái nhỉ?”
Vô Kỵ tự hỏi. Thầy nó biết ý, mới giải thích:
“Strange, whoever is left-handed, hold that hand, why do you have to hold with your left hand?”
Vo Ky wondered. The teacher understood and explained:
– Vô Kỵ này, não bộ của người có 2 bán cầu não. Một phải, một trái. Hai cái làm việc hỗ trợ nhau nhưng luôn luôn có một bên mạnh hơn (dominant). Người thuận tay trái, bán cầu não bên phải mạnh hơn. Người nào thuận tay phải thì bán cầu não bên trái mạnh hơn. Hơn nữa Vô Kỵ con phải biết, còn có vấn đề tâm lý nữa.
– Vo Ky, the human brain has two hemispheres. One right, one left. The two work to support each other, but one side is always stronger (dominant). For left-handed people, the right hemisphere is stronger. For right-handed people, the left hemisphere is stronger. Moreover, Vo Ky, you must know, there is also a psychological issue.
“Não trái, não phải mà dính đáng gì đến tâm lý mình?” Nó lại càng tò mò hơn nữa.
“What does the left brain or the right brain have to do with your psychology?” He became even more curious.
– Thần kinh học sau này khám phá ra cái này. Bán cầu trái thì thiên về phân tách, đo lường, lý luận và thắng với thua. Bán cầu phải thì lại khác, nó thiên về cảm nhận, tổng hợp, bao dung và từ bi! Đại khái như kiểu “nam tả, nữ hữu” của Á đông mình. Đừng có lộn với câu “tả trọng, hữu khinh” nhé, Vô Kỵ. Cái tả trọng, hữu khinh này là do người đặt ra, không phải thiên nhiên khoa học. Thầy chỉ dạy con cái thiên nhiên thôi. Chỉ cần nhớ bán cầu và tâm lý của mỗi bán cầu não.
– Neurology later discovered this. The left hemisphere is inclined to analyze, measure, reason, and win or lose. The right hemisphere is different, it is inclined to feel, synthesize, tolerate, and be compassionate! Roughly like the “male left, female right” of East Asia. Don’t confuse it with the saying “left heavy, right light”, Vo Ky. This left-sided weighting and right-sided lightness thing was created by people, not by natural science. The teacher only teaches children nature. Just remember the hemispheres and the psychology of each hemisphere.
– Làm sao họ khám phá ra mấy cái này, thưa thầy?
– How did they discover these things, teacher?
– Từ bệnh. Mấy thầy thuốc theo dõi tâm lý của mấy bệnh nhân trước và sau khi bị TBMMN (tai biến mạch máu não). Chính thầy đã nhận xét và thấy chuyện này có thật. Mấy ông bị bại xuội bên trái, tức là bị nhũn não bên bán cầu não phải. Trời đất ơi, mấy ổng trước bệnh khó một, sau khi bị TBMMN, khó gấp 3 lần. Cãi vã, kèn cựa, cãi chầy cãi cối. Mấy bà vợ chịu không nổi. Trái lại mấy người bị bại bên phải thì hiền lại hẳn. Hết cãi cọ, lý luận, trách móc như trước khi bệnh. Hiền hẳn lại. Người nhà ai cũng nhận thấy. Tại sao? Bán cầu não bên trái của mấy người này bị nhũn. Mà bên trái là tranh luận đó! Mấy bác sĩ (hospitalist) chỉ làm việc trong bệnh viện thôi, không theo dõi bệnh nhân như PCP (Primacy Care Physician) nên họ không để ý mấy cái vụ tâm lý thay đổi này. Họ không biết bệnh nhân trước khi nhập viện. Ra viện, họ cũng không theo dõi lâu dài. Giao lại cho PCP.
– From illness. Some doctors monitored the psychology of patients before and after a stroke. The teacher himself observed and found this to be true. Some men had left-sided paralysis, meaning that the right hemisphere of the brain was softened. My goodness, before the disease, they were difficult, but after the stroke, it was three times more difficult. They argued, quarreled, and argued. Their wives could not stand it. On the contrary, those who had right-sided paralysis became gentle again. They stopped arguing, reasoning, and blaming like before the disease. They became gentle again. Everyone in the family noticed. Why? The left hemisphere of these people's brain was softened. And the left side was for arguing! Hospitalists only work in hospitals, they don't monitor patients like PCPs (Primacy Care Physicians), so they don't pay attention to these psychological changes. They don't know the patient before they are admitted to the hospital. After they are discharged, they don't monitor them for a long time. They leave it to the PCP.
– À ra vậy – Vô Kỵ vỡ lẽ nhưng vẫn còn thắc mắc – Tại sao mấy cái khái niệm trái phải của bán cầu não lại liên hệ với nắm cung tay nào?
- Oh, I see - Vo Ky understood but still wondered - Why are the concepts of left and right of the cerebral hemisphere related to which hand to hold the bow?
– Bao dung và từ bi. Đó là lý do để nắm cung tay nào. Cái tay hướng cung về đâu. Cái tay đó phải được điều khiển bởi cái tâm bao dung và từ bi. Cái tâm của bán cầu não phải.
- Tolerance and compassion. That's the reason for holding the bow. Which hand points the bow? That hand must be controlled by a tolerant and compassionate heart. The heart of the right hemisphere.
Vô Kỵ ngẫm nghĩ, trầm tư. Nó đâu có ngờ tay nào cầm cung có tầm quan trọng như vậy. Chỉ nhắm. À ra vậy. Nhắm với lòng từ bi, bao dung, ôn hòa mới gọi là nhắm đúng. Không phải bắn trúng thôi là đủ.
Vo Ky thought and pondered. He didn't expect which hand holds the bow to be so important. Just aim. Oh, I see. Aiming with compassion, tolerance, and gentleness is called correct aim. It's not enough to just hit the target.
– Cái này mới là cái chủ chốt đấy Vô Kỵ. Nhắm một cái đích. Một mục tiêu.
– This is the key, Vo Ky. Aim at a target. A goal.
– Còn xa gần thì sao, thưa thầy?
– What about near and far, teacher?
– Giỏi, hỏi như vậy. Không phải gần mà dễ. Thiên hạ chỉ quan tâm đến mấy mục tiêu xa, khó thấy, mà quên mấy cái mục tiêu gần. Nhìn xa mà quên nhìn gần là lọt xuống ổ gà không hay đó con. Đời sống mỗi bước chân trước mặt là quan trọng hơn cái mục tiêu xa vời. Con vô trường học để ra trường kỹ sư, bác sĩ, dược sĩ là đã được định rồi. Mỗi ngày đến lớp, đến bệnh viện để học là một công chuyện dài và lặn lội. Mục tiêu xa lâu lâu nhìn một cái là đủ. Mục tiêu gần phải nhìn từng phút giây. Tỉnh thức trong mỗi bước đi: nhìn gần.
– Good, that's the question. It's not easy to be near. People only care about far, hard-to-see goals, but forget about near goals. Looking far and forgetting to look near is like falling into a pothole, which is not good, my child. Every step in life is more important than a distant goal. You have already decided to go to school to graduate as an engineer, doctor, or pharmacist. Every day you go to class, go to the hospital to study is a long and arduous task. Looking at a far goal every now and then is enough. Looking at a near goal every minute and second is enough. Be mindful in every step: look closely.
– Mục tiêu di động thì sao, thưa thầy?
– What about moving target, teacher?
– Mục tiêu nào cũng di động hết. Nghệ thuật bắn cung trong đời là mấy cái “di động” này. Cái ý muốn mục tiêu luôn đứng một chỗ làm cho xạ thủ luôn luôn thất vọng. Mục tiêu trong đời sống là di động, là vô thường. Con phải biết hòa hợp cái nhắm của con với cái di động này để hòa hợp với vũ trụ. Hòa hợp (harmony) là điểm chung của một xạ thủ tài giỏi và một nhạc sĩ điêu luyện. Một lời nói, một tiếng nhạc mà hòa hợp sẽ làm lành lòng người. Súng đạn cũng bắn, nhưng không được cái này. Súng đạn cũng cần nhắm nhưng không bao giờ hàn gắn cái gì cả. Chỉ tăng thêm hận thù.
– All targets move. The art of archery in life is these “movements”. The desire for the target to always stay in one place always makes the archer disappointed. The target in life is moving, is impermanent. You must know how to harmonize your aim with this movement to harmonize with the universe. Harmony is the common point of a talented archer and a skilled musician. A word, a sound of music that is in harmony will heal people’s hearts. Guns and bullets also shoot, but cannot achieve this. Guns and bullets also need to be aimed, but they never heal anything. They only increase hatred.
Nhắm cung và nhắm mắt.
Aim the bow and close your eyes.
– Trời đất, thưa thầy. Thầy giỡn sao chứ? Mở mắt, đèn sáng đây còn bắn không trúng, nói gì nhắm mắt! – Vô Kỵ kinh ngạc.
– Oh my god, teacher. Are you kidding? With your eyes open, the light is on and you still can’t hit the target, let alone close your eyes! – Vo Ky was surprised.
– Vô Kỵ con. Cái này mới là cái tuyệt vời của nghệ thuật này. Mục tiêu ở bên ngoài mà người đời thường nhắm thì con không cần học thầy, ai cũng dạy con được. Đó là nhắm vào sự được thua, thắng bại, là ở đời. Cái thầy dạy là nhắm vào bên trong. Mà khi cái nhắm này mà chân chánh rồi thì mục tiêu của con đã ở trên đầu mũi tên rồi, trước khi con giương cung.
– Vo Ky, my son. This is the wonderful thing about this art. The external target that people usually aim at, you don't need to learn from a teacher, anyone can teach you. That is aiming at winning or losing, victory or defeat, in life. What the teacher teaches is to aim within. And when this aiming is correct, your target is already on the tip of the arrow, before you draw the bow.
– Thưa thầy, thầy chưa dạy giương cung – Vô Kỵ nhắc thầy nó.
– Teacher, you haven't taught me how to draw the bow yet – Vo Ky reminded his teacher.
– Cái này không cần dạy. Với sức lực dẻo dai mạnh mẽ của cánh tay mặt của con, con dư sức giương cung. Bây giờ con nhắm cung đã thuần thục, nhắm vào nội tâm; đứng đã điêu luyện, đứng trên tư thế của huynh đệ, từ bi, chỉ còn có cái cuối cùng là buông tên này.
– This doesn't need to be taught. With the strong, flexible strength of my right arm, I can easily draw the bow. Now I'm proficient at aiming, aiming at the inner self; Standing already skillfully, standing in the posture of brotherhood, compassion, only the last thing left is to let go of this arrow.
– Thưa thầy, buông tên dễ ợt, kéo mới khó chứ – Vô Kỵ cãi lý với thầy nó.
- Teacher, letting go of the arrow is easy, pulling is difficult - Vo Ky argued with his teacher.
– Vô Kỵ này. Cái này là khó nhất đấy con. Ai mà đứng đúng rồi, nhắm đúng rồi, mục tiêu đã ở rõ trong cách nhìn đúng, thì đã đến trình độ thực hành tác phong cuối cùng này: buông tên. Buông tên là buông xả. Mũi tên đã đến đích trước khi rời tay con. Nhắm mắt, mục tiêu di động mà con đã bắn trúng hồng tâm là vì vậy. Thân an tịnh, tâm từ bi, tự tại, nhắm mắt nhìn vào bên trong thì tên tự nó bay đến hồng tâm, con thì buông xả. Có đích, có tên mà không có xạ thủ là vậy.
- Vo Ky, this is the most difficult thing, my child. Whoever stands correctly, aims correctly, the target is clear in the right perspective, has reached the level of practicing this final style: letting go of the arrow. Letting go of the arrow is letting go. The arrow has reached the target before leaving your hand. Closing your eyes, the moving target that you shot hit the bull's eye is because of that. The body is calm, the mind is compassionate, at ease, closing your eyes and looking inside, the arrow flies to the bull's eye by itself, you let go. Having a target and a name but no shooter is like that.
Vô Kỵ hân hoan đảnh lễ thầy.
Vo Ky happily bows to the teacher.
"Nó mắng tôi, đánh tôi, Nó thắng tôi, cướp tôi." Ai ôm hiềm hận ấy, hận thù không thể nguôi.Kinh Pháp cú (Kệ số 3)
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Thiền và Thi ca
Kinh A Nậu Lâu Độ
Hành Trình Thiện Nguyện Của Chùa Từ Hiếu Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Về Với Đồng Bào Miền Cao
TỨ NIỆM XỨ QUA CÁI NHÌN SƠ HỌC
Những ngày ở Áo
Vì sao tôi ngồi thiền
