Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là ở hướng ta đang đi.Sưu tầm
Không có sự việc nào tự thân nó được xem là tốt hay xấu, nhưng chính tâm ý ta quyết định điều đó. (There is nothing either good or bad but thinking makes it so.)William Shakespeare
Cách tốt nhất để tìm thấy chính mình là quên mình để phụng sự người khác. (The best way to find yourself is to lose yourself in the service of others. )Mahatma Gandhi
Điều quan trọng không phải là bạn nhìn vào những gì, mà là bạn thấy được những gì. (It's not what you look at that matters, it's what you see.)Henry David Thoreau
Đôi khi ta e ngại về cái giá phải trả để hoàn thiện bản thân, nhưng không biết rằng cái giá của sự không hoàn thiện lại còn đắt hơn!Sưu tầm
Hãy nhớ rằng, có đôi khi im lặng là câu trả lời tốt nhất.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Bạn đã từng cố gắng và đã từng thất bại. Điều đó không quan trọng. Hãy tiếp tục cố gắng, tiếp tục thất bại, nhưng hãy thất bại theo cách tốt hơn. (Ever tried. Ever failed. No matter. Try Again. Fail again. Fail better.)Samuel Beckett
Lấy sự nghe biết nhiều, luyến mến nơi đạo, ắt khó mà hiểu đạo. Bền chí phụng sự theo đạo thì mới hiểu thấu đạo rất sâu rộng.Kinh Bốn mươi hai chương
Ai sống quán bất tịnh, khéo hộ trì các căn, ăn uống có tiết độ, có lòng tin, tinh cần, ma không uy hiếp được, như núi đá, trước gió.Kinh Pháp Cú (Kệ số 8)
Hãy học cách vui thích với những gì bạn có trong khi theo đuổi tất cả những gì bạn muốn. (Learn how to be happy with what you have while you pursue all that you want. )Jim Rohn
Dầu nói ra ngàn câu nhưng không lợi ích gì, tốt hơn nói một câu có nghĩa, nghe xong tâm ý được an tịnh vui thích.Kinh Pháp cú (Kệ số 101)
Trang chủ »» Danh mục »» SÁCH TẠP BÚT - TRUYỆN KÝ »» Bài viết, tiểu luận, truyện ngắn »» Xem đối chiếu Anh Việt: Cái quạt bàn »»
Xem Mục lục


X
Thuận sống rất qui tắc, mọi sinh hoạt hàng ngày của
bản thân và gia đình đều tuân theo thời khóa biểu do nó đề ra, ngoại trừ những
trường hợp đột xuất bất khả kháng.
Bàn viết của Thuận kê ngay cửa sổ hướng đông của phòng
khách, bên trên để một máy vi tính có hòa mạng Internet, một chiếc quạt bàn,
một bình hoa nhỏ lúc nào cũng có hoa tươi Mỗi sáng, Thuận mở cửa sổ, ánh nắng
ban mai cùng hơi thở trong lành của vũ trụ và nguồn năng lượng vô tận của mặt
trời tràn vào đầy ắp căn phòng, chan hòa sức sống. Đêm đêm, chỉ cần ngồi tại
đây Thuận cũng có thể ngắm trăng lên, nhìn làng mạc, ruộng lúa, vườn cây tắm
mình trong sương đêm mát lạnh, chiêm ngưỡng thoải mái vẻ đẹp kiều diễm, trữ
tình, lãng mạn của ánh trăng vàng óng ả, lả lướt trong không gian, lả lơi trên cành
cây ngọn cỏ.
Một khung cửa nhỏ nhưng đã mở ra trước mắt Thuận một
khung trời bao la, trong suốt, tĩnh lặng cùng vạn vật thiên hình vạn trạng đang
luân chuyển, nhảy múa đều đặn, nhịp nhàng theo từng hơi thở của vũ trụ. Cũng có
thể nói, khung trời đó, vạn vật đó đã len qua song cửa sổ đến tận chỗ Thuận
ngồi. Nó cũng tao cho Thuận nhiều cung bậc cảm xúc từ thấp đến cao, từ những
rung động của giác quan đến những rung động của tận cùng tầng sâu tâm thức. Thuận
thường ngồi bất động hàng giờ bên cửa sổ, đưa mắt nhìn vào khoảng không vô tận
như một nhà thiên văn, vừa tìm kiếm phát hiện những điều mới lạ xảy ra trong vũ
trụ, vừa chiêm nghiệm những điều mới lạ đó.
Một lần, tôi đến nhà nó chơi mà không báo cho nó biết
trước. Tôi đến trước cửa cái nhưng Thuận vẫn không hay. Nó ngồi nhìm chăm chú
vào chiếc quạt bàn đang hoạt động, tay trái kê dài trên bàn, ngón tay trỏ nhịp
nhịp xuống mặt bàn, tay phải chống lên cằm, hai ngón tay cặp cây viết. Lát sau,
Thuận vói tay tắt quạt. Khi các cánh quạt ngừng hẳn, nó lấy cây viết thọc vào
vài khe của chiếc lồng bảo vệ cánh quạt, mỉm cười.
-Một cái quạt máy bình thường thôi chớ có gì lạ đâu mà
nhìn dữ vậy?.
Tôi lên tiếng hỏi Thuận. Nó quay nhìn ra, thoáng chút
bất ngờ, đứng lên, vui vẻ nói:
-Ủa! Bác! Bác mới tới hả? Mời bác vô nhà.
Tôi bước vào, Thuận đưa tôi đến ngồi trên ghế sa lông,
tôi nói:
-Bác đến nãy giờ nhưng không muốn ngăn chặn dòng suy
tư và nguồn cảm xúc đang tuôn trào của cháu.
Thuận cười, giả lả:
-Có gì đâu bác? Bác uống cà phê?
Tôi gật đầu, Thuận đi pha cho tôi ly cà phê đá. Hai
bác cháu trò chuyện một hồi tôi quay trở lại chuyện cái quạt. Tôi hỏi:
-Sao? Cái quạt đã nói gì với cháu? Có rút ra được bài
học hay “chân lý” nào từ nó không, nói cho bác nghe với?
Thuận mỉm cười, gãi đầu e ngại, nói:
-Dạ! Đâu có gì ghê gớm dữ vậy bác! Chân lý to lớn vĩ
đại vô cùng, phải là những bậc thánh nhân mới thấy được còn tầm thường như con
làm sao phát biểu nổi! Nhưng…nếu nói không có gì là vọng ngữ, thật ra…con chỉ làm
một cuộc so sánh nho nhỏ thôi, bác ạ!
-So sánh cái gì?
-Dạ! So sánh cái quạt với tánh không.
Tôi giật mình. Tánh không là khái niệm cốt lõi trong
giáo lý Phật giáo, thậm thâm vi diệu, rất khó nghĩ bàn. Hồi còn tại thế, Phật
Thích Ca có thuyết giảng.về tánh không tại thành Xá Vệ được ghi lại trong hai
bài kinh Culasunnata-sutta và Mahasunnata-sutta. Sau khi Phật nhập diệt, cả
Phật giáo Nguyên thủy, Phật giáo Đại thừa cùng nhiều tông phái khác tiếp tục
luận bàn về tánh không nhưng xét về mặt lý thuyết vẫn còn nhiều ý kiến khác
nhau. Tuy vậy, đây là vấn đề trọng đại, tinh tế không nên coi thường, bỡn cợt.
Tôi nhắc nhở và rầy Thuận:
-Cháu có biết làm như thế là xúc phạm là báng bổ Phật pháp
không?
Thuận lúng túng:
-Dạ! Con…con…không dám!
-Đã hai năm rõ mười rồi còn nói không dám là sao?
Thuận nhìn tôi, lễ phép nói:
-Dạ! Xin bác bớt giận và bình tỉnh nghe con nói. Con
cũng có đọc hai bài kinh bác nói và nhiều quyển kinh sách luận bàn về tánh
không nhưng khái niệm đó trừu tượng quá, căn cơ con lại thấp kém, trí lự u mê
nên con vẫn không thể hình dung được, thấu triệt được tánh không. Vì thế con cố
tìm kiếm một cái gì đó đơn giản, cụ thể hơn, dễ thấy dễ biết hơn những biện
luận của triết học siêu hình nhằm khai mở tâm thức. Cuối cùng con phát hiện ra
cái quạt bàn do nó có nhiều điểm tương đồng với cái tánh không. Con cũng không
có tham vọng làm một luận sư biện giải tánh không mà chỉ muốn đem những gì mình
thấy áp dụng vào cuộc sống hàng ngày thôi bác ạ.
Tôi hối hận và cảm thấy hổ thẹn. Tại sao mình lại
thiếu bình tỉnh và hấp tấp vội vàng đến thế. Đáng lẽ phải chờ nghe Thuận nói mục
đích của sự so sánh và những cái thấy cái biết của nó như thế nào, đúng sai ra
sao rồi phê phán đánh giá cũng không muộn? Tôi xin lỗi nó:
-Là phật tử mà bác chưa dứt được tam chướng, còn “chấp
ngã chấp pháp” nên rầy oan cháu, thành thật xin lỗi cháu.
Thuận hốt hoảng đứng lên, nói:
-Ấy chết! Bác đừng làm con lỗi đạo, tổn thọ. Con còn
học hỏi, còn nhờ bác chỉ giáo thêm nhiều lắm. Bác đâu có lỗi gì? Con cám ơn bác
còn không hết có đâu dám bắt lỗi bác?.
Tôi cười, nói vui:
-Từ bi và trí
huệ là hai yếu tố then chốt của sự minh triết giác ngộ, coi như bác cháu
mình chẳng có gì xảy ra, huề cả làng. Bây giờ cháu hãy cho bác biết những suy
nghĩ của cháu đi, bác đang hoan hỷ chờ nghe đây?
-Dạ! Thuận ngồi xuống, nói. Sau nhiều lần quan sát, chiêm
nghiệm con thấy cái quạt và tánh không có nhiều mối tương đồng thú vị. Trước
tiên là cái lồng bảo vệ các cánh quạt giống như tánh không, là một khoảng không
gian trống rỗng, trong sáng, thanh tịnh; bất di bất dịch. Các cánh quạt và bụi
bặm, không khí…trong cái lồng là vạn pháp; dòng điện là vọng niệm. Khi ấn nút
khởi động, dòng điện sẽ khiến cho cái quạt tự xoay nửa vòng tròn, các cánh quạt
quay cuồng tạo ra ngọn gió. Ngọn gió đó lại tao ra những hệ quả như làm mát
hoặc lạnh, làm khô đồ vật ướt, làm bùng lên ngọn lửa hoặc làm tắt cây đèn cầy
đang cháy, làm bay những vật nhẹ…Tăng hoặc giảm cường độ dòng điện, vận tốc
quay của các cánh quạt và hệ quả do nó tạo ra cũng tăng giảm theo nhưng sự
trong sáng thanh tịnh của cái lồng vẫn không thay đổi. Lúc cái quạt hoạt động, các
cánh quạt tạo thành một lá chắn kiên cố, vừa áng ngữ vừa ngăn chận và đánh bật
ra bất cứ vật gì muốn xâm nhập hoặc xuyên qua cái lồng. Phải ngắt dòng điện cho
các cánh quạt dừng hẳn mới thấy được bản thể của cái lồng, mới có thể xâm nhập
hoặc xuyên ngang qua đó dễ dàng.
Tánh không cũng thế, vọng niệm phát khởi thì vạn pháp phát
khởi, quay cuồng; vạn pháp quay cuồng thì sinh ra nghiệp; nghiệp là mối liên hệ
động lực trong con người, mối liên hệ nầy sẽ tạo thành chuỗi mắt xích nhân quả
vô tận trong cuộc sống. Vạn pháp phát sinh nhiều hay ít, quay cuồng nhanh hay
chậm, nghiệp báo nặng hay nhẹ, lành hay dữ đều tùy thuộc vào vọng niệm tăng hay
giảm, tốt hay xấu. Vạn pháp quay cuồng sẽ tạo thành màn vô minh che khuất tầm
nhìn, là chướng ngại vật trên đường trở về tánh không trong sáng, thanh tịnh và
bất di bất dịch. Muốn trở về với tánh không phải làm cho vạn pháp bất sanh bất
động, muốn vạn pháp bất sanh bất động phải loại trừ vọng niệm như cắt dòng điện
của cái quạt vậy…Đó là những gì con đã thấy sau khi so sánh giữa cái quạt và
cái tánh không, xin bác cho con đôi lời chỉ giáo? Thuận hỏi tôi.
-Cháu còn thấy thêm điều gì nữa không? Tôi hỏi
-Dạ còn. Thuận đáp. Nhưng do chưa kiểm chứng tận tường
nên con chưa dám nói cho bác nghe hôm nay.
Tôi gật đầu:
-Tốt! Nhìn
chung, những phát hiện của cháu không có gì mới, hơi thô thiển nhưng đơn giản,
dễ thấy dễ biết. Ở đời có những thứ hết sức tầm thường nhưng vô cùng cần thiết.
Nhân loại không thể thiếu không khí trong một giờ nhưng vẫn có thể thiếu vàng
bạc châu báu trong suốt một đời.
-Cám ơn bác!
-Tuy nhiên, cái khó là làm sao loại trừ được vọng niệm
đây, vì nó không hề đơn giản và dễ làm như đưa tay ngắt dòng điện?
Thuận nói, rất tự tin:
-Theo kinh sách thì Phật dạy rất nhiều cách xa lìa
vọng niệm nhưng chung qui lại chỉ có ba cách cơ bản nhất là thiền Sa Ma Tha,
Tam Ma Bát Đề và Thiền Na. Là người mới bước chân vào con đường tu tập con nghĩ
mình nên thực hành theo thiền Sa Ma Tha như lời Phật dạy :”dùng giác tâm trong sạch phát khởi quán chiếu, lấy tịnh làm hạnh quán
tâm thể chẳng động. Do lắng lặng các niệm, vọng tưởng ngừng nghỉ thì thấy tướng
tập khí sanh diệt trong thức thứ tám, quán lâu thì tịnh huệ sanh khởi, bỗng
thấy khách trần lăng xăng của thân tâm từ nay diệt hẳn, trong tâm liền cảm thấy
tịch tịnh khinh an”.(Kinh Viên Giác)
X
Kể cho tôi nghe xong, anh Ba hỏi tôi có ý kiến gì
không. Tôi cũng nghĩ như anh ấy, những phát hiện của Thuận không có gì mới
nhưng cái mới ở đây là nó đã đưa ra được
một hình ảnh ẩn dụ khá thú vị. Đây là thủ pháp phổ biến trong kinh điển Phật
giáo.nhằm khai thị chúng sanh. Chẳng hạn, Phật Thích Ca dùng vàng trong quặng
làm ẩn dụ cho cái tâm. Sở dĩ ta không thấy không lấy được vàng vì trong quặng
có quá nhiều tạp chất. Để thấy và lấy được vàng, tất nhiên phải luyện quặng,
loại bỏ tạp chất vàng mới hiện ra. Tạp chất đây là vọng niệm, luyện quặng là tu
tập, còn việc nhận xét đánh giá khác hơn, sâu sắc hơn về những suy nghĩ của
Thuận tôi xin nhờ các bậc cao tăng cùng các học giả uyên thâm đạo pháp chỉ giáo
thêm./
TRƯƠNG
HOÀNG MINH
X
Thuan lives very disciplinedly, all daily activities of himself and his family follow the schedule he sets, except for
unexpected cases of force majeure.
Thuan's writing desk is placed right at the east window of the living room, above it is a computer with Internet access, a table fan,
a small vase with fresh flowers. Every morning, Thuan opens the window, the morning sunlight, the fresh breath of the universe and the endless energy of the sun
flood into the room, filling it with vitality. Every night, just sitting here, Thuan can watch the moon rise, look at the villages, rice fields, and gardens bathing in the cool night dew, comfortably admiring the charming, lyrical, romantic beauty of the golden moonlight, drifting in space, swaying on the branches
of trees and blades of grass.
A small window has opened before Thuan's eyes a vast, transparent, quiet sky with all things in myriad shapes and forms rotating, dancing regularly, rhythmically with each breath of the universe. It can also be said that the sky, that all things have penetrated through the window bars to the place Thuan
sits. It also gives Thuan many levels of emotions from low to high, from the
vibrations of the senses to the vibrations of the deepest level of consciousness. Thuan
often sits motionless for hours by the window, staring into the endless space
like an astronomer, both searching and discovering new things happening in the universe
and contemplating those new things.
Once, I went to his house to play without telling him
in advance. I arrived at the main door but Thuan still did not notice. He sat staring
at the working table fan, his left hand resting on the table, his index finger tapping
on the table surface, his right hand propped up his chin, two fingers holding a pen. A moment later,
Thuan reached out to turn off the fan. When the fan blades stopped, he poked a pen into a few slots of the fan blade protection cage, smiling.
-It's just a normal fan, what's so strange about it?
I asked Thuan. He turned to look out, a little surprised, stood up, and said happily:
-Oh! Uncle! Are you new? Please come in.
I walked in, Thuan led me to sit on the sofa,
I said:
-You've been here for a while but didn't want to stop my flow of thoughts and emotions.
Thuan smiled, pretending:
-What's wrong, uncle? Would you like some coffee?
I nodded, Thuan went to make me a cup of iced coffee. The two of us chatted for a while, then I returned to the topic of the fan. I asked:
-What? What did the fan say to you? Did you learn any lesson or “truth” from it? Tell me!
Thuan smiled, scratched his head in fear, and said:
-Yes! There is nothing so terrible, uncle! The truth is so great, only saints can see it, how can an ordinary person like me express it! But…if I say there is nothing, it is a lie. Actually…I just made a small comparison, uncle!
-Compare what?
-Yes! Compare the fan with emptiness.
I was startled. Emptiness is the core concept in
Buddhist teachings, so profound and wonderful, it is very difficult to think about. During his lifetime, Buddha
Shakyamuni preached about emptiness in Savatthi city, which was recorded in two
suttas Culasunnata-sutta and Mahasunnata-sutta. After Buddha's death, both Theravada Buddhism, Mahayana Buddhism and many other sects continued
to discuss emptiness, but in terms of theory, there are still many different opinions
. However, this is an important and delicate issue that should not be taken lightly or made fun of.
I reminded and scolded Thuan:
- Do you know that doing so is an insult and blasphemy against the Buddha
?
Thuan was confused:
- Yes! I... I... don't dare!
- It's been two years, clearly, why do you say you don't dare?
Thuan looked at me and said politely:
- Yes! Please calm down and listen to me calmly. I also read the two sutras you mentioned and many books discussing emptiness, but the concept is too abstract, my foundation is low, my mind is confused, so I still cannot visualize and understand emptiness. Therefore, I tried to find something simpler, more concrete, easier to see and know than the arguments of metaphysical philosophy to open the mind. Finally, I discovered
the table fan because it has many similarities with emptiness. I also do not
have the ambition to become an emptiness apologist, I just want to apply what I
see to my daily life, uncle.
I regret and feel ashamed. Why was I
so calm and hasty? I should have waited to hear Thuan talk about the purpose of the comparison and what his views and knowledge are like, whether they are right or wrong, then it would not be too late to criticize and evaluate? I apologize to him:
-As a Buddhist, you have not yet eliminated the three obstacles, and you are still "attached to the self and the dharma" so you have wrongly scolded me. I sincerely apologize to you.
Thuan stood up in panic and said:
-Oh no! Please don't make me break my religion and shorten my life. I am still
learning and need your guidance a lot. What is your fault? I am still very grateful to you, how dare I find fault with you?
I smiled and said jokingly:
-Compassion and wisdom are two key elements of enlightenment, consider that nothing has happened between you and me, and we are even. Now tell me your thoughts, I am happily waiting to hear?
-Yes! Thuan sat down and said. After many observations and contemplations, I see that the fan and emptiness have many interesting similarities. First
is the cage that protects the fan blades, like emptiness, an empty, clear, pure space; unchanging. The fan blades and the dust, the air… in the cage are all dharmas; the electric current is delusion. When the start button is pressed, the electric current will cause the fan to rotate in a semicircle, the fan blades
rotating to create wind. That wind in turn creates consequences such as cooling
or freezing, drying wet objects, flaming a fire or extinguishing a burning candle
, making light objects fly… Increasing or decreasing the current intensity, the speed
of rotation of the fan blades and the consequences it creates also increase or decrease, but the
purity of the cage remains unchanged. When the fan is running, the
fan blades form a solid shield, both blocking and preventing and repelling
anything that wants to enter or penetrate the cage. The electric current must be cut off for the fan blades to stop completely in order to see the true nature of the cage, to be able to penetrate
or pass through it easily.
The same is true of emptiness. When false thoughts arise, all dharmas arise,
arise and spin; when all dharmas spin, karma is created; karma is a dynamic relationship in humans, this relationship will create an endless chain of cause and effect
in life. Whether all dharmas arise more or less, spin fast or slow, heavy or light, good or bad karma all depend on whether false thoughts increase or decrease, good or bad. The spinning of all dharmas will create a veil of ignorance that obscures the vision, an obstacle on the way back to the pure, clear and unchanging emptiness. Wanting to return to emptiness, one must make all dharmas unborn and unmoved. Wanting all dharmas unborn and unmoved, one must eliminate false thoughts like cutting off the electric current of a fan… That is what I saw after comparing the fan and emptiness. Could you please give me some advice? Thuan asked me.
-Do you see anything else? I asked
-Yes, I do. Thuan replied. But because I have not yet thoroughly verified it, I dare not tell you today.
I nodded:
-Good! In general, your discoveries are nothing new, a bit crude but simple,
easy to see and know. In life, there are things that are extremely ordinary but extremely necessary.
Humans cannot lack air for an hour, but can still lack gold
silver and jewels for an entire life.
-Thank you!
-However, the difficulty is how to eliminate wandering thoughts
here, because it is not as simple and easy as turning off the electric current?
Thuan said, very confidently:
-According to the scriptures, Buddha taught many ways to get rid of wandering thoughts, but in the end, there are only three most basic ways: Samatha meditation,
Samatha and Dhyana. As a newbie on the path of cultivation, I think
I should practice according to Samatha meditation as the Buddha taught: "use a pure mind to initiate contemplation, take purity as the practice of contemplation
the mind is not moved. By calming the thoughts, delusions stop, then see the appearance
of habitual energy arising and ceasing in the eighth consciousness, contemplation for a long time, pure wisdom arises, suddenly
see the wandering guests of body and mind from now on completely disappear, in the mind immediately feel
calm, light and peaceful". (Vimalakirti Sutra)
X
After telling me, Ba asked me if I had any comments
I also thought like him, Thuan's discoveries are not new
but what is new here is that it has brought out
a rather interesting metaphorical image. This is a common technique in Buddhist scriptures
to enlighten sentient beings. For example, Shakyamuni Buddha used gold in ore
as a metaphor for the mind. The reason we cannot see and cannot get gold is because the ore
has too many impurities. To see and get gold, of course we must refine the ore,
remove the impurities for the gold to appear. Impurities here are delusions, refining the ore is practice, as for other, deeper comments and assessments on Thuan's thoughts, I would like to ask the high monks and scholars who are profound in the Dharma to give further guidance./
TRUONG
HOANG MINH
DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH
Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.
Quý vị đang truy cập từ IP 216.73.216.60 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.
Ghi danh hoặc đăng nhập