Chia tay bốn điểm trường trong mấy ngày qua, đoàn đi về Sapa nghỉ lại đêm. 19 giờ xe lăn bánh vào địa danh nổi tiếng một thời, bây giờ, thất vọng cho một khu núi rừng Tây Bắc không còn giữ được nét hoang sơ, thanh tịnh trầm lắng như 10 năm về trước. Khu Trung tâm, trước nhà thờ, sinh hoạt văn nghệ náo nhiệt, kẻ đi xem đông hơn người bán đồ thổ sản như vải vóc, thủ công mỹ nghệ, cây thuốc...
Saying goodbye to four schools in the past few days, the group went to Sapa to stay overnight. At 7:00 p.m., the bus rolled into a once-famous place, now, it was disappointing for a Northwest mountainous area that no longer retained its wild, quiet, and peaceful features like 10 years ago. The Central Area, in front of the church, had bustling cultural activities, with more spectators than sellers of local products such as fabrics, handicrafts, medicinal plants...
Thành phố chỉ đi bộ 30 phút là hết đường. Nhà cửa chen chúc không thua phố thị miền xuôi. Rác, vật liệu xây dựng, nước thải tràn trề khắp lối đi. Một khách sạn không đúng nghĩa với tên Đăng Khoa, vừa là khách sạn, vừa là nhà hàng ăn nhậu ồn ào như chợ trời nhộn nhịp, dĩ nhiên việc phục vụ khách trú đêm không được thoải mái vì vệ sinh và cách tiếp đãi kém. Vừa là chủ, vừa là tiếp viên, vừa quản lý nhà hàng tại chỗ; ngoài nhân viên nhà hàng có 2 cháu gái, hai ông bà chủ, quán xuyến tất. Khi đoàn còn trên đường đến, điện thoại đăng ký phòng, chủ khách sạn bảo phải ứng tiền trước, trưởng đoàn phải nhờ người quen đứng ra bảo lãnh, đây là cách nhận khách một cách lạ đời của một khách sạn nơi xứ du lịch nổi tiếng. Tuy nhiên, vẫn không thiếu những khách sạn cao cấp như: như Violet, Royal, Victoria,... được xây dựng khoảng 2004 và khách sạn mới Panoramahotel,Graceful đáp ứng nhu cầu của du khách trong và ngoài nước khá tốt. Nơi đây, không khí trong lành, còn giữ được chút hương thơm rừng núi.
The city only took 30 minutes to walk to the end of the road. Houses were crowded no less than the lowland towns. Garbage, construction materials, and wastewater were everywhere. A hotel that did not live up to the name Dang Khoa, being both a hotel and a noisy restaurant like a bustling flea market, of course, serving overnight guests was not comfortable due to poor hygiene and hospitality. Being the owner, the hostess, and the on-site restaurant manager; in addition to the restaurant staff, there were two granddaughters, the two owners, who took care of everything. When the group was still on the way, they called to register for a room, the hotel owner said they had to pay in advance, the group leader had to ask an acquaintance to guarantee, this is a strange way of receiving guests of a hotel in a famous tourist destination. However, there is still no shortage of high-class hotels such as: Violet, Royal, Victoria,... built around 2004 and the new Panoramahotel, Graceful, which meet the needs of domestic and foreign tourists quite well. Here, the air is fresh, still retaining a bit of the scent of the mountains.
Mặt trời thức muộn nhường cho những áng sương mù giăng ngang đỉnh lục, dệt cảnh thần tiên thoáng hiện thoáng ẩn. Điểm chung cho tất cả những phố chợ miền núi vào sáng tinh mơ, sinh hoạt chưa muốn xuất hiện sớm.Vài em bé mang đầy gùi đọt bông bí đỏ ra chợ, mỗi gùi bán được 15.000$, mua 5.000$ xôi ăn sáng, thế là các em còn 10.000$ đem về cho gia đình. Có lẽ các cháu đi vào núi từ 4 giờ sáng để có mặt lúc 6g ra chợ. Chúng an phận cuộc sống, chả cần biết đâu đó trên tinh cầu này, trên dãi đất chữ "S" này, bằng tuổi các cháu, có những trẻ con được nâng niu chiều chuộng, được ăn học và giải trí trong một xã hội sung túc, và cũng trong một góc của tinh cầu này, không thiếu những trẻ gầy đói bất hạnh như em bé châu Phi, những trẻ em bị buộc cầm súng giết người dưới tay quân IS. Có những trẻ mang căn bệnh nan y của thế kỷ, và không thiếu những trẻ bất hạnh bị bạc đãi giữa giòng sống loài người. Niềm vô tư hoan hỷ với gùi rau mỗi sáng, rồi suốt ngày cùng cha mẹ lên nương canh tác, cuộc sống các cháu cảm thấy như thế là đủ vui với tuổi hồn nhiên.
The late sun gives way to the mist hanging over the green peaks, weaving a fairy-tale scene that appears and disappears. The common point for all the mountain markets in the early morning, activities do not want to appear early. Some children carry baskets full of pumpkin buds to the market, each basket sells for 15,000$, buy 5,000$ of sticky rice for breakfast, so they have 10,000$ to bring back to their families. Perhaps the children go into the mountains at 4am to be at the market at 6am. They are content with their lives, not caring that somewhere on this planet, on this "S" shaped strip of land, at the same age as them, there are children who are pampered, educated and entertained in a prosperous society, and also in a corner of this planet, there is no shortage of skinny, hungry, unfortunate children like African babies, children forced to hold guns and kill people under the hands of IS. There are children with the incurable disease of the century, and there is no shortage of unfortunate children who are mistreated in the human race. The carefree joy of carrying vegetables every morning, then going to the fields with their parents all day to work, the children feel that this is enough joy for their innocent age.
"Vào thập niên 1940, người Pháp đã quy hoạch, xây dựng Sa Pa thành nơi nghỉ mát, điều dưỡng khá lý tưởng. Ở đây có đầy đủ hệ thống thủy điện, trạm nước, dinh toàn quyền, toà chánh sứ, sở than, kho bạc, kiểm lâm, hệ thống đường nhựa và đặc biệt là hơn 200 biệt thự theo kiểu phương Tây ở ngay trung tâm thị trấn, nằm xen giữa những cánh rừng đào và những rặng samu. Điều này làm cho thị trấn này mang nhiều dáng dấp của một thành phố châu Âu."...
"In the 1940s, the French planned and built Sa Pa into an ideal resort and convalescence place. Here there is a complete hydroelectric system, water station, governor's palace, embassy, coal office, treasury, forest rangers, asphalt road system and especially more than 200 Western-style villas right in the center of town, nestled between peach forests and samu groves. This makes this town have many of the features of a European city."...
"Những ngày chợ phiên ở Sa Pa nhộn nhịp vào tối thứ bảy kéo dài đến chủ nhật hàng tuần. Chợ Sa Pa có sức hấp dẫn đặc biệt đối với du khách từ phương xa tới. Người ta còn gọi nó là "chợ tình Sa Pa" vì ở đây nam nữ thanh niên người sắc tộc H'Mông, Dao đỏ có thể nhờ âm thanh của khèn, sáo, đàn môi, kèn lá hay bằng lời hát để tìm hay gặp gỡ bạn tình."
"The market days in Sa Pa are bustling on Saturday evenings and last until Sunday every week. Sa Pa market has a special attraction for tourists from far away. People also call it "Sa Pa love market" because here young men and women The H'Mong and Red Dao ethnic groups can use the sounds of panpipes, flutes, jew's harps, leaf trumpets or songs to find or meet a mate."
"Đây là nơi sinh sống của 6 sắc dân cư ngụ: Kinh, H'Mông, Dao đỏ, Tày, Giáy, Xã Phó." Mỗi sắc tộc ở Sa Pa đều có những lễ hội văn hóa mang nét đặc trưng:
"This is the home of six ethnic groups: Kinh, H'Mong, Red Dao, Tay, Giay, and Xa Pho." Each ethnic group in Sa Pa has its own cultural festivals:
"Sa Pa có nhiều cảnh đẹp tự nhiên như thác Bạc cao khoảng 200 m, cầu Mây là một di tích lịch sử của người sắc tộc, cổng Trời là điểm cao nhất mà đường bộ có thể đi tới để đứng ngắm đỉnh Phan Xi Păng, rừng Trúc, động Tả Phìn, bãi đá cổ Sa Pa nằm trong Thung lũng Mường Hoa. Hàm Rồng là nơi trồng rất nhiều loại hoa, màu sắc sặc sỡ và được trồng theo từng khuôn viên. Ở nơi đây cũng có vườn lan với nhiều loại hoa quý hiếm.
"Sa Pa has many beautiful natural landscapes such as the Silver Waterfall which is about 200 m high, the Cloud Bridge which is a historical relic of ethnic people, the Heaven Gate which is the highest point that can be reached by road to stand and admire the peak of Fansipan, the Bamboo Forest, Ta Phin Cave, the ancient stone field of Sa Pa located in Muong Hoa Valley. Ham Rong is where many types of flowers are grown, with colorful colors and planted in each campus. There is also an orchid garden with many rare flowers.
Rời khỏi Sapa độ 12km, Thác Bạc là một huyện Sa Pa của tỉnh Lào Cai. Thác nằm ngay cạnh quốc lộ 4D, tuyến đường huyết mạch để đến tỉnh Lai Châu Thác Bạc có độ cao hơn 200 mét - là thượng nguồn của dòng suối Mường Hoa với độ cao 1.800 m nằm dưới chân đèo Ô Quy Hồ. Đứng trên đỉnh núi Hàm Rồng ở trung tâm thị trấn Sa Pa có thể nhìn thấy thác Bạc trắng xóa vào những hôm trời quang mây thoáng. Từ trên khe núi cao, dòng nước ầm ầm đổ xuống, bọt tung trắng xoá như những đóa hoa vì vậy được người dân gọi là thác Bạc. Khu vực Thác Bạc là một trong những nơi tuyết rơi dày nhất tại Sa Pa.
About 12 km from Sapa, Silver Waterfall is a district of Sa Pa in Lao Cai province. The waterfall is located right next to National Highway 4D, the main route to Lai Chau province. Silver Waterfall is more than 200 meters high - the source of Muong Hoa stream with an altitude of 1,800 m located at the foot of O Quy Ho Pass. Standing on the top of Ham Rong Mountain in the center of Sa Pa town, you can see The Silver Waterfall is white on clear, cloudy days. From the high ravine, the water flows down, foaming white like flowers, so the locals call it Silver Waterfall. The Silver Waterfall area is one of the places with the heaviest snowfall in Sa Pa.
Khu du lịch Thác Bạc có hai đường lên xuống tách biệt, đường lên ở phía bên phải, đến lưng chừng thác, du khách sẽ đi qua một chiếc cầu để sang phần bên trái. Ở khu vực gần cầu Thác Bạc trên tuyến quốc lộ 4A có một số hàng quán bán đồ ăn và đồ lưu niệm. Tình trạng vứt rác thải bừa bãi của du khách và các hàng quán đã khiến cho môi trường khu lịch Thác Bạc không còn được trong sạch.
The Silver Waterfall tourist area has two separate up and down roads, the up road is on the right side, halfway up the waterfall, visitors will cross a bridge to go to the left side. In the area near the Silver Waterfall bridge on Highway 4A, there are a number of shops selling food and souvenirs. The indiscriminate littering of tourists and shops has made the Silver Waterfall tourist area's environment no longer clean.
Có một trung tâm giống cá hồi nằm dưới chân con dốc dẫn lên thác Bạc, nơi đây có tham vọng trở thành trạm nghiên cứu các đối tượng thủy sản nước lạnh lớn nhất cả nước. Cá hồi ở trung tâm được nuôi với nguồn nước dâng từ thác Bạc về có hơn 1.000 mét ống dẫn nước."
There is a salmon breeding center located at the foot of the slope leading to Silver Waterfall, which has the ambition to become the largest cold-water aquatic species research station in the country. Salmon in the center are raised with water flowing from Silver Waterfall with more than 1,000 meters of water pipes."
Tấp bên lề đường, vài điểm bán nông sản,cơm lam, hột gà nướng, khoai lang lùi, rau rừng và nông sản địa phương, chợ chồm hổm bày đồ la liệt dưới mặt đất, có chỗ được cái sạp tre nứa sau khi lấy những khúc làm "cơm lam", còn lại tận dụng làm tấm nia để bày bán thổ sản. Ngày xưa, đồng bào thượng vào rừng, mang theo nếp, lấy ống "lồ ô" đổ gạo nếp vào, đốt cháy, bên trong chín cơm, họ chẻ ra chấm với muối. Ngày nay họ không làm như thế tại hàng chợ, họ nấu sẵn cơm nếp, nhét vào ống nứa, hơ trên lửa cho nóng để bán cho du khách. Dân miền ngoài mới phân biệt "cơm lam" nấu trực tiếp trong ống nứa hay cơm nếp nấu bên ngoài nhét vào ống nứa, Thông, tài xế đoàn giải thích - cơm nấu trực tiếp trong ống, khi chẻ ra nó có lớp lụa dính vào cơm, cơm nấu ngoài nhét vào thì không được như thế.
Down by the roadside, there are a few places selling agricultural products, bamboo rice, grilled chicken eggs, baked sweet potatoes, wild vegetables and local agricultural products, the squat market displays a lot of goods on the ground, some places have bamboo stalls after taking pieces to make "lam rice", the rest are used as winnowing trays to display local products. In the past, the highlanders went into the forest, brought sticky rice, took "lo o" tubes, poured sticky rice into them, burned them, the rice inside was cooked, they split it open and dipped it in salt. Nowadays, they do not do that at the market, they cook sticky rice in advance, put it in bamboo tubes, heat it over the fire to sell to tourists. Only people from the outside can distinguish between "com lam" cooked directly in bamboo tubes or sticky rice cooked outside and stuffed into bamboo tubes. Thong, the group driver, explained - rice cooked directly in the tubes, when split, has a layer of silk sticking to the rice, rice cooked outside and stuffed into the tubes does not have that.
Đoàn ngồi xuống những chiếc ghế nhựa thấp tương xứng với mặt bàn. Phía ăn mặn ngồi sát cô chủ quán nướng trứng và cơm lam,Thông vừa ăn vừa tán dóc, nhóm chay lạt thì ngồi ngoài thưởng thức khoai lùi, cơm Lam với muối vừng; Việt Ly mang rong biển muối vừng ăn với cơm Lam, anh Duy khen ngon đáo để; Thật vậy, bên Mỹ làm gì có những món ăn thuần túy dân dã như vậy. Mưa rả rích, đoàn ngồi co ro một góc quán, bên trong trưng bày đủ loại thực phẩm địa phương như nấm rừng, măng khô, vải vóc...Nước suối mát lạnh chứa trong thùng nhựa phía sau nhà, kế chiếc cầu bắt ngang đường cho nước suối chảy xuống vùng thấp, rửa tay rửa mặt làm tỉnh hẳn, chả bù những vùng cao thiếu nước mà đoàn đã đi qua. Tuy là đồng bào thiểu số, nhưng cô chủ quán không quá tuổi 30, tiếng Việt, ăn nói rành rẽ lịch thiệp.
The group sat down on low plastic chairs that matched the table surface. The group of people who ate meat sat close to the owner of the restaurant, grilled eggs and sticky rice, Thong ate and chatted while eating, the vegetarian group sat outside and enjoyed fried potatoes, sticky rice with sesame salt; Viet Ly brought seaweed with sesame salt to eat with sticky rice, Duy praised it as delicious; Indeed, in America, there are no purely rustic dishes like that. It was drizzling, the group sat huddled in a corner of the shop, inside there were all kinds of local foods such as wild mushrooms, dried bamboo shoots, fabrics... Cool spring water in a plastic tank behind the house, next to the bridge across the road for spring water to flow down to the lowlands, washing hands and face made us feel refreshed, not comparable to the highlands lacking water that the group had passed through. Although she was a minority, the shop owner was not over 30 years old, spoke Vietnamese, and spoke clearly and politely.
Bên kia đường, bầy trẻ cầm những xâu đồ thủ công mỹ nghệ nài nỉ du khách. Bánh trái trên xe đem xuống cho chúng chia nhau vui vẻ. Thông dặn, không ai mua gì của chúng, vì mua một đứa là bao nhiêu đứa bâu vào không đi được. Trẻ con vùng thấp lanh hẳn trẻ vùng cao. Cô Chung trưởng đoàn bảo, trẻ con nơi đây chưa phải nghèo đói như nơi khác nên cho bánh trái như thế cũng đủ.
On the other side of the road, a group of children held strings of handicrafts and begged tourists. The cakes and fruits on the cart were brought down for them to share happily. Thong told no one to buy anything from them, because if one child was bought, so many children would crowd around and they wouldn't be able to leave. Children from the lowlands were much more agile than those from the highlands. The group leader, Ms. Chung, said that the children here are not as poor as in other places, so giving them cakes and fruits is enough.
Hơn nửa giờ ăn sáng, đoàn lên xe rời Sapa về Điện Biên.
After more than half an hour of breakfast, the group got on the bus and left Sapa for Dien Bien.
27/7/2017 (còn tiếp)
July 27, 2017 (continued)
Ai dùng các hạnh lành, làm xóa mờ nghiệp ác, chói sáng rực đời này, như trăng thoát mây che.Kinh Pháp cú (Kệ số 173)
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Thiền và Thi ca
Thầy Sói
A Guide to Bodhisattva-s Way of Life
Ánh sáng của con có thể tắt
Vì sao Học viện Phật Giáo Larung Gar miền Đông Tây tạng lại [có ảnh hưởng] quan trọng
