24 tháng chạp. Trời đã bắt đầu ngả tối và đường phố đã thưa thớt bóng người. Mọi người phần lớn đã trở về nhà để sửa soạn đón mừng ngày lễ sinh-nhật nổi tiếng nhất thế-giới, ngày Chúa Giê-Su ra đời để cứu thế.
December 24. The sky was starting to get dark and the streets were deserted. Most people had returned home to prepare to celebrate the world's most famous birthday, the day Jesus was born to save the world.
Giờ này chỉ còn một thằng bé, khoảng chừng mười-mười hai tuổi, mặt mày lem luốc, trên người vỏn vẹn có chiếc áo thun và cái quần xà-loỏng cũ rách, lê bước chân nặng chĩu, chập chờn như một bóng ma ngoài đường phố.
Now there was only one boy, about ten or twelve years old, his face dirty, wearing only a T-shirt and a pair of old, torn shorts, dragging his feet heavily, swaying like a ghost on the street.
Cả ngày hôm nay, nó đã đi mòn cả chân, rao mỏi cả miệng mà chả bán được tấm vé số nào (ngày hôm nay, ai nấy đều bận bịu, làm gì có đầu óc để mua số?).
All day today, he had walked until his legs were worn out, his mouth was tired from shouting but he hadn't sold a single lottery ticket (today, everyone was busy, who had the mind to buy a ticket?).
- Giáng Sinh với chả Giáng-Sinh! Cái ông Giê-Su này là thế nào mà mỗi năm đều được mọi người mừng sinh-nhật như vậy? Chả bù với mình chả biết sinh ngày nào tháng nào nữa mà mừng. Báo hại, chả bán được tấm vé số nào, hôm nay bao-tử lại được nghỉ lễ rồi. Thằng bé lẩm bẩm, chua chát.
- Christmas or Christmas! What kind of Jesus is this that everyone celebrates his birthday like that every year? Unlike me, I don't know what day or month I was born to celebrate. Unfortunately, he didn't sell any lottery tickets, and today his stomach is off for the holidays. The boy muttered bitterly.
Buồn quá, nó chả muốn về "nhà" (một thùng các-tông chắn gió và một tấm ny-lông đắp thay chăn) và cứ thế rảo bước. Được một lúc, nó đến gần chân cầu thì bỗng thấy giữa cầu, bóng một người đàn ông đang lăm le trèo lên, như để nhảy xuống sông. Sợ quá, nó chạy lại gần, hét lớn:
So sad, he didn't want to go "home" (a cardboard box to block the wind and a plastic sheet to cover it instead of a blanket) and just kept walking. After a while, he got close to the foot of the bridge and suddenly saw in the middle of the bridge, the shadow of a man trying to climb up, as if to jump into the river. Scared, he ran closer and shouted loudly:
Nghe tiếng gọi, người đàn ông khựng lại giây lát rồi tiếp tục trèo.
Hearing the call, the man paused for a moment and then continued climbing.
- Ông ơi, chờ cháu với! Thằng bé hét to hơn và chạy gấp lại.
- Grandpa, wait for me! The boy shouted louder and ran back.
"Chờ cháu với!" câu gọi đó không hiểu sao làm người đàn ông chùn chân rồi ngừng lại. Ừ, thì chờ xem nó muốn gì đã?
"Wait for me!" That call somehow made the man flinch and stop. Well, let's wait and see what it wants?
Thằng bé đến gần, cầm tay người đàn ông và nói:
The boy approached, held the man's hand and said:
- Ông ơi, ông định làm gì vậy? Có chuyện gì, cứ từ từ rồi tính nhe ông?
- Grandpa, what are you going to do? Whatever's going on, let's take it slow and figure it out, okay?
Người đàn ông giựt tay nó ra, gắt lên:
The man jerked his hand away and yelled:
- Cái thằng nhóc này vô duyên. Tao làm gì thây kệ tao, mày xen vô chi vậy?
- This kid is so rude. Whatever I do, it's none of my business, why are you so involved?
- Ờ, thì tại cháu cũng đang buồn chết đi được, không lẽ ông còn chán đời hơn nữa sao?
- Well, I'm also bored to death, are you even more bored with life?
- Ê, Ê, mày con nít làm gì mà buồn? Không được làm bậy như người lớn, nghe chưa? Mà mày làm sao chán đời hơn tao được? Thấy thằng bé nói chán đời, người đàn ông chợt cảm thấy tội nghiệp nó và trong giây lát, quên đi hoàn cảnh mình.
- Hey, hey, why are you so bored with life, a kid? Don't do bad things like adults, understand? And how can you be more bored with life than me? Hearing the boy say that he was bored with life, the man suddenly felt sorry for him and for a moment, forgot his own situation.
Thằng bé cúi đầu, nói nhỏ:
The boy bowed his head and whispered:
- Thôi, hay là hai chú cháu mình kể nhau nghe câu chuyện mình cho vơi chút, rồi tính gì thì tính, được không chú?
- Okay, why don't we just tell each other our story to ease our worries a bit, and then decide what to do, okay, uncle?
Thằng bé bỗng thay đổi cách xưng hô mà thay "Ông" bằng "Chú", ý như không xem ông như một người lạ mặt nữa.
The boy suddenly changed the way he addressed him, replacing "Mr." with "Uncle," as if he no longer considered him a stranger.
Người đàn ông ngập ngừng giây lát, rồi ngồi bệt xuống đất, dựa lưng vào thành cầu rồi bắt đầu kể:
The man hesitated for a moment, then sat down on the ground, leaned his back against the bridge railing, and began to tell:
- Vậy đi, để tao kể mày nghe nè. Trước đây, tao có việc làm cũng ngon, vợ tao cũng đi làm, ba đứa con tao học giỏi, chuyện gì cũng tốt, tao thấy đời mình cũng hạnh phúc lắm. Rồi bỗng dưng, bà chị thằng chủ tao có thằng con trai mới ra trường, kiếm việc làm, muốn chủ tao mướn nó, mà hãng không cần người, nên bất đắc dĩ chủ phải đuổi tao để mướn thằng cháu. Kiếm việc bây giờ khó quá, tao chán và tức quá rồi uống rượu, từ sáng tới khuya, có khi không về nhà nữa. Con vợ tao lấy cớ ly dị, rồi đuổi tao ra khỏi nhà. Sau đó tao mới biết nó cắm sừng tao với thằng hàng xóm kế bên cả mấy năm nay rồi.
- Okay, let me tell you something. Before, I had a good job, my wife also worked, my three children studied well, everything was good, I felt my life was very happy. Then suddenly, my boss's sister had a son who had just graduated from school, looking for a job, wanting my boss to hire him, but the company didn't need anyone, so he had to fire me to hire my nephew. Finding a job now is so hard, I was so bored and angry that I drank from morning to night, sometimes I didn't come home. My wife found an excuse for divorce, then kicked me out of the house. Then I found out that she had been cheating on me with the neighbor next door for years.
Gia đình tao chỉ có hai ông anh, một con em mà không ai muốn giúp tao, lấy cớ không có tiền mà nhà thì nhỏ quá. Bạn bè tao cũng dần dà né tao, chỉ có thằng bạn thân nhất của tao còn chứa tao ở nhà, nhưng chưa biết chừng nào vợ nó đòi đuổi tao đây?
My family only has two older brothers and one younger sister, but no one wanted to help me, saying they had no money and the house was too small. My friends gradually avoided me, only my best friend still let me stay at home, but who knows when his wife will want to kick me out?
Trong vòng có ba tháng, tao mất hết trơn trọi, mất việc, mất vợ con, anh em, bạn bè. Vô gia đình, vô gia cư, vô nghề nghiệp... vô duyên! Sống chi nữa, mày?
Within three months, I lost everything, lost my job, lost my wife, children, siblings, friends. No family, no home, no job... no luck! What else can I live for, you?
Bao nhiêu nỗi uất ức được dịp tuôn trào, người đàn ông nói một hơi không ngừng rồi thở hắt ra một tiếng, cơn buồn tủi như vơi đi chút ít.
All the resentment had a chance to flow out, the man spoke in one breath and then let out a sigh, the sadness seemed to lessen a little.
Thằng bé lặng thinh một lúc, thở dài rồi nói, đôi mắt như lạc đi đâu đâu:
The boy was silent for a moment, sighed and then said, his eyes seemed to be lost somewhere:
- Vâng, chuyện của chú buồn thật, đúng là chú đã mất tất cả! Nhìn lại đời mình, cháu chả có gì để mất. Cháu không có nghề nghiệp gì, cháu không có gia đình, bạn bè cháu không có mấy ai. Cháu chả biết tên họ thật của mình, cũng chả biết ngày sinh tháng đẻ, và cháu chưa bao giờ được mừng sinh nhật. Mẹ cháu sinh cháu ra rồi bỏ cháu ngoài nhà thờ, cháu được đem về cô-nhi-viện nuôi, sau đó viện không được trợ cấp nữa, phải đóng cửa và mấy đứa mười tuổi trở lên như cháu không có ai khác nhận nữa, cháu phải tự lo cho mình thôi, ngày ngày đi bán vé số, bán được thì có chút cơm ăn, bán không được thì đói, đi lục thùng rác, có gì ăn được thì ăn thôi. Ở viện, cháu được đặt tên là "Phúc" nhưng phúc đâu chả thấy, từ khi đi bán vé số, mọi người gọi cháu là "Số" cho gọn. Xấu số thì có...
- Yes, your story is really sad, you have lost everything! Looking back on my life, I have nothing to lose. I have no job, I have no family, I don't have many friends. I don't know my real name, I don't know my date of birth, and I have never had a birthday. My mother gave birth to me and then abandoned me outside the church. I was taken to an orphanage to be raised. After that, the orphanage stopped receiving subsidies and had to close down. There was no one else to take care of children ten years old and older like me. I had to fend for myself. Every day, I went to sell lottery tickets. If I sold them, I would have some food to eat. If I didn't sell them, I would go hungry. I would rummage through trash cans and eat whatever I could find. At the orphanage, I was named "Phuc" but I couldn't find any luck. Since I started selling lottery tickets, everyone called me "So" for short. I was unlucky, but...
Nghe chuyện thằng bé, người đàn ông bỗng cảm thấy xấu hổ vô cùng, hai má nóng ran. Đúng là nhìn lên thì ai cũng hơn mình nhưng nhìn xuống thì ai cũng thua mình. Thằng bé này cả đời nó chưa có được một ngày hạnh phúc, mới có ngần này tuổi mà bụi đời đã lấm đầy nét mặt. Vậy mà mình mới bị đời quạt cho mấy bạt tai đã nản, mình thật không can đảm bằng một góc thằng bé này. Nhục nhã quá.
Hearing the boy's story, the man suddenly felt extremely ashamed, his cheeks burning. It's true that when you look up, everyone is better than you, but when you look down, everyone is worse than you. This boy has never had a happy day in his life, at this young age his face is already covered with dust. And yet I have just been slapped a few times by life and I am already discouraged, I am not as brave as this boy. So humiliating.
Người đàn ông bỗng đứng phắt dậy, phủi quần áo rồi nói:
The man suddenly stood up, brushed his clothes and said:
- Thôi, trễ rồi, tao phải về kẻo thằng bạn tao nó chờ, rồi vợ nó lại càm ràm, tội nghiệp nó.
- Okay, it's late, I have to go home or my friend will be waiting, and his wife will nag, poor him.
Nhưng mà nè, để tao mua giúp mày năm tấm vé số lấy hên. Và cho mày thêm chút tiền nữa, tối nay mày đi ăn dùm tao một tô phở "Giáng Sinh" cho ấm bụng nhe.
But hey, let me buy you five lottery tickets for good luck. And give you some more money, tonight you can go eat a bowl of "Christmas" pho to warm your stomach.
Người đàn ông rút ví ra, lấy một xấp tiền rồi dúi vào tay thằng bé. Thằng Số lặng lẽ trao cho ông mấy tấm vé, tay cầm xấp tiền, tay níu lấy cánh tay người đàn ông, mắt long lanh ngấn lệ. Tiếng chuông giáo đường vang vọng đâu đó, như nhịp cầu cảm thông giữa hai tâm hồn, một lớn, một bé.
The man took out his wallet, took out a wad of money and put it in the boy's hand. The boy quietly handed him the tickets, one hand holding the wad of money, the other holding the man's arm, his eyes glistening with tears. The church bells echoed somewhere, like a bridge of sympathy between two souls, one big, one small.
Thằng Số buông tay người đàn ông rồi nói:
So let go of the man's hand and said:
- Thôi, chú về đi kẻo tối, ở nhà đợi chú. Cháu đi đây.
- Okay, you should go home before it gets dark, wait for me at home. I'm leaving.
Nói xong, nó quay đầu, lững thững đi một nước. Nó không muốn để người đàn ông thấy nó đang khóc, nó không muốn ai thương hại nó, nó cũng không muốn để tình cảm làm tổn thương đến nó, vì trong hoàn cảnh nó, nó phải cứng rắn để sống sót.
After saying that, he turned around and walked slowly. He didn't want the man to see him crying, he didn't want anyone to pity him, he also didn't want his feelings to hurt him, because in his situation, he had to be strong to survive.
Người đàn ông nhìn theo một lúc, lắc đầu thở dài rồi bước đi.
The man watched for a while, shook his head, sighed, and walked away.
Sang hôm sau, thằng Số lại trở về với cuộc sống buồn tẻ, sáng chiều đi rao bán mấy tấm vé số, lang thang cả buổi với mục-tiêu duy nhất là kiếm miếng cơm, miếng nước sống qua ngày. Một kiếp người vô vọng, không lối thoát. Xét cho cùng, nó cũng chẳng khác gì con chim, con chuột hay con chó hoang ngoài đường, nhưng súc vật có biết buồn, biết tủi như nó không?
The next day, So returned to his dull life, selling lottery tickets in the morning and afternoon, wandering around all day with the sole goal of earning a living. A hopeless life, with no way out. After all, it is no different from a bird, a mouse or a stray dog on the street, but do animals know sadness and sorrow like it?
Mấy hôm sau, nó lại đi về phía chiếc cầu hôm nọ nhưng lạc lõng trong suy tư vớ vẩn, nó đi như cái máy mà cũng không biết mình đi đâu. Bỗng đâu, có tiếng ai đang ới nó:
A few days later, it went back to the bridge but was lost in its own thoughts, it walked like a machine without knowing where it was going. Suddenly, someone was calling it:
- Ê, Số, Số!...
- Hey, Number, Number!...
Ngẩng nhìn lên, nó thấy bóng dáng một người đàn ông ăn mặc rất lịch sự đang vẫy ngoắc nó và chạy lại gần nó. Ô, hoá ra là người đàn ông định quyên sinh trên cầu hôm nọ đây mà. Nhưng tại sao ông ấy lại ăn mặc sang trọng, đầu tóc chải chuốt như vậy?
Looking up, it saw the figure of a very well-dressed man waving at it and running towards it. Oh, it turned out to be the man who intended to commit suicide on the bridge the other day. But why was he dressed so elegantly and had his hair combed like that?
Người đàn ông chạy đến bên nó, ôm chầm lấy nó và reo lên, mừng rỡ:
The man ran to him, hugged him and shouted happily:
- Số ơi, tao đi kiếm mày mấy hôm rày nhưng đâu biết mày ở đâu nên cứ đến đây cầu rùa, chớ tao đâu biết kiếm đâu?
- So, I've been looking for you for the past few days but I didn't know where you were so I kept coming here to the turtle bridge, I didn't know where to look?
Thằng Số còn bàng hoàng, chưa hiểu chuyện gì đã xảy ra, lắp bắp hỏi:
So was still bewildered, not understanding what had happened, stammering:
- Dạ, chào chú. Chú kiếm cháu có chuyện gì vậy chú? Mà hôm trước đến giờ, chú ra sao?
- Hello, uncle. What do you want from me, uncle? And how have you been since yesterday?
- Trời ơi, mày nhớ không, Số? Bữa trước tao mua mày mấy tấm vé số rồi ông Trời, ổng thương, ổng cho tao được một vé trúng độc đắc. Tao trở thành tỷ phú rồi, nhờ mày hết đó. Ai dè mày cứu sống tao mà còn làm giàu tao nữa? Mới mấy bữa trước, tao không còn lẽ sống mà bữa rày, tao đi xe hơi, ở nhà lầu, anh em, bạn bè tao bỗng dưng kéo lại, thân thiện trở lại với tao. Mà sức mấy tao chịu? Người đàn ông nói một hơi, giọng ông run lên vì mừng.
- Oh my god, do you remember, So? The other day I bought you some lottery tickets, God loved me, he gave me a winning ticket. I became a billionaire, thanks to you. Who would have thought you saved my life and made me rich? Just a few days ago, I had no reason to live, but today, I'm driving a car, living in a mansion, my brothers and friends suddenly came back, friendly with me again. How can I bear it? The man spoke in one breath, his voice trembling with joy.
Qua cơn bỡ ngỡ, thằng Số ngập ngừng nói:
After the moment of surprise, So hesitantly said:
- Thì ra vậy. Cháu xin chúc mừng chú, đúng là Trời Phật thương chú đó.
- So that's it. I congratulate you, God loves you.
Người đàn ông cầm lấy tay nó mà nói:
The man took his hand and said:
- Không có đâu Số, ông Trời thương cả hai đứa tụi mình đó. Ổng đã sắp xếp để mình gặp nhau, ý ổng là muốn hai thằng mình từ rày trông lo cho nhau, chớ không phải tình cờ đâu. Nhân duyên đó. Nếu mày đồng ý và không chê bai tao thì tao sẽ nhận mày làm con nuôi và mày sẽ về sống với tao, mày sẽ được ăn học đàng hoàng, sống một cuộc sống nhẹ nhàng hơn, khổ cực vậy đủ rồi. Mày nghĩ sao?
- No, So, God loves both of us. He arranged for us to meet, he meant that from now on we would take care of each other, it wasn't by chance. It was fate. If you agree and don't criticize me, I will adopt you and you will come live with me, you will be able to get a proper education, live a more comfortable life, that's enough suffering. What do you think?
Nghe xong, thằng Số cảm thấy thật bàng hoàng, cảm tưởng như mình đang nằm mơ. Trước đây, nó chỉ dám mong ước có được một mái nhà che thân và ngày ba bữa ăn chứ bước vào nhà một ông tỷ phú như vậy thì làm sao nó dám với?
After hearing that, So felt really shocked, as if he was dreaming. Before, he only dared to wish for a roof over his head and three meals a day, but how could he dare to enter a billionaire's house like that?
Nó lịm đi vì cảm động, hai chân nó run lật bật, miệng lắp bắp:
He was overcome with emotion, his legs were shaking, his mouth stammered:
Nói đến đây, giọng nó tắt nghẹn, hai mắt ràn rụa, nó ôm chầm lấy người đàn ông và khóc rống, khóc tức tưởi, như một cơn mưa rào cuốn sạch đi hơn mười năm khổ nhục.
At this point, his voice choked, his eyes filled with tears, he hugged the man and cried loudly, cried bitterly, like a rainstorm washing away more than ten years of suffering.
Nơi xa xa, tiếng chuông lại ngân vang, nhẹ nhàng, ấm áp, êm đềm. Chúa, Trời, Phật... hay chỉ là số phận? Dù sao đi nữa, Giáng Sinh năm nay thật nhiệm màu đối với thằng Số và người đàn ông lạ mặt. Ngày mai trời lại sáng.
In the distance, the bells rang again, gently, warmly, peacefully. God, Heaven, Buddha... or just fate? Anyway, this year's Christmas was truly miraculous for So and the strange man. Tomorrow the sky will be bright again.
Thân chúc các bạn một mùa Giáng Sinh đầm ấm và hạnh phúc
Wishing you all a warm and happy Christmas
Nếu chúng ta luôn giúp đỡ lẫn nhau, sẽ không ai còn cần đến vận may. (If we always helped one another, no one would need luck.)Sophocles
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
SẤP MÌNH ĐẢNH LỄ
Lời nói đầu cho lần tái bản năm 2015 của bản Việt dịch Kinh Đại Bát Niết-bàn
Nương tựa chính mình
Tỉnh giấc chiêm bao
Thực hành nuôi dưỡng tâm từ (mettā bhāvanā) trong thiền Vipassana
Thế hệ bánh mì kẹp
Chân thật và giả dối
Hữu miếu vô đạo bất năng hưng giáo
