Thiền sư Tông Diễn, hiệu Chân Dung (1640 - 1711), nối pháp đời thứ 37 tông Tào Động, dân gian quen gọi ngài là Hòa thượng Cua, do sự tích truyền lưu về câu chuyện cảm động của đời ngài.
Zen Master Tong Dien, alias Chan Dung (1640 - 1711), the 37th generation successor of the Cao Dong sect, was commonly known as the Crab Monk, due to the touching story of his life.
Không biết được tục danh của ngài, quê quán có thể ở thôn Phú Quân, huyện Cẩm Giang. Nghe kể rằng: Khi Sư còn bé cha mất sớm, mẹ tảo tần buôn gánh bán bưng để nuôi con. Khi Sư được mười hai tuổi, một hôm bà mẹ chuẩn bị gánh hàng ra chợ bán, dặn con: “Mẹ có mua sẵn một giỏ cáy (cua) để sẵn ở ao, trưa nay con giã cáy nấu canh, trưa về mẹ con mình dùng.” Bà gánh hàng đi rồi, gần đến giờ nấu cơm, Sư ra ao xách giỏ cáy lên định đem giã nấu canh như lời mẹ dặn, song nhìn thấy những con cáy tuôn những hạt bọt ra, dường như khóc rơi từng giọt nước mắt. Xót thương quá, Sư không đành đem giã, lại đem đến ao giở nắp giỏ thả hết.
His secular name is unknown, but his hometown may have been in Phu Quan village, Cam Giang district. It is said that when the Master was young, his father died early, and his mother worked hard as a street vendor to raise him. When the Master was twelve years old, one day his mother was preparing to carry her goods to the market to sell, telling her son: "Mom has bought a basket of crabs and left them in the pond. This afternoon, you pound them to make soup, and when we come back, we will eat them." After she had carried her goods away, it was almost time to cook rice. The Master went to the pond to pick up the basket of crabs, intending to pound them to make soup as his mother had told him, but he saw the crabs releasing foam, as if they were crying drop by drop. Feeling so sorry, the Master could not bear to pound them, so he took them to the pond and opened the basket lid to release them all.
Trưa bà mẹ đi bán về, vừa nhọc nhằn vừa đói bụng, hai mẹ con lên mâm cơm ngồi ăn, bà không thấy món canh cáy liền hỏi lý do. Sư thưa: “Con định đem đi giã, thấy chúng nó khóc, con thương quá đem thả hết.” Bà mẹ nổi trận lôi đình, không ăn cơm, chạy lấy roi đánh Sư. Sợ quá, Sư chạy một mạch không dám ngó lại. Bà mẹ đuổi theo không kịp, mệt lả đi trở về. Ngang đây đứa con trai bà mất luôn.
At noon, the mother returned from selling, tired and hungry, the mother and son sat down to eat, she did not see the clam soup so she asked why. The Master replied: "I was going to pound them, but when I saw them crying, I felt so sorry that I released them all." The mother was furious, did not eat, and ran to get a whip to beat the Master. Too scared, the Master ran away without daring to look back. The mother could not catch up, and returned exhausted. Right here, her son died.
Khoảng hơn ba mươi năm sau, đã thành Hòa thượng trụ trì, Sư nhớ đến mẹ liền về quê cũ tìm kiếm. Đến một cái quán bán nước trà, một bà lão đầu tóc bạc phơ đang châm trà bán cho khách. Sư vào quán ngồi, chờ bà lão rảnh, hỏi thăm lai lịch bà lão. Bà thở dài than:
About thirty years later, when he had become the abbot, the Master remembered his mother and immediately returned to his hometown to look for her. He came to a tea shop, where an old woman with white hair was making tea to sell to customers. The Master went into the shop, sat down, waited for the old woman to have time, and asked about her background. She sighed and lamented:
- Tôi chồng mất sớm, có một đứa con trai mà nó bỏ đi mất từ khi được mười hai tuổi. Thân già hôm sớm không ai, tôi phải lập quán bán nước trà, kiếm chút ít tiền sống lây lất qua ngày.
- My husband died early, and I had a son who ran away when he was twelve years old. With no one around, I had to set up a tea shop to earn a little money to make ends meet.
- Bà lão ưng ở chùa không, chúng tôi thỉnh bà về chùa để nương bóng từ bi trong những ngày già yếu bệnh hoạn.
- Would you like to stay at the temple? We invite you to come to the temple to take refuge in the compassion of your old age and illness.
- Tôi già rồi đâu làm gì nổi mà vào chùa công quả, không làm mà ăn cơm chùa tội lắm.
- I am old and cannot do anything, so I come to the temple to work. If I don't work, I will eat temple food. It would be a sin.
- Bà đừng ngại, ở chùa có nhiều việc, người mạnh gánh nước bửa củi, nấu cơm, người yếu quét sân, nhổ cỏ, miễn có làm chút ít, còn thì giờ tụng kinh niệm Phật là tốt.
- Don't worry, there is a lot of work at the temple. The strong people carry water, chop wood, cook rice, the weak people sweep the yard, pull weeds. As long as you do a little, and have time to chant sutras and recite Buddha's name, it is good.
Bà lão thấy thầy có lòng tốt bèn nói:
The old woman saw that the monk had a good heart and said:
- Nếu Thầy thương giúp kẻ cô quả này, tôi rất mang ơn.
- If you would help this lonely person, I would be very grateful.
Sư hẹn ít hôm sau sẽ có người đến đón bà về chùa. Về chùa, Sư họp Tăng chúng hỏi ý kiến có thuận cho bà lão cô quả ấy ở chùa không. Toàn chúng đều động lòng từ bi đồng ý mời bà lão về chùa. Sư cho cất một am tranh gần chùa, cho người đi rước bà lão về ở đây. Mỗi hôm, Sư phân công bà lão quét sân chùa hay nhổ cỏ, tùy sức khỏe của bà. Sư luôn luôn nhắc nhở bà tu hành.
The monk promised that a few days later someone would come to take her back to the temple. When he returned to the temple, the monk gathered the monks and asked for their opinion on whether it was okay for the lonely old woman to stay at the temple. The entire congregation was moved with compassion and agreed to invite the old woman to the temple. The Master built a thatched hut near the temple and sent someone to bring the old woman to live there. Every day, the Master assigned the old woman to sweep the temple yard or pull weeds, depending on her health. The Master always reminded her to practice.
Thời gian sau, bà lão bệnh, Sư cảm biết bà không sống được bao lâu, song vì có duyên sự phải đi vắng năm bảy hôm. Trước khi đi, Sư dặn dò trong chúng: “Nếu bà lão có mệnh hệ gì thì chúng Tăng nên để bà trong áo quan đừng đậy nắp, đợi tôi về sẽ đậy sau.” Đúng như lời Sư đoán, bốn năm hôm sau bà tắt thở, Tăng chúng làm đúng như lời Sư dặn, chỉ để bà trong áo quan mà không đậy nắp. Vài hôm sau Sư về, nghe bà lão mất còn để trong áo quan. Sư về nhìn mặt lần chót rồi đậy nắp quan lại. Sư nói to:
Some time later, the old woman became ill. The Master felt that she would not live much longer, but due to some fateful event, she had to be away for five or seven days. Before leaving, the Master instructed the congregation: "If something happens to the old woman, the monks should leave her in the coffin without closing the lid. Wait until I return and I will close it." Just as the Master predicted, four or five days later she passed away. The monks did as the Master instructed, leaving her in the coffin without closing the lid. A few days later, the Master returned and heard that the old woman had passed away and was still in the coffin. The Master returned to look at her face one last time and then closed the coffin lid. The Master said loudly:
- Như lời Phật dạy: Một người tu hành ngộ đạo cha mẹ sanh thiên, nếu lời ấy không ngoa xin cho quan tài bay lên hư không để chứng minh lời Phật.
- As the Buddha taught: A person who practices enlightenment, his parents are born in heaven. If that is not an exaggeration, please let the coffin fly up into the sky to prove the Buddha's words.
Sư liền cầm tích trượng gõ ba cái, quan tài từ từ bay lên hư không, rồi hạ xuống. Ngang đây mọi người mới biết bà lão là mẹ của Sư.
The Master immediately took his staff and knocked three times, the coffin slowly flew up into the sky, then landed. Only then did everyone know that the old woman was the Master's mother.
Trong quyển Hồng Phúc Phổ Hệ có những đoạn tán thán công đức của Sư:
In the book Hong Phuc Pho He, there are passages praising the Master's merits:
“Diêu văn Đại Thánh sư, thần đức nan tuyên giả, chỉ tích mẫu quan phi, niệm kinh Bảo Liên Hoa, đầu đơn đế nhãn minh, tiến ngọc quân vương tạ...”
"From afar, hearing the Great Saint Master, his divine virtue is hard to declare, he only used his staff to point at his mother's coffin, reciting the Bao Lien Hoa Sutra, he offered the king his eyes to thank him..."
Nghĩa là: “Xa nghe thầy Đại Thánh, thần đức khó nói hết, gậy chỉ quan (tài) mẹ bay, tụng kinh Bảo Liên Hoa, nạp đơn vua mắt sáng, dâng ngọc quân vương tạ (ơn)...”
Meaning: "From afar, hearing the Great Saint Master, his divine virtue is hard to declare, he only used his staff to point at his mother's coffin, reciting the Bao Lien Hoa Sutra, he offered the king his eyes to thank him..."
Sau này, chỗ quán bán trà của mẹ, Sư lập một ngôi chùa tên “Mại Trà Lai Tự” ở thôn Phú Quân, huyện Cẩm Giang. Am bà ở để tên là “Dưỡng Mẫu Đường” ở phủ Vĩnh An.
Later, at the place of his mother's tea shop, the Master established a temple called "Mai Tra Lai Tu" in Phu Quan village, Cam Giang district. The hermitage she lived in was called “Dương Mẫu Đường” in Vĩnh An prefecture.
Lại một đoạn khác cũng tán thán lòng hiếu thảo của Sư có hai câu:
Another passage also praises the Master’s filial piety with two lines:
“Dưỡng Mẫu Đường linh thế thái vĩnh trường khan, Vọng mẫu tháp trí trà lai nhân tịnh đổ.”
“Dương Mẫu Đường linh thế đại vinh truong khan, Vọng mẫu Tháp trí Trà lai nhân tinh do.”
“Dưỡng Mẫu Đường khiến người đời mãi nhớ, Vọng mẫu tháp trí trà lai mọi người thấy.”
“Dương Mẫu Đường makes people remember forever, Vọng mẫu Tháp trí Trà lai everyone sees.”
Sư trụ trì ở Đông Sơn nghe Thiền sư Thông Giác từ Trung Quốc đắc đạo trở về ở chùa Vọng Lão trên núi Yên Tử, liền tìm đến yết kiến. Thiền sư Thông Giác hỏi:
The abbot of Dong Son heard that Zen Master Thong Giac had returned from China to attain enlightenment and live at Vong Lao pagoda on Yen Tu mountain, so he immediately went to pay his respects. Zen Master Thong Giac asked:
- Như khi ta đang nghỉ, đợi đến bao giờ có tin tức?
- Just like when I was resting, when will I have news?
- Đúng ngọ thấy bóng tròn, giờ Dần mặt trời mọc.
- At noon I saw a round shadow, at the hour of Dần the sun rose.
- Bảo nhậm thế nào?
- How should I be protected?
Sư bạch bằng kệ:
The Master said in verse:
Cần có muôn duyên có
Ưng không tất cả không
Có không hai chẳng lập
Ánh nhật hiện lên cao.
There must be ten thousand causes and conditions
Should not all be empty
Existence and non-existence do not establish
The sun's light appears high.
(Ưng hữu vạn duyên hữu
Tùy vô nhất thiết vô
Hữu vô câu bất lập
Nhật cảnh bổn đương bô.)
(There must be ten thousand causes and conditions
According to none, none of them is empty
Existence and non-existence do not establish
The sun's scene is inherently empty.)
Thông Giác bước xuống bảo:
Thong Giac stepped down and said:
- Tào Động hợp quần thần, tiếp nối dòng của ta, nên cho ngươi pháp danh Tông Diễn.
- Cao Dong gathered the ministers, continuing my lineage, so I should give you the Dharma name Tong Dien.
Ngài nói kệ trao pháp:
He spoke in verse to pass on the Dharma:
Tất cả pháp chẳng sanh
Tất cả pháp chẳng diệt
Phật Phật, Tổ Tổ truyền
Uẩn không sen đầu lưỡi.
All dharmas are not born
All dharmas are not destroyed
Buddha Buddha, the Patriarchs passed on
The skandhas are empty, the lotus tip of the tongue.
(Nhất thiết pháp bất sanh
Nhất thiết pháp bất diệt
Phật Phật, Tổ Tổ truyền
Uẩn không liên đầu thiệt.)
(All dharmas are not born
All dharmas are not destroyed
Buddha Buddha, the Patriarchs passed on
The skandhas are empty, the lotus tip of the tongue.)
Từ đây Sư luôn theo hầu dưới gối, cho đến khi Thiền sư Thông Giác về trụ trì chùa Hạ Long. Ở chùa Hạ Long, Sư cũng sớm hôm không rời tả hữu. Ban ngày Sư đi khuyến hóa cúng dường chúng Tăng, ban đêm thì thưa hỏi diệu nghĩa thâm huyền, có khi suốt đêm ngồi thiền không đặt lưng xuống chiếu. Sư chịu vất vả nhọc nhằn không tiếc thân mạng. Đến năm ba mươi hai tuổi, Sư thọ giới Cụ túc. Sau đó, Sư xin phép Thiền sư Thông Giác đi hành cước tham vấn các nơi.
From here, the Master always followed him under his pillow, until Zen Master Thong Giac returned to preside over Ha Long Pagoda. At Ha Long Pagoda, the Master also did not leave his side day and night. During the day, he went to encourage and make offerings to the Sangha, and at night, he asked about profound and mysterious meanings. Sometimes, he meditated all night without laying down on his mat. He endured hardships and toil without sparing his life. At the age of thirty-two, he received the full ordination. After that, he asked permission from Zen Master Thong Giac to travel on foot to consult everywhere.
Năm niên hiệu Vĩnh Trị (1678), vua Lê Hy Tông ra lệnh cho các quan khắp nước bất cứ ở đâu Tăng Ni hoặc già hoặc trẻ đều đuổi hết về rừng núi. Sư biết được tin này rất đau lòng, tự nghĩ: “Tại sao nhà vua đối với đạo Phật lại cho là vô dụng? Nếu ở núi rừng, dù thuyết pháp đá phải gật đầu, giảng kinh được hoa trời rơi loạn, cũng chẳng có lợi ích gì cho chúng sanh. Nếu không hoằng dương được chánh pháp thì làm sao đáng đền ơn Phật Tổ! Chỉ riêng tốt cho mình thì làm sao độ được hàm linh trong bể khổ, thật uổng công vào cửa Phật, luống trôi qua một đời.” Sư bèn quyết tâm rời chốn sơn dã về đất thần kinh, mong cảnh tỉnh nhà vua, cứu vãn Phật pháp trong khi tai nạn. Sư trở về trình thầy để xin phép đến kinh đô, Thiền sư Thông Giác hoan hỉ. Sư đi mấy hôm đến chùa Cổ Pháp, xin phép nghỉ lại trong chùa, vị Trụ trì ở đây tiếp đãi rất ân cần. Suốt đêm, Sư tọa thiền đến khi nghe tiếng chuông sáng mới xả thiền, lên điện lễ Phật. Khi lễ, Sư nhìn lên thấy tượng đức Điều Ngự, Sư liền viết bài thơ dâng lên như sau:
In the year of Vinh Tri (1678), King Le Hy Tong ordered all the mandarins in the country, no matter where they were, monks and nuns, old or young, to be sent back to the mountains. The Master was heartbroken when he heard this news, thinking to himself: “Why does the king consider Buddhism useless? If one lives in the mountains, even if one preaches the Dharma and rocks nod, or if one preaches the sutras and flowers fall from the sky, it will not be of any benefit to living beings. If one cannot propagate the Dharma, how can one repay the Buddha's grace? Only by being good for oneself, how can one save sentient beings in the sea of suffering? It is a waste of effort to enter the Buddha's door, and one's life is wasted.” The Master then decided to leave the wilderness to return to the capital, hoping to wake up the king and save Buddhism in times of trouble. He returned to his teacher to ask for permission to go to the capital. Zen Master Thong Giac was delighted. He went for a few days to Co Phap Pagoda and asked for permission to stay in the pagoda. The abbot there received him very kindly. All night long, the Master meditated until he heard the morning bell ringing, then he left meditation and went to the temple to worship Buddha. While worshiping, the Master looked up and saw the statue of Buddha Dieu Ngu. He immediately wrote a poem to offer as follows:
Trước là vua sau cũng là vua
Xưa sao kính mộ nay chẳng ưa?
Có linh xin nguyện phen này đến
Cửa khuyết ra vào được tự do.
First was the king, now is the king
Why did you respect him in the past and now don't you like him?
If there is a spirit, I pray that this time it will come
The door will be open for entry and exit.
(Tiền Quốc vương hề hậu Quốc vương
Tiền hà kỉnh mộ hậu hà mang
Hữu linh tương nguyện kim phiên xuất
Ư cửu trùng môn nhập bất phương.)
(The former King and the latter King
The former King, how respectfully do you remember the latter
If there is a spirit, I pray that this time it will come
The nine-story gate will not be able to enter.)
Ba hôm sau, Sư đến kinh đô vào cửa Đông thì trời đã tối, nghe có tiếng mõ ở gần khám đường, ngỡ đây là nhà Phật tử, bèn gõ cửa. Chủ nhân mở cửa trông thấy Sư liền thỉnh vào nhà. Vào nhà, Sư thấy trên bàn thờ Phật hương đèn trang nghiêm, bèn hỏi:
Three days later, the Master arrived at the capital through the East gate when it was already dark. He heard the sound of a wooden fish near the prison. Thinking this was a Buddhist's house, he knocked on the door. The owner opened the door and saw the Master, so he invited him in. Entering the house, the Master saw the solemn incense and lamps on the Buddhist altar, so he asked:
- Tượng Phật thờ là từ đâu có?
- Where did the Buddha statue come from?
- Tôi là cai ngục, nhân đào đất được tượng đồng nên đem về thờ.
- I am a prison guard, I dug up the ground and found a bronze statue so I brought it home to worship.
Sư bảo chủ nhà:
The monk told the homeowner:
- Tượng Phật quí như thế lẽ nào lại thờ nơi thấp bé thế này, tôi muốn cùng anh mai ra thành phố quyên tải những nhà hảo tâm để mua cây gỗ cất một ngôi chùa nhỏ thờ Phật mới xứng đáng.
- Such a precious Buddha statue, how can it be worshiped in such a small place? Tomorrow I want to go to the city to collect donations from benefactors to buy wood to build a small temple to worship Buddha, so it will be worthy.
Chủ nhà liền bằng lòng.
The homeowner immediately agreed.
Sáng hôm sau, Sư ra phố phường quyên tiền, gặp quan Đề lĩnh bắt đem về dinh chất vấn:
The next morning, the monk went to the streets to collect money, met the De Linh official and brought him back to the palace to question:
- Hiện nay lệnh Vua truyền khắp nước, tất cả Tăng Ni già trẻ đều phải vào ở trong rừng núi. Ông là người thế nào dám bỏ núi rừng về kinh kỳ đi lại tự nhiên như thế này? Có phải khinh thường pháp luật của Vua không?
- Currently, the King's order has been passed throughout the country, all monks and nuns, old and young, must go live in the mountains and forests. What kind of person are you, daring to leave the mountains and forests to return to the capital and walk around freely like this? Are you disrespecting the King's laws?
- Mệnh lệnh của Vua mà có ai dám trái phạm, chỉ vì kẻ Tăng quê mùa này ở trong núi sâu được một viên ngọc quí, mang đến đây để dâng hiến nhà vua, xin ông đạo đạt lên Vua cho tôi dâng ngọc, dâng xong tôi sẽ trở về núi.
- Who dares to disobey the King's order, only because this rustic monk in the deep mountains has a precious gem, brought here to present to the King, please tell the King to let me present the gem, after presenting I will return to the mountain.
Quan Đề lĩnh nghe xong liền vào triều tâu lên Vua. Vua sai quan Đề lĩnh ra nhận ngọc đem vào Vua xem. Đề lĩnh về thuật lại Sư nghe.
After hearing this, Quan De Linh immediately went to the court to report to the King. The King ordered Quan De Linh to receive the gem and bring it to the King to see. De Linh returned to report to the Master.
- Viên ngọc quí rất thiêng liêng vô giá, người ăn cá thịt hôi tanh không thể cầm giữ được, dám phiền ông trình lên nhà vua cho tự tay kẻ hèn này dâng lên nhà vua, cho mãn nguyện của kẻ trung thành ở nơi hoang vắng.
- This precious gem is very sacred and priceless, people who eat fish and stinky meat cannot hold it, I dare to trouble you to present it to the King so that this humble person can personally present it to the King, to satisfy the wish of a loyal person in a deserted place.
Quan Đề lĩnh vào tâu lại, nhà vua không bằng lòng. Sư than: “Mặt trời tuy sáng tỏ, không khỏi bị mây che. Mặt trăng dù rạng ngời, khó khỏi đám mây phủ, việc này như thế ta biết làm sao?” Sư ở đây ba tháng mà không vào được triều đình, bèn suy nghĩ viết một tờ biểu, nói rõ việc tu hành cách thức làm yên nhà lợi nước một cách rành mạch rõ ràng. Thí dụ đạo Phật như là hòn ngọc quí soi sáng mười phương, phá dẹp mọi mây mờ u tối. Viết xong, Sư để trong cái hộp đem dán kín cẩn mật, xin cầu quan Đề lĩnh vào triều tâu lên Thánh thượng một lần nữa rằng: “Xin nhà vua chọn lấy một ông quan văn trung trực thanh liêm, tắm gội và trai giới ba ngày, sẽ ra nhận ngọc quí dâng lên Vua.” Vua nghe xong liền phán cho viện Hàn lâm chọn một người rất tín cẩn, thành tâm trai giới ba ngày rồi đến chỗ vị Tăng quê nhận lấy hòn ngọc dâng lên Vua. Vị quan văn được đề cử giữ đúng trai giới ba ngày xong, liền đến dinh quan Đề lĩnh hỏi vị Tăng để nhận ngọc. Sư trao cái hộp, dặn dò cẩn thận dâng lên tận tay Vua. Vị quan văn bưng hộp ngọc đến trước triều dâng lên Vua, khi mở ra xem chỉ là một tờ biểu, chớ không có hòn ngọc nào. Vua phán vị quan văn đọc tờ biểu cho Vua nghe. Vị quan quì đọc xong, Vua nghe qua thấy lý lẽ rõ ràng, sự tình đầy đủ, lời văn sáng suốt, ý tứ thâm trầm, bèn ra lệnh quan Đề lĩnh dẫn vị Tăng này vào triều.
Quan De Linh went in to report, the King was not pleased. The Master lamented: "Although the sun is bright, it cannot avoid being covered by clouds. Although the moon is bright, it cannot avoid being covered by clouds, what can I do about this?" The Master stayed here for three months without being able to enter the royal court, so he thought of writing a petition, clearly stating the practice of bringing peace to the family and benefiting the country. For example, Buddhism is like a precious gem that illuminates the ten directions, dispelling all dark clouds. After writing, the Master put it in a box, sealed it carefully, and asked the De Linh official to go to the court and report to the Emperor once more: "Please choose an honest and upright civil servant, bathe and fast for three days, then come out to receive the precious gem to present to the King." After hearing this, the King immediately ordered the Academy to choose a very trustworthy person, sincerely fast for three days, then go to the place of the local monk to receive the gem to present to the King. The nominated civil servant, after observing the fast for three days, immediately went to the De Linh official's residence to ask the monk to receive the gem. The Master handed the box, carefully instructed him to present it to the King. The civil servant brought the gem box to the court and presented it to the King. When he opened it, he saw that it was only a petition, not a gem. The King ordered the civil servant to read the petition to the King. The mandarin knelt down and read. The King heard it and found the reasoning clear, the situation complete, the words lucid, the meaning profound, so he ordered the De Linh official to lead this monk to the court.
Khi vào triều, Vua cho Sư ngồi một bên trước mặt Vua. Vua hỏi những sách lược trị dân, Sư ứng đối sự lý rất dung thông. Khi ấy, Vua phán: “Đạo Phật là viên ngọc quí, chẳng lẽ trong nước chúng ta không dùng, Tăng Ni hay khuyên người làm thiện, tại sao lại vất bỏ đi? Người đem Phật pháp khai hóa dân chúng cũng là phương pháp tốt giúp cho triều đình trị dân.” Vua liền mời Sư ở lại chùa Báo Thiên để bàn luận đạo lý. Thượng hoàng nghe tiếng sai Trung sứ đến nói với Vua thỉnh Sư vào cung diễn giảng kinh pháp. Vua cũng đến dự nghe thấu hiểu đạo lý, liền ban cho Sư được quyền ra vào nội cung để tuyên dương chánh pháp, đồng thời ra lệnh thu hồi lệnh trước, để Tăng Ni tự ý trở về chùa mình ở đâu tùy duyên giáo hóa.
When entering the court, the King let the monk sit to one side in front of the King. The King asked about strategies to govern the people, the monk responded very eloquently. At that time, the King said: "Buddhism is a precious gem, why don't we use it in our country? Monks and nuns often advise people to do good deeds, why do we throw it away? People who bring Buddhism to enlighten the people are also a good method to help the court govern the people." The King immediately invited the monk to stay at Bao Thien pagoda to discuss the doctrine. The retired Emperor heard the news and sent a messenger to tell the King to invite the monk to the palace to lecture on the Dharma. The King also attended and listened to the teachings, and immediately granted the Master the right to enter and exit the inner palace to propagate the Dharma. At the same time, he ordered the previous order to be revoked, allowing the monks and nuns to freely return to their own pagodas to teach.
Vua Lê Hy Tông đã thấm nhuần đạo lý, thành tâm sám hối lỗi trước của mình, nên tạc hình Vua quì mọp để tượng Phật trên lưng để tỏ lòng thành sám hối. Tượng này hiện còn thờ ở chùa Hồng Phúc.
King Le Hy Tong was imbued with the teachings and sincerely repented of his past mistakes, so he carved a statue of the King kneeling with a Buddha statue on his back to show his sincere repentance. This statue is still worshiped at Hong Phuc Pagoda.
Đã giải được ách nạn của Tăng Ni (Phật pháp) và giáo hóa được vua chúa trong triều, Sư nghỉ việc xin Vua về núi thăm thầy. Vua bằng lòng liền ban áo gấm cho Hòa thượng ở núi để an ủy, tặng tiền bạc để Sư làm lộ phí, hẹn thời gian ngắn gặp lại.
Having resolved the problems of the monks and nuns (of Buddhism) and taught the kings and lords in the court, the Master quit his job and asked the King to return to the mountain to visit his teacher. The King agreed and immediately gave the monk a brocade robe to comfort him in the mountain, gave him money for travel expenses, and made an appointment to meet him again shortly.
Hôm ấy, Sư lên đường khi đến bến đò Bồ-đề, thấy nước sông Nhị trong veo thuyền lớn nhỏ qua lại tự do, liền cảm hứng làm bài thơ:
That day, the monk set out on his journey and when he arrived at the Bodhi ferry, he saw the clear water of the Nhi River, with boats of all sizes freely going back and forth. He was immediately inspired to write a poem:
Ngàn tầm sông Nhị đục rồi trong
Qua lại thuyền bè rất thong dong
Mừng gặp Bồ-đề đồng đến bến
Toại lòng ta nguyện độ quần sanh.
The Nhi River is a thousand fathoms muddy now clear
Boats and boats go back and forth very leisurely
Happy to meet Bodhi, they all arrive at the shore
Satisfied my wish to save all living beings.
(Thiên tầm Nhị thủy trọc hoàn thanh
Phao quá đông tây vãng phục hành
Hỉ đáo Bồ-đề đồng đáo ngạn
Toại dư xuất thế độ quần sanh.)
(A thousand fathoms of Nhi River is turbid now clear
Floating past the east and west, I return to serve and travel
Happy to meet Bodhi, they all arrive at the shore
Satisfied my wish to save all living beings.)
Sau đó, về đến Đông Triều, rồi tới Hạ Long, Sư lên điện lễ Phật, vào phương trượng lễ thầy, mọi người gặp lại trong niềm hoan hỉ. Ở lại thời gian, Sư từ giã trở lại kinh đô. Về đến kinh vua chúa đều mừng rỡ. Vua ban cho Sư chức Ngự tiền chi quân (ngồi ở trước Vua) và áo gấm. Sư từ chối chức tước, chỉ nhận áo gấm cho vui lòng Vua. Sư tổ chức khắc bản in kinh Hoa Nghiêm để ở chùa Báo Thiên, khắc bản kinh Pháp Hoa in để ở chùa Khán Sơn. Bấy giờ bà Quốc nhũ (mẹ vú của Vua) quê ở Hòe Nhai mời cậu Vua phát tâm cúng dường cho Sư tu sửa chùa Hồng Phúc. Sư nhận lời khởi công xây dựng không bao lâu thì được hoàn thành. Làm chùa xong còn dư tiền, Sư sáng lập chùa Cầu Đông, xong xuôi Sư xin Vua cho người cai ngục lúc trước làm Tăng gìn giữ chùa Cầu Đông.
After that, he returned to Dong Trieu, then to Ha Long. The monk went up to the temple to pay respect to Buddha, entered the abbot's room to pay respect to his teacher, and everyone met him in joy. After staying for a while, the monk said goodbye and returned to the capital. Upon returning to the capital, the king and lords were all overjoyed. The King granted the Master the title of Royal Guard (sitting in front of the King) and brocade robes. The Master refused the title, only accepting the brocade robes to please the King. The Master organized the engraving of the Avatamsaka Sutra to be placed at Bao Thien Pagoda, and the engraving of the Lotus Sutra to be placed at Khan Son Pagoda. At that time, Mrs. Quoc Nhu (the King's wet nurse) from Hoe Nhai invited the King's uncle to donate to the Master to renovate the Hong Phuc Pagoda. The Master agreed to start construction and not long after, it was completed. After finishing the pagoda, with money left over, the Master founded the Cau Dong Pagoda. When it was finished, the Master asked the King to let the former prison guard become a monk to maintain the Cau Dong Pagoda.
Sau Sư trụ trì ở chùa Hồng Phúc, thường tới lui giảng đạo cho vua chúa nghe. Ngày tháng trôi qua, Sư thấy tuổi già sắp đến ngày viên tịch, bèn gọi đệ tử là Thiền sư Tĩnh Giác hiệu Hạnh Nhất đến dạy: “Gió từ thổi mạnh cuốn sạch mây mù, vầng mặt trời trí tuệ sáng ngời, gió lành thổi mát trong triều ngoài nội, nhưng không hề trụ trước, vì không cũng hoàn không. Trước sau như một cho ngươi hiểu rõ ba điểm hiển mật, cho ngươi giữ lấy trung đạo, ra đời độ người nay cũng như xưa, trời Tây, cõi Đông đạo vốn như nhau.” Dặn dò xong Sư nói kệ:
Later, the Master was the abbot of Hong Phuc Pagoda, often going back and forth to preach to the king. As the days passed, the Master saw that his old age was approaching, so he called his disciple, Zen Master Tinh Giac, also known as Hanh Nhat, to teach him: “The strong wind blows, sweeping away the clouds, the sun of wisdom shines brightly, the cool wind blows inside and outside the court, but never stays in the past, because nothingness also returns to nothingness. From beginning to end, it is the same for you to clearly understand the three points of the obvious and the secret, for you to hold on to the middle path, to come out and save people today as in the past, the Western and Eastern worlds are inherently the same.” After giving instructions, the Master spoke a verse:
Xuân đến hoa chớm nở
Thu về lá vàng rơi
Đầu cành sương lóng lánh
Cánh hoa tuyết rạng ngời.
Buổi sáng trời trong rồng bày vảy
Ngày trưa mây sáng voi hiện hình
Vằn cọp tuy thấy một
Bầy phụng thể toàn đồng.
Đạt-ma Tây sang truyền pháp gì?
Cành lau qua biển nổi phau phau.
Spring comes, flowers begin to bloom
Autumn comes, yellow leaves fall
The dew on the branches glistens
Snow petals shine brightly.
In the morning, the sky is clear, the dragon shows its scales
At noon, the clouds are bright, the elephant appears
Although the tiger's stripes are seen as one
The phoenix flock has the same body
What dharma did Bodhidharma from the West preach?
The reed branches float across the sea.
(Hoa khai xuân phương đáo
Diệp lạc tiện tri thu
Chi đầu sương oánh ngọc
Ngạc thượng tuyết liên châu.
Thanh thần vân tán sản long giáp
Bạch nhật hà quang lỏa tượng khu
Báo văn tuy kiến nhất
Phụng chúng thể toàn câu.
Đạt-ma Tây lai truyền hà pháp?
Lô hoa thiệp hải thủy phù phù.)
(Spring flowers bloom, the place where they arrive
Leaves fall, knowing autumn
The dew on the top of the branches is like a bright jade
Snow lotuses on the cliffs.
The clear clouds scatter, producing dragon armor
The white sun shines on the naked elephant
Although I see only one, I serve all of them.
What dharma did Bodhidharma from the West transmit?
The flowers float in the sea and water.)
Truyền pháp xong, Sư bảo: “Báo thân của ta đến đây đã hết.” Nói rồi, Sư ngồi trên giường thiền yên lặng thị tịch. Bấy giờ là ngày 16 tháng 7 năm Tân Sửu nhằm niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ năm (1711) triều Lê Dụ Tông, Sư thọ bảy mươi hai tuổi. Đệ tử làm lễ hỏa táng xong, thu xá-lợi xây tháp ở Đông Sơn để thờ.
After transmitting the dharma, the Master said: "My dharma body has ended here." Having said that, the Master sat on the meditation bed and quietly passed away. It was the 16th day of the 7th month of the year Tan Suu, the fifth year of Vinh Thinh (1711) of the Le Du Tong dynasty. The Master was seventy-two years old. His disciples performed the cremation ceremony, collected the relics, and built a stupa in Dong Son to worship him.
Đừng cư xử với người khác tương ứng với sự xấu xa của họ, mà hãy cư xử tương ứng với sự tốt đẹp của bạn. (Don't treat people as bad as they are, treat them as good as you are.)Khuyết danh
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Thiền và Thi ca
Kinh A Nậu Lâu Độ
Hành Trình Thiện Nguyện Của Chùa Từ Hiếu Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Về Với Đồng Bào Miền Cao
TỨ NIỆM XỨ QUA CÁI NHÌN SƠ HỌC
Những ngày ở Áo
Vì sao tôi ngồi thiền
