Có lần bà Sylvia Boorstein, tác giả của quyển “Dễ hơn là bạn nghĩ: con đường hạnh phúc theo lời Phật dạy” được mời vào lớp sáu của đứa cháu ngoại để nói về đạo Phật, lớp của các em cũng mới vừa được học xong về xứ Ấn độ. Sau khi bà Sylvia trình bày, có một em trai đưa tay lên hỏi,
Sylvia Boorstein, author of “It's Easier Than You Think: The Buddha's Way to Happiness,” was once invited into her granddaughter's sixth-grade class to talk about Buddhism, which had just finished a study of India. After Sylvia finished speaking, a boy raised his hand and asked,
"Cháu có nghe nói là những người tập thiền giỏi, họ có thể biết trước được tương lai của mình, có phải vậy không?"
"I've heard that people who meditate well can see their future, is that true?"
Bà đáp, "Có thể, nhưng đó không phải là mục đích của thiền!"
She replied, "Maybe, but that's not the purpose of meditation!"
Nó hỏi tiếp, "Thế thì bà có biết ai tập thiền và có được thần thông không?"
He continued, "Do you know anyone who meditates and has supernatural powers?"
"Bà có nghe nói về một thiền sư ở Ấn độ có khả năng đi xuyên được qua tường!"
"Did you hear about a Zen master in India who can walk through walls!"
Em có vẻ không tin lắm, "Nhưng bà có chính mình thấy được việc ấy không?"
He didn't seem to believe it, "But did you see it yourself?"
"Bà cũng chưa thấy điều ấy, nhưng mà vị thầy của bà kể lại là ông đã nhìn thấy, và bà chỉ nói lại theo lời của ông mà thôi."
"I haven't seen it either, but my teacher told me he did, and I'm just repeating what he said."
"Nhưng mà làm sao người ta có thể đi xuyên qua tường được?"
"But how can people walk through walls?"
Bà Sylvia cố gắng giải thích thêm, "Bà nghĩ có lẽ cũng giống như là cơ thể chúng ta được cấu tạo bởi những phân tử rất nhỏ hợp lại, và những người có năng lực thiền định giỏi họ có thể tự làm tách rời những phân tử ấy ra, đi xuyên qua tường, và rồi họ gom hợp chúng lại với nhau như cũ!"
Sylvia tried to explain further, "I think it's probably the same It's like our bodies are made up of very small molecules, and people who are good at meditation can separate those molecules, go through the wall, and then put them back together again!"
Bé trai im lặng, suy nghĩ một hồi, rồi nói "Cháu thấy là nếu họ làm như vậy, mà rủi như họ đang đi xuyên qua bức tường, và quên thiền tập, họ có bị kẹt cứng trong bức tường ấy luôn không?"
The boy was silent, thought for a while, then said, "I think if they do that, and unfortunately they are going through the wall, and forget to meditate, will they be stuck in that wall forever?"
Những bức tường trong cuộc đời
Các em nhỏ lúc nào cũng có những suy nghĩ và thắc mắc mới lạ bạn hả! Câu chuyện ấy cũng khiến tôi liên tưởng đến những "bức tường" vô hình trong cuộc sống chúng ta. Có biết bao lần, vì thiếu chánh niệm và tỉnh giác, chúng ta đã bị kẹt cứng trong những "bức tường" của hờn giận, lo âu, của thất vọng, sợ hãi… và không thể thoát ra được.
Children always have new thoughts and questions, don't they? That story also makes me think of the invisible "walls" in our lives. How many times, due to lack of mindfulness and awareness, have we been stuck in the "walls" of anger, anxiety, disappointment, fear... and unable to escape.
Trong thiền quán thì phép lạ không phải là đi xuyên qua tường hay đi trên mây, mà phép lạ là đi trên mặt đất. Địa hành thần thông. Tổ Lâm Tế nói, phép lạ là ta có thể đi như một người có tự do, thong dong giữa những bận rộn và lo toan của cuộc đời, không bị vướng mắc hay kẹt vào nơi đâu cả. Nhưng thật ra, không phải chỉ có phiền não mới là những “bức tường”, mà đôi khi ta cũng có thể bị kẹt trong những bức tường của “hạnh phúc” nữa kìa.
In meditation, the miracle is not going through walls or walking on clouds, but the miracle is walking on the ground. The supernatural power of earth walking. Master Linji said, the miracle is that we can walk as a free person, leisurely amidst the busyness and worries of life, not being entangled or stuck anywhere. But in fact, not only afflictions are "walls", but sometimes we can also be stuck in the walls of "happiness".
Ông Henry David Thoreau chia sẻ, "Tôi thấy những người trẻ ngày nay thật là bất hạnh khi họ được thừa kế những tài sản lớn lao của cha ông mình... vì chúng là những gì mà mình thu nhận vào thì dễ, mà buông bỏ ra thì rất khó." Đâu phải chỉ có khổ đau, mà những may mắn trong cuộc đời, những thành đạt, và ý niệm về hạnh phúc của mình, cũng có thể là những bức tường giam giữ nhốt ta lại, phải không bạn?
Mr. Henry David Thoreau shared, "I find young people today very unfortunate when they inherit great assets from their fathers... because they are things that we take in easily, but let go very difficult." Not only suffering, but also our luck in life, our achievements, and our ideas of happiness, can be walls that imprison us, right?
Bức tường giam giữ ta thường được tạo dựng lên từ những gạch đá muộn phiền của quá khứ, hoặc những lo sợ hay mong cầu ở tương lai. Nhưng bạn nghĩ chúng ta có thể thoát ra được bằng cách nào đây?
The walls that imprison us are often built from the bricks and stones of past sorrows, or the fears and desires of the future. But how do you think we can escape?
Trong nhà thiền có một câu đố như vầy, hãy tưởng tượng là có một con ngỗng con còn nhỏ, người ta bỏ nó vào trong một cái bình thủy tinh và nuôi trong một thời gian. Con ngỗng ấy lớn lên vừa khít với cái bình. Bây giờ vấn đề là làm sao ta có thể đem con ngỗng ấy thoát ra ngoài, mà không đập vỡ cái bình, và cũng không làm gì tổn thương đến con ngỗng?
In Zen, there is a riddle like this: imagine there is a small goose, someone puts it in a glass jar and raises it for a while. The goose grows up to fit the jar. Now the problem is how can we get the goose out, without breaking the jar, and without hurting the goose?
Và, câu trả lời đơn giản là “Con ngỗng ấy ra rồi!” Đó là lời của thiền sư Nam Tuyền đáp cho cư sĩ Hoàn Công. Tôi hiểu rằng, vì chúng ta tự tưởng tượng ra vấn đề con ngỗng ở trong bình, thì bây giờ mình chỉ cần cho nó được thoát ra ngoài thôi. Chứ con ngỗng đâu có thật, mà cái bình giam giữ nó cũng đâu thật có! Tất cả đều do tự chính mình tạo dựng lên và đặt ra mà thôi.
And, the simple answer is “The goose is out!” That is what Zen master Nam Tuyen said in response to layman Hoan Cong. I understand that, since we have imagined the problem of the goose in the jar, now we just need to let it out. The goose is not real, and the jar that holds it is not real either! Everything is created and set up by ourselves.
Có những khổ đau trong cuộc sống cũng tương tự như thế. Ta tự đặt ra những khuôn mẫu cứng nhắc, cho đó phải là như vậy, rồi đóng khung và nhốt kín lại hạnh phúc của mình. Và rồi ta loay hoay trong khổ đau để mong tìm một lối thoát. Mà nếu như tự mình nhốt mình lại, thì cũng chỉ tự mình mới có thể cho phép mình thoát ra được thôi, phải không bạn?
There are similar sufferings in life. We set up rigid patterns, thinking that it must be like that, then frame and lock up our happiness. And then we struggle in suffering to find a way out. And if we lock ourselves up, then only we can allow ourselves to escape, right?
Tháo gở bằng cái thấy trong sáng
Muốn thoát ra sự giam cầm ấy, ta phải biết nhận diện và thấy ra được những gì đang trói buộc mình. Nhiều khi chúng không phải do hoàn cảnh bên ngoài, mà do phản ứng và sự dính mắc của ta với những gì xảy ra. Và cũng chính nhờ có những sự va chạm ấy, mà ta có thể thấy ra được khổ đau ngay nơi gốc rễ của nó.
To escape that imprisonment, we must know how to recognize and see what is binding us. Often it is not the external circumstances that cause us suffering, but our reactions and attachments to what happens. And it is through these encounters that we can see suffering at its root.
Thiền sư Lâm Tế viết, "Chúng ta không thể nào giải quyết được những vấn đề của quá khứ, trừ khi qua sự liên hệ với hoàn cảnh hiện tại. Lúc cần thay đồ thì ta mặc áo vào, đến khi cần lên đường thì ta bước ra đi. Có vậy thôi!" Ta chỉ có thể giải quyết được những vấn đề của quá khứ, hoặc chăm sóc cho các dự án ở tương lai, qua sự ứng xử của mình ngay trong giờ phút này. Và theo như ngài Lâm Tế, thật ra ta cũng không cần phải tập luyện hay làm một việc gì phi thường, chỉ cần quan sát và thấy rõ những gì đang có mặt trong thân tâm ta khi tiếp xúc với chung quanh.
Zen master Linji wrote, "We cannot resolve the problems of the past except through our relationship with the present situation. When we need to change clothes, we put on clothes; when we need to go, we go. That's all!" We can only resolve the problems of the past, or take care of future projects, through our behavior in the present moment. And according to Lam Te, we don't actually need to practice or do anything extraordinary, we just need to observe and see clearly what is present in our body and mind when we come into contact with the surroundings.
Quan sát không phải để ta tìm kiếm một tuệ giác hay một giải pháp nào đó, mà là biết nhận diện để tự khám phá ra những gì đang có mặt ngay ở nơi mình.
Observation is not for us to seek some kind of wisdom or solution, but to know how to recognize and discover for ourselves what is present right within us.
Những khi ta có vấn đề với người thân, khi cảm thấy bất an, đối diện với một khó khăn, hay trong lúc sợ hãi và bối rối… ta hãy quay nhìn lại những gì đang xảy ra một cách trung thực, với một tâm không mong cầu. Được bấy nhiêu thôi vấn đề cũng sẽ tự nó được chuyển hóa nhiều rồi, nhờ ta biết thôi không còn dựng lên những bứt tường, và tự nhốt mình vào trong đó nữa.
When we have problems with our loved ones, when we feel insecure, when we face a difficulty, or when we are afraid and confused... let's look back at what is happening honestly, with a mind that does not expect. With that much, the problem will itself be transformed a lot, thanks to our knowing that we will no longer build walls and lock ourselves in them.
Đâu phải của mình trăng thôi
The moon is not just ours
Khi muốn đến một đỉnh núi xa, chúng ta không thể nào đi đến nơi ấy bằng một con đường thẳng duy nhất hay cố định nào được. Sẽ có những lúc mình đi trệch sang trái hoặc bước lạc sang phải. Nhưng việc ấy không quan trọng. Ta hãy cứ tiếp tục nhìn lại và giữ cho cái thấy của mình được trong sáng và tự nhiên, bằng một thái độ không mong cầu cũng không ghét bỏ. Mỗi bước chân của mình sẽ tự biết sửa lại cho ngay, mà không cần đến sự can dự của một cái ta nhỏ bé. Một cái biết trong sáng sẽ làm mới lại con đường mình đi.
When we want to reach a distant mountain peak, we cannot go there by a single straight or fixed path. There will be times when we deviate to the left or step off to the right. But that is not important. Let us continue to look back and keep our perception pure and natural, with an attitude of neither desire nor hatred. Each step we take will know how to correct itself, without the need for the intervention of a small self. A clear knowing will renew the path we take.
Và có lẽ vì chưa thấy được sự trong sáng tự nhiên ấy, nên ta thường nương tựa vào những mong cầu hoặc phương tiện nào đó bên ngoài. Biết rằng sự nương tựa vào bên ngoài đôi khi cũng khó mà tránh được, nhưng ta hãy nhớ quay trở về lại với chính mình bạn nhé, vì sự trong sáng ấy bao giờ cũng sẵn có trong ta. Tôi nhớ bài thơ của thiền sư Myoe, thế kỷ 13,
And perhaps because we have not yet seen that natural purity, we often rely on external desires or means. Knowing that relying on the outside is sometimes difficult to avoid, but let us remember to return to ourselves, because that purity is always available within us. I remember the poem of Zen Master Myoe, 13th century,
Tâm tôi rạng ngời
Ánh sáng tinh khôi
Mà trăng cứ ngỡ
Đấy là ánh sáng
Của mình trăng thôi
My heart is radiant
Pure light
But the moon thinks
That is the light
Only the moon's
Thiền sư Myoe (Nhật Chiêu dịch)
Zen Master Myoe (translated by Nhat Chieu)
Sống trong đời cũng giống như việc đi xe đạp. Để giữ được thăng bằng bạn phải luôn đi tới. (Life is like riding a bicycle. To keep your balance you must keep moving. )Albert Einstein
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Thiền và Thi ca
Kinh A Nậu Lâu Độ
Thấy gì qua một văn bản của ngành giáo dục
Vài món quà tặng mẹ
Thầy Sói
