Có câu chuyện về một người nọ kể cho những người bạn mình nghe một câu truyện vui, khi nghe xong ai cũng đều bật cười. Rồi anh nói muốn kể thêm một câu truyện vui nữa, nhưng anh lặp lại cũng cùng câu truyện ấy, và chỉ có vài người cười. Xong, anh tiếp tục kể lại một lần nữa, lần này thì ai cũng im lặng. Đến khi anh lặp lại thêm lần nữa thì bắt đầu có nhiều người lộ vẻ khó chịu và bực mình.
There is a story about a certain person who told his friends a funny story, and when he finished listening to it, everyone laughed. Then he said he wanted to tell another funny story, but he repeated the same story, and only a few people laughed. After that, he continued to tell it again, this time everyone was silent. By the time he repeated it again, many people began to show annoyance and annoyance.
Anh ta im lặng một lúc rồi nói, "Quý vị thấy lạ không, một câu chuyện dầu vui hay thú vị đến đâu mà khi mình cứ lặp đi, lặp lại mãi rồi thì nó cũng trở thành nhàm chán và vô duyên. Thế nhưng chúng ta có những câu chuyện buồn, hay nỗi phiền giận, mà mình cứ lặp đi lặp lại mãi, và kể cho nhau nghe hoài, mà vẫn không bao giờ cảm thấy chán!"
He was silent for a while and then said, "Don't you find it strange, no matter how funny or interesting a story is, when you repeat it over and over again, it becomes boring and ungraceful. But we have sad stories, or troubles, that we keep repeating and telling each other all the time, and we never get bored!"
Câu chuyện trên cũng có phần nào đúng phải không bạn. Vì dường như trong cuộc sống, chúng ta lại thường cứ ôm giữ mãi những việc đau buồn trong quá khứ, mà những chuyện vui thì ít khi nào mình lại nhớ đến. Có những muộn phiền mà ta cứ giữ chặt mãi trong lòng, như đó là một việc tất nhiên, dù biết rằng tất cả bây giờ đã đổi thay, đã khác, chúng không còn cần thiết hay ích lợi gì cho ai nữa...
The above story is also somewhat true, isn't it? Because it seems that in life, we often hold on to the sad things of the past, and the funny things we rarely remember. There are sorrows that we hold on to in our hearts forever, as if it were a matter of course, even though we know that everything has changed now, that it is different, that they are no longer necessary or useful to anyone...
Buông bỏ là biết chấp nhận với tâm từ
Letting go is accepting with loving-kindness
Mà bạn biết không, thật ra muốn buông bỏ, chúng ta cũng không cần phải làm gì nhiều lắm đâu. Ôm giữ và mang vác thì phải cần đến sự tính toán và lao tác này nọ, chứ buông thả ra thì càng ít dụng công bao nhiêu lại càng hiệu quả bấy nhiêu.
You know, if you really want to let go, we don't need to do much. Holding and carrying requires calculation and labor, but letting go, the less effort is used, the more effective it is.
Bà Sharon Salzberg có kể, vài năm trước trong lúc đang đứng trong chiếc thang máy ở một khách sạn tại thành phố New York, bà chợt ý thức rằng mình vẫn còn đang mang vác chiếc hành lý rất nặng trên vai. "Và tôi chợt nghĩ đến điều này", bà nói, "Tại sao mình lại không đặt chiếc hành lý nặng này xuống đi, và để cho chiếc thang máy tự nó mang lên chứ?"
Sharon Salzberg said that a few years ago, while standing in an elevator at a hotel in New York City, she suddenly realized that she was still carrying a very heavy baggage on her shoulders. "And it occurred to me," she said, "why don't I put this heavy luggage down, and let the elevator carry itself?"
Bà chia sẻ, mỗi giây phút của cuộc sống là một cơ hội mới để ta buông xuống những nặng nhọc của mình - ta không cần bắt mình phải trở thành một cái gì tốt hơn, cố tập luyện để đạt đến một trạng thái nào cao hơn, hay để vượt qua một khó khăn nào đó, và ta cũng không cần dụng công thực tập với một thái độ mong cầu nào khác. Chúng ta chỉ cần biết buông bỏ mà thôi, tự nhiên trong từng mỗi giây phút.
Every moment of life, she shared, is a new opportunity for us to let go of our burdens – we don't need to force ourselves to become something better, try to train to reach a higher state, or overcome some difficulty. Nor do we need to practice with any other attitude of desire. We just need to know how to let go, naturally in every moment.
Bà Sharon nói, tuy phương pháp bà dạy học trò mình là thực tập có ý thức về hơi thở, nhưng điều bà luôn nhấn mạnh là chúng ta bao giờ cũng có thể trở về với thực tại, dù bất cứ đang ở trong hoàn cảnh hay tình trạng nào. Và giây phút bắt đầu mới ấy chính là sự buông bỏ với một tâm từ, biết chấp nhận và tha thứ. Buông bỏ cũng có nghĩa là tiếp xúc với thực tại này với một tâm rộng mở, để cho sự việc được như nó đang là.
Sharon says that while the method she teaches her students is to practice breath consciousness, what she always emphasizes is that we can always return to reality, no matter what situation or condition we are in. And that moment of new beginning is letting go with a heart of love, acceptance and forgiveness. Letting go also means coming into contact with this reality with an open mind, allowing things to be as they are.
Tôi nhớ câu chuyện về thiền sư Đạo Nguyên, trong thời gian ông sang Trung Hoa tầm đạo. Một hôm vị thầy của Đạo Nguyên thấy ông đang ngồi học kinh, Ngài hỏi ông học kinh để làm gì. Đạo Nguyên đáp, "Dạ, con học kinh vì muốn biết các thầy tổ ngày xưa đã tu tập như thế nào." Vị Thầy hỏi, "Chi vậy?" Đạo Nguyên đáp, "Vì con muốn được giải thoát khỏi khổ đau như các vị ấy." Vị thầy lại hỏi, "Chi vậy?" "Và vì con cũng muốn cứu giúp chúng sinh có quá nhiều khổ đau!" "Chi vậy?" Thầy ông lại hỏi tiếp, "Rồi một ngày nào đó con muốn sẽ được trở về quê hương, giúp dân làng của con." "Chi vậy?" Cuối cùng, Đạo Nguyên lặng thinh, ông không còn gì để trả lời nữa hết.
I remember the story of the Zen master Taoyuan, during his time in China to investigate. One day the teacher of the Taoyuan saw him sitting studying the sutras, and he asked him what he was studying the sutras for. Dao Yuan replied, "Yes, I studied the sutra because I wanted to know how the ancestors practiced in the past." The teacher asked, "What is it?" Taoyuan replied, "Because I want to be freed from suffering like them." The teacher asked again, "Is that so?" "And because I also want to help sentient beings who have so much suffering!" "Is that so?" His teacher asked again, "Then one day I want to go back to my hometown and help my villagers." "Is that so?" In the end, Dao Yuan was silent, he had nothing more to answer.
Bạn nghĩ sự thinh lặng của ngài Đạo Nguyên ấy là gì? Có lẽ vị thầy đã giúp ông trở về tiếp xúc lại với cái nguyên nhân sâu xa nhất của mình. Và cái nguyên nhân ấy, thật ra ta không thể dùng một lý do nào để diễn đạt được hết, vì mọi ý niệm đều không đúng với sự thật. Sự tu tập của ta chỉ có thể là để giúp mình thật sự có mặt trong giây phút hiện tại này, và buông bỏ hết mọi ý niệm mong cầu hay tìm kiếm nào khác.
What do you think is the silence of that Dao Yuan? Perhaps the teacher helped him to come back into contact with his deepest cause. And that cause, in fact, we cannot use any reason to express it all, because all ideas are not true to the truth. Our practice can only be to help us to be truly present in this present moment and to let go of all other notions of wishing or seeking.
Cũng như ngài Đạo Nguyên, chúng ta có thể đặt ra những mục tiêu cho sự tu tập của mình như là để được giải thoát khổ đau, để được an lạc hơn, hoặc để giúp ích người khác... Nhưng đôi khi chính những ý niệm ấy lại mang đến cho ta, và người chung quanh, những khổ đau không cần thiết. Chúng có thể dẫn ta đi xa khỏi một thực tại linh động và trong sáng đang hiện hữu ngay trước mắt mình.
Like Dao Yuan, we can set goals for our practice, such as to be free from suffering, to be more peaceful, or to help others. But sometimes it is these thoughts that bring us, and those around us, unnecessary suffering. They can lead us away from a dynamic and pure reality that exists right in front of us.
Và dầu bất cứ đang ở nơi đâu, hay trong hoàn cảnh nào, ta đều cũng có thể bắt đầu lại từ đầu. Ta bắt đầu lại bằng cách buông bỏ những gánh nặng, lo âu, muộn phiền của quá khứ. Ngày xưa khi học thiền, trước mỗi thời công phu, tôi thường được dạy niệm thầm một lời nguyện ngắn: "Trong quá khứ, vì vô tình hay cố ý, nếu như tôi có lỡ gây khổ đau cho ai, tôi xin người ấy tha lỗi cho tôi. Trong quá khứ nếu như, vì vô tình hay cố ý, có ai lỡ gây khổ đau cho tôi, tôi xin được tha thứ cho người ấy."
And no matter where we are, or what situation we are in, we can start from the beginning. We start again by letting go of the burdens, worries, and sorrows of the past. In the past, when I was studying meditation, before each elaborate session, I was often taught to recite a short prayer: "In the past, accidentally or intentionally, if I accidentally caused suffering to someone, I asked that person to forgive me. If, in the past, by accident or intention, someone accidentally caused me suffering, I ask for his forgiveness."
Đó là sự buông bỏ của một tâm từ, ta tử tế với những muộn phiền của mình. Một tâm ý thiện lành nhỏ cũng có công năng chuyển hóa rất lớn. Mà vấn đề buông bỏ những khổ đau của mình, việc ấy có thể thực hiện được không bạn hả? Hay đó chỉ là một lý thuyết hay đẹp suông mà thôi? Tôi nhớ lời khuyến khích của Phật,
It's the letting go of a compassionate mind, we're kind to our troubles. A small good intention also has a great transformative function. As for letting go of our sufferings, is it possible? Or is it just a theory or a beautiful one? I remember the Buddha's encouragement,
"Này các thầy, hãy buông bỏ những gì là bất thiện! Này các thầy, ta có thể buông bỏ những gì là bất thiện, nếu như việc ấy không thể thực hiện được, thì tôi đã không khuyên bảo các thầy mà làm chi.
"Teachers, let go of that which is unwholesome! Teachers, I can let go of what is unwholesome, and if it is not possible, I have not advised you to do anything.
Nếu như buông bỏ những điều bất thiện sẽ mang lại cho ta khổ đau, tôi đã không khuyên bảo các thầy mà làm gì. Nhưng vì sự buông bỏ ấy mang lại hạnh phúc và nhiều lợi lạc mà tôi mới nói với các thầy 'hãy buông bỏ những gì là bất thiện' "
If letting go of unwholesome things will bring us suffering, I have not advised the teachers what to do. But because that letting go brings happiness and much benefit, I say to the teachers, 'Let go of what is unwholesome.'"
Tăng Chi Bộ Kinh (Anguttara-Nikaya)
Sangha Sutra (Anguttara-Nikaya)