Vô Kỵ đánh võ thì giỏi, tánh tình thì điềm đạm mà cái gì có dính dáng đến võ khí là sợ nhất. Nó không còn một tâm thức nào làm người khác, vật khác đau nữa, nói chi là bắn với giết. Vì vậy khi nghe thầy bảo sẽ dạy bắn cung, nó từ chối ngay tức khắc.
– Vô Kỵ này, cái tư tưởng không bao giờ làm người khác đau của con quí báu vô cùng. Còn cái nghệ thuật bắn cung của thầy dạy đây chẳng những không bao giờ làm ai đau mà lại, nếu con thực hành đúng, nó sẽ làm cho mọi người vui.
Trước hết, con phải thấm nhuần vài nguyên tắc căn bản của cái nghệ thuật này. Hai nguyên tắc chánh:
1. Thứ nhất: Bắn để đúng, không phải để được.Người đời thường hiểu lầm cái này. Bắn cái gì là để được cái đó. Bắn con nai thì muốn con nai ngã xuống để lấy về ăn nhậu, khoe khoang. Bắn cho được là lấy vô. Bắn cho đúng là cho ra. Ai đi săn tìm hạnh phúc cho mình sẽ chỉ lấy vô được khoái lạc (excitement). Ai đi săn tìm hạnh phúc cho người sẽ tạo ra, cho ra hạnh phúc cả mình lẫn người.
– Thầy nói có lý, con có đọc đâu đó một tác giả Mỹ nói cái chi đó tương tự như vậy “In life, happiness is not a goal. Happiness is a by-product. The more you are looking for it, the farther away it will evade you.”
– Con giỏi thật, đọc mà nhớ được mấy cái lặt vặt này. Thầy khen con đấy. Đó là phu nhân của một cựu tổng thống Mỹ, bà Eleanor Roosevelt.
2. Thứ hai: Tâm thức khi bắn cung.Phải là tâm thức của thân hữu, không bao giờ của thù nghịch.
Với 2 nguyên tắc đó, thầy mới có thể dạy con cái nghệ thuật gần như thất truyền này. Người ta bây giờ cũng hay học bắn, bắn súng. Súng đạn không bao giờ ứng dụng được 2 nguyên tắc này của cung tiễn.
Vô Kỵ bắt đầu tò mò hơn. Từ khinh thường cung tiễn vì ý tưởng của bạo lực, vũ khí đến cái tò mò của tâm thức trong bắn cung.
Đứng– Này Vô Kỵ. Đứng ở đây có 2 khía cạnh: Tư thế đứng cho vững của thân thể, con giỏi rồi, như lúc học võ, đứng lại như ngũ giới, có 5 cái không làm. Một khía cạnh khác là dừng lại. Tâm con chậm lại, dừng lại. Con nên nhớ, một tâm nhanh là tâm bệnh; một tâm chậm là tâm khỏe mạnh; một tâm dừng lại là tâm ngộ.
Hiện tại thầy đang dạy con ở cái chặng thứ hai này: chậm lại. Dừng hẳn lại là ngộ đó con.
– Chừng nào mới ngộ thưa thầy? – Vô Kỵ tò mò nhiều nên thiếu kiên nhẫn.
– Vô Kỵ con, đừng có nóng lòng, mong đợi một cái gì hết. Ngay cả mong đợi giác ngộ. Để yên cái giác ngộ đó. Chẳng có ai tranh đua đến trước, giữ chỗ sắp hàng như tụi Mỹ sắp hàng từ 3 giờ sáng để chờ bán hạ giá sau lễ Tạ ơn tháng này(After Thanksgiving sale).
Nắm– Vô Kỵ. Cái nắm này là cái thứ 2 của 4 tác động của bắn cung: Đứng, Nắm, Ngắm và Buông.
Luôn luôn phải nắm cung bằng tay trái. Thầy biết con thuận tay trái. Sẽ dễ cho con tập. Sẽ dễ cho thầy dạy.
“Quái lạ, ai thuận tay nào, nắm tay ấy, sao lại phải nắm bằng tay trái nhỉ?”
Vô Kỵ tự hỏi. Thầy nó biết ý, mới giải thích:
– Vô Kỵ này, não bộ của người có 2 bán cầu não. Một phải, một trái. Hai cái làm việc hỗ trợ nhau nhưng luôn luôn có một bên mạnh hơn (dominant). Người thuận tay trái, bán cầu não bên phải mạnh hơn. Người nào thuận tay phải thì bán cầu não bên trái mạnh hơn. Hơn nữa Vô Kỵ con phải biết, còn có vấn đề tâm lý nữa.
“Não trái, não phải mà dính đáng gì đến tâm lý mình?” Nó lại càng tò mò hơn nữa.
– Thần kinh học sau này khám phá ra cái này. Bán cầu trái thì thiên về phân tách, đo lường, lý luận và thắng với thua. Bán cầu phải thì lại khác, nó thiên về cảm nhận, tổng hợp, bao dung và từ bi! Đại khái như kiểu “nam tả, nữ hữu” của Á đông mình. Đừng có lộn với câu “tả trọng, hữu khinh” nhé, Vô Kỵ. Cái tả trọng, hữu khinh này là do người đặt ra, không phải thiên nhiên khoa học. Thầy chỉ dạy con cái thiên nhiên thôi. Chỉ cần nhớ bán cầu và tâm lý của mỗi bán cầu não.
– Làm sao họ khám phá ra mấy cái này, thưa thầy?
– Từ bệnh. Mấy thầy thuốc theo dõi tâm lý của mấy bệnh nhân trước và sau khi bị TBMMN (tai biến mạch máu não). Chính thầy đã nhận xét và thấy chuyện này có thật. Mấy ông bị bại xuội bên trái, tức là bị nhũn não bên bán cầu não phải. Trời đất ơi, mấy ổng trước bệnh khó một, sau khi bị TBMMN, khó gấp 3 lần. Cãi vã, kèn cựa, cãi chầy cãi cối. Mấy bà vợ chịu không nổi. Trái lại mấy người bị bại bên phải thì hiền lại hẳn. Hết cãi cọ, lý luận, trách móc như trước khi bệnh. Hiền hẳn lại. Người nhà ai cũng nhận thấy. Tại sao? Bán cầu não bên trái của mấy người này bị nhũn. Mà bên trái là tranh luận đó! Mấy bác sĩ (hospitalist) chỉ làm việc trong bệnh viện thôi, không theo dõi bệnh nhân như PCP (Primacy Care Physician) nên họ không để ý mấy cái vụ tâm lý thay đổi này. Họ không biết bệnh nhân trước khi nhập viện. Ra viện, họ cũng không theo dõi lâu dài. Giao lại cho PCP.
– À ra vậy – Vô Kỵ vỡ lẽ nhưng vẫn còn thắc mắc – Tại sao mấy cái khái niệm trái phải của bán cầu não lại liên hệ với nắm cung tay nào?
– Bao dung và từ bi. Đó là lý do để nắm cung tay nào. Cái tay hướng cung về đâu. Cái tay đó phải được điều khiển bởi cái tâm bao dung và từ bi. Cái tâm của bán cầu não phải.
Vô Kỵ ngẫm nghĩ, trầm tư. Nó đâu có ngờ tay nào cầm cung có tầm quan trọng như vậy. Chỉ nhắm. À ra vậy. Nhắm với lòng từ bi, bao dung, ôn hòa mới gọi là nhắm đúng. Không phải bắn trúng thôi là đủ.
Nhắm– Cái này mới là cái chủ chốt đấy Vô Kỵ. Nhắm một cái đích. Một mục tiêu.
– Còn xa gần thì sao, thưa thầy?
– Giỏi, hỏi như vậy. Không phải gần mà dễ. Thiên hạ chỉ quan tâm đến mấy mục tiêu xa, khó thấy, mà quên mấy cái mục tiêu gần. Nhìn xa mà quên nhìn gần là lọt xuống ổ gà không hay đó con. Đời sống mỗi bước chân trước mặt là quan trọng hơn cái mục tiêu xa vời. Con vô trường học để ra trường kỹ sư, bác sĩ, dược sĩ là đã được định rồi. Mỗi ngày đến lớp, đến bệnh viện để học là một công chuyện dài và lặn lội. Mục tiêu xa lâu lâu nhìn một cái là đủ. Mục tiêu gần phải nhìn từng phút giây. Tỉnh thức trong mỗi bước đi: nhìn gần.
Mục tiêu di động– Mục tiêu di động thì sao, thưa thầy?
– Mục tiêu nào cũng di động hết. Nghệ thuật bắn cung trong đời là mấy cái “di động” này. Cái ý muốn mục tiêu luôn đứng một chỗ làm cho xạ thủ luôn luôn thất vọng. Mục tiêu trong đời sống là di động, là vô thường. Con phải biết hòa hợp cái nhắm của con với cái di động này để hòa hợp với vũ trụ. Hòa hợp (harmony) là điểm chung của một xạ thủ tài giỏi và một nhạc sĩ điêu luyện. Một lời nói, một tiếng nhạc mà hòa hợp sẽ làm lành lòng người. Súng đạn cũng bắn, nhưng không được cái này. Súng đạn cũng cần nhắm nhưng không bao giờ hàn gắn cái gì cả. Chỉ tăng thêm hận thù.
Nhắm cung và nhắm mắt.– Trời đất, thưa thầy. Thầy giỡn sao chứ? Mở mắt, đèn sáng đây còn bắn không trúng, nói gì nhắm mắt! – Vô Kỵ kinh ngạc.
– Vô Kỵ con. Cái này mới là cái tuyệt vời của nghệ thuật này. Mục tiêu ở bên ngoài mà người đời thường nhắm thì con không cần học thầy, ai cũng dạy con được. Đó là nhắm vào sự được thua, thắng bại, là ở đời. Cái thầy dạy là nhắm vào bên trong. Mà khi cái nhắm này mà chân chánh rồi thì mục tiêu của con đã ở trên đầu mũi tên rồi, trước khi con giương cung.
Buông– Thưa thầy, thầy chưa dạy giương cung – Vô Kỵ nhắc thầy nó.
– Cái này không cần dạy. Với sức lực dẻo dai mạnh mẽ của cánh tay mặt của con, con dư sức giương cung. Bây giờ con nhắm cung đã thuần thục, nhắm vào nội tâm; đứng đã điêu luyện, đứng trên tư thế của huynh đệ, từ bi, chỉ còn có cái cuối cùng là buông tên này.
– Thưa thầy, buông tên dễ ợt, kéo mới khó chứ – Vô Kỵ cãi lý với thầy nó.
– Vô Kỵ này. Cái này là khó nhất đấy con. Ai mà đứng đúng rồi, nhắm đúng rồi, mục tiêu đã ở rõ trong cách nhìn đúng, thì đã đến trình độ thực hành tác phong cuối cùng này: buông tên. Buông tên là buông xả. Mũi tên đã đến đích trước khi rời tay con. Nhắm mắt, mục tiêu di động mà con đã bắn trúng hồng tâm là vì vậy. Thân an tịnh, tâm từ bi, tự tại, nhắm mắt nhìn vào bên trong thì tên tự nó bay đến hồng tâm, con thì buông xả. Có đích, có tên mà không có xạ thủ là vậy.
Vô Kỵ hân hoan đảnh lễ thầy.
________________
Nguồn: Trang nhà Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Trí huệ sáng suốt, thần thông tự tại
