Dù có nao nức đợi chờ hay hững hờ thờ ơ, dù có mong mỏi hay chẳng cầu vọng thì mùa xuân vẫn hiển hiện trong đất trời, trong lòng người. Nhớ ngày xưa còn bé, như muôn vạn đứa trẻ khác trên đời này, gã cũng mong chờ, nao nức tết để được lì xì, được mặc áo mới, được đi chơi thoải mái mà không bị la, được nghỉ học và không phải học bài… Những đứa trẻ mong tết, đếm ngược từng ngày kể từ khi ba lặt lá mai, cái tâm ý ấy sao giống hệt với người lớn vậy. Người lớn cũng đếm ngược thời gian từng ngày, từng giờ, thậm chí từng phút giây để đến thời khắc giao thừa, để nhìn Bigdrop, Peachdrop… Đó là những quả cầu bằng pha lê ở thành phố Nữu Ước và thành Ất Lăng sẽ rơi xuống khi khoảnh khắc giao nhau giữa năm cũ và năm mới. Tuy rằng tết ta và tết tây có nhiều khác biệt nhưng cái tâm thức vui đón xuân lại chẳng khác gì nhau.
Whether eagerly waiting or indifferently, whether longing or not, spring still appears in the sky and earth, in people's hearts. Remembering the old days when he was a child, like countless other children in this world, he also waited, eagerly awaited Tet to receive lucky money, to wear new clothes, to go out freely without being scolded, to have a day off from school and not have to study... Children looking forward to Tet, counting down each day since their father picked mai leaves, that feeling is so similar to adults. Adults also count down each day, each hour, even each minute to the moment of New Year's Eve, to see Bigdrop, Peachdrop... Those are crystal balls in New York City and At Lang City that will fall when the moment of intersection between the old year and the new year. Although Tet and Tet have many differences, the spirit of welcoming spring is no different.
Mùa xuân luôn luôn mặc định là sự khởi đầu, là sự tươi trẻ, hạnh phúc, hy vọng, đoàn viên… Mùa xuân làm mới lại những gì đã cũ hoen già nua, mùa xuân làm cho muôn loài vạn vật sinh sôi nảy nở, cây lá đâm chồi, hoa khoe sắc hương, lòng người hoan hỷ. Những ngày đầu năm con người gác lại những bất đồng, tranh đấu, chiến chinh. Mùa xuân khoe sắc thắm, lòng người vấn vương, tình thương được nuôi dưỡng vun bồi để rồi nạp thêm năng lượng cho cả thân và tâm, để có thêm hy vọng và niềm vui mà đi cho trọn năm, đi cho hết cuộc chơi này.
Spring is always considered the beginning, the youth, happiness, hope, reunion... Spring renews what is old and worn out, spring makes all things grow and flourish, trees and leaves sprout, flowers bloom with color and fragrance, people are happy. In the first days of the year, people put aside their disagreements, struggles, and wars. Spring shows its bright colors, people's hearts are filled with longing, love is nurtured and cultivated to recharge both body and mind, to have more hope and joy to go through the year, to go through this game.
Mùa xuân phương Đông nhiều màu sắc và âm thanh. Mùa xuân không thể thiếu tiếng pháo, pháo là âm thanh tự xa xưa, hễ nghe tiếng pháo nổ giòn giã khắp nơi là biết mùa xuân đã về. Đêm giao thừa là thời khắc giao nhau giữa cũ và mới, là phút giây giao cảm hòa hợp giữa con người và vũ trụ thiên nhiên, là khoảnh khắc linh thiêng giữa thế hệ hiện tại với ông bà tổ tiên, sự tiếp nối từng đời như thế chưa gián đoạn bao giờ. Đêm giao thừa trời đất tối đen như mực nhưng pháo nổ giàn trời, lòng người hoan hỷ, trời đất tự nhiên thanh tân đến lạ thường, cũng bầu trời ấy, cũng mặt đất này, cũng những con người yêu – ghét đây nhưng sao đêm giao thừa thấy thương chi lạ.
Spring in the East is full of colors and sounds. Spring cannot be without firecrackers, firecrackers are sounds from ancient times, whenever you hear the sound of firecrackers exploding everywhere, you know spring has come. New Year's Eve is the moment of intersection between the old and the new, the moment of harmonious communication between humans and the natural universe, the sacred moment between the current generation and ancestors, the continuity of each generation like that has never been interrupted. On New Year's Eve, the sky and earth are pitch black but firecrackers explode in the sky, people's hearts are joyful, the sky and earth are strangely fresh, the same sky, the same earth, the same people who love and hate each other, but why do I feel so strangely nostalgic on New Year's Eve?
Mùa xuân phương Đông, mùa xuân cố quận vui lắm! Nhiều sắc thái văn hóa cùng đồng hành. Người người ăn vận mới đi lễ chùa, viếng phần mộ tổ tiên ông bà cha mẹ thân nhân, ghé thăm họ tộc, láng giềng… Dù gì thì cũng ba ngày tết, mặt người ai nấy vui tươi, nói lời tốt đẹp, làm việc nghĩa cử hy vọng đem lại may mắn an lành.
Eastern spring, the spring of the old country is so joyful! Many cultural nuances go together. People wear new clothes to go to the temple, visit the graves of their ancestors, grandparents, parents, relatives, visit relatives, neighbors... No matter what, it's still three days of Tet, everyone's face is happy, saying kind words, doing good deeds hoping to bring luck and peace.
Mùa xuân em tung tăng khoe áo mới, những tà áo dài tươi sắc xuân phơi phới khắp mọi miền. Em cười như hoa, mắt biếc má đào cho lòng người nao nao. Em muôn đời đẹp như thế, cứ mỗi độ xuân sang. Mắt biếc má đào của ngàn năm trước với bây giờ có khác gì nhau chăng? Chắc chắn là không! Có khác nhau chăng là ở kiểu cách quần áo theo thời chứ mắt biếc má đào muôn đời vẫn thế! Đừng nói bây giờ, ngay cả mai sau vẫn vậy thôi, cái đẹp không phải ở con mắt mà ở từ trong tâm tưởng của mình.
In spring, I happily show off my new clothes, the long dresses with bright spring colors are everywhere. You smile like a flower, your blue eyes and peach cheeks make people's hearts flutter. You are forever beautiful, every spring. Are the blue eyes and peach cheeks of a thousand years ago any different from now? Certainly not! The difference is only in the style of clothes according to the times, but the blue eyes and peach cheeks are forever the same! Don't talk about now, even tomorrow it will still be the same, beauty is not in the eyes but in the mind.
Khi cố quận vào xuân, đất trời phương ngoại mới giữa mùa đông, lúc này rét nhất trong năm. Người ra đi mang theo không khí xuân, hình ảnh xuân, ký ức ức xuân… nên dù có lạnh cách mấy lòng vẫn rộn ràng với xuân ở quê nhà. Có thi sĩ đã viết:
When the homeland enters spring, the land and sky in the foreign land are in the middle of winter, the coldest time of the year. People who leave bring with them the spring atmosphere, spring images, spring memories... so no matter how cold it is, their hearts still flutter with spring in their homeland. A poet wrote:
Khi ta ở đất chỉ là đất ở
Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn
When we are here, the land is just landWhen we leave, the land suddenly becomes the soul
Phần lớn người ra đi mang theo ký ức đất cũ trong tâm hồn, Ngày xưa, khi mình sống ở đấy thì đất chỉ là đất, vô tri, chẳng có chi đặc biệt. Khi ra đi mới thấy nhớ nhung, thấy thiết tha nhất là khi mỗi độ sang xuân. Giờ mới thấm thía là:” đất bỗng hóa tâm hồn”. Người ra đi với nhiều lý do: Di tản khi nội chiến tàn, tị nạn chính trị, thuyền nhân vượt biên, HO, bảo lãnh… trong số này có nhiều người hằng năm vẫn về quê ăn tết, thậm chí đi về như đi chợ, tuy nhiên cũng có một số ít chưa từng về, không về hay không thể về vì hoàn cảnh bất khả kháng, thế mới biết khi xuân về lòng lay lắt lắm.
Most people who leave carry with them the memories of the old land in their souls. In the past, when we lived there, the land was just land, inanimate, nothing special. Only when leaving do I feel nostalgia and longing, especially when spring comes. Now I realize that: "the land suddenly becomes the soul". People leave for many reasons: Refugees after the civil war, political refugees, boat people, HO, sponsorship... among them, many people still return home every year to celebrate Tet, even going back and forth like going to the market, however, there are also a few who have never returned, do not return or cannot return due to unavoidable circumstances, so you know that when spring comes, their hearts are very fragile.
Mùa xuân của những người di cư, di tản hay tha phương cầu thực rất thiết tha nhưng giữ trong tâm tưởng, hoàn cảnh thực tại với ước muốn ít khi nào tương đồng với nhau được.
The spring of migrants, evacuees or those who live far away to make a living is very passionate, but in their minds, the real situation and their wishes are rarely similar.
Mình xa góc bể chân trời
Nhớ mùa xuân nhắn một lời nước non
Mai vàng pháo đỏ gót son
Em vui trẩy hội giữa con đường này
– thơ TLTP
I am far away from the end of the worldRemembering spring, sending a message to the countryYellow apricot blossoms, red heelsI happily go to the festival in the middle of this road- TLTP's poem
Con đường này là con đường nào? đường xuân? đường dân tộc? đường nước non? đường đời? đường mưu sinh? hay đường sinh tử? Có biết bao con đường của mỗi kiếp nhân sinh, mình đã muôn đời cứ ngơ ngẩn và lạc lõng giữa con đường. Mình đã đi nhưng chưa bao giờ về tới, nếu đã về tới thì chẳng còn phân tâm giữa con đường, chẳng còn phải lưu lạc tha phương hay vọng về xuân cố quận.
Which road is this? the road of spring? the road of the nation? the road of the country? the road of life? the road of making a living? or the road of life and death? There are so many paths in each human life, we have been lost and bewildered in the middle of the path forever. We have traveled but never returned, if we returned then we would no longer be distracted in the middle of the path, no longer have to wander far away or long for spring in the homeland.
Nào đâu chỉ có người Việt mới di tản hay tha phương cầu thực, Người Do Thái mất nước cũng đã hai ngàn năm lưu lạc khắp thế gian. Người Anh, người Âu châu di cư sang đất mới để tạo lập quê hương mới. Người Kurd, người Tây Tạng, người (A Phú Hãn) Afghanistan, người Iraq, Iran, Mexico, Laos-Hmong, người châu Phi… cũng di cư khắp nơi. Hầu như các dân tộc trên thế gian này đều dính vào vấn nạn di cư hay di tản, nhất là những dân tộc nhỏ, đất nước nghèo nàn lạc hậu. Người ta di tản vì chiến tranh, đàn áp, bất công, kỳ thị, nghèo đói… Lịch sử lòai người cũng chính là lịch sử của những trận chiến tranh và những cuộc di cư, di cư để mà sống còn. Động vật cũng di cư, chúng di cư vì sự sinh tồn (trú đông, tránh rét, sinh sản, tìm kiếm thức ăn…). Loài vật di cư nhưng đến mùa thì lại quay về nơi chốn cũ, tỷ như cá hồi từ biển cả lại vượt ngàn dặm về lại đầu nguồn sông suối để sinh đẻ, chim muông di cư tránh rét, khi trời ấm lại bay về. Những đàn bướm Monarch cũng di cư hàng vạn dặm, đến khi xuân sang lại lũ lượt hồi hương. Loài vật quay về nơi sinh ra không phải vì nhớ thương, chỉ đơn thuần là bản năng sinh tồn. Loài người thì khác, đó là cả một trời nhớ thương, đó là tâm sự nặng trĩu trong tâm hồn. Loài người có thần thức, có tác ý, có một chữ tâm, quê hương bản quán in sâu trong tiềm thức, trong tâm hồn. Mỗi khi xuân về thì nỗi nhớ lại trào dâng, không khí xuân, hương xuân, ký ức xuân kích thích mạnh trong tâm ý. Bởi vậy khi xuân về tết đến thì nhớ lắm, lòng lay lắt lắm! Chỉ những người may mắn có cả gia đình sum hợp ở hải ngoại thì mới có thể dửng dưng với tết quê nhà.
It is not only the Vietnamese who migrate or wander far away to make a living, the Jews who lost their country have also wandered around the world for two thousand years. The British, Europeans migrated to new lands to create new homelands. The Kurds, Tibetans, Afghans (Afghan), Iraqis, Iranians, Mexicans, Lao-Hmong, Africans... also migrated everywhere. Almost all the peoples in this world are involved in the problem of migration or displacement, especially small peoples, poor and backward countries. People migrate because of war, oppression, injustice, discrimination, poverty... Human history is also the history of wars and migrations, migration for survival. Animals also migrate, they migrate for survival (to hibernate, avoid the cold, reproduce, find food, etc.). Animals migrate but when the season comes, they return to their old place, for example, salmon from the ocean travel thousands of miles back to the source of rivers and streams to spawn, birds migrate to avoid the cold, and fly back when the weather is warm. Flocks of Monarch butterflies also migrate thousands of miles, and when spring comes, they return in droves. Animals return to their birthplace not because of nostalgia, but simply because of survival instinct. Humans are different, it is a whole world of nostalgia, it is a heavy feeling in the soul. Humans have consciousness, intention, and a heart, their hometown is deeply imprinted in their subconscious, in their soul. Every time spring comes, nostalgia surges, the spring air, the spring scent, and spring memories strongly stimulate the mind. Therefore, when spring comes and Tet comes, we miss it so much, our hearts are so shaken! Only those who are lucky enough to have their whole family reunited overseas can be indifferent to Tet at home.
Tết của người Việt, nước Việt xưa nay thường gắn với hình ảnh ngôi chùa, lên chùa lễ mỗi độ xuân sang. Bạn có là Phật tử hay không Phật tử cũng thích lên chùa ngày đầu xuân. Người ta lên chùa lễ Phật, cầu an cho gia đình, cầu siêu cho ông bà cha mẹ, cầu sự gia hộ của Phật, Bồ Tát hay các vị linh thiêng mà họ tin tưởng. Ngôi chùa là một hình ảnh đặc biệt trong văn hóa Việt, đã hình thành và tồn tãi mấy ngàn năm nay. Thiền sư, thi sĩ Huyền Không đã viết:
The Tet of Vietnamese people and Vietnam has always been associated with the image of the pagoda, going to the pagoda to worship every spring. Whether you are a Buddhist or not, Buddhists also like to go to the pagoda on the first day of spring. People go to the pagoda to worship Buddha, pray for peace for their family, pray for the souls of their grandparents and parents, pray for the protection of Buddha, Bodhisattva or the sacred beings they believe in. The pagoda is a special image in Vietnamese culture, formed and existed for thousands of years. Zen master and poet Huyen Khong wrote:
Mái chùa che chở hồn dân tộc
Nếp sống muôn đời của tổ tông
The pagoda roof protects the soul of the nationThe eternal way of life of our ancestors
Tết ở quê nhà vui lắm, lên chùa lễ Phật, thăm viếng họ hàng, bạn bè, láng giềng, trẩy hội xuân… nhưng phải là tết ở làng quê nông thôn cơ. Ai đã từng ăn tết ở thành phố khắc biết. Tết ở thành phố buồn lắm, phố xá vắng teo, nhà nhà đóng cửa im ỉm. Người lao động về quê hết trơn rồi, những nhà giàu thì du lịch xa… Chỉ ở làng quê, ở nông thôn mới thấy đậm đà không khí tết, tết ở thành phố rất nhạt vị so với nông thôn. Làng quê nông thôn mới là nơi lưu giữ cái hồn, cái đặc trưng của tết nói riêng văn hóa Việt nói chung.
Tet at home is very joyful, going to the pagoda to worship Buddha, visiting relatives, friends, neighbors, going to spring festivals... but it must be Tet in the countryside. Anyone who has celebrated Tet in the city will know. Tet in the city is very sad, the streets are deserted, every house is closed and quiet. All the workers have gone back to their hometowns, the rich go on vacations... Only in the countryside, in the countryside can one feel the strong atmosphere of Tet, Tet in the city is very bland compared to the countryside. The countryside is where the soul and characteristics of Tet in particular and Vietnamese culture in general are preserved.
Người Âu – Mỹ có câu phương ngôn:” Home is where heart is”, nói thì hay vậy chứ người xa quê vẫn nhớ quê lắm, làm sao mà “heart is” được, may ra chỉ có thể nói:
Europeans and Americans have a proverb: "Home is where the heart is", it's nice to say but people far away from home still miss their hometown very much, how can "heart is", maybe they can only say:
Con tim nửa để lại nhà
Nửa mang theo với phù hoa quê người
– thơ TLTP
The heart is half left at homeThe other half is carried away with the vanity of a foreign land- TLTP's poem
Với người phương Đông, nhất là những kẻ nặng tình thì nỗi nhớ quê tha thiết biết bao nhiêu. Ngày xưa Thôi Hiệu đã bảo thế rồi:
For Eastern people, especially those who are deeply in love, the nostalgia for home is so intense. Once upon a time, Thôi Hiệu said so:
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu
Where is my hometown on the morning sun?On the banks of the river, people are sad.
Tiểu Lục Thần Phong
Ất Lăng thành,
những ngày sắp sang xuân
Little Six Divine PeakAt the city of At Lang, the days are about to turn to spring.
Hãy nhã nhặn với mọi người khi bạn đi lên, vì bạn sẽ gặp lại họ khi đi xuống.Miranda
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
SẤP MÌNH ĐẢNH LỄ
Lời nói đầu cho lần tái bản năm 2015 của bản Việt dịch Kinh Đại Bát Niết-bàn
Nương tựa chính mình
Tỉnh giấc chiêm bao
Về mối quan hệ giữa tiếng Việt và tiếng Hán với nguồn gốc dân tộc Việt Nam
Giáng Sinh nhiệm mầu (truyện ngắn)
Thực hành nuôi dưỡng tâm từ (mettā bhāvanā) trong thiền Vipassana
Thế hệ bánh mì kẹp
