Vọng ngữ tức nói sai sự thật, nói thô ác, nói thị phi chia rẽ, nói xu nịnh để người khác xiêu lòng nhằm tư lợi là căn bệnh cố hữu của chúng sinh. Có thể nói, trong vô vàn nỗi thống khổ mà con người phải gánh chịu thì khổ đau do lời nói thiếu trách nhiệm mang đến nhiều hơn cả.
Lying, that is, speaking untruths, speaking harshly, speaking slanderous words, and flattering others to gain personal gain, is an inherent disease of living beings. It can be said that among the countless sufferings that people have to endure, the suffering caused by irresponsible words is the most.
Không phải ngẫu nhiên mà người xưa đúc kết "mọi tai họa từ miệng mà ra", lời nói như "búa nằm trong miệng" còn nguy hơn cả gươm đao.
It is not by chance that the ancients concluded that "all disasters come from the mouth", words are like "hammers in the mouth" and are more dangerous than swords and knives.
Sở dĩ người ta phạm lỗi nhiều về lời nói vì nó không sâu kín riêng tây như ý nghĩ (ý nghiệp) mà cũng không quá thô tháo như động chân tay (thân nghiệp) nên "binh khí miệng lưỡi" là công cụ được sử dụng nhiều nhất. Nói một câu mà đối phương phải đau đầu. Nói xỏ xiên, ví von khiến người ta nát óc, mất ăn mất ngủ. Buông một lời mà như "một mũi tên bắn trúng hai đích", gây mất đoàn kết, ly gián nhau. Thậm chí một lời thốt ra khiến người ta phải mất mạng. Thế nên Đức Phật luôn cảnh tỉnh hàng đệ tử khéo tu cái miệng, chuyển hóa khẩu nghiệp cho thiện lành nếu không sẽ rơi vào ba đường ác, chịu quả báo khổ đau.
The reason why people often make mistakes with words is because they are not as deep and private as thoughts (mental karma) but also not as rough as physical actions (physical karma), so "weapons of the tongue" are the most used tools. Saying a sentence makes the other person have a headache. Saying sarcastic words or making comparisons makes people lose their brains, lose sleep and appetite. Saying a word is like "killing two targets with one arrow", causing disunity and separation. Even one word spoken can cost a person their life. Therefore, the Buddha always warned his disciples to cultivate their mouths, to transform their oral karma into good karma, otherwise they would fall into the three evil paths and suffer painful consequences.
“Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:
“Once, the Buddha was in Savatthi, in the Jeta Grove, Anathapindika's Garden. At that time, the World-Honored One told the Bhikkhus:
- Ở trong chúng này, Ta không thấy một pháp nào đã thực hành, thực hành nhiều rồi thành hạnh địa ngục, hạnh ngạ quỷ, hạnh súc sanh, nếu sanh trong loài Người thì hơi miệng hôi thối, làm người chán ghét, như là vọng ngữ. Này các Tỳ-kheo, nếu có người nói dối, nói thêu dệt, cãi lẫy thị phi, liền đọa trong súc sanh, ngạ quỷ. Vì sao thế? Vì nói dối vậy. Thế nên hãy chí thành, không được vọng ngữ. Thế nên, này các Tỳ-kheo, hãy học điều này!
- In this assembly, I do not see any dharma that has been practiced, practiced a lot, and then leads to hellish conduct, hungry ghost conduct, animal conduct, and if born in the human realm, the breath will be foul and make people hate it, like lying. Bhikkhus, if someone lies, tells fabrications, or argues about right and wrong, they will immediately fall into the animal realm or hungry ghost realm. Why is that? Because of lying. Therefore, be sincere and do not lie. Therefore, Bhikkhus, learn this!
Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm”.
At that time, the Bhikkhus, after hearing the Buddha's teachings, happily obeyed. do”.
(Kinh Tăng nhất A-hàm, tập I, phẩm14.Ngũ giới,
VNCPHVN ấn hành, 1997, tr.188)
(Samyutta Nikaya, Vol. I, Chapter 14. Five Precepts,
VNCPHVN published, 1997, p.188)
Dĩ nhiên người học Phật nào cũng thấy giá trị của việc nói thật và mong muốn được thể hiện chánh ngữ trong đời sống hàng ngày. Nhưng kiểm soát và làm chủ lời nói là điều không dễ. Chúng ta thường nói theo các cung bậc cảm xúc vui buồn thương giận trong ta, nói theo sự sai khiến của tham lam, hờn giận và si mê. Nên mỗi ngày, chính mình đã mang "gươm đao" uy hiếp người thân và mọi người đồng thời chính mình cũng gánh chịu lại mọi loại "rác rưởi" từ người khác.
Of course, every Buddhist learner sees the value of speaking the truth and wishes to practice right speech in daily life. But controlling and mastering speech is not easy. We often speak according to the emotional levels of joy, sadness, love, anger within us, speaking under the command of greed, resentment, and ignorance. So every day, we ourselves carry "swords" to threaten our loved ones and everyone, and at the same time, we ourselves bear all kinds of "trash" from others.
Để thực hành chánh ngữ, việc đầu tiên chúng ta phải ý thức được rằng, vọng ngữ mang lại khổ đau trong hiện tại, tương lai chịu quả báo trong ba đường ác. Kế đến là dặn lòng thành thật. Dẫu biết rằng, nói thật là điều không dễ.
To practice right speech, the first thing we must do is realize that false speech brings suffering in the present and in the future, we will suffer retribution in the three evil paths. Next, remind yourself to be honest. Although we know that speaking the truth is not easy.
Đôi khi chánh ngữ cần được vận dụng một cách linh hoạt thành khéo nói; nói sao mà lợi mình và lợi người. Việc phát ngôn tuy nhanh chóng nhưng kỳ thực nó là một tiến trình. Cội nguồn của ngôn ngữ lưu xuất từ trong tâm ý. Những ai có thực tập chánh niệm, "trước khi nói uốn lưỡi bảy lần" thì người này có khả năng kiểm soát lời nói, nhờ vậy mà tránh được những phát ngôn vụng về.
Sometimes, right speech needs to be applied flexibly to become skillful speech; speaking in a way that benefits oneself and others. Although speaking is quick, it is actually a process. The origin of language comes from the mind. Those who practice mindfulness, "turning the tongue seven times before speaking" have the ability to control their speech, thereby avoiding clumsy speech.
Một lời nói ra nhanh như tên bắn, không thể thâu lại được. Như bát nước đầy đổ ra đất không thể hốt lại được. Nên hãy tự học nói lời chân thật, nói lời xây dựng, nói lời yêu thương, nói lời tử tế. Nói chậm, nói ít và nói đúng để gieo trồng hạt giống chánh ngữ mỗi ngày.
A word spoken is as fast as an arrow, it cannot be taken back. Like a full bowl of water spilled on the ground, it cannot be scooped up again. So learn to speak truthfully, speak constructively, speak lovingly, speak kind words. Speak slowly, speak less and speak correctly to plant the seeds of right speech every day.
Luôn suy nghiệm về lời nói của mình, vì sao ta nói chẳng ai tin, không mấy người để ý, ta chẳng thuyết phục được ai, mở lời thì họ quay lưng? Rõ ràng, ta thiếu phước về lời nói do trước đó không thực hành chánh ngữ. Thế nên người học Phật cần ý thức rõ về khẩu nghiệp, cực kỳ thận trọng trong lời ăn tiếng nói của mình, ‘nói như hoa mà không nói như phân’ để thêm vui bớt khổ.
Always reflect on your words, why do we say that no one believes us, few people pay attention, we cannot convince anyone, when we open our mouths, people turn their backs? Obviously, we lack blessings in speech because we did not practice right speech before. Therefore, Buddhist practitioners need to be clearly aware of their speech karma, be extremely careful in their speech, 'speak like flowers and not like dung' to increase happiness and reduce suffering.
Thường tự xét lỗi mình, đừng nói lỗi người khác. Kinh Đại Bát Niết-bàn
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Bóng râm cội Bồ-đề
Ý nghĩa ngày Thành Đạo
THẬP GIỚI CỦA SA-DI-NI
Hòa Hoãn
Ngôi chùa niệm Phật
Những Chặng Đường Tu Tập
Nguyệt san Chánh Pháp số 9
2. Quyết tâm cầu giải thoát
