Kính bạch quý Ôn, Kính thưa quý Thầy, đại chúng cùng quý Phật tử hiện diện,
Dear Venerables, Dear Venerables, the public and Buddhists present,
Hôm nay chúng tôi được quý ôn, quý thầy trên cho phép và tạo điều kiện cho chúng tôi gặp gỡ đại chúng và quý Phật tử có nhân duyên. Trong hai năm qua, từ các buổi học về Câu xá, học Luật, các thầy, các chú đã có nghe tiếng nói của tôi rồi, nhưng nay mình mới có dịp để nói chuyện với nhau. Đây không phải là lớp học mà là buổi nói chuyện. Chuyện đời có, chuyện đạo có. Tuy rằng mình nói chuyện đạo, nhưng bây gìờ mình không thể tách đạo ra khỏi đời.
Today, we have been given permission and created conditions by the Venerables to meet the public and Buddhists who have the opportunity. In the past two years, from the lessons on Abhidharma and Vinaya, you have heard my voice, but now we have the opportunity to talk to each other. This is not a class but a conversation. There are stories of life and religion. Although we talk about religion, we cannot separate religion from life.
Chuyện thì nhiều lắm, đây mình chỉ nói vài chuyện để hiểu thôi. Với lại, quan trọng hơn, để cho chúng ta quen. Sau này khi nghe tôi ở trong đó giảng ra, mấy thầy, chú tưởng tượng như tôi đang ngồi đây cho nó dễ. Phần tôi, khi giảng ở trong đó tôi cũng tưởng tượng được trước mặt tôi như thế nào. Trước nay ngồi ở trong đó mà giảng, tôi chỉ thấy có vách tường không hà! (tiếng cười rộ...). Thành ra nhiều khi không biết nói như thế nào. Không biết được các thầy, chú có hiểu không và hiểu tới mức nào? Đúng là nhắm mắt mà nói. Bây giờ mấy thầy nghe, được mờ mắt mà nhìn, còn tôi mở mắt mà nói!
There are many stories, here I will only talk about a few things to help us understand. Moreover, more importantly, let us get used to it. Later, when you hear me lecture in there, you can imagine that I am sitting here so it is easier. As for me, when I lecture in there, I can also imagine what it is like in front of me. Before, when I sat in there to lecture, I only saw a wall! (Laughter...). So sometimes I don't know what to say. I don't know if the monks and nuns understand or not, and to what extent? It's like talking with your eyes closed. Now you monks listen, see with your eyes closed, but I open my eyes and talk!
Ngoài ra, hôm nay còn có thêm một số Phật tử tham dự để nghe- gọi là kết duyên nhưng cũng xin quý vị thông cảm, vì hôm nay chắc tôi nói chuyện với mấy thầy ở đây nhiều hơn, và có nhiều vấn đề có thể không liên can tới quý vị. Vả lại đây cũng không phải là buổi giảng pháp hay buổi học.
In addition, today there are also some Buddhists attending to listen - called forming a relationship, but I hope you understand, because today I will probably talk to the monks here more, and there are many issues that may not be related to you. Besides, this is not a Dharma talk or a study session.
Trong buổi nói chuyện, nói về tiếp xúc. Nếu tôi sống ở đây với đại chúng thì vấn đề nó khác vì quan hệ của mình hằng ngày có tiếp xúc, nói với nhau về tâm tư, tình cảm. Giữa thầy và trò hiểu nhau thì vấn đề truyền trao, học hỏi có dễ dàng hơn. Còn chúng ta đây, mỗi người mỗi đường. Sự hiểu biết, trình độ...mọi cái đều rất là cách biệt thì để nói chuyện thật thông cảm rất là khó.
In the talk, we talk about contact. If I lived here with the public, the problem would be different because our relationship involves daily contact, talking to each other about thoughts and feelings. Between teachers and students understanding each other, the problem of transmitting and learning is easier. As for us here, each person has his own path. Understanding, level... everything is very different, so it is very difficult to talk and sympathize.
Với lại, có một điểm mà tôi biết qua kinh nghiệm của mình từ hồi nhỏ là giữa hai thế hệ: thế hệ lớn và thế hệ nhỏ, chắc chắn phải có một khoảng cách mà mình rất khó vượt qua. Vấn đề khoảng cách, như trong gia đình giữa cha và con. Trong xã hội, giữa thầy và trò. Không những chỉ chúng ta mà ở phương tây cũng vậy. Luôn có nhiều xung đột, ray rứt trong xã hội mà vì không để ý nên chúng ta không thấy. Ví dụ như tôi hồi nhỏ đi học, hay ngay cả trước tôi như sư ông Nhất Hạnh mà qua lời kể, tôi biết có những khoảng cách rất khó. Luc đó, với các Thầy, Tổ đi trước họ chỉ học nội điển thuần túy, không đi học ngoài. Là người đầu tiên chủ trương Tăng sĩ cần phải học để hiểu biết xã hội chung quanh mình. Sư Ông là người đầu tiên tự động học tiếng Anh, tiếng Pháp, lúc đó đã bị chống đối rất nhiều. Cho đến ngày nay, nếu một vài quý vị còn nghe vài lời không bằng lòng về sư Ông, nghĩa là hậu quả đó vẫn còn. Tức là đã qua nhiều thế hệ- trên 50 năm rồi mà ảnh hưởng đó vẫn còn kéo dài.
Moreover, there is one thing that I know from my experience since childhood: between two generations: the older generation and the younger generation, there must be a gap that is very difficult to overcome. The problem of gap, like in the family between father and son. In society, between teachers and students. Not only us but also in the West. There are always many conflicts and frustrations in society that we do not see because we do not pay attention. For example, when I was young, I went to school, or even before me, like Master Nhat Hanh, through his stories, I know there are very difficult gaps. At that time, with the Masters and Patriarchs who went before, they only studied purely internal scriptures, did not go to outside schools. He was the first person to advocate that monks need to study to understand the society around them. He was the first person to automatically learn English and French, which at that time was very opposed. Until today, if some of you still hear some disapproving words about the Master, it means that the consequences still exist. That means that many generations have passed - over 50 years - and that influence still lasts.
Còn trường hợp của tôi, như hồi trẻ lúc ở Từ Đàm tôi có nghe Ôn Từ Đàm than như vầy: "Hồi xưa giữa Thầy với các Tổ luôn có tình cảm thân thiết thầy trò, là vì thầy dạy cái gì thì trò học cái đó, mà trò học cái gì thì thầy dạy được". Cũng đúng thôi, vì như tôi lúc đó đi học toán về thì Ôn Từ Đàm không dạy được. Tôi đi học vật lý thì về Ôn cũng không biết đâu mà dạy. Còn dạy kinh điển theo như chương trình hồi xưa thì lớp trẻ họ không thích cách tiếp thu đó. Đó là khoảng cách, và là nỗi ray rứt của các thế hệ lớn, như thế hệ Ôn Từ Đàm. Mà thế hệ đệ tử đầu tiên đó, Ôn chăm sóc kỹ lắm, nhưng khi hiểu ra mình không thể dạy được thì Ôn bỏ lơ- như thế hệ của tôi. Nghĩa là Ôn bỏ dần. Đứa nào học được thì học, Ôn không nói được.
As for my case, like when I was young at Tu Dam, I heard Venerable Tu Dam lament like this: "In the past, there was always a close teacher-student relationship between the Master and the Patriarchs, because whatever the teacher taught, the student learned, and whatever the student learned, the teacher could teach." That's right, because like me, when I came back from studying math, Venerable Tu Dam couldn't teach it. When I went to study physics, Venerable didn't know what to teach. As for teaching the scriptures according to the old curriculum, the young generation didn't like that way of learning. That was the gap, and the anxiety of older generations, like Venerable Tu Dam's generation. And that first generation of disciples, Venerable took good care of them, but when he realized he couldn't teach them, he ignored them - like my generation. That means On gradually gave up. Whoever could learn, would learn, On could not say.
Cho đến lớp của tôi thì khi tôi bắt đầu đi dạy, tuy không có cách biệt nhiều về tuổi tác, vì tôi đi dạy hồi còn rất trẻ. Giữa thầy và trò chỉ hơn nhau vài ba tuổi nhưng tôi nhớ có lần mình la các thầy học tăng ở viện Cao Đẳng Hải Đức không lo học, thì các thầy có nói: "Thầy thông cảm tụi con còn trẻ, thầy cho tụi con chơi một chút". Tôi nói: "Chớ tui có lớn đâu! Hơn mấy thầy vài ba tuổi là cùng.". Chỉ cách vài ba tuổi mà vẫn có khoảng cách, hoặc cảm giác có khoảng cách. Cho tới bây giờ tôi vẫn cảm giác có khoảng cách, Bây giờ không phải khoảng cách về vấn đề trình độ nữa, như khoảng cách hồi thời Ôn Từ Đàm.
Up to my class, when I started teaching, although there was not much of a gap in age, because I started teaching when I was very young. There was only a few years difference between teachers and students, but I remember one time I scolded the monks at Hai Duc College for not studying, and they said: "Teacher, please understand that we are still young, let us play a little." I said: "But I am not old! I am only a few years older than you." Only a few years apart, but there was still a gap, or a feeling of a gap. Until now, I still feel a gap. Now it is not a gap in terms of qualifications anymore, like the gap in the time of On Tu Dam.
Bây giờ các thầy, các chú đi học đại học về tôi có thể giảng được. Ngay như các thầy đi học toán, học vật lý cấp đại học, khi cần tôi vẫn có thể giảng cho được, huống hồ là kinh điển. Nhưng mà vẫn có khoảng cách mà nhiều khi tôi không dám nói. Ngay như ở chùa Già Lam, có nhiều cái mình không dám nói. Mình có cảm giác rằng có lẽ mình lạc hậu rồi. Mình già nên có thể lạc hậu...nên có nhiều điều mình không dám nói. Nhưng vấn đề chủ động là ở thế hệ trẻ.
Now, when teachers and uncles come back from university, I can teach them. Even when teachers go to university to study math or physics, when needed, I can still teach them, let alone the classics. But there is still a gap that I sometimes dare not say. Even at Già Lam Pagoda, there are many things I dare not say. I have the feeling that perhaps I am outdated. I am old so I may be outdated...so there are many things I dare not say. But the issue of being proactive lies with the younger generation.
Tuy là có khoảng cách, nhưng thế hệ trẻ phải chủ động nhất là ở các học tăng ở cái giai đoạn gọi là bắt đầu. Ít nhất là từ khi bắt đầu thọ giới Tỳ kheo, các tân Tỳ kheo ở tuổi 20, cái tuổi đó ở ngoài người ta gọi là bắt đầu bước vào đời. Ở đây, mình bước vào đạo. Mà đời hay đạo, đều phải có định hướng. Ở cái tuổi đó là phải có định hướng. Định hướng thế nào cho chính mình và cho nhiều vấn đề nữa. Ở ngoài, cái tuổi đó vào đời chỉ cần định hướng cho tương lai của chính mình. Nhiều lắm là cho gia đình mình. Chỉ có "hoàng tử" may ra mới có định hướng cho tương lai của đất nước, dân tộc mình. Nhưng đối với quy thầy còn hơn như thế nhiều, tuy là còn trẻ.
Although there is a gap, the younger generation must be proactive, especially the monks at the so-called beginning stage. At least from the beginning of receiving the Bhikkhu precepts, the new Bhikkhus are at the age of 20, the age that people outside call the beginning of life. Here, we enter the path. Whether in life or in religion, we must have a direction. At that age, we must have a direction. How to orient ourselves and many other issues. Outside, at that age, when entering life, we only need to orient ourselves for our own future. At most, for our family. Only a "prince" can have a direction for the future of our country and our people. But for the monk, it is much more than that, even though he is still young.
Khi mới thọ giới, phải định hướng cho cuôc đời của mình có giữ trọn chiếc áo này không? Phải làm thế nào để giữ được? Tức là cái tinh thần, cái khí tiết của mình, phải giữ cho bản thân mình và cho cả đạo pháp nữa. Trong đó có nghĩa một cách gián tiếp định hướng cho cả dân tộc, chứ không phải đơn giản. Đó là cái sứ mạng mình phải nhận thấy. Bởi khi mình nói rằng một người thọ giới Tỳ kheo là phát túc siêu phương, tâm hình dị tục. Tức là tiến tới một phương trời cao rộng, thì mục đích không phải là thấp kém. Không thể hèn nhát. Không bình thường như người sinh viên ngoài đời. Sinh viên ngoài đời nếu học giỏi lắm, chức vụ làm tới tổng thống là cùng. Và ước mong nhiều lắm là làm ích nước lợi dân cho một đời là hết.
When he first receives the precepts, he must orient his life: will he keep this robe? How can he keep it? That is, his spirit and integrity must be kept for himself and for the Dharma as well. In that, it means indirectly guiding the whole nation, not simply. That is the mission that he must realize. Because when we say that a person who receives the Bhikkhu precepts has developed a superior path, a mind and form that are different from the world. That is, to advance to a high and wide horizon, the goal is not low. It cannot be cowardly. It is not ordinary like a student in the world. If a student in the world studies very well, the position can reach the president at most. And the most one wishes is to benefit the country and the people for one lifetime.
Còn trách nhiệm của một Tỳ kheo, một vị thầy thì định hướng cho tương lai của mình là phải bảo đảm cho trọn vẹn con đường đi của mình, mà còn bảo đảm cho được cả sự kế thừa và tồn tại của chánh pháp. Điều đó có nghĩa là làm đuốc soi sáng cho cả cộng đồng- nếu nói nhỏ là cộng đồng Phật tử chung quanh mình. Nói lớn ra là mình đủ khả năng thắp lên ngọn đèn để tìm hướng đi cho đất nước, cho dân tộc. Hay rộng lớn hơn nữa là cho cả nhân loại. Nhưng nói lo cho đất nước, cho cả nhân loại thì cao quá, xa quá ta cho là viễn vông. Thì thu nhỏ lại, nói là cho cộng đồng Phật tử thôi thì tạm thời cũng được, nhưng không thể không định hướng. Định hướng thì tùy vào khả năng của mình. Cái đó mấy thầy dạy không được. Không ai dạy được cái định hướng này cho mình. Các thầy dạy đủ cả: giới luật, tu trì, kinh nghiệm...Nhưng chắc chắn các thầy dù có trí tuệ tới đâu- vì mình chưa phải là thánh, chưa có được trí tuệ Bát Nhã của Phật, nên vẫn bị hạn chế về thời đại của mình. Như nói trong 10 năm nữa,đất nước này sẽ như thế nào, bản thân tôi không biết được. Nhưng mấy thầy cần phải biết! Vì bây giờ các vị thọ tân Tỳ kheo ở tuổi 20 thì 10 năm nữa 30 tuổi, mấy thầy bắt đầu hành đạo, có trách nhiệệm gánh vác việc đạo, thì lúc ấy đất nước như thế nào? Mình sẽ phải làm gì, phải định hướng! Đó là việc tôi phải định hướng ngay từ khi tôi 20 tuổi. Không thể không có được!
As for the responsibility of a Bhikkhu, a teacher, in orienting his future, he must ensure not only his own path, but also the inheritance and existence of the Dharma. That means being a torch to light up the whole community - if we speak in a small way, it means the Buddhist community around him. Speaking in a big way, he is capable of lighting the lamp to find a direction for the country, for the people. Or even more broadly, for all of humanity. But saying that he cares for the country, for all of humanity is too high, too far, we think it is unrealistic. Then narrow it down, saying that it is only for the Buddhist community, it is okay for the time being, but we cannot not orient ourselves. Orientation depends on our ability. The teachers cannot teach that. No one can teach us this orientation. The teachers teach everything: precepts, practice, experience... But certainly, no matter how wise the teachers are - because we are not yet saints, we do not have the Buddha's Prajna wisdom, so we are still limited by our time. As I said, in 10 years, what this country will be like, I myself do not know. But the teachers need to know! Because now the monks are ordained as Bhikkhus at the age of 20, then in 10 years they will be 30, they will start practicing the religion, have the responsibility to shoulder the religious work, then what will the country be like at that time? What will we have to do, we must orient! That is something I had to orient myself from the age of 20. It is impossible not to have!
Như bây giờ nói riêng chuyện bản thân tôi, khi tiếp xúc với thanh niên ở nước ngoài về, họ có học, có trình độ, nói đủ các vấn đề Đông- Tây, văn hóa, triết lý...Tôi không sợ, nhưng tôi nói rằng có một khoảng cách thế hệ- không phải là khoảng cách giữa thầy và Phật tử, nhưng dù sao tới một lứa tuổi nào đó, người ta vẫn có tinh thần bảo thủ nhất định.
As for myself now, when I meet young people who have returned from abroad, they are educated, have qualifications, and talk about all kinds of issues from East to West, culture, philosophy... I am not afraid, but I say that there is a generation gap - not the gap between teachers and Buddhists, but after all, at a certain age, people still have a certain conservative spirit.
Tôi lấy gỉả thuyết. Nói về gia tài Phật giáo Việt Nam, tôi nói đó là một cơ đồ đã mục có thể sập. Nhưng vì, trong đó tôi là người đã góp công rất nhiều, nên dù biết nó có thể sập tôi cũng không đủ can đảm để phá đi. Nhưng thế hệ trẻ các anh có đủ can đảm để phá, vì các anh chưa đóng góp gì trong đó cả. Các anh có quyền phá sập đi để xây dựng lại cái mới. Họ hoảng. Họ nói, thầy bảo sao? Tụi con không hiểu. Tụi con làm sao dám làm chuyện đó? Tôi nói. Là thanh niên, nếu các người muốn định hướng tương lai, phải đủ can đảm phá sập cái cũ, những cái đang mục rã. Không phải mình phản bội Thầy, Tổ. Không phải mình phản bội cơ nghiệp của tổ tiên, nhưng nếu cái nhà nó đã mục nát, cần đập để làm lại thì mình đập để làm lại cho nó đẹp. Mình đâu phải thuộc loại phá gia chi tử, thấy có sẵn nhà cửa muốn đập đâu thì đập, phá đâu thì phá. Mà mình muốn làm tốt hơn, phải biết tình trạng cái nhà. Phải nhận thức cho sáng suốt.
I make a hypothesis. Talking about the Vietnamese Buddhist heritage, I say it is a rotten foundation that can collapse. But because I am the one who has contributed a lot, even though I know it can collapse, I do not have the courage to destroy it. But you young generation have the courage to destroy it, because you have not contributed anything to it. You have the right to destroy it to rebuild something new. They panic. They say, what do you say? We don't understand. How can we dare to do that? I say. As young people, if you want to orient your future, you must have the courage to destroy the old, the decaying things. It is not that you betray your teachers and ancestors. It is not that you betray your ancestors' legacy, but if the house is rotten and needs to be demolished to rebuild, then you destroy it to make it beautiful. You are not the type of son who destroys families, seeing a house that is already there, you can demolish it wherever you want, or destroy it wherever you want. If you want to do better, you must know the condition of the house. You must have clear perception.
Mà như vậy ngay từ bây giờ, từ khi mới thọ Tỳ kheo, phải tập nhìn, nhận xét, học hỏi chung quanh. Học các thầy lớn, thầy nhỏ và phải tự định hướng cho mình. Nếu tôi không tự định hướng, tôi đã không học hỏi được. Mà mình phải nhận định, trong 10 năm nữa mình sẽ như thế nào? Cái này thầy không định hướng cho mình được. Các thầy dạy mình đủ cả. Từ kinh nghiệm, đức tu trì, giới luật..mọi cái đều dạy hết. Nhưng mà thầy không thể biết trong 10 năm nữa mình sẽ trở thành cái gì? Chỉ tự mình biết lấy. Mình muốn làm cái gì thầy không thể biết được. Thầy muốn mình như thế nào thì có, nhưng bản thân mình muốn mình sẽ như thế nào thì thầy không biết được. Tôi dạy đệ tử, tôi muốn sau này họ như thế này, như thế kia. Muốn họ kế nghiệp, kế thừa, truyền bá chánh pháp...nhưng thật sự tôi không biết họ muốn cái gì? Muốn làm ông hoà thượng hay muốn làm ông tổng thống. Muốn làm ông thầy tu hay muốn làm ông tiến sĩ, hay muốn làm ông ăn mày... tôi không hiểu được. Bản thân mình, là đệ tử mình phải biết để mà định hướng cuộc đời mình. Biết mình sẽ làm cái gì, và trong 10 năm tới khi mình trở thành như thế thì đất nước sẽ như thế nào, nhân loại sẽ như thế nào? Đó gọi là định hướng mà nãy giờ tôi giới thiệu để các thầy nhìn thấy cái ý nghĩa, cái khái niệm rất tổng quát, để có những suy nghĩ về định hướng của mình.
And so, right now, from the moment you first receive the Bhikkhu ordination, you must practice looking, observing, learning from your surroundings. Learn from the great teachers, the small teachers, and you must orient yourself. If I did not orient myself, I would not have learned. And you must judge, in 10 years, what will you be like? The teachers cannot orient you. The teachers have taught you everything. From experience, morality, precepts... everything is taught. But you cannot know what you will become in 10 years? Only you know. You cannot know what you want to do. You can know what I want you to be, but you cannot know what you want yourself to be. When I teach my disciples, I want them to be like this or like that in the future. I want them to succeed me, inherit me, spread the Dharma... but I really do not know what they want? Do they want to be a monk or a president? Do they want to be a monk or a doctor, or a beggar... I do not understand. As a disciple, I must know in order to orient my life. Know what I will do, and in 10 years when I become like that, what will the country and humanity be like? That is called orientation, which I have just introduced so that you can see the meaning, the very general concept, to have thoughts about your orientation.
Bây giờ nói về cách nhìn của tôi. Cách nhìn của mấy thầy tôi đã nói chừng đó rồi. Còn lại, mấy thầy tự nhìn lấy. Bây giờ nói cách nhìn của tôi về thế hệ tương lai., về mấy thầy đang ngồi trước mặt tôi đây. Tức là một tầng lớp tăng trẻ sẽ làm gì cho đạo pháp, và tôi sẽ nhìn. Trước hết là thất vọng. Ở đây, quý thầy ở Từ Hiếu tôi chưa tiếp xúc nhiều tôi không dám nói. Nhưng bản thân tôi gặp ở trong Saigon, tôi thấy thất vọng! Thiếu nghị lực. Đó là cái thất vọng thứ nhất.
Now let's talk about my perspective. I have already said that much about the views of the monks. The rest, you monks, look at yourselves. Now, let me tell you my views on the future generation, on the monks sitting in front of me. That is, what a new generation of monks will do for the Dharma, and I will look. First of all, disappointment. Here, I have not met many monks at Tu Hieu, so I dare not say. But when I met them in Saigon, I felt disappointed! Lack of willpower. That is the first disappointment.
Một người xuất gia, điều cần thiết là nghị lực. Nếu không có nghị lực không thể giữ được chiếc áo. Sau đó, nếu không có nghị lực không thể học hành được gì nhiều. Khi tôi mới ở tù về, nhiều học tăng thuộc thế hệ mới lớn- trong đó có nhiều người thật ra khi mới cạo đầu thì tôi đã ở tù rồi. Họ chưa biết tôi thế nào, nhưng đa số vẫn mến, đúng là vẫn có kính trọng. Nhưng mà họ nói với nhau thế này: "Thầy Tuệ Sỹ học hành giỏi, nhưng mà thầy..."Đại khái là họ không dám nói tôi ngang ngược, nhưng họ nói là thầy không dạy cho mình học kinh, uổng đi! Tôi đã trả lòi thế này: Cái học trong sách vỡ rất là dễ. Kinh sách trong Đại tạng cứ lấy ra học thì dễ. Nhiều người Thiên chúa giáo hay các tôn giáo khác họ học Phật rất là giỏi- giỏi hơn mấy Thầy lớn, hơn cả quý Ôn, có người còn giỏi hơn cả tôi nữa. Nhưng không phải vì vậy mà họ trở thành người Phật tử, họ phụng sự, truyền bá Chánh pháp, cho nên cái học đó không đáng.
For a monk, the essential thing is willpower. Without willpower, one cannot keep the robe. Then, without willpower, one cannot study much. When I first came out of prison, many of the new generation of monks grew up - including many who actually had just shaved their heads when I was in prison. They did not know me, but most of them still loved me, and indeed, they still respected me. But they said to each other like this: "Master Tue Sy is a good student, but he..." They probably didn't dare say I was being unreasonable, but they said he didn't teach them to study the sutras, what a waste! I answered like this: Learning from books is very easy. Just take out the sutras in the Tripitaka and study them. Many Christians or people from other religions are very good at studying Buddhism - better than the great masters, better than the venerable ones, some are even better than me. But that doesn't mean they become Buddhists, they serve and spread the Dharma, so that study is not worth it.
Cái học cơ bản, đó là học làm người; cái cốt cách của một thầy tu. Cái đó mới xứng đáng học. Mà nếu cái học đó thiếu thì không có hy vọng. Còn bây giờ, bảo rằng thôi thầy cứ ngồi dịch kinh sách cũng được, thì việc đó dễ thôi. Khi cần tôi sẽ ngồi dịch- cứ cho rằng tôi có sức khỏe để dịch trong 20 năm nữa đi, lúc đó tôi gầần 80 tuổi rồi hỉ? Tôi dịch được. Mỗi năm tôi làm chừng 5, 6 bộ vì chỉ dịch, dễ thôi. Nhưng tôi dịch ra để chất chồng cả đống đó, không có ai đọc. Thế hệ trẻ không ai đọc, mà có đọc cũng chả hiểu thì tôi dịch làm gì? Để cho mối mọt ăn à? Cái quan trọng là phải có người đọc, phải có người kế thừa. Ngoài đời, người ta chỉ kế thừa về sách vỡ là đủ. Như ông thầy đi truyền nghề thợ hồ, ông chỉ cần truyền tay nghề cho khéo là đủ rồi, chứ học trò nó làm thợ hay đi ăn trộm thì là việc của nó. Nhưng người đi học đạo, đi truyền đạo không phải chỉ kế thừa kiến thức học được ở sách vỡ, mà là kế thừa cái tinh thần của đạo mà mình học được. Không phải trong vài ba ngày, không phải trong một thế hệ mà nếu nói ra là 2500 năm lịch sử không thể chối cãi, mà mình phải gánh mà đi. Mình đủ nghị lực để gánh mà thấy nó nhẹ chứ không phải nặng. Khi mình vận dụng đủ nghị lực và ý chí thì việc đó không nặng đâu. Chỉ với người lười nhác và thiếu ý chí thì nó mới nặng.
The basic study is to learn how to be a human being; the character of a monk. That is what is worth studying. And if that study is lacking, there is no hope. But now, if you say that you can just sit and translate the sutras, that is easy. When needed, I will sit down and translate - let's say I have the health to translate for another 20 years, I will be almost 80 years old then, right? I can translate. Every year I do about 5 or 6 volumes because I just translate, it's easy. But I translate and pile them up, no one reads them. No one in the younger generation reads them, and even if they do, they won't understand them, so why do I translate them? To feed termites? The important thing is to have readers, to have successors. In real life, people only inherit books, that's enough. Like a teacher who teaches the profession of a mason, he only needs to teach the skills skillfully, but whether the student becomes a worker or a thief is his own business. But the person who studies and preaches the religion does not only inherit the knowledge learned from books, but also inherits the spirit of the religion he has learned. Not in a few days, not in a generation, but if we say it, it is 2500 years of undeniable history, which we must carry. We have enough willpower to carry it and find it light, not heavy. When we use enough willpower and determination, the task is not heavy. Only for lazy people and those who lack willpower, it is heavy.
Tôi nói ngoài lề một chút cho vui. Cái thời của tôi đi học, khi lớn lên một chút thì quý thầy hay nhắc như thế này. Các chú ráng tu chứ về đời khổ lắm! phải lo cho gia đình, vợ con..khổ lắm! Tôi đã nói thế này. Mình ở đời lo cho một cái gia đình. Một bà vợ với 2, 3 đứa con mà lo không nỗi còn sợ khổ, thì khi mình xuất gia, mình phát nguyện độ tận chúng sanh, lo cả thiên hạ, thì lo làm sao mà lo? Như vậy chẳng lẽ mình cạo đầu vô chùa là để kiếm cơm à?. Lo cho gia đình có vài ba người con còn sợ khổ thì vô chùa anh lo cho ai? Anh đi trốn à? Không xứng với tư cách một thầy tu. Đương nhiên về chuyện này thì tôi cãi với quý thầy tôi rồi. Đúng ra, các ngài muốn khích lệ mình hãy ráng mà tu, nhưng mà nói như vậy thì tôi phải cãi. Ngay cả với Mẹ, tôi cũng nói thế. Bà nói, làm như vậy thì mình khổ sao con? Tôi nói, mình đi tu mà còn sợ khổ thì tu làm chi? Ở ngoài đời cho sướng hơn cho rồi! Có gì mà khổ? Bà nói rằng mình được ở đây mà nói lung tung như thế, làm mất lòng người. Họ không cho mình ở, đuổi đi chỗ khác, có phải khổ không? Tôi nói, cái gì phải là nói. Đuổi đi hả? Tôi không sợ. Không cho tôi ở chùa tôi ra gầm cầu tôi ở. Ở đâu mà tu chả được. Tôi giữ cốt cách của tôi. Tôi ở gầm cầu cũng sống được. Phật ngày xưa là thái tử mà ngài sống ở gốc cây có sao đâu! Còn tôi là cái gì? Chỉ là dân thôi mà sống ở gốc cây không nỗi à? Tất nhiên là ý chí của mình ban đầu chưa đủ, nhưng mình phải học, phải rèn luyện. Mà cái học trước tiên là cốt cách, cái đó mình phải biết. Đã chọn con đường xuất gia "cát ái từ thân", thì những chuyện như vậy mình không sợ. Phải phân biệt rõ giữa gia đình và trách nhiệm của mình chứ đừng để mình hèn, yếu kém quá, vì không lo nỗi cho gia đình nên bỏ đi tu. Chuyện đó không thể chấp nhận được. Cũng có thể có nhiều người như vậy, nhưng trong một tập thể tăng ít nhất phải có những người đủ nghị lực để mà gánh lên vai mình cái gánh nặng đó. Gọi là gánh nặng chứ nó không nặng đâu. Chứ còn người xuất gia mà cái tâm tư không rộng rãi thì không thể làm gì được, không thể lớn được.
I'll say something off topic for fun. When I was in school, when I grew up a little, the teachers often reminded me like this. You guys try to practice because life is very hard! You have to take care of your family, your wife and children... it's very hard! I said this. You live in life and take care of a family. A wife with 2 or 3 children, if she can't even take care of them, but is afraid of suffering, then when you become a monk, you vow to save all sentient beings, to take care of the whole world, then how can you take care? So, is it true that you shave your head and go to the temple to earn a living? If you are afraid of suffering when you go to the temple with a few children, then who are you taking care of? Are you running away? Not worthy of being a monk. Of course, I argued with my monks about this. Actually, they wanted to encourage me to try to practice, but when I said that, I had to argue. Even with my mother, I said the same thing. She said, "If you do that, why are you suffering, my child?" I said, "If you become a monk and are still afraid of suffering, then why are you practicing? It's better to be happy in the world!" What's so miserable about it? She said that you are allowed to live here, but you talk nonsense like that, offending people. They won't let you stay, and chase you away, isn't that miserable? I said, "What do you mean by talking?" Chase you away? I'm not afraid. If you don't let me stay in the temple, I'll live under the bridge. I can practice anywhere. I keep my character. I can live under the bridge. Buddha was a prince in the past, but what's wrong with him living under a tree? And what am I? Just a commoner, can't I live under a tree? Of course, my willpower wasn't enough at first, but I have to learn and practice. The first thing to learn is character, I have to know that. Having chosen the path of renunciation "cutting off all love from the body", I'm not afraid of things like that. I have to clearly distinguish between my family and my responsibilities, don't let myself be too cowardly or weak, because I can't take care of my family, so I leave to practice. That is unacceptable. There may be many people like that, but in a group of monks, at least there must be people with enough determination to shoulder that burden. It's called a burden, but it's not heavy. But a monk whose mind is not broad cannot do anything, cannot grow.
Trở lại vấn đề, tôi nói cái học của mình, mục đích của mình không chỉ dừng lại ở đó. Người đời họ học nhiều lắm là để làm tổng thống. Đứng trên một xã hội, thế là to rồi. Còn mình đây không phải chỉ là tổng thống. Mình đứng trên cả ba cõi thì tổng thống nghĩa lý gì. Đến chư thiên còn chưa ăn thua gì. Làm ông trời, ông thượng đế còn không thèm làm mà! Đó là cái mình phải nhận định. Mình phải hiểu bản lãnh của mình.Ở đây, tôi nói lại cái thất vọng của tôi: mình thiếu nghị lực! Khi nghe thầy về thì cũng muốn học. Thì được, tôi tìm cách cho học, Dù tôi nói vậy, nói phải rèn luyện cái cốt cách, cái khí tiết, nhưng nếu muốn học thì tôi vẫn tạo điều kiện cho học. Thực ra không cần phải mở trường mới học được. Ở đây, các thầy Từ Hiếu đâu cần có trường lớp vẫn học được. Đâu cần phải có ban giảng huấn, bộ giáo dục mới học được. Ngay cả trong thời kỳ khó khăn, mấy thầy hỏi thầy Thái Hòa đây thì biết. Từ những năm 80 rất khó khăn. Cả nước không ai mở được một trường học Phật mà mấy thầy ấy vẫn học được bốn năm, dù học rất khổ. Có đêm, ông thầy quản lý lên kêu, mình hết gạo rồi thầy ơi! Tôi làm sao kiếm được gạo đây? Tôi cũng chả biết. Thôi thì nhờ...Mình nói là mê tín đi! Nhưng mà cũng có Phật tử ở đâu đó có lẽ thấy mấy ông thầy khổ quá họ cũng thương nên đem cho một ít gạo. Rồi sau đó thầy trụ trì- tức thầy Đức Chơn cũng phải đi cúng. Vì mấy thầy khác đa số lo học, ít ai đi cúng. Rồi có hôm mấy thầy lên thưa, thầy trụ trì tối nay không thấy về, chả ai biết ra sao. Sáng ra thấy về, hỏi thầy đi đâu vậy? Nói, thì vô "sở" ngồi vì hành nghề trái phép. Là vì đi cúng. Cha mẹ người ta chết, coi giờ nhập liệm rồi lên mời thầy về cúng mà còn chờ mình đi xin phép hành nghề thì sao kịp? Cho nên phạm tội hành nghề trái phép, bị mời vô sở nhốt một đêm. Còn nhiều chuyện lắm...Hết chú này đến thầy kia bị công an mời lên...Bốn năm trời như vậy mà vẫn học và học giỏi! Các thầy vẫn cố chí học, và chính nhờ tình trạng đó mà vẫn duy trì được sinh mạng của Phật giáo, hay nói chung là tồn tại được trong cái...mình gọi là đại hùng, đại lực thì hơi quá hỉ? Nhưng mà không để cho người đời họ nói đó là một cái tập thể nhút nhát hay hèn nhát. Không! Mà vẫn tồn tại được. Nên tôi vẫn tìm cách cho mấy thầy học được. Ban đầu thì mừng lắm. Nghe nói học với thầy Tuệ Sỹ thì mừng lắm, nhưng được ít bữa thì nói thầy dạy khó. Thì đương nhiên học là phải khó rồi. Tôi có hát cho mấy thầy nghe đâu! Nhưng giữa thầy trò, thấy chỗ nào khó thì nói. Không hiểu thì nói tôi dạy lại. Mình học cái mới, cái lạ thì phải khó rồi chứ cái dễ thì học làm chi! Học mà ngại khó, rứa là chừng một tháng thì bỏ. Tôi làm nhiểu lần, và tôi thấy rằng từ khi tôi bắt đầu dạy học cho tới nay- trên 30 năm rồi chưa có lần nào thất bại, nhưng đây là lần đầu tôi thất bại. Ngày xưa tôi dạy thì mấy thầy cũng than khó. Có người còn nói thầy Tuệ Sỹ dạy hay tung hỏa mù. Nhưng khó thì khó mà vẫn học, chưa có ai bỏ.
Returning to the issue, I said that my learning, my purpose does not stop there. The most people learn is to become president. Standing above a society, that is great. But I am not just a president. I am above all three realms, so what does being president mean? Even the heavens are not enough. I do not even want to be a god, a god! That is what I have to assess. I have to understand my own abilities. Here, I will talk about my disappointment: I lack the willpower! When I heard that the teacher was coming back, I also wanted to learn. Okay, I found a way for him to learn. Even though I said that, I said that he had to train his character and integrity, but if he wanted to learn, I still created conditions for him to learn. Actually, there is no need to open a school to learn. Here, the Tu Hieu teachers do not need a school to learn. There is no need to have a teaching staff or a department of education to learn. Even in difficult times, you can ask Master Thai Hoa here and you will know. Since the 80s, things were very difficult. No one in the whole country could open a Buddhist school, but those masters still studied for four years, even though it was very hard. One night, the managing master came up and said, "We're out of rice, master!" How can I get rice? I don't know. Well, I'll ask... I'll say it's superstition!" But there were Buddhists somewhere who probably saw how hard the masters were working, so they felt sorry for them and gave them some rice. Then the abbot - Master Duc Chon - also had to go to the ceremony. Because most of the other masters were busy studying, few people went to the ceremony. Then one day, the masters came up and said, "The abbot didn't come home tonight, no one knew what happened." When they saw him come home in the morning, they asked him where he went. He said, "I'll go to the office" because I was practicing my profession illegally. It was because I was going to the ceremony. When someone's parents died, they checked the time of the burial and invited the master to come and perform the ceremony, but they were waiting for me to ask for permission to practice, how could I be in time? So, they committed the crime of practicing illegally and were invited to the police station for a night. There are many other stories... One teacher after another was invited by the police... For four years like that, they still studied and studied well! The teachers still tried their best to study, and thanks to that situation, they were able to maintain the life of Buddhism, or in general, to survive in what...we call great power, great strength, is that a bit too much? But they did not let the world say that it was a timid or cowardly group. No! They still survived. So I still found a way for the teachers to study. At first, I was very happy. I heard that I was very happy to study with Master Tue Sy, but after a few days, they said that the teacher taught difficultly. Of course, studying was difficult. I did not sing for the teachers! But between teachers and students, if you see something difficult, you should say it. If you do not understand, you should tell me so I can teach you again. Learning something new and strange must be difficult, but why study something easy? If you are afraid of difficulty, you will give up after about a month. I have done it many times, and I see that since I started teaching until now - over 30 years, I have never failed, but this is the first time I have failed. In the past, when I taught, teachers also complained that it was difficult. Some people even said that Master Tue Sy taught poorly. But no matter how difficult it was, they still learned, no one gave up.
Còn hiện tại thì có học đó, tới nhiều lần nhưng chỉ một thời gian rồi bỏ. Cái đó tôi không trách, tôi chỉ nói là thiếu nghị lực. Thế nhưng cũng có chuyện ngược đời, trong khi đó có những Phật tử, một số huynh trưởng gia đình Phật tử muốn được thầy dạy. Thì tôi cũng chỉ cho học. Tôi nói nhiệm vụ của tôi là học để truyền dạy mà. Họ nói sợ thầy bận việc. Tôi nói không. Bận cái gì? Việc của tôi là truyền dạy thì ai cần là tôi dạy. Chỉ có điều dạy lắc nhắc thì nó mệt, mình không đủ thời giờ. Phải học cho nó đông một chút, giảng một lần cho tiện. Vậy mà họ học rất kiên trì. Có người ở tận Thủ Đức, ban đêm đạp xe về Saigon mười mấy cây số mà người ta vẫn đi. Họ ở ngoài. Học Phật pháp là học phụ nhưng họ cần cái gì mà vẫn đi học? Vì thiệt ra học kinh điển họ chẳng vì danh vọng hay chức tước gì. Họ học có giỏi lắm cũg chả lên được thượng toạ, cũng chả làm được hòa thượng. Cũng chẳng có ai lạy họ một lạy...Nhưng tại sao họ học, và học rất đều. Mà tôi dạy kinh khó chứ không phải dễ đâu! Như kinh Duy Ma Cật đâu phải dễ hiểu. Nhưng tôi thấy khi tôi giảng họ hiểu. Trình độ của họ đâu có bằng mấy thầy, mấy chú đã lên tới cao đẳng. Nghĩa là đã học liên tục 6 hay 10 năm Phật học rồi, mà tôi dạy không hiểu. Trong khi Phật tử họ chẳng học gì nhiều, họ còn lo đi làm ăn, mà nghe tôi giảng họ hiểu. Không phải hiểu lơ mơ, vì tôi coi mặt tôi hỏi họ trả lời chứng tỏ họ hiểu. Vậy tại sao người ta hiểu, học được. Còn mấy thầy, mấy chú học không được?
But now, they do learn, many times but only for a while and then they give up. I do not blame them, I only say that they lack willpower. However, there are also paradoxical things, while there are Buddhists, some Buddhist family leaders who want to be taught by the master. I also let them learn. I said that my duty is to learn to teach. They said that they were afraid the master would be busy. I said no. Busy with what? My duty is to teach, so whoever needs it, I will teach. It's just that teaching is tiring, we don't have enough time. We have to make it more crowded, teaching once is convenient. Yet they learn very persistently. There are people from Thu Duc, cycling back to Saigon at night, a dozen kilometers, but people still go. They are outside. Studying Buddhism is a secondary study, but what do they need to do to still go to school? Because in fact, they do not study the sutras for fame or title. No matter how well they study, they cannot become a high monk, nor can they become a monk. No one bows to them even once... But why do they study, and study very well? And I teach difficult sutras, not easy ones! For example, the Vimalakirti Sutra is not easy to understand. But I see that when I teach, they understand. Their level is not equal to that of the monks and nuns who have reached college. That means they have studied Buddhism continuously for 6 or 10 years, but I teach them but they do not understand. Meanwhile, Buddhists do not study much, they are still busy making a living, but when they listen to me teach, they understand. It is not that they understand vaguely, because I look at their faces and ask questions, and they answer, proving that they understand. So why do people understand and learn? But the monks and nuns cannot learn?
Mình nói chuyện trong nhà một chút mà các Phật tử đây nếu nghe được thì đừng nghĩ lộn xộn nghe, rồi nói tôi nói xấu mấy thầy. Tôi nói để mấy thầy ở đây nghe mà hiểu. Thực tế có những vị buổi tối ngồi coi đá banh tới 3, 4 giờ sáng không thấy mệt, mà học thì mệt. Đây chỉ là một số thôi. Vì dù sao, ngay cả ở Saigon, mình cũng có hy vọng. Vì cũng có một số khác rất là hăng hái, thích học hỏi. Bây giờ tôi nói lại thế này. Không phải tôi chỉ trích mấy thầy lười, nghị lực hay không nghị lực. Mà phải có điều kiện tu tập. Tôi nói tại sao mấy thầy không thích học. Ở trong đó đi học nhiều lắm. Trường lớp mở rất nhiều nhưng có những trường hợp đi học mà muốn xin vô trường cao đẳng nhưng vì thiếu cái bằng cơ bản, người ta phải mua cái bằng cơ bản hai, ba triệu đồng để đi học. Thì cái học này là thế nào? Đi học kinh điển mà phải mua bằng cấp để đi học. Đây là dấu hiệu không lành mạnh trong vấn đề giáo dục. Tôi nói để mấy thầy phải ý thức về chuyện này. Không phải mình bày chuyện để nói xấu, nhưng mình phải hiểu biết tất cả những hoàn cảnh giáo dục chung quanh mình. Bây giờ thì cái vấn đề xây dựng, lãnh đạo để hướng dẫn thì quý Ôn với quý thầy chúng tôi có trách nhiệm. Nhưng trong vòng 10 năm nữa ở đây các thầy, các chú phải ra làm cái nhiệm vụ đó. Phải hiểu ngay từ bây giờ những chuyện như vậy- hiểu hết những mặt xấu va mặt tốt. Ở đây mình không cần nói tới mặt tốt tại vì mình hiểu rồi. Mình học Phật, mình biết cái tốt của nó rất nhiều, và mình biết mình phải khai triển những mặt tốt đó như thế nào. Nhưng đồng thời mình cũng phải biết những mặt xấu. Mình trồng rau thì mình biết rau tốt rồi- tốt mới trồng chứ! Nhưng mình cũng nên vạch lá tìm xem chỗ nào có sâu để cho bớt sâu đi. Thế hệ trẻ như, tôi không có ý chê nhưng đó là một sự thật.
I'm going to talk a little bit in the house, but if the Buddhists here hear, don't think it's a mess, and then say I'm bad-mouthing the monks. I'm talking so that the monks here can hear and understand. In reality, there are some who sit and watch football until 3 or 4 in the morning without getting tired, but studying is tiring. These are just a few. Because anyway, even in Saigon, we have hope. Because there are also others who are very enthusiastic and like to learn. Now I'll say it again like this. I'm not criticizing the monks who are lazy, determined or not determined. But there must be conditions for practice. I'm saying why the monks don't like to study. There are a lot of schools out there. There are a lot of schools, but there are cases where people want to go to college but because they don't have a basic degree, they have to buy a basic degree for two or three million dong to go to school. So what kind of learning is this? To study the scriptures, they have to buy a degree to go to school. This is an unhealthy sign in the education issue. I say this so that you teachers must be aware of this. I am not making up stories to speak ill of you, but you must understand all the educational circumstances around you. Now, the issue of building, leading and guiding is the responsibility of you, the Venerables and the teachers. But in the next 10 years, you teachers here must come out and do that task. You must understand things like this right now - understand all the bad and good sides. Here, we do not need to talk about the good side because we understand it. We study Buddhism, we know its good side a lot, and we know how to develop those good sides. But at the same time, we must also know the bad side. When we grow vegetables, we know the vegetables are good - only then do we grow them! But we should also look at the leaves to find out where there are worms so that we can reduce them. For the younger generation, I do not mean to criticize, but that is a fact.
Nếu nói về trách nhiệm thì đó là trách nhiệm của thầy lớn, mà trong đó tôi cũng có một phần. Mình đã không tạo điều kiện cho thế hệ trẻ rèn luyện nghị lực và ý chí. Cái nghị lực và ý chí này có một số trường hợp bẩm sinh đã có, nhưng đại đa số thì phải rèn luyện. Ta gọi là tinh-tấn-ba-la-mật mà! Đó là nghị lực, phải tu tập. Như Bồ tát phải trải qua hai a-tăng-kỳ-kiếp mới luyện được cái mình gọi là tinh tấn ba-la-mật. Rất tiếc là có những người khi xuất gia, quý thầy đưa vào chùa rồi không rèn luyện cho mình có nghị lực. Học đời thì dễ nhưng học đạo thì phải ngồi lại, trầm tĩnh và trang nghiêm để nhận định, vì học kinh điển thì không thể hời hợt được. Anh học toán tuy là khó, nhưng giải xong bài toán rồi chạy ra ngoài chơi, có rơi rụng hết vô ôn lại là được ngay. Nhưng học một trang kinh Kim-cang, Tâm-kinh...học thuộc xong bỏ đi chơi, không có một chút suy nghĩ nào thì không thể hiểu được. Cho nên cần có thời giờ học, suy nghĩ. Cần có nghị lực và phải tạo điều kiện để các thầy rèn luyện nghị lực, đó là một vấn đề. Đó là trường hợp trực tiếp của tôi dạy ở Saigon, và tôi vẫn hy vọng rằng nếu có điều kiện, tôi vẫn luôn tìm cách cổ vũ, hướng dẫn lớp trẻ tự mình rèn luyện nghị lực. Còn riêng ở Từ Hiếu này- hay nói chung là các thầy tỳ kheo trẻ ở Huế, qua những buổi dạy học và tiếp xúc quý vị rất ít, nhưng nói chung thì qua cách hiểu ở đây tôi thấy tinh thần học có. Nhưng về đây mà khen thì người ta nói tôi nịnh nên tôi không nói nữa. Tự mình có nghị lực hay không, tự mình biết lấy.
If we talk about responsibility, it is the responsibility of the great teachers, and I also have a part in it. We have not created conditions for the younger generation to practice willpower and determination. Some people are born with this willpower and determination, but the vast majority must practice it. We call it diligence paramita! It is willpower, and it must be cultivated. For example, a Bodhisattva must go through two asamkhyeya kalpas to practice what we call diligence paramita. It is a pity that when some people become monks, the monks bring them to the temple and then do not practice to have willpower. Learning life is easy, but learning the Dharma requires sitting down, being calm and solemn to make judgments, because learning the scriptures cannot be done superficially. Learning math is difficult, but after solving a math problem, you run out to play, and if you lose everything, you can review it right away. But learning a page of the Diamond Sutra, the Heart Sutra... memorize it and then go out to play, without any thought, you cannot understand it. Therefore, you need time to study and think. It is necessary to have willpower and create conditions for teachers to practice willpower, that is a problem. That is the case directly when I teach in Saigon, and I still hope that if conditions permit, I will always find ways to encourage and guide the young generation to practice willpower themselves. As for Tu Hieu - or in general, the young monks in Hue, through the teaching sessions and very little contact with you, but in general, through the understanding here, I see that the spirit of learning exists. But if I come here to praise you, people will say I am flattering, so I will not say anymore. Whether you have willpower or not, you know it yourself.
Tôi nói qua chuyện khác. Bây giờ tới chuyện này. Có nhiều vị, như các vị ngày xưa thì kinh điển không cần, nhớ trong đầu một chữ Như cũng được. Cái đó đúng. Trí huệ các ngài, ngay như đức Phật thì chả học hành gì. Chỉ cần ngồi khoanh chân một thời gian sau cũng thành Phật, gọi là vô-sư-trí mà! Nhưng chắc chắn mình không có được cái đó rồi, mà ngay như Thiện Tài đồng-tử cũng phải học, học nhiều. Thiện Tài đồng tử học cả 10 năm với Đức Vân, rồi đi lang thang lên học với Úc Già trưởng giả, rồi học toán, học liên tục, học không mệt mỏi...Đó là chuyện lý tưởng của Phật giáo, chứ ta đừng nghe chỉ một phía, bảo là chỉ cần học cái vô tâm hay vô trụ xứ, vô tâm tiện thị đạo là đủ rồi xả bỏ hết, dẹp hết sách vở. Nói như vậy cũng đúng, nhưng mới là một phần. Cũng như trong Thiền, mấy ông Thiền sư nói là giáo ngoại biệt truyền, bất lập văn tự...ai cũng biết rồi phải không? Kinh điển không cần. Nhưng mà lật trong Đại tạng, trong 10 tông phái đạo Phật, tông phái nào sách vỡ nhiều nhất? Không những chỉ sách vỡ mà còn nhiều thứ nữa. Các phái khác nhiều lắm chỉ có sách vỡ gồm chú giải với vài luận thuyết. Mấy ông thiền sư ngoài chú giải và luận thuyết, còn nhiều chuyện nữa: Vẽ tranh, làm thơ, cắm hoa...học đủ mọi cái. Thành ra nói giáo ngoại biệt truyền, bất lập văn tự rồi kiến tánh thành Phật nghĩa là không có gì cả, thế mà học rất nhiều chứ ta đừng có hiểu một mặt. Nhưng mà cái học không phải dễ đâu. Tôi có học nên tôi biết. Ở ngoài đời họ học để đi thi tú tài, thi cử nhân phải học ngày đêm. Có nhiều người học mà sợ buồn ngủ, phải uống cà phê cho thức để mà học. Mình tuy không cần làm như thế, nhưng mà học ít hơn họ thì không được. Còn nói về sự thông minh thì mấy thầy chắc không thông minh hơn tôi hay thầy Thát được. Mà cỡ như tôi với thấy Thát, khi ngồi vào bàn học mà dưới 10 tiếng một ngày thì chưa thể học được gì nhiều. Còn muốn làm việc thì phải từ 12 tiếng trở lên mới may ra làm được cái gì. Đấy, không phải dễ đi nhưng cái học đó nó luyện ý chí của mình, tạo nên nghị lực. Mà nếu luyện được nghị lực, thì đó là tương lai của Phật pháp. Đó là hai chuyện. Giờ nói thêm một chuyện nữa.
I will talk about other things. Now to this. There are many people, like those of the past, who do not need scriptures, just remembering the word Nhu in their heads is enough. That is correct. Their wisdom, even like the Buddha, does not study anything. Just sitting cross-legged for a while and then becoming a Buddha, is called masterless wisdom! But I certainly don't have that, even Thien Tai had to study, study a lot. Thien Tai studied for 10 years with Duc Van, then wandered off to study with Uc Gia, then studied math, studied continuously, studied tirelessly... That is the ideal of Buddhism, but we should not listen to only one side, saying that we only need to study the no-mind or no-abode, no-mind convenient to see the path is enough and then give up everything, put away all books. That is also true, but only a part. Just like in Zen, the Zen masters say that the teachings are transmitted outside the text... everyone knows that, right? The scriptures are not needed. But if you look in the Tripitaka, among the 10 Buddhist sects, which sect has the most books? Not only books but many other things. The other sects at most only have books including commentaries and a few theories. The Zen masters, in addition to commentaries and theories, also do many other things: Painting, writing poetry, flower arrangement... learning all kinds of things. So to say that the teachings are transmitted outside of the text and then one sees one's nature and becomes a Buddha means nothing, but we study a lot, but we should not understand one side. But studying is not easy. I have studied, so I know. In real life, people study to take the baccalaureate or bachelor's exams, so they have to study day and night. There are many people who study but are afraid of falling asleep, and have to drink coffee to stay awake to study. Although we do not need to do that, studying less than them is not acceptable. As for intelligence, the teachers are certainly not smarter than me or Mr. That. And at the level of me and Mr. That, when sitting at the desk studying for less than 10 hours a day, they cannot learn much. If you want to work, you have to work 12 hours or more to be able to do anything. That's it, it's not easy, but that learning trains your will, creates determination. And if you train determination, that is the future of Buddhism. Those are two things. Now let's talk about one more thing.
Tôi đã nói những nỗi buồn của tôi, những thất vọng. Bây giờ nói đế sự kế thừa. Hồi trong thời kỳ căng thẳng, khi Phật học viện giải tán rồi, tôi có nói với Ôn Già Lam. Ôn nhìn xuống còn có đám tụi con. Nghĩa là còn có những học trò có khả năng, giỏi, kế thừa được. Còn tụi con nhìn xuống thì chưa thấy ai cả. Mà Ôn cũng thấy như vậy. Ôn nói. Đúng! Tui có phước hơn mấy thầy. Tức là, những năm đó tan rã hết, mấy thầy không còn ai mà sau này Ôn phải nói là "Tôi sẽ chịu nhục cho mấy thầy làm việc". Đến bây giờ nhắc lại tôi vẫn còn muốn rơi nước mắt. "Tôi già rồi. Tôi sẽ chịu nhục cho mấy thầy làm việc". Mà chính vì đó, bằng mọi giá tôi đã trình với Ôn: cái sức mạnh của Phật giáo không phải là chính trị, mà là văn hoá và xã hội, mà giáo dục là hàng đầu. Có thể mất cái gì cũng được nhưng không thể để một ngày mà không giáo dục tăng ni. Thành ra bằng mọi cách mình phải lập lại trường học, dưới mọi hình thức mình phải có trường học.
I've talked about my sadness, my disappointments. Now let's talk about succession. During the tense period, when the Buddhist academy was dissolved, I told Venerable Gia Lam. He looked down and there were still us. That means there were still capable, good students who could succeed him. As for us, looking down, we didn't see anyone. And Venerable also saw the same thing. He said, "Yes! I'm more fortunate than you guys." That is, those years when everything was dissolved, there was no one left for you guys to whom you had to say later, "I will endure humiliation so you guys can do the work." Even now, when I think about it, I still want to cry. "I'm old. I will endure humiliation so you guys can do the work." That is why, at all costs, I presented to you: the strength of Buddhism is not political, but cultural and social, and education is the top priority. You can lose anything, but you cannot let a day pass without educating monks and nuns. So, by all means, we must re-establish schools, in all forms, we must have schools.
Nhưng mà đương nhiên mình học rồi mình dạy. Thầy truyền trò chứ không thể có bất cứ người nào muốn mình dạy sao cũng được. Còn như nếu tôi không được dạy theo ý kiến của tôi, theo sự hiểu biết của tôi, mà đằng sau tôi có người biểu phải thế này, thế kia thì không bao giờ tôi đi dạy. Nếu sau lưng tôi là quý thầy, quý Ôn thì được, tôi còn quay lại mà trình bày. Nhưng nếu đằng sau là ai đó- là chính quyền hay thế lựu mà ra lệnh thì tôi không thể dạy.
But of course, you learn and then you teach. Teachers pass on to students, not just anyone can teach whatever they want. If I am not allowed to teach according to my own opinion, according to my understanding, and someone behind me tells me to do this or that, then I will never teach. If there are venerable monks and venerable monks behind me, then it is okay, I will come back and explain. But if there is someone behind me - the government or the government - giving orders, then I cannot teach.
Chuyện này nếu tôi nói ra thì có vài vị không phải ở đây nghe được sẽ bảo tôi cố tình gây chuyện này nọ. Nhân chuyện vừa rồi có hai buổi phát văn bằng, ở đây và ở Vạn Hạnh. Ở đây thì tôi không biết rõ nhưng ở Vạn Hạnh nhận văn bằng rồi một chú ở Già Lam khi thấy tôi đi qua, đưa cái hình chụp nói thầy nhìn xem, để mừng cho tụi con. Nhìn rồi tôi cười, tôi bỏ đi. Nghĩ trong bụng rằng, thầy không mừng nỗi đâu con! Sau đó, khi tình cờ gặp sư Giác Toàn, tôi nói. Mấy thầy làm việc sao mà vô ý thức quá. Mấy thầy dạy cho một lớp tăng ni ra truyền thừa Chánh pháp mà chiếc áo của mình, mình không hãnh diện khi ra lãnh bằng lại bận cái áo thụng. Vậy mấy thầy truyền thừa cái gì? Rõ ràng cái áo thụng đó là của phương Tây. Cái áo thụng đó có từ đâu? Từ thời các pháp quan La-Mã, người ta vẫn còn sợ. Tôi nói với thầy Giác Toàn, ngay ở tòa án cộng sản mà cái áo đó họ không bận. Mấy thầy biết đó, truyền thống của các tòa án phương Tây là khi ra xử họ bận áo thụng. Nhưng tòa án cộng sản họ cho rằng đó là cái ảnh hưởng còn lại của Thiên chúa giáo, họ không bận. Vậy tại sao mấy thầy lại cho học tăng bận chiếc áo đó mà ra lãnh bằng? Như vậy mấy thầy truyền và thừa cái gì? Thì thầy Giác Toàn nói rằng, ngày xưa đại học Vạn Hạnh cho bận cái đó thì sao? Tôi nói, ngày xưa Vạn Hạnh là truờng đời, dạy sinh viên đời, họ mặc theo quy định của chính phủ. Còn đây là trường đạo. Mấy thầy dạy kinh lại đi làm theo đời. Mà đây lại là học tăng nữa. Cho mặc như thế thì truyền thừa cái gì? Rồi thì họ đỗ thừa nhau. Nhưng tôi nói, mấy thầy đều là người có học, có bằng cấp cả chứ không phải dốt. Có hai trường hợp: Nếu mấy thầy dốt thì đừng làm văn hóa để rồi đầu độc cả một thế hệ thanh niên. Còn nếu vì nghe lệnh người khác mà làm, tôi không chấp nhận chuyện đó. Mình học để kế thừa sư Tổ, truyền thừa chánh pháp. Ai nói đúng, ủng hộ thì tôi làm- mà là nghe đúng chứ không nghe bậy để rồi đầu độc thanh niên. Tôi biết, nhiều chú thích cái áo đó, thich hơn chiếc áo của mình nữa. Nếu thích thì cứ cởi áo tu mà đi, chứ đừng bận áo của mình mà làm chuyện như vậy, không chấp nhận được vì đó là cái tình trạng suy sụp tinh thần học tập. Tất nhiên họ nói là tôi hơi quá đáng, nhưng tôi phải nói để tăng ni ý thức việc đó đừng để nó tái diễn, chứ tôi không chống. Việc mấy thầy muốn học cái gì thì học, tôi không chống. Đừng nghĩ rằng nó đơn giản mà sai lầm rồi đầu độc cả một thế hệ. Tôi sống như đời sống của một ông thầy chùa với tất cả danh dự của tôi và ngôi chùa của tôi. Nếu đời cần thì tôi đem kiến thức, đầu óc của tôi ra phục vụ đời. Nếu không cần thì thôi, tôi về chùa tôi ở. Mà nếu không cho tôi ở chùa, tôi ra gầm cầu tôi ở cũng được. nhưng tôi giữ vững phẩm giá của tôi, và phải nhận định rõ việc đó.
If I say this, some people who are not here will hear and say that I am deliberately causing trouble. Recently, there were two diploma awarding ceremonies, here and in Van Hanh. I don't know clearly about here, but in Van Hanh, when receiving the diploma, a monk from Gia Lam saw me passing by and showed me a photo and told me to look at it, to congratulate us. After looking at it, I smiled and walked away. I thought to myself, "You can't be happy, son!" Later, when I happened to meet Master Giac Toan, I said, "You guys are so thoughtless in your work. You guys taught a class of monks and nuns to pass on the Dharma, but you weren't proud of your own robe when you went to receive the diploma, but instead you wore a robe. So what did you guys pass on? Obviously, that robe is from the West. Where did that robe come from? Since the time of the Roman judges, people were still afraid. I told Master Giac Toan, even in communist courts, they don't wear that robe. You know, the tradition of Western courts is that when they go to trial, they wear robes. But the communist court said that it was the remaining influence of Catholicism, they did not wear it. So why did the teachers let the monks wear that robe to receive their diploma? So what did the teachers pass on and inherit? Then teacher Giac Toan said, what happened when Van Hanh University allowed them to wear that robe? I said, in the past, Van Hanh was a secular school, teaching secular students, they wore it according to government regulations. But this is a religious school. The monks who taught scriptures went to work in the secular world. And this is also a school for monks. What did they pass on by wearing that robe? Then they blamed each other. But I said, the teachers are all educated people, with degrees, not ignorant. There are two cases: If the teachers are ignorant, then do not do culture and then poison a whole generation of young people. But if they do it because they listen to other people's orders, I do not accept that. We study to inherit the Patriarch, to inherit the Dharma. Whoever says it is right and supports it, I will do it - but I listen to what is right, not to listen to nonsense and then poison the young people. I know, many people like that robe, they like it better than their own robe. If you like it, then take off your robe and go, don't wear your robe and do such a thing, it's unacceptable because it's a state of mental breakdown in learning. Of course, they say I'm a bit too much, but I have to say it so that monks and nuns are aware of it and don't let it happen again, but I'm not against it. I don't oppose the monks learning whatever they want. Don't think it's simple and wrong and then poison a whole generation. I live like a monk with all my honor and my temple. If life needs it, I use my knowledge and mind to serve life. If it doesn't, then I'll go back to my temple and live. And if you don't let me live in the temple, I can live under a bridge. But I maintain my dignity, and must clearly identify that.
Tôi muốn nhắc lại, ở đây nếu mấy thầy đã đủ sức dạy Cao đẳng Phật học- đó là tinh hoa của Phật giáo một nước, mà lại làm việc vô ý thức, thì chỉ có hai trường hợp: Một là dốt. Hai là cúi đầu làm theo lệnh của người khác. Cả hai đều không thể chấp nhận được. Dốt mà làm văn hóa thì không nên làm. Còn cúi đầu nghe lệnh người ta là hèn- cũng không nên làm văn hóa.
I want to reiterate, here if the teachers are qualified to teach Buddhist College - that is the quintessence of Buddhism in a country, but do it unconsciously, there are only two cases: One is ignorance. Two is bowing down and following other people's orders. Both are unacceptable. Ignorance and doing culture should not be done. Bowing down and following other people's orders is cowardice - also should not be done culture.
Nói về văn hóa Phật giáo. Trước năm 75, tính từ khi ông Diệm sụp thì Phật giáo mới bắt đầu có cơ chế đào tạo Cao đẳng và Đại học. Như vậy chỉ trong khoảng 10 năm thôi, Phật giáo đã có những cơ sở giáo dục và văn hóa bắt kịp thời đại. Nói lại thời ông Diệm. Khi tôi đi học, mỗi lần đọc tờ báo đại học Huế, mình đọc mà thấy sôi sục vì người ta coi Phật giáo không ra gì cả. Ỷ có cái trường đại học, họ cho là mình học đông, tây kim cổ muốn nói gì thì nói mà Phật giáo không đính chính được. Không có ai đủ khả năng để nói. Ví dụ có mấy ông giáo sư ở ĐH Huế, họ học ở Louvain về. Họ nói chuyện, dẫn sách thôi nhưng dẫn đủ cả. Luận câu xá có,Thành duy thức có, Đại trí độ luận có, giải thâm mật có mà dẫn tiếng Phạn có, tiếng Tàu có...mấy thầy mình không trả lời được. Biết nói sai mà không trả lời được. Tới khi ông Diệm sụp và Phật giáo có đủ cơ sở để ăn nói thì họ- các Linh mục và các giáo sư đại học không còn chê bai Phật giáo như trước nữa. Rồi văn hóa Phật giáo bắt đầu lên- chỉ trong vòng 10 năm, mà là thời kỳ chiến tranh nữa. ĐH Vạn Hạnh mà mấy thầy nên biết, sau này khi viết về lịch sử tư tưởng Việt Nam, không ai có thể bỏ qua Vạn Hạnh. Ngay bây giờ nhiều người đã viết về nó rồi. Chỉ trừ ở trong nước không ai nói thôi, chứ ở ngoài người ta vẫn viết. Trong cái gọi là tư tưởng văn học, nghệ thuật Phật giáo thì nó đứng hàng đầu. Các thầy biết, hồi đó những đám thanh niên gọi là hippy, tức những thanh niên thời đại mới đó, ra đường rất hãnh diện khi cầm tờ Tư Tưởng, tờ báo của ĐH Vạn Hạnh. Đọc thì chưa chắc đã hiểu hết đâu, nhưng đó gần như là một cái mode, họ hãnh diện vì mình có đọc tờ Tư Tưởng của Vạn Hạnh. Chỉ hoạt động trong 10 năm, nó đã chinh phục cả một thế hệ thanh niên trí thức. Mà đâu phải hoạt động dễ dàng. Xung quanh nó có rất nhiều báo không ưa Phật giáo. Mình chỉ có một trường ĐH, nhưng bên Thiên chúa giáo có ít nhất là hai trường: ĐH Đà lạt và ĐH Minh Đức. Bên Minh Đức đầu tiên muốn khai hỏa tấn công Phật giáo. Một linh mục viết trên báo của ĐH Minh Đức xuyên tạc Phật giáo, nói tới độ Tổng vụ Văn hóa phải họp và cuối cùng đề nghị tôi viết trả lời. Tôi nói cái này không cần, tại vì ông linh mục này cũng nói tào lao, không đáng gì. Ông ta mới là cử nhân thôi, để tôi cho học trò của tôi viết. Rồi tôi đưa cho một ông thầy, cũng là sinh viên thôi- một học tăng sinh viên viết. Viết mới một bài thôi, họ im liền. Đây không phải là chuyện tự hào hay tự kiêu, tôi muôn nói để mấy thầy thấy kết quả của hoạt động văn hóa, và sức mạnh của chúng ta là ở chỗ đó, chứ không phải ở chính trị đâu. Cái sức mạnh gọi là chính trị của Phật giáo Việt Nam hồi đó chỉ là chuyện phù phiếm bên ngoài. Sức mạnh thật sự của nó nằm ở văn hóa.
Talking about Buddhist culture. Before 1975, since the fall of Mr. Diem, Buddhism had just begun to have a mechanism for training Colleges and Universities. So in just about 10 years, Buddhism had educational and cultural facilities that caught up with the times. Talking about Mr. Diem's time. When I was in school, every time I read the Hue University newspaper, I read it and felt seething because people considered Buddhism to be nothing. Relying on the university, they thought that they had studied the East and the West, ancient and modern, and could say whatever they wanted, but Buddhism could not correct them. No one was qualified to speak. For example, there were some professors at Hue University who studied in Louvain. They talked, quoted books, but quoted everything. There was Abhidharmakośa-śāstra, there was Vijñāptimātratā-śāstra, there was Mahāptimātratā-śāstra, there was profound explanation, but they quoted Sanskrit and Chinese... our teachers could not answer. They knew they were wrong but could not answer. When Diem fell and Buddhism had enough basis to speak, they - the priests and university professors - no longer criticized Buddhism as before. Then Buddhist culture began to rise - within only 10 years, and that was during the war. Van Hanh University, which the teachers should know, later when writing about the history of Vietnamese thought, no one can ignore Van Hanh. Right now, many people have written about it. Except that no one in the country talks about it, but people outside the country still write about it. In the so-called Buddhist literary and artistic thought, it is at the forefront. You know, at that time, the so-called hippies, the youth of the new era, were very proud to go out and hold Tu Tuong, the newspaper of Van Hanh University. Reading it, you may not understand it all, but it was almost a mode, they were proud because they read Tu Tuong of Van Hanh. Operating for only 10 years, it conquered a generation of intellectual youth. But it was not an easy activity. Around it, there were many newspapers that did not like Buddhism. We only had one university, but on the Catholic side, there were at least two: Dalat University and Minh Duc University. Minh Duc was the first to open fire to attack Buddhism. A priest wrote in Minh Duc University's newspaper, distorting Buddhism, talking to the point that the General Department of Culture had to meet and finally asked me to write a response. I said this was unnecessary, because this priest also spoke nonsense, not worth anything. He was only a bachelor, so I let my students write. Then I gave it to a teacher, also a student - a student monk to write. Just write one article, and they immediately shut up. This is not a matter of pride or arrogance, I want to tell you the results of cultural activities, and our strength lies there, not in politics. The so-called political strength of Vietnamese Buddhism at that time was just a superficial thing. Its real strength lies in culture.
Còn sau này- mình nói thời gian còn lại nghe! Từ 75 đến 80 thì thôi khỏi nói rồi! Tính từ độ 82 cho tới bây giờ, Phật giáo VN có cái gì? Được bao nhiêu tờ báo? Bao nhiêu quyển sách nghiên cứu? Không cần trả lời ai cũng biết. Mà bây giờ chùa thì rất nhiều. Tăng cũng nhiều hơn, học tiến sĩ nhiều hơn hồi xưa, nhưng tại sao không làm nỗi một tờ báo? Chỉ có tờ Giác Ngộ gọi là tiếng nói chính thức của giáo hội. Mà tờ Giác Ngộ, nói kinh Phật thì cũng có, mà mình chê thì bảo là vì thành kiến, chứ thật ra chưa đúng với tầm vóc của nó, mà nhiều khi còn viết tầm bậy nữa! Một tờ báo Phật giáo thì mắc mớ gì cái chuyện của Nato với Kosovo mà mình chống báng. Mấy thầy đó làm báo chính trị hay là báo Phật giáo? Mà cái chuyện chống Nato để ủng hộ đảng cộng sản VN hay ủng hộ Trung quốc cái đó hàng chục tờ báo ở ngoài người ta nói rồi, mình nói làm chi? Nghĩa là không có một tờ báo Phật giáo thật sự. Mà cái sức mạnh của Phật giáo là ở văn hóa chứ không phải ở chính trị. Sức mạnh văn hóa mà chinh phục cả thế giới, mình phải ý thức được chuyện đó. Nhìn lại mình, trong 20 năm nữa Phật giáo VN có cái văn hóa nào đáng để chứng tỏ sự tồn tại của mình không? Không có gi cả! Trong hiện tại với tôi bây giờ, chứng tỏ là bất lực rồi.
As for later - let me tell you the remaining time! From 75 to 80, there is no need to talk! From 82 until now, what has Vietnamese Buddhism had? How many newspapers? How many research books? No need to answer, everyone knows. But now there are many pagodas. There are more monks, more PhDs than before, but why can't we publish a newspaper? Only Giac Ngo is called the official voice of the church. As for the newspaper Giac Ngo, it does talk about Buddhist scriptures, but when I criticize it, they say it's because of prejudice, but in fact it's not true to its stature, and sometimes it even writes nonsense! What does a Buddhist newspaper have to do with the story of Nato and Kosovo that I oppose? Are those monks working for a political newspaper or a Buddhist newspaper? And the story of opposing Nato to support the Vietnamese Communist Party or supporting China has been talked about by dozens of newspapers outside, why do I say it? That means there is no real Buddhist newspaper. The strength of Buddhism lies in culture, not in politics. The strength of culture can conquer the world, we must be aware of that. Looking back at ourselves, in 20 years, will Vietnamese Buddhism have any culture worth proving its existence? Nothing! In the present, for me, it proves to be powerless.
Còn thế hệ trẻ các thầy bây giờ. Trong 5, 10 năm nữa các thầy phải ý thức rõ việc này và phải làm cho được. Nhưng muốn làm được thì ngay bây giờ tôi phải tìm người để gầy dựng, nghĩa là để hướng dẫn, rồi sau đó đủ sức rồi mấy thầy tự đi lấy. Tôi phải tìm người. Thứ nhất, bây giờ phải tập mấy thầy dịch kinh cái đã. Ban đầu dịch mấy bài dễ thôi, mà cũng chưa có người làm được. Đi tìm ở Saigon cả năm nay rồi. Tôi nói mấy thầy ở Già Lam đi tìm vẫn chưa ra. Mà với điều kiện nếu trình độ còn yếu thì tôi sẵn sàng giảng dạy cho. Còn ở Saigon nếu vật chất thiếu, tôi sẽ vận động giúp cho cả vật chất lẫn tinh thần mà vẫn chưa tìm ra người. Không dịch nỗi! Tốt nghiệp Cao đẳng rồi mà vẫn không dịch nỗi! Ngày xưa đi dạy tôi biết, học tăng chỉ cần tốt nghiệp Trung đẳng thôi, ví dụ như lớp của thầy Phước Viên đây học hết Trung đẳng, dịch Luận-câu-xá được. Tôi coi lại tôi thấy dịch được và Phật học viện Nha Trang in đàng hoàng. Ở Saigon như vậy. Ở Huế cũng không có. Thầy Phước Viên đi tìm người ở Từ Đàm, Từ Hiếu để làm, có tôi hướng dẫn thêm mà cũng chưa thấy ai. Có mấy thầy ở Bình Định tôi cũng nói để ý tìm. Mình đi tìm nhân tài, những người để hợp tác và kế thừa. Mấy thầy phải tập ngay từ bây giờ để vừa phải thì 5 năm, có chậm lắm thì 10 năm nữa phải gánh lấy vai trò đó. Mà trong 5, 10 năm nữa đất nước VN sẽ có những tiến bộ mình bất ngờ, và trong tình trạng của tiến bộ trí thức ngoài đời như thế, mà mình là tăng sĩ Phật học cứ nửa nạc, nửa mỡ thì không truyền bá được gì, sẽ tự mình đào thải. Và Phật giáo nếu còn tồn tại, chỉ tồn tại theo cái cách mà người ta coi ông Phật cũng như ông Địa. Nghĩa là thờ Phật để cầu buôn may bán đắt, cầu cho đừng bệnh tật, cho trúng số đề...Mà nếu cứ không tìm ra người và không tổ chức được thì sẽ đến tình trạng đó thôi. Ở đây không phải tôi nói quá. Tôi biết có những vị còn ẩn dật đâu đó mà mình chưa tìm ra. Nhưng ở đây ngay cả những vị đi học tiến sĩ ở Ấn Đô về: mình thất vọng. Tôi đã nói chuyện, tôi biết. Ở đây mình có rất nhiều trường học. Trung cấp có, Cao đẳng có, Học viện có...mà các thầy dạy Cao đẳng Phật học chỉ trừ vài người, số còn lại không ai biết chữ Hán, hoặc biết rất ít. Đọc sách chưa đủ chữ để đọc, mà nghiên cứu kinh điển không biết chữ Hán coi như mất hết 50%. Không biết luôn Pali với Sanskrit thì mất hết 100%. Trình độ học Phật như thế thì đi tới đâu. Thành ra mình phải thấy cái điều bất thường này, là chùa to thì rất nhiều, tăng ni rất nhiều, trường học cũng rất nhiều mà nội dung không có. Một tình trạng không đơn giản chỉ là suy sụp, mà là...mình nói- như la làng lên đi: là nguy hiểm cho sinh mạng của Phật giáo. Bởi học kiểu đó rồi ra trường, kinh điển đọc không hiểu, giảng kinh tầm bậy, cứ theo ý mình mà giảng kinh.
As for the young generation of monks today. In 5 or 10 years, the teachers must be aware of this and must do it. But if I want to do it, I must find someone right now to build it up, that is, to guide it, and then when they are strong enough, they will do it themselves. I must find someone. First, I must train the teachers to translate the sutras. At first, I will translate some easy articles, but no one can do it yet. I have been looking in Saigon for a whole year. I told the teachers in Già Lam to look for them but they still haven't found anyone. But on the condition that if their level is still weak, I am willing to teach them. But in Saigon, if there is a lack of material resources, I will mobilize both material and spiritual resources to help them, but they still haven't found anyone. Can't translate! I graduated from college but still can't translate! When I was teaching in the past, I knew that to study Buddhism, one only needs to graduate from intermediate level. For example, in the class of Teacher Phước Viên here, after finishing intermediate level, they can translate Abhidharmakośa. I looked back and saw that the translation was possible and the Buddhist Academy in Nha Trang printed it properly. It's like that in Saigon. In Hue, it's not there either. Master Phuoc Vien went to look for people in Tu Dam and Tu Hieu to do it, even though I gave him more guidance, he still hadn't found anyone. There are some monks in Binh Dinh that I also told him to keep an eye out for. We're looking for talented people, people to cooperate with and inherit. You monks have to practice right now so that in 5 years, or at the latest 10 years, you'll have to take on that role. In 5 or 10 years, Vietnam will have unexpected progress, and in the current state of intellectual progress in the world, if you are a Buddhist monk who is half-baked, half-baked, you won't be able to spread anything, you'll be eliminated. And if Buddhism still exists, it will only exist in the way that people regard Buddha as a God of Earth. That is, worship Buddha to pray for good business, to avoid illness, to win the lottery... But if you keep not finding people and not being able to organize, you'll end up in that situation. I'm not exaggerating here. I know there are still some monks hiding somewhere that I haven't found yet. But here, even those who have returned from their doctoral studies in India: I am disappointed. I have talked, I know. Here, we have many schools. There are intermediate schools, colleges, academies... but the teachers who teach Buddhist colleges, except for a few people, the rest do not know Chinese characters, or know very little. Reading books is not enough to read, and studying the scriptures without knowing Chinese characters is considered to be 50% lost. Not knowing Pali and Sanskrit is 100% lost. Where will we go with such a level of Buddhist studies? So we have to see this abnormality, that there are many big temples, many monks and nuns, many schools but there is no content. A situation that is not simply a decline, but... I say - like shouting out: it is dangerous for the life of Buddhism. Because studying like that, when you graduate, you cannot understand the scriptures, you teach nonsense, you just teach the scriptures according to your own ideas.
Nói về cơ cấu tổ chức giáo dục. Sau này cơ cấu giáo dục của Giáo hội Phật giáo VN phát triển hơn hồi xưa nhiều. Tỉnh nào cũng có trường, trường nhiều hơn xưa. Hồi đó khi tôi làm giám học Phật học viện Trung phần, soạn chương trình giáo dục từ sơ cấp cho tới Cao đẳng, Đại học tôi đều có tham gia nên tôi biết rõ. Ban đầu chúng ta chỉ có một trường Cao đẳng là Huệ Nghiêm, sau do nhu cầu, lập thêm một cái nữa ở Nha Trang. Các trường cấp thấp hơn, mình phân theo từng địa phương. Tỉnh nào cần trường sơ cấp, tỉnh nào cần trung cấp...phân công rõ ràng, và mình điều động được. Ví dụ các học tăng học hết sơ cấp ở Đà Nẵng, tôi nói cần đưa họ vào học trung cấp ở Nha Trang để các học tăng sinh viên ở đây vừa học vừa thực tập dạy, có tôi hướng dẫn, thì họ vô liền. Mình di chuyển được, điều đó rất quan trọng vì có sự chỉ đạo rất tâp trung của một ban giáo dục tăng ni rõ ràng, và khi ở trên ra lệnh là họ đi- điều đi đâu họ đi đó.
Talking about the educational organization structure. Later on, the educational structure of the Vietnamese Buddhist Sangha developed much more than before. Every province had schools, more schools than before. At that time, when I was the director of the Central Buddhist Academy, preparing the educational program from elementary to college and university, I participated, so I knew it well. At first, we only had one college, Hue Nghiem. Later, due to the need, we established another one in Nha Trang. The lower-level schools were divided by locality. Which province needed elementary schools, which province needed intermediate schools... the assignment was clear, and we could mobilize them. For example, when the monks finished elementary school in Da Nang, I said they needed to be sent to intermediate school in Nha Trang so that the student monks here could both study and practice teaching, with my guidance, they could go right away. We can move, that is very important because there is a very centralized direction of a clear Buddhist education board, and when the superiors give orders, they go - wherever they are sent, they go.
Bây giơ tản ra từng địa phương. Nha Trang có. Phú Yên có. Mỗi nơi có một Phật học viện, tỉnh nào lo cho tỉnh nấy, khi cần điều động, họ có thể không đi. Họ nói trung ương là một chuyện, nhưng mà trung ương có cho tôi một giờ học nào đâu, tôi không cần đi. Rồi còn tình trạng này nữa: trường nhiều quá thì lấy thầy đâu mà dạy?
Now they are dispersed to each locality. Nha Trang has one, Phu Yen has one. Each place has a Buddhist academy, each province takes care of its own province, when they need to be mobilized, they can not go. They say the central government is one thing, but the central government does not give me a single class hour, I do not need to go. Then there is this situation: if there are too many schools, where can we get teachers to teach?
Tôi biết rất nhiều tỉnh không có người đủ trình độ Phật học để dạy. Thế tại sao vẫn mở trường? Thực sự ra, nếu mình dạy và học cho đúng tiêu chuẩn thì trong tình hình hiện tại, mình chưa cần nhiều trường lắm đâu. ta dồn lại mà học,chứ không mở tràn lan như thế này được. Không có thầy. Thầy đang còn học chữ Hán thì làm sao giảng kinh? Kinh đâu có đơn giản như vậy. Ở ngoài, sinh viên học Hoa văn 3 năm đi xin làm thư ký, phiên dịch thôi, người ta còn chưa thuê vì nói chưa đủ trình độ. Ở đây mình học chưa được 3 năm mà ra dạy thiên hạ thì dạy cái gì? Mà dạy kinh điển đâu phải chuyện đùa. Chỉ trừ khi- mình nói mê tín đi! có Thiên long bát bộ nào ở đâu hiện ra khai huệ cho mình sáng ra, ngủ một đêm thức dậy tự nhiên dạy hay ra!
I know many provinces do not have people with enough Buddhist qualifications to teach. So why do we still open schools? Actually, if we teach and learn according to the standards, in the current situation, we do not need many schools. We should concentrate to study, not open everywhere like this. Without teachers. Teachers are still learning Chinese characters, how can they teach the sutras? The sutras are not that simple. Outside, students who study Chinese for 3 years go to apply for jobs as secretaries or translators, but people don't hire them because they say they don't have enough qualifications. Here, you haven't studied for 3 years and yet you go out to teach people, what do you teach? Teaching Buddhist scriptures is no joke. Unless - let me say it's superstitious! Somewhere, some Demi-Gods and Semi-Devils appear and enlighten you, and you wake up one night and naturally teach well!
Còn nếu nói cho đúng nguyên tắc thì không thể được. Mà gặp mấy thầy tôi cũng nói thẳng. Mở như vậy là thế nào? Lãnh đạo một trường cao đẳng Phật học thì ít nhất người đứng đầu phải thông thạo chữ Hán, chứ không thể ai làm cũng được. Không phải chính phủ biểu ai thì người đó làm. Không phải đảng biểu người đó làm Viện trưởng thì người đó là Viện trưởng. Không được! Về tư cách đạo đức thì có thể có nhiều người, nhưng để lãnh đạo giáo dục phải có trình độ, nhất là cấp đại học nữa. Đào tạo cấp ĐH là đào tạo những thành phần mà trong đó ẽ có người lãnh đạo giáo hội trong tương lai, mà học bậy bạ như vậy ra lãnh đạo sẽ đi sai, sẽ dẫn hàng triệu Phậật tử đi đâu? Chuyện giáo dục đâu đùa được. Người ta đã nói rồi, làm chính trị mà sai lầm thì giết hại cả thế hệ, nhưng làm văn hóa mà sai lầm thì di hại muôn đời.. Mình không phải thần thánh gì. Không ai thần thánh gì để biết mình đúng hay sai, nhưng mà cái cơ bản, những cái tiêu chuẩn ở đời thì phải có chứ. Học kinh, dạy kinh thì bắt buộc phải biết chữ Hán. Chưa biết chữ Hán thì phải biết Sanskris, Pali. Còn không thì thôi. Anh đọc chơi để nghiên cứu cho biết thì được. Điều đó chắc ai cũng biết. Vậy tại sao vẫn mở trường?
But if we talk about the principles, it's impossible. But when I meet some teachers, I'll say it straight. What is this? To lead a Buddhist college, at least the head must be fluent in Chinese, not just anyone can do it. It's not like the government tells someone to do it. It's not like the party tells someone to be the Dean, so that person is the Dean. No way! There can be many people with moral qualifications, but to lead education, one must have qualifications, especially at the university level. University level training is to train those who will be future church leaders, but if they study badly, they will lead the wrong way, and will lead millions of Buddhists to where? Education is no joke. People have said that if you make mistakes in politics, you will kill a generation, but if you make mistakes in culture, you will harm them forever. We are not gods. No one is so holy that they can tell you whether you are right or wrong, but the basics and standards in life must be there. To study and teach the sutras, you must know Chinese characters. If you don't know Chinese characters, you must know Sanskrit and Pali. Otherwise, that's fine. You can just read for fun to research. Everyone knows that. So why do we still open schools?
Cách trả lời phải vướn qua quan điểm chính trị thôi.. Đến đây tôi nói hơi xa vấn đề rồi đó, nhưng vẫn phải nói để mấy thầy hiểu tại sao có những cái trường như vậy. Nếu như chỉ Nha Trang có trường thì học tăng ở Phú Yên bắt buộc phải vô Nha Trang học. Mà nếu như Nha Trang cũng không có trường thì cả hai nơi phải vô Saigon học. Như vậy là tập trung tăng sĩ lại một chỗ. Bây giờ, Phú Yên có trường thì ai cho anh vô Nha Trang hay vô Saigon học? Địa phương nào lo cho chỗ nấy. Mà học tăng ở đâu thì chắc chắn phải khai báo rồi. Như vậy có lợi vô cùng! Các thầy của mình trong trung gian đã làm hộ lý lịch cho công an, cho địa phương quản lý. Một biện pháp để quản lý tăng sĩ chặt chẽ chứ đó không phải vì mục đích giáo dục. Các vị ở đây có ai nói tôi xuyên tạc thì tôi chịu tội, nhưng theo cách nhìn của tôi thì tôi thấy như vậy rất là nguy hiểm.
The answer must be related to political views. I've gone a bit far from the issue here, but I still have to say it so that you can understand why there are such schools. If only Nha Trang had a school, then monks in Phu Yen would have to go to Nha Trang to study. If Nha Trang also did not have a school, then both places would have to go to Saigon to study. This would concentrate monks in one place. Now, if Phu Yen had a school, who would let you go to Nha Trang or Saigon to study? Each locality would take care of its own place. And wherever monks study, they would definitely have to declare. This is extremely beneficial! Our teachers in the intermediary have made records for the police and local management. This is a measure to strictly manage monks, not for educational purposes. If anyone here says I am distorting, I will accept responsibility, but from my perspective, I see this as very dangerous.
Phải thoát ra khỏi tình trạng này nếu muốn tồn tại. Giáo dục không phải là chuyện lơi khơi. Ở ngoài đời, muốn làm bác sĩ phải học tốt nghiệp bác sĩ. Có bằng cấp rồi còn phải qua hội đồng y khoa xác nhận trình độ tay nghề. Muốn làm luật sư, học đậu rồi anh còn phải thực tập, có hội đồng luật sư xác nhận khả năng biện hộ của anh rồi mới được làm luật sư. Vì đó là sinh mạng con người. Anh cãi cho người ta, người ta chưa đáng tội tử hình mà anh cãi tầm bậy, người ta bị tử hình. Làm bác sĩ, bệnh người ta chưa đến nỗi chết mà anh trị bậy làm người ta chêt. Cho nên phải bảo đảm cái học. Trong học Phật cũng vậy thôi. cái kia là chết về thể xác, còn đây người ta chết về tinh thần thì không thể lập lờ chuyện đó được. Cho nên tôi mới nói là tình trạng nguy hiểm, mình phải ý thức được.
We must escape this situation if we want to survive. Education is not a trivial matter. In real life, if you want to be a doctor, you must study to graduate. Once you have a degree, you must also go through a medical council to confirm your professional qualifications. If you want to become a lawyer, after you pass the exam, you still have to do an internship, have a bar association confirm your ability to defend before you can become a lawyer. Because it is a human life. You argue for someone, that person does not deserve the death penalty, but you argue nonsense, that person is sentenced to death. To be a doctor, that person's illness is not so serious that you treat him wrongly, causing him to die. So you have to ensure your education. It is the same in studying Buddhism. That is physical death, but here, people die spiritually, so you cannot be ambiguous about that. That is why I said it is a dangerous situation, we have to be aware of it.
Đó là về vấn đề giáo dục mà tôi mới nói một cách tổng quát. Và trong vấn đề này, mấy thầy, mấy chú ai có cách nhìn khác, tôi không nói là sai, mà tôi cũng không nói là tôi đúng đâu.
That is about the issue of education that I just spoke in general. And in this issue, teachers, uncles who have a different view, I do not say it is wrong, and I also do not say I am right.
Cứ tự nhìn lấy, từ từ tìm hiểu lấy. Phải suy luận theo cách của mình, nhưng quan trọng là phải biết mình cần học và cái ý hướng của mình. Phải định hướng cho đúng, cho tương lai của mình và cả tương lai của Phật giáo. Còn tiến xa hơn nữa thì cho đất nước, cho dân tộc. Mình xác định sự tồn tại của Phật pháp là vì chúng sanh. Tăng già tồn tại giữa thế gian này ngoài cái hạnh phúc, cái tịnh lạc Niết bàn cá nhân, còn phải vì chúng sanh. Vì Tam bảo là chỗ quy y mà. Nếu tồn tại mà không làm chỗ nương dựa được, chỉ là một tập thể ô hợp, sống không xứng đáng để làm chỗ nương dựa cho người ta, thì cái Tăng già đó không đáng tồn tại. Mà tôi nói thật. Phật giáo mà như vậy thì dẹp Phật giáo đi! Không cần thiết! Đời họ không cần. Có nhiều lý thuyết để tồn tại, để làm giàu rồi. Họ cần Phật pháp là cần cái gì khác hơn, cái mà đời không có. Chứ Phật pháp mà như thế thì diệt cũng được, không cần thiết. Thì mình biết rồi. Đối với Phật giáo, cái chuyện hoại diệt là chuyện thường. Phật Thích Ca cũng đã nói đến lúc nào đó, giáo lý của Ngài sẽ không còn nữa. Đức Phật Di Lặc sẽ ra đời, thuyết lại giáo pháp mới. Nên cái chuyện đó, mình không cần, không sợ.
Just look at it yourself, slowly learn it. You have to reason in your own way, but the important thing is to know what you need to learn and your intention. We must orient ourselves correctly, for our future and the future of Buddhism. Going further, for the country, for the people. We determine that the existence of Buddhism is for sentient beings. The Sangha exists in this world, in addition to the happiness and the peace of Nirvana for individuals, but also for sentient beings. Because the Three Jewels are the place to take refuge. If they exist but cannot be a place to rely on, are just a mixed group, living unworthy of being a place to rely on for others, then that Sangha does not deserve to exist. But I tell you the truth. If Buddhism is like that, then get rid of Buddhism! It is not necessary! They do not need it in life. There are many theories to exist, to get rich. They need Buddhism, they need something else, something that life does not have. If Buddhism is like that, it can be destroyed, it is not necessary. We know that. For Buddhism, destruction is a common thing. Buddha Shakyamuni also said that at some point, his teachings will no longer exist. Maitreya Buddha will be born and preach a new Dharma. So we don't need to, don't be afraid of that.
Xong chuyện giáo dục, tôi sẽ nói qua một chuyện hơn nữa, và tôi nhắc lại: quý vị đừng có hoàn toàn tin vào tôi, hi? Cứ kiểm chứng để thấy cái nào đúng thì nghe, không đúng thì thôi. Tôi không tới đây để nói những chuyện lung tung, mà để nói những ưu tư của tôi mà tôi muốn mấy thầy biết. Các thầy trẻ cần phải biết. Đó là cái chuyện tồn tại của-thứ nhất: Tăng gìa và thứ hai: của cả Phật giáo VN mình. Đó là cái tâm sự chung. Bây giờ thì không còn là vấn đề riêng của tăng sĩ nữa, mà của cả Phật tử. Có nhiều người rất ưu tư. Đó là sự tồn tại.
After the education issue, I will talk about one more thing, and I repeat: don't believe me completely, hi? Just verify to see what is true, then listen, if it is not true, then forget it. I didn't come here to talk nonsense, but to talk about my concerns that I want you to know. Young monks need to know. That is the matter of survival - first: the elderly monks and second: of all Vietnamese Buddhism. That is the common concern. Now it is no longer just a matter of monks, but of Buddhists as well. There are many people who are very worried. That is the matter of survival.
Bây giờ ta nhìn chung, ở nhiều nước Phật giáo trên thế giới chưa có nước nào mà Phật giáo phải chịu..mình không nói là thảm cảnh, mà là sự tan rã như Phật giáo VN. Rất nhiều khi bị khủng hoảng. Ở trong nước hay ở ước ngoài gì vẫn chịu sự khủng hoảng đó. Cái này tìm nguyên nhân không phải trong vài buổi mà thấy hết, nhưng phải tìm ra nguyên nhân để khắc phục, để thay đổi nó. Thì đó là nguyên nhân sâu xa, lâu dài. Bây giờ mình nhìn lại hiện tại, để biết cái niềm tin của mình. Nói chung, thiệt ra tôi cũng không muốn nói, vì nói ra người ta bảo đây là vấn đề chính trị, tôi đi tuyên truyền chính trị, tôi không muốn. Tôi dạy mấy thầy, chỉ muốn mấy thầy học kinh điển. Cũng như trước đây khi ở tù, công an hỏi tôi mấy ông dạy thế nào mà mấy ông trong chùa ông nào cũng cố bảo vệ đạo pháp. Tôi nói không. Tôi từ khi đi dạy, trong lớp chưa bao gìờ tôi nói đến chuyện chính trị. Tôi chỉ dạy kinh Phật và khi họ hiểu, họ biết chuyện phải trái thì họ làm theo ý của họ.
Now we look at it in general, in many Buddhist countries in the world, there is no country where Buddhism has to suffer... I'm not saying it's a tragedy, but rather a disintegration like Vietnamese Buddhism. Many times it is in crisis. Whether in the country or abroad, we still suffer from that crisis. This cannot be found in a few sessions, but we must find the cause to overcome and change it. That is the deep, long-term cause. Now we look back at the present, to know our beliefs. In general, I actually do not want to talk, because if I talk, people will say this is a political issue, I go to propagate politics, I do not want to. I teach monks, I only want them to study the scriptures. Just like before when I was in prison, the police asked me how you guys teach, but all the monks in the temple tried to protect the Dharma. I said no. Since I started teaching, I have never talked about politics in class. I only teach Buddhist scriptures and when they understand, they know what is right and wrong, they do as they please.
Nhưng đây không phải là lớp học. Đây là buổi tiếp xúc mà như tôi đã nói: mình nói chuyện đời và chuyện đạo. Thiệt sự ra, mình nói ra rất đau lòng. Nói ra nó đụng chạm nhiều nên gần như không bao giờ tôi muốn nói. Ở ngoài, nhiều người khuyên thầy nên nói cho thấy cái thực trạng. Không. Tôi không nói. Đụng chạm nhiều lắm. Trên là Thầy, Ôn của mình. Dưới là huynh đệ mình. Khó nói lắm. Ở đây, với các thầy tôi mong rằng mình coi như trong nhà, chuyện gì cần hiểu mình phải hiểu. Bây giờ ta hay nói- ở ngoài cũng vậy. Nhiều người về hay nói với tôi câu "mấy ông thầy quốc doanh". Ông Hòa thượng quốc doanh này, ông thầy quốc doanh kia, hỉ...Tôi nói là ở VN, giáo hội quốc doanh có, nhưng mà thầy quốc doanh không có. Mấy thầy cũng là thầy của tui, là bạn của tui cả. Mỗi người làm theo mỗi cách. Tui không cho là mình làm đúng, và như vậy tui cũng mong mấy thầy đừng bắt tui làm theo cách của mấy thầy. Nhưng tui có cách nhìn của tui à! Tui nhìn thấy thế nào, tui nói à! Mà nói trong nhà thôi. Tôi chưa viết một bài báo hay cuốn sách nào để nói chuyện này hết, dù đúng ra phải nói để cho mấy thầy trẻ hiểu. Thì ở đây tôi cũng muốn vậy. Nói ra tôi không muốn nói để rồi sinh ra chia rẻ mấy thầy bên này, bên kia. Thì bây giờ trong nhà mình cũng vậy. Nếu như một người ngoài không phải là Phật tử, là người dửng dưng, họ bảo: "Ối cái đám thầy chùa này chửi nhau". Xấu hết! Tôi nói xấu thầy à? Tôi cũng xấu luôn, vì ví dụ như bây giờ tôi nói xấu mấy thầy bên kia là quốc doanh này nọ, thì ở ngoài người ta bảo "Ờ, quốc doanh cũng là thầy chùa với nhau cả. Cũng ăn cơm Phật từ nhỏ tới lớn mà ra cả tề!" Mình không nên nói xấu. Nhưng ở đây tôi cũng phải nói, và nói nhiều để mấy thầy nhận định. Phải bình tĩnh. Cần phải hiểu, nhưng không vì cái chỗ hiểu đó mà đi nói lung tung, gây những xung đột không đáng. Và trong này nếu như có vị vì cái chỗ đó mà hỗn ẩu với các bậc trưởng thượng của mình thì không nên.
But this is not a class. This is a meeting where, as I said: we talk about life and religion. Honestly, it hurts my heart to talk about it. Speaking out would be too much of a pain, so I almost never want to speak. Outside, many people advise teachers to speak to show the reality. No. I don't speak. It would be too much of a pain. Above are our teachers, our mentors. Below are our brothers. It's hard to speak. Here, with the teachers, I hope that we consider them as family, and that we must understand what needs to be understood. Now we often talk - it's the same outside. Many people come back and say to me "those state-run teachers". This state-run monk, that state-run teacher, hey... I say that in Vietnam, there are state-run churches, but there are no state-run teachers. Those teachers are also my teachers, my friends. Each person does things in their own way. I don't think I do it right, and so I also hope the teachers don't force me to do things their way. But I have my own perspective! I say what I see! But I only say it at home. I have not written any article or book to talk about this, although I should have said it so that the young monks could understand. I want to do the same here. I do not want to say it and then cause division among the monks on this side or that side. Now it is the same in our house. If an outsider who is not a Buddhist, an indifferent person, says: "Oh, these monks are arguing with each other." It's all bad! Do I speak ill of the monks? I am also bad, because for example, now I speak ill of the monks on the other side as state-owned enterprises, then outside people say: "Well, state-owned enterprises are also monks. They have all eaten Buddha's rice from childhood to adulthood and have become like this!" We should not speak ill of them. But here I also have to speak, and speak a lot so that the monks can make their own judgment. We must be calm. We need to understand, but not because of that understanding go around talking nonsense, causing unnecessary conflicts. And in here, if there is someone who is rude to his superiors because of that, then it is not appropriate.
Nhưng mà cần phải nói. Ví dụ như ngay từ lần đầu tiên Ôn Từ Đàm đi họp ngoài Hà Nội, tôi đưa Ôn ra tôi có nói mà sau này Ôn còn phải nhắc lại. Tôi nói "Thầy đi ra dự họp kỳ này, con mong rằng Thầy đừng để nhục sau này tụi con phải rữa". Tôi nói thẳng như vậy, mà đối với Ôn làm chi thì làm, tôi vẫn kính trọng. Và tôi nhắc lại nhiều lần, ở đây các thầy trẻ mình đừng vì quá hăng hái mà công kích lung tung. Mình phải biết trách nhiệm của mình khi nói. Bởi vì 5, 10 năm nữa thì mấy thầy ở cái vai trò nếu chưa phải là lãnh đạo thì cũng giữ vai trò hỗ trợ quý Ôn, quý thầy lãnh đạo nên cần phải biết ngay từ bây giờ. Vì sao tôi nói điều này? Vì tôi ở Già Lam, học tăng rất đông, toàn học CĐ, ĐH cả nhưng họ không biết thế nào là Giáo hội Thống nhất, thế nào là Giáo hội PGVN.
But it needs to be said. For example, the first time On Tu Dam went to a meeting outside Hanoi, I brought him out and I said something that he had to repeat later. I said, "Teacher, when you go to this meeting, I hope that you will not let us be humiliated later." I said it so directly, but whatever you do to On, I still respect you. And I repeat many times, here, young teachers, do not be too enthusiastic and attack randomly. You must know your responsibility when speaking. Because in 5 or 10 years, you will be in a role that, if not a leader, will be in a supporting role for you, Venerable Sir, and you leaders, so you need to know right now. Why do I say this? Because I was in Gia Lam, there were many monks studying, all of them went to college and university, but they did not know what the Unified Buddhist Church was, what the Vietnamese Buddhist Church was.
Tất nhiên các vị đó khi mới cạo đầu đi tu thì tôi đã ở tù ra rồi. Mọi việc đã ổn định rồi, họ không biết gì cả. Thế mà họ nói chuyện với nhau, tôi nghe kể lại. Họ nói thế này. Ông Hòa thượng Huyền Quang với Hòa thượng Quảng Độ hồi thời kỳ 63 là có công với cách mạng. Nhưg sau này cách mạng thành công rồi người ta không cho mấy ông làm gì nên mấy ông bất mãn, mấy ông chống đối". Đó là mấy chuyện của học tăng. Tôi nghe tôi buồn, và chính vì vậy tôi có trách nhiệm phải nói. Nhưng tôi nhắc lại, không phải vì nghe lời tôi mà mấy thầy đi công kích lung tung để gây những mâu thuẫn giữa thầy này thầy kia không hay. Cái chuyện nó như vậy, mình phải biết.
Of course, when those people shaved their heads to become monks, I had already been released from prison. Everything was stable, they did not know anything. But they talked to each other, I heard them say. They said this: Venerable Huyen Quang and Venerable Quang Do in the 63 period had contributed to the revolution. But later, when the revolution succeeded, people did not let you do anything, so you were dissatisfied and opposed. Those are the stories of the monks. I feel sad when I hear them, and that is why I have the responsibility to speak. But I repeat, it is not because of listening to me that you guys go around attacking randomly to cause conflicts between this teacher and that teacher that is not good. Things are like that, we must know.
Tôi nói cái nguyên nhân khai sinh ra GHPGVN, và từ khi giáo hội này ra đời. Đó là thời kỳ rất căng thẳng. Lúc đó HT Trí Thủ làm Viện trưởng và có hôm đi họp về, ôn kể lại với tôi là tiếp xúc với chính quyền- hồi đó mai Chí Thọ làm chủ tịch UBND TP.HCM, họ căng thẳng với các thầy bên Viện Hóa Đạo quá. Ông Mai chí Thọ nói thế này: Các thầy chỉ có hai con đường: một là theo, hai là chống. Các thầy theo, chúng tôi dành nhiều thứ ủng hộ các thầy. Còn các thầy chống, chúng tôi có đủ xe tăng thiết giáp. Các thầy muốn chống thì chống đi! Cả hai cái đối với mình đều sai cả. Đó là thái độ hăm dọa, mà Hoà thượng cũng nói rõ: Theo chúng tôi không theo. Mà chống, chúng tôi cũng không chống. Nhưng họ nói không có con đường thứ ba.
I talk about the reason for the birth of the VBS, and since the birth of this church. That was a very tense period. At that time, Venerable Tri Thu was the Director and one day after coming back from a meeting, he told me that he had contact with the government - at that time Mai Chi Tho was the Chairman of the People's Committee of Ho Chi Minh City, they were very tense with the monks at the Institute of Propagation of Religion. Mr. Mai Chi Tho said this: You guys only have two paths: one is to follow, two is to oppose. If you follow, we will give you many things to support you. If you oppose, we have enough tanks and armor. If you want to oppose, then oppose! Both of them are wrong for me. That is the threatening attitude, and the Venerable also clearly said: If we follow, we will not follow. If we oppose, we will not oppose. But they said there is no third way.
Rồi cho tới khi vận động thành lập thống nhất...Tôi chỉ nói tâm trạng của Hòa thượng. Ôn rất căng thẳng. Nghĩa là Ôn không muốn làm nữa. Dưới áp lực của chính phủ hoàn toàn Ôn không muốn làm. Có hôm tôi dậy lúc 3:30. Hôm đó mới thức dậy thì thị giả lên thưa với tôi Ôn dậy từ lúc 2 giờ. Ôn chờ thầy và Ôn mời thầy qua uống trà. Tôi qua nói chuyện với Ôn. Ôn bảo muốn rút lui. Ôn chịu không nỗi vấn đề này. Thì tôi có ý kiến. Tôi nói hoặc Hòa thượng tiếp tục làm, hoặc HT ra lãnh đạo giáo hội mới. Thì đó là ý kiến của tôi, chứ tôi không xúi Hòa thượng. Mà tôi có xúi cũng chưa chắc Ôn nghe. Ôn có quyết định của Ôn chứ! Rõ ràng Ôn còn thắc mắc chuyện này, mà ở đây có thầy Thái Hòa chắc nhiều lần có nghe Ôn nói"Tôi sẽ chịu nhục cho mấy thầy làm việc". Rồi thì trong thời kỳ thảo luận bàn về hiến chương, Hòa thượng hay về bàn với tôi và thầy Thát. Trong đó có một điều khoản thế này: GHPGVN là thành viên của MTTQVN.
Then until the movement to establish a unified... I only talk about the Venerable's state of mind. He was very tense. That means he did not want to do it anymore. Under the pressure of the government, he did not want to do it at all. One day I woke up at 3:30. That day, when I woke up, the attendant came to tell me that he had been up since 2:00. He waited for the teacher and he invited the teacher over for tea. I went over to talk to him. He said he wanted to withdraw. He could not stand this problem. Then I had an opinion. I said either the Venerable should continue doing it, or the Venerable would lead the new church. That was my opinion, I did not incite the Venerable. Even if I incited him, he would not necessarily listen. He had his own decision! Obviously, he was still wondering about this matter, but Here, there is Master Thai Hoa, who must have heard Venerable say many times, "I will endure humiliation for you to do your work." Then, during the period of discussion about the charter, the Venerable often discussed it with me and Master That. In it, there was a clause like this: GHPGVN is a member of the Vietnam Fatherland Front.
Cả tôi với Ôn với thầy Thát thấy không thể chấp nhận được, vì trên lý thuyết Mặt trận tổ quốc là một tổ chức chính trị đặt dưới sự lãnh đạo của đảng, mà Phật giáo không làm chính trị. Nếu vô đó, nó trở thành một tổ chức chính trị chứ không còn là Giáo hội Phật giáo nên HT cương quyết chống. Họ thuyết phục rất nhiều. Ban đầu là thành phố, không được. Sau họ sai bà Ngô Bá Thành, là luật sư lên thuyết phục, nói lý với HT. Sau Ôn kể lại với tôi, Ngô Bá Thành lên đây nói với ta về cái chuyện đó. Ôn bảo, mình thì không cãi luật lại Ngô Bá Thành rồi. Người ta là luật sư mà. Nhưng Ôn nói như vầy: Trong mặt trận có hội Liên hiệp phụ nữ, Liên hiệp thanh niên...mà Giáo hội tui toàn là cao tăng, đại đức mà biểu chúng tôi ngồi chung với mấy bà thì làm sao chúng tôi ngồi? Bà Ngô Bá Thành không trả lời được. Ôn đơn giản lý luận chừng đó thôi. Nhưng mấy thầy biết, qua cách lý luận đó mấy thầy thấy vị trí cái Giáo hội như thế nào? Ôn không cần luật mà Ôn nói một cách cụ thể, để tránh luật mà. Cho nên cần phiả biết cái vị trí của GHPGVN như thếế nào: Nó chỉ là một Hiệp hội, tuy cũng dùng hai chữ Giáo hội như bên đây thôi. Nhưng họ có nhiều cách đánh tráo. Khi dịch ra tiếng Anh, người ta không dịch Giáo hội. Nói trong tiếng Anh không có chữ Giáo hội, mà dùng chữữ Association of Women: Hội liên hiệp phụ nữ- ngang nhau! Một Giáo hội với Hội LH phụ nữ, LH công nôngv.v...ngang nhau. Như vậy thì nói mình lãnh đạo ai? Ông chủ tịch Giáo hội cũng như bà chủ tịch hội phụ nữ, trong Mặt trận ngồi ngang nhau, thì nói ông lãnh đạo tui sao được? Hòa thượng Ôn thấy liền, Ôn không chịu, thì họ không nói nữa. Sau ra Hà nội họp, họ vẫn đề nghị lại, nhưng Ôn chống tới cùng và nói, nếu không được thì thà Ôn từ chức.
Both I, Venerable, and Master That found it unacceptable, because in theory, the Fatherland Front is a political organization under the leadership of the party, and Buddhism does not do politics. If it were to be there, it would become a political organization and no longer a Buddhist Sangha, so Venerable firmly opposed it. They persuaded a lot. At first, it was the city, but it did not work. Then they sent Mrs. Ngo Ba Thanh, a lawyer, to persuade and reason with the Venerable. Later, On told me that Ngo Ba Thanh came here to tell us about that matter. On said, we cannot argue with Ngo Ba Thanh. He is a lawyer. But On said like this: In the front, there is the Women's Union, the Youth Union... and our Church is full of high monks and venerable monks, but if you tell us to sit with the women, how can we sit? Mrs. Ngo Ba Thanh could not answer. On simply reasoned like that. But you know, through that way of reasoning, you see what the position of the Church is like? On did not need the law, he spoke specifically, to avoid the law. Therefore, we need to know what the position of the VBS is: It is just an Association, although it also uses the two words Church like here. But they have many ways of swapping. When translating into English, people do not translate Church. In English, there is no word Church, but the word Association of Women is used: Women's Union - equal! A Church with the Women's Union, Workers' and Peasants' Union, etc. are equal. So, who can we say we lead? The Church president and the Women's Union president, in the Front, sit at the same level, so how can we say he leads us? Venerable On saw this right away, he refused, so they stopped talking. Later, when they went to Hanoi for a meeting, they still proposed again, but On resisted to the end and said, if it didn't work, he would rather resign.
Bên Mặt trận, ban Tôn giáo thuyết phục không được, chính phủ thuyết phục không được, đảng cũng không được. Ôn cương quyết. Đó là giai đoạn căng nhất của Hòa thượng. Mà Ôn già rồi. Mà mình biết, Ôn là người chơn chất tu hành không biết thủ đoạn chính trị, không có một khả năng chính trị nào hết. Ôn không có khả năng đối phó. Không thích thì Ôn lầm lì, thế thôi.
On the Front, the Religious Committee couldn't convince him, the government couldn't convince him, and the party couldn't convince him either. On was determined. That was the most tense period for the Venerable. But On was old. And we know, On was a sincere monk who didn't know political tricks, and didn't have any political ability. He didn't have the ability to deal with it. If he didn't like it, On would just be quiet, that's all.
Thế nhưng lúc đó không có một thầy nào yểm trợ Hòa thượng. Họ xa lánh Hòa thượng. Ngay cả Ôn Từ Đàm lúc đó cũng sợ không dám nói chuyện với Hòa thượng. Mấy ngày liền Ôn ở một mình. Mình phải hiểu tâm trạng của ông già lúc đó: không ai đến với Ôn hết, không ai nói chuyện với Ôn, sợ liên lụy, sợ người ta nói mình xúi giục Ôn vì Ôn vẫn cương quyết- một mình cũng cương quyết không chấp nhận. Mà mình biết Hòa thượng rồi. Ôn tu hành đức độ thì có, mà khả năng ăn nói hay đối phó không có bao nhiêu. Đối với cái tập thể chính trị, họ nhiều thủ đoạn như vậy, mà Ôn vẫn cương quyết. Cuối cùng, họ sợ Ôn từ chức họ chấp nhận thế này: để là "Có" thành viên trong MTTQ. Ôn chấp nhận CÓ chứ không phải LÀ. CÓ thì ai muốn vô thì vô. Khi cần thì mình cử người vô, không thì thôi. Vậy nên Ôn chấp nhận. Sau về Ôn kể với tôi, lúc đó thầy Từ Hạnh là Tổng thư ký, đưa biên bản lên cho Ôn ký, Ôn thấy chữ "là thành viên", Ôn bảo: Mấy thầy thấy tui già, mấy thầy gạt tui. Trước nói là CÓ, sao bây giờ để chữ LÀ? Tôi không ký. Ký biên bản như vậy Ôn không ký.
However, at that time, no one supported the Venerable. They avoided the Venerable. Even On Tu Dam at that time was afraid and didn't dare to talk to the Venerable. For several days, On was alone. We must understand the old man's state of mind at that time: no one came to On, no one talked to On, afraid of being implicated, afraid that people would say that I incited On because On was still determined - alone, he was also determined not to accept. But we know the Venerable. On practiced virtue, yes, but his ability to speak or deal with things was not much. With the political collective, they had so many tricks, but On was still determined. In the end, they were afraid that On would resign, so they accepted this: to be a "Yes" member of the Fatherland Front. On accepted HAVING, not BEING. HAVING, whoever wanted to join could join. When needed, we would send someone in, otherwise, that was it. So On accepted. Later, On told me that at that time, Master Tu Hanh was the General Secretary. He gave the minutes to On to sign. On saw the word "is a member". On said: "You guys see that I'm old, you guys are deceiving me. Before, you said YES, why now you put the word IS? I didn't sign." Signing the minutes like that, On didn't sign.
Mấy thầy thấy cái chuyện nó lắc léo như thế. Đó là chuyện khai sinh cái Giáo hội Rồi còn một chuyện bên lề nữa. Lúc đó Ôn Thiện Siêu gọi là Tượng tọa thôi, dẫn phái đòa Giáo hội Thống nhất mình với mấy thầy ở Ấn Quang đều là Đại đức hết. Nhưng ra tới Hà nội, ngoài đó mấy thầy khác toàn là Hòa thượng với Thượng tọa. 50 tuổi HT, 30 tuổi TT, một loạt toàn là HT với TT. Thầy Minh Thành của mình đâm hoảng, thấy rằng phái đoàn Thống nhất của mình ra, thầy thì mới là Thượng tọa, còn trò toàn là Đại đức, như vậy khi ra mình thua. Thôi thì đồng loạt lên hết, tự mình phong mình lên thành Hòa thượng với Thượng tọa hết.
You guys saw that the story was so complicated. That was the story of the birth of the Church. And there was another side story. At that time, On Thien Sieu was called Tuong Toa, leading the Unified Church delegation. We and the monks in An Quang were all Venerables. But when we got to Hanoi, the other monks out there were all Venerables and Senior Venerables. 50 years old Venerable, 30 years old Senior Venerable, a whole bunch of Venerables and Senior Venerables. My teacher Minh Thanh was shocked, seeing that when his Unified delegation came out, only the teacher was Senior Venerable, and all the students were Venerables, so when he came out, he lost. Well, then all of you come together, and self-proclaim yourselves as Venerables and Venerables.
Cho nên tôi nói, một cái Giáo hội mới khai sinh, chưa hình thành mà đã giành giật, tranh chấp chức vụ, địa vị như ngoài đời, cái Giáo hội đó không đáng để tôi phục vụ. Mặc dù tôi vẫn kính trọng quý thầy của mình. Ôn Thiện Siêu tôi vẫn đãnh lễ, Ôn Trí Tịnh là bậc Thầy tôi vẫn cung kính. Nhưng một cái Giáo hội sinh ra với sứ mạng cao cả, chưa làm gì đã lo tranh giành địa vị với nhau thì không đáng cho tôi phục vụ chứ đừng nói là lãnh đạo tôi. Rõ ràng đó là một công cụ chính trị chứ không phải là Giáo hội. Đây mấy vị nếu nói tôi xuyên tạc thì nói. Cần thì kiểm điểm lại xem. Tôi chịu trách nhiệm về lời nói của mình.
Therefore, I say, a newly born Church, not yet formed but already fighting for positions and status like in the real world, that Church is not worthy of my service. Although I still respect my teachers. I still pay homage to Venerable Thien Sieu, and Venerable Tri Tinh is my Master, I still respect him. But a Church born with a noble mission, yet to do anything but already fighting for positions with each other, is not worthy of me serving, let alone leading me. It is clearly a political tool, not a Church. If you say I am distorting things, then say so. If necessary, then review it. I am responsible for my words.
Rồi tới chuyện khác nữa. Cái này Ôn Già Lam đi họp về nói lại với tôi. Đó là vấn đề tổ chức cơ cấu. Trên đảng người ta chỉ cho mình tổ chức Ban trị sự (BTS) tới cấp tỉnh thôi. HT Ôn mới nói, Phật tử chúng tôi người ta sinh hoạt ở thôn, xã chứ còn trên tỉnh chỉ có mấy thầy không hà. Nếu BTS chỉ ở cấp tỉnh thì chỉ có mấy thầy với nhau không, Giáo hội không lãnh đạo được Phật tử. Phải có BTS tới thôn, xã. Họ không chịu, ta cãi nhau tới nỗi có lúc Ôn đập gậy lên bàn, Ôn đòi về. Ôn nói vì đây là trách nhiệm lịch sử của Ôn, không thể để cho lịch sử sau này lên án Ôn, chê cười Ôn. Sau họ chấp nhận cho tới quận. Mà Ôn nói với tôi thế này. Mình không thể làm căng được. Mình đòi cho tới xã nhưng cuối cùng họ chỉ nhận tới quận thì tạm thời cũng được, rổi mình tranh đấu từ từ.
Then there is another matter. Venerable Gia Lam came back from the meeting and told me about it. It is a matter of organizational structure. In the party, people only allow us to organize the Executive Committee (BTS) at the provincial level. Venerable On just said, we Buddhists practice in villages and communes, but in the province there are only a few monks. If the BTS is only at the provincial level, then there are only a few monks, the Sangha cannot lead Buddhists. There must be a BTS in the villages and communes. They refused, we argued to the point that sometimes On banged his stick on the table, On demanded to go back. On said because this is his historical responsibility, we cannot let history later condemn him, laugh at him. Later they accepted until the district level. But On told me this. We cannot make a fuss. We demand until the commune level but in the end they only accept until the district level, that is okay for now, then we fight slowly.
Nhưng mà, trong này có hai điểm. Thứ nhất, tại sao lại phải đòi? Tổ chức của mình, mình làm đúng, nếu chỗ nào vi phạm chính sách thì nhà nước gạt bỏ, còn việc tổ chức sinh hoạt tui tổ chức tới đâu mặc kệ tui. Nếu vi phạm chính sách, phạm luật thì phạt. Chứ không có chuyện xin. Cái gì cũng xin phép. Không có chuyện đó. Và điểm này nữa, thuộc về cái lắc léo của danh từ- cho tới quận, nhưng gọi là Ban đại diện (BĐD) chứ không phải BTS. Giáo hội thống nhất thì từ trên xuống dưới tới quận đều là BĐD. Mà như vậy, mấy thầy nếu có sinh hoạt mấy thầy biết đó, khi BTS tỉnh họp, các quận về họp là BĐD chứ không phải BTS. Giáo hội thống nhất thì từ trên xuống tới quận đều là BĐD. Mà như vậy, mấy thầy nếu có sinh hoạt mấy thầy biết đó, khi BTS tỉnh họp các quận về họp, vì là BĐD nên các thầy chỉ có quyền nghe và trình thôi. Có nghĩa là mấy thầy không lãnh đạo được Phật tử mình dưới quận. Mà nếu mấy thầy không lãnh đạo thì ai vô đây? Đương nhiên là mấy ông trong mặt trận thôi. Rõ ràng là tổ chức thế nào để cho nhà nước vẫn còn kiểm soát Giáo hội.
But, there are two points in this. First, why do we have to demand? Our organization, we do the right thing, if there is any violation of policy, the government will reject it, but as for organizing activities, it is up to us. If we violate policy or the law, we will be punished. There is no such thing as asking. Ask permission for everything. There is no such thing. And this point, belongs to the tricky thing of the noun - up to the district, but called the Representative Board (BDD) not BTS. The Unified Buddhist Church, from top to bottom to the district, is all BDD. And like that, if you monks have activities, you know, when the provincial BTS meets, the districts come to the meeting, it is BDD, not BTS. The Unified Buddhist Church, from top to bottom to the district, it is all BDD. And like that, if you monks have activities, you know, when the provincial BTS meets, the districts come to the meeting, because it is BDD, you only have the right to listen and present. That means you monks cannot lead your Buddhists in the district. And if you monks do not lead, who will come here? Of course, it is you guys in the front. It is clear that the organization is how to keep the state in control of the Buddhist Church.
Tôi nói điều này có hơi xa một chút, nhưng để mấy thầy hiểu cái vấn đề tổ chức. Sau này nếu ở vị trí lãnh đạo, ngay từ bây giờ mấy thầy phải ý thức được chuyện đó (hết mặt băng, thiếu một đoạn)...một cái Giáo hội cho có hiệu quả, và cái hình thức thế nào để đừng trở thành công cụ của bất cứ thế lực chính trị nào.
I say this a bit far, but so that you monks understand the problem of organization. In the future, if you are in a leadership position, you must be aware of that from now on (end of tape, missing a paragraph)... an effective Church, and what form it should take so as not to become a tool of any political force.
Hôm trước ở bên Châu Lâm ông Ngọc có lên thăm và nói chuyện, tôi cũng có nói vấn đề này: vấn đề Giáo hội nằm trong Mặt trận tôi không chấp nhận. Còn vấn đề liên hiệp giữa hai Giáo hội. Tôi nói lập trường của chúng tôi là không có vấn đề liên hiệp. GHPGVN là thành viên của MTTQ, đó là một tổ chức chính trị. Chúng tôi không làm chính trị, không liên hiệp với bất cứ tổ chức chính trị nào.
The other day in Chau Lam, Mr. Ngoc came to visit and talk, I also mentioned this issue: the issue of the Church being in the Front, I do not accept. As for the issue of union between the two Churches. I said our position is that there is no issue of union. The VBS is a member of the Fatherland Front, which is a political organization. We do not do politics, we do not unite with any political organization.
Rồi người ta nói rằng trong qui chế, trong hiến pháp mình thì đảng lãnh đạo tất cả. Tôi nói tôi biết điểm đó. Tôi còn biết Lenin đã nói: "đảng phải thông qua tôn giáo để tập hợp quần chúng". Lenin nói, cán bộ cộng sản nào mà đàn áp tôn giáo là phản động. Lenin không chấp nhận chuyện đàn áp tôn giáo. Trong cộng sản không có chuyện đàn áp tôn giáo, đó là Lenin đã chỉ thị. :" đảng phải thông qua tôn giáo để tập hợp quần chúng". "Có nghĩa là:tôn giáo là một công cụ chính trị của đảng. Vì đảng không đủ khả năng tập hợp, phải mượn tay tôn giáo tập hợp dùm. Mà tôi không bao giờ để cho Phật giáo làm công cụ cho bất cứ đảng phái chính trị nào.
Then people say that in our regulations, in our constitution, the party leads everything. I said I knew that point. I also know that Lenin said: "The party must use religion to gather the masses". Lenin said, any communist cadre who oppresses religion is reactionary. Lenin did not accept religious repression. In communism there is no religious repression, that was Lenin's instruction: "The party must use religion to rally the masses." "Meaning: religion is a political tool of the party. Because the party is not capable of gathering, it must borrow the hand of religion to gather for it. But I will never let Buddhism be a tool for any political party.
Như Liên Xô, một đảng phái chính trị 70 năm thì sụp. Cứ cho là đảng CSVN tồn tại 1000 năm nữa đi, tôi cũng không bao giờ đem 2500 năm lịch sử truyền thừa Phật giáo ra làm công cụ cho bất cứ đảng phái nào. Tôi còn nói, nếu mà lời nói này của tôi là tự đào hố chôn mình, tôi vẫn sẵn sàng tự chôn mình, chứ không thể chấp nhận chuyện đó. Còn nếu nói là luật pháp đúng, tôi tôn trọng luật pháp. Nhưng luật pháp mà xâm phạm lý tưởng của tôi, tôi không chấp nhận cái luật pháp đó chứ đừng có dùng chữ luật pháp với tôi. Đúng là ở trong đất nước nào thì phải tôn trọng luật pháp đó. Nhưng nếu mình tự đặt ra luật pháp để dùng luật pháp đó xâm phạm tới giá trị, xâm phạm lý tưởng của người khác thì tôi không chấp nhận luật pháp đó, tôi sẵn sàng chịu chết. Tôi đã từng đứng trước bản án tử hình rồi. Tôi không sợ, tôi chấp nhận nó. Đây không phải tôi thách thức, mà là vấn đề lý tưởng của mình.
Like the Soviet Union, a political party collapsed after 70 years. Even if the Communist Party of Vietnam exists for another 1,000 years, I will never use the 2,500 years of Buddhist history as a tool for any party. I also said, if my words are digging my own grave, I am still willing to bury myself, I cannot accept that. And if the law is correct, I respect the law. But if the law violates my ideals, I do not accept that law, do not use the word law with me. It is true that in any country, the law must be respected. But if we set our own laws to use those laws to violate the values and ideals of others, then I do not accept that law, I am ready to die. I have faced the death penalty before. I am not afraid, I accept it. This is not a challenge, but a matter of my ideals.
Rồi tôi hỏi thêm chuyện này nữa. Ở trong Saigon tôi có nghe một Phật tử nói- Phật tử thiệt sự đó, nói là chùa Từ Hiếu hát thánh ca Thiên chúa và treo biểu ngữ liên tôn. Mà tôi nói thẳng với ông, tôi biết chắc chắn Mỹ không xúi chuyện này, Vatican cũng không xúi chuyện này. Vậy ai xúi chuyện này? Tức chuyện Phật tử đặt điều xuyên tạc mấy thầy. Mà ở đây tôi nói cái chuyện bất thường chỗ này: một Phật tử Huynh trưởng GĐPT, sinh hoạt nhiều năm rồi mà bày đặt chuyện ra vu khống quý thầy. Ở đây ai cũng biết, mấy thầy hát thánh ca hồi nào, treo biểu ngữ liên tôn hồi nào? mà nói với tôi là "mắt thấy, tai nghe". Một Phật tử mà dựng chuyện nói láo như vậy. Tôi nói với ông, "Tôi biết chắc mấy thầy bên Giáo hội không ai xúi họ nói láo như vậy. Không có lợi gì. mà mấy thầy bên đó cũng như tôi, tu hành họ cũng sợ mang tội vọng ngữ chứ. Như vậy nói láo tất phải có lợi họ mới nói. Vậy cái lợi này là cái lợi gì? và ai xúi họ nói?" Đây là chuyện bất thường mà còn bất thường nữa. Mình diễn ra thêm một chút thì có nghĩa: Chùa Từ Hiếu không phải là Phật giáo vì mấy thầy tụng kinh mà hát thánh ca. Vậy Từ Hiếu chỉ là một tổ chức Thiên chúa trá hình, và mấy thầy đây là Thiên chúa trá hình cả. Thì đấy, người ta nói thầy Hải Tạng là Thiên chúa, Vatican mua thầy Hải Tạng. Thế ai tung cái tin này? Đồn với mục đích gì? Tôi còn hỏi ông công an, vì ông là công an nên tôi hỏi cho biết, chứ tôi có nghe mà chưa biết đúng hay không. Tôi nghe nói mấy thầy bên Giáo hội đi tuyên truyền chùa Từ Hiếu liên tôn, mà tôi biết chắc không có vấn đề liên tôn. Ngay cả ông cũng biết HT Thiện Hạnh không có trong chuyện liên tôn. Ông đã xác nhận với tôi là không có. Vậy tại sao mấy thầy đó đi nói? Tôi biết mấy thầy cũng sợ tội vọng ngữ, nhưng có hai cái tội: tội trước mắt và tội au lưng. Cái tội trước mắt gần hơn: mấy thầy sợ, mấy thầy phải nói. Còn tội sau lưng chưa thấy, mấy thầy để sau". Cái đó tôi nói thẳng với họ, dùng những thủ đoạn lắc léo như vậy với Phật giáo,không xứng đáng.
Then I asked about this one more thing. In Saigon, I heard a Buddhist say - a real Buddhist, said that Tu Hieu Pagoda sang Catholic hymns and hung interfaith banners. But I tell you frankly, I know for sure that America did not instigate this, the Vatican did not instigate this either. So who instigated this? That is, the story of Buddhists making up stories to slander the monks. And here I am talking about something unusual: a Buddhist Brotherhood Leader of GĐPT, who has been active for many years, made up stories to slander the monks. Everyone here knows, when did the monks sing hymns, when did they hang interfaith banners? But he told me "I saw it with my own eyes, heard it with my own ears". A Buddhist made up such lies. I told him, "I know for sure that no one in the Church instigated those monks to say Such a lie. There is no benefit. But the monks there are like me, practicing, they are also afraid of committing the sin of lying. So, lying must have some benefit for them to say it. So what is this benefit? and who incited them to say it?" This is an unusual story, and it's even more unusual. If we elaborate a little more, it will mean: Tu Hieu Pagoda is not Buddhist because the monks chant sutras and sing hymns. So Tu Hieu is just a disguised Catholic organization, and these monks are all disguised Catholics. So, people say that monk Hai Tang is Catholic, the Vatican bought monk Hai Tang. So who spread this news? What was the purpose of the rumor? I even asked the policeman, because he is a policeman, so I asked to know, but I have heard it but I don't know if it's true or not. I heard that some monks from the Church went to propagate interfaith communication at Tu Hieu Pagoda, but I know for sure that there is no interfaith issue. Even you know that Venerable Thien Hanh is not involved in interfaith communication. You confirmed to me that there is no such thing. So why did those monks go and talk? I know that the monks are also afraid of the crime of lying, but there are two crimes: the immediate crime and the back crime. The immediate crime is closer: the monks are afraid, they have to speak. As for the crime behind the back, I have not seen it yet. "You monks, leave it for later." I told them straight up, using such tricky tricks with Buddhism is not worthy.
Còn nhiều chuyện nữa. Ở trong Saigon tôi biết nhiều thầy không dám đến gặp tôi. Nhiều khi tình cờ gặp, tánh tôi ngang, tôi hay chọc. Tôi hỏi, đi đâu lâu nay sao không thấy? Nói, bạch thầy lâu nay con bận. Hỏi, con bận hay con sợ? Đáp. Dạ bạch thầy con bận. con đang xây chùa. Ờ biết! vậy lo xây chùa đi. Không sao. Nói chơi cho vui thôi! Rồi có nhiều thầy tuy không dám tới nhưng sai đệ tử tới. Thiệt ra tôi biết. Tình huynh đệ mình đâu bỏ nhau được. Nhưng tôi hay chọc. Họ nói. dạ thầy con bận, sai đem cái này qua cúng thầy.- À! Thầy con bận hay thầy con sợ, con? Nói, dạ thầy con bận. Đó là nói chơi. Nhưng ở đây tôi hỏi công an. Tại sao mấy thầy họ sợ tới tui?
There are many other things. In Saigon, I know many monks do not dare to come to see me. Many times when I accidentally meet them, my personality is stubborn, I like to tease them. I ask, where have you been all this time? I say, "Master, I've been busy all this time." I ask, "Are you busy or are you afraid?" I answer, "Yes, Master, I'm busy. I'm building a temple. Oh, I know! So go ahead and build the temple. It's okay. Just kidding! Then there are many monks who do not dare to come, but send their disciples to come. Actually, I know. We cannot abandon each other as brothers. But I like to tease them. They say, "Yes, Master, I'm busy. I'll send this to offer to you." - "Ah! Are you busy or are you afraid?" I say, "Yes, Master, I'm busy." That's just kidding. But here I ask the police. Why are those monks afraid of coming to me?
Có hai trường hợp. Một là họ coi chính quyền là tiểu nhân nên gặp tôi mấy thầy không dám gặp, tại vì chính quyền toàn là tiểu nhân hay thù vặt, (tiếng cười rộ...) họ sợ bị trả thù. Thế chính quyền có tiểu nhân hay không? Còn không, là mấy thầy hèn. Nhưng tôi không tin là Phật giáo VN lại hèn như thế. Hèn như thế thì không xứng đáng tồn tại. Nói nghe thì mình cười, nhưng ở đây tuy rằng cười, mà cười ra nước mắt. Đó là cái tình trạng mình phải hiểu. Ngay cả mấy thầy ở Huế đây vô, gặp tôi cũng tránh. Có nhiều khi tôi cũng hơi quá đáng. Tôi kêu lại hỏi. Tại sao ông gặp tôi mà không chào? Ông hèn vừa vừa thôi chứ! Nhưng nói xong tôi cười, bảo nói chơi vậy thôi chứ, đi đi. việc ông, ông làm. Việc tôi, tôi làm. Nghĩa là nói xong mình hối hận, thấy nhiều khi mình cũng là...Gọi là "sân tâm phẫn khởi mà ngôn ngữ cai nhơn". Mình nói hơi quá đáng, nhưng mà rồi cũng không mất lòng. Sau đó gặp lại, cũng cười xuề xòa nói chuyện với nhau. Mình tìm cách. Nghĩa là lỗi mình thì mình tìm cách cải hóa để sau họ đừng có mặc cảm để nói chuyện. Chứ làm sao được? Tôi nói, ở ngoài đời họ ghét nhau, họ chửi nhau rồi ai về nhà nấy ngủ. Còn mình ở chùa thì không được. Tui có la lối mấy thầy thì ăn cơm quá đường cũng lên ngồi chung. Lên lạy Phật cũng lạy chung. Chả lẽ mình lạy Phật ở trong thì niệm "Nam mô bổn sư Thích ca mâu ni Phật, ở ngoài đứng kế bên mình nghĩ "cái mặt này thấy dễ ghét". Làm sao được cái chuyện đó, hỉ? Nó khác ngoài đời nhiều.
There are two cases. One is that they consider the government as petty, so when they meet me, the monks do not dare to meet me, because the government is full of petty people who are petty and vengeful, (laughter...) they are afraid of revenge. So does the government have petty people? If not, the monks are cowardly. But I do not believe that Vietnamese Buddhism is that cowardly. Being that cowardly does not deserve to exist. I laugh when I hear you say that, but here, although I laugh, I laugh until I cry. That is the situation we have to understand. Even the monks here in Hue avoid me when they meet me. Sometimes I am a bit too much. I call them back and ask, "Why didn't you say hello when you met me? You're a little too cowardly!" But after I said that, I laughed and said, "I was just joking, go ahead. Your business is yours. My business is mine." That is, after I said that, I regretted it, realizing that sometimes I was also... Called "angry and angry but my language is humane." I said a bit too much, but I didn't offend anyone. After that, when we met again, we smiled and talked to each other. I find a way. That means if I make a mistake, I find a way to improve it so that they don't feel guilty about talking to me later. How can I do that? I said, in real life they hate each other, they curse each other, then each go home to sleep. But in the temple, that's not possible. Even if I yell at the monks, they still sit together when they eat on the street. When they go up to worship Buddha, they also worship together. Can't I worship Buddha inside and recite "Namo Sakyamuni Buddha", but outside, standing next to me, I think "this face is so hateful". How can that be possible, huh? It's very different in real life.
Cho nên phải tạo điều kiện để mà sống.
So we have to create conditions to live.
Nãy giờ nói như vậy cũng khá nhiều. Đúng ra mình còn rất nhiều vấn đề để nói. Tôi thấy là mình đã có dịp may. Cái duyên rất tốt. Được gặp và nói chuyện với các học tăng, để rồi mấy thầy ở đây khi học hiểu được cái tâm trạng của tôi, và nhất là hiểu được mục đích của tôi khi giảng dạy quý thầy để làm cái gì? và quý thầy học để làm gì.
I've said that a lot so far. Actually, I still have many issues to talk about. I think I have had a lucky opportunity. A very good fate. I was able to meet and talk with the monks, so that when they study, the monks here can understand my state of mind, and especially understand my purpose in teaching you, what is it? and what are you studying for?
Còn tôi, bằng bất cứ cách nào tôi cũng tìm điều kiện cho mấy thầy học. Tôi vẫn dạy. Khó khăn mấy tôi cũng chấp nhận. Chỉ có điều ra đây tôi không đi được. Nếu đi được tôi vẫn ra như thường. Cho nên mình thấy cái học của mình nó khó như vậy đó. Mà nếu thầy có mục đích để dạy, trò nếu muốn có mục đích phải nỗ lực. Và nói chung, nhiệm vụ trước mắt của mấy thầy là phải học. Còn những chuyện kia mình biết, mình để đó mà suy nghiệm. Chứ không phải biết rồi đi nói lung tung nghe! Đây tôi nhắc lại thêm lần nữa. Đừng nói lung tung, vì mấy thầy xung quanh mình cũng đều là huynh đệ của tôi cả. Cũng là sư thúc, sư bá của mấy thầy. Mình không nên nói hỗn, như vậy nó lỗi đạo. Tôi nói ví dụ như với HT Từ Đàm tôi vẫn kính nễ. Ôn vô Già Lam tôi vẫn đắp y qua đãnh lễ, còn Ôn có nói chuyện với tôi thì tôi nói. Ôn không nói thì thôi. Phần học trò mình phải giữ lễ. Nhưng trong nhà mình nói với nhau thì nói, chứ người ta nói đụng tới Ôn thì tôi bênh à.
As for me, by any means, I will find conditions for you to study. I still teach. No matter how difficult it is, I accept it. It's just that I can't go out here. If I could go out, I would still go out as usual. So I see that my studies are that difficult. But if the teacher has a purpose to teach, the student, if he wants to have a purpose, must make an effort. And in general, the immediate task of the monks is to study. As for the other things that you know, you should leave them there to ponder. Don't just know and then talk nonsense! I'll say it again. Don't talk nonsense, because the monks around you are all my brothers. He is also the uncle and master of the monks. We should not speak rudely, that is against the teachings. For example, I still respect Venerable Tu Dam. When he comes to Gia Lam, I still put on my robe and pay homage, and if he talks to me, I talk. If he doesn't talk, then that's fine. As for our students, we have to be polite. But in our family, we talk to each other, but if people say something about him, I will defend him.
Thôi thì nói tàm tạm chừng đó cũng được, để dành thì giờ cho những chuyện khác. Thứ nhất, tôi cũng muốn biết một số ý kiến của mấy thầy ở đây về vấn đề học, vấn đề tu, kể cả vấn đề tương lai- tương lai của Giáo hội....Thôi bây giờ mình quên cái chuyện của Giáo hội đi- Tương lai của Phật giáo và tương lai của bản thân các thầy. Ta cũng nên thảo luận. Ở đây có quý thầy, quý Ôn tham gia, mình nghe và mình may ra tìm được cái hướng nào đó để mà thoát ra khỏi tình trạng này. Nếu mình không thoát nỗi, không phải mình chết trong danh dự đâu, mà Phật giáo VN sẽ chết trong trạng thái gọi là nhục. Chẳng thà người ta tiêu diệt mình bằng vũ lực, đem mình ra xử bắn. Đàng này cho mình chùa to, Phật lớn mà bên trong trống rỗng thì tất nhiên mình cũng sẽ chết thôi, nhưng giống như một cái xác ngày càng phình to trong trạng thái bệng hoạn mà bên trong thối tha, trống rỗng...thì cái đó không thể chấp nhậ được. Rất tiếc, đúng ra chúng ta học Phật chỉ nói chuyện Phật thôi. Nhưng mà chuyện Phật nó bị chuyện đời lôi kéo nhiều quá thành mình phải nói. Nhiều khi tôi cũng thầm tự hỏi mình học kinh và tu cả đời mà không biết sai chỗ nào mà càng học, càng lớn càng thấy nó rắc rối chuyện đời ra? Ta học Phật, tu Phật đáng lẽ phải thong dong giải thoát chả có ràng buộc gì, chuyện đời thấy nó phiêu diêu...mà mình sao đủ chuyện hết! Thế mình học đúng hay học sai? Chắc có sai ở trong đó. Có sai mà cũng có cái đúng. Cái đúng mình nói vậy thôi chứ mấy thầy gặp nhau vẫn vui vẻ như thường. Chả có gì. Gặp nhau vẫn ăn cơm chung, nói chuyện qua lại vui vẻ mà không phải là giả dối đâu. Có thiệt tình ở trong đó. Nói giả đạo đức với nhau thì hơi quá. Không phải đâu!
Well, it's okay to talk about that much, to save time for other things. First, I also want to know some opinions of the monks here about the issue of studying, the issue of practicing, including the issue of the future - the future of the Church.... Well, let's forget about the Church now - the future of Buddhism and the future of the monks themselves. We should also discuss. Here, there are monks and elders participating, we can listen and we may find some way to get out of this situation. If I cannot escape, it is not that I die with honor, but Vietnamese Buddhism will die in a state called humiliation. It is better that people destroy me by force, execute me. On the other hand, if I am given a big temple, a big Buddha but inside is empty, then of course I will die, but like a body that is increasingly swollen in a state of illness while inside is rotten and empty... that is unacceptable. Unfortunately, we should only talk about Buddha when studying Buddhism. But the story of Buddha is dragged too much by worldly affairs, so I have to talk about it. Sometimes I also secretly ask myself, have I studied the sutras and practiced all my life but I don't know where I went wrong, but the more I study and grow, the more I see the troubles of worldly affairs? We study and practice Buddhism, we should be leisurely and liberated without any attachments, worldly affairs seem so free... but why do I have so many problems! Am I studying right or wrong? There must be mistakes in there. There are mistakes but there are also rights. I only say the rights, but when the monks meet, they are still happy as usual. Nothing. We still eat together when we meet, talk happily back and forth, but it's not fake. There's sincerity in it. It's a bit too much to say that we're hypocritical. It's not true!
Nhưng mà cái chuyện nhà thì nhiều khi phải nói. Tại vì mình tu thì không phải lúc nào cũng ngồi tụng kinh cả. Có lúc phải ra quét rác. Có lúc phải lau bát nhang. Đốt nhang, nhang thơm thì có bụi. Mà có bụi thì phải quét chứ đừng mong nhang thơm mà không có bụi. Chuyện chi cũng vậy, vì đời là như thế. Mình còn ở trong thế gian mà. Chắc mấy thầy ở đây hành điệu thì biết rồi. Thắp nhang nhiều thì có bụi nhiều hà! Hễ muốn có nhiều nhang trầm cho thơm thì phải đỗ bụi nhiều. Mình phải chấp nhận. Cho nên chi...mà cái này tôi nói giống như tôi biện hộ nãy giờ mình nói lung tung..
But sometimes we have to talk about family matters. Because we practice, we don't always sit and chant sutras. Sometimes we have to sweep the trash. Sometimes we have to clean the incense bowl. Burning incense, fragrant incense has dust. And if there's dust, we have to sweep it away, don't expect fragrant incense without dust. Everything is like that, because life is like that. We're still in this world. Surely the monks here who practice know this. Burning a lot of incense will have a lot of dust! If you want a lot of fragrant incense, you have to collect a lot of dust. We have to accept it. So why...what I'm saying is like I'm defending myself for talking nonsense all this time...