Mỗi khi nói đến thiền thì nhiều người trong chúng ta lập tức nghĩ đến Phật giáo, hoặc là liên tưởng đến hình ảnh đức Phật ngồi thiền hay hình ảnh những vị thiền sư… Quả thật thiền là một phương pháp hành trì căn bản và phổ biến trong đạo Phật, tuy nhiên thiền không phải chỉ có trong Phật giáo. Thiền có trước khi Phật giáo hình thành, các tôn giáo cổ ở Ấn Độ như Bà La Môn đều dùng phương pháp thiền định, ngay cả những tôn giáo khác ở Âu-Mỹ cũng thực hành thiền. Ngày nay thiền phổ biến sâu rộng từ đông sang tây, nhiều tôn giáo, nhiều thành phần trong xã hội tham gia hành thiền. Tuy nhiên có sự khác biệt lớn giữa thiền định của Phật giáo với các nhóm tôn giáo khác, nếu các tôn giáo khác thực hành thiền để khai mở luân xa, cầu đắc thần thông hay mục đính sức khỏe… thì Thiền trong Phật giáo là để an định tâm ý, thanh lọc tâm ý vì có định mới sanh tuệ (trí tuệ này không phải là sự thông minh như người thế gian).
Thiền định có nhiều phương pháp hành trì khác nhau, nếu Phật giáo Nam truyền thì có thiền Minh Sát, bắc tông thì có công án, tham thoại đầu. Thiền có cách sổ tức, chỉ, quán… tùy theo căn cơ và trình độ của mỗi người mà có phương pháp thích hợp, dùng hơi thở, quán hơi thở để tập trung tâm ý vào một đề mục, một công việc nào đó, sống chết với việc ấy ngay tại phút giây hiện tại, không để sáu căn dính mắc sáu trần…
Ngày nay khoa học kỹ thuật và y học cũng nghiên cứu về thiền. Họ dùng các phương tiện khoa học và kỹ thuật hiện đại nhất để đo điện não đồ, nghiên cứu sự khác biệt của hoạt động não bộ trong lúc tập thiền. Các khoa học gia và các bác sĩ đều công nhận khi thực hành thiền thì điện não đồ lắng dịu, áp dụng vào thực tế để chữa trị trầm cảm, căng thẳng rất hiệu quả. Trong thực tế có nhiều trường áp dụng hướng dẫn thực hành thiền cho học sinh, cảnh sát Canada cũng có những đơn vị thực tập thiền, nhiều nhà tù cũng cho tù nhân thực hành thiền, kết quả rất khả quan và đầy khích lệ. Những tù nhân chịu thực hành thiền đã trở nên lắng dịu ôn hòa, họ trở nên hiền hơn, hiểu biết và chấp nhận sự trả giá ở tù vì tội lổi đã gây ra. Nếu những tù nhân này lúc trước thường gây gỗ, đánh nhau, bạo loạn, bức hiếp kẻ yếu...Sau khi tập thiền thì những hiện tượng vi phạm ấy giảm hẳn đi. Thiền đã làm cho họ tỉnh thức, thay đổi hẳn đi. Một số quản giáo, cai ngục cũng thấy hiệu quả của việc thực hành thiền và họ cũng tham gia ngồi thiền. Cụ thể như ni sư Giới Hương và các vị pháp hữu đã đi khắp các nhà tù ở tiểu bang Wisconsin để hướng dẫn thiền cho các tù nhân, ngoài ra còn có thầy De Hong ở Cali cũng thường xuyên vào các nhà tù để hướng dẫn Phật pháp và thiền cho các tù nhân. Tâm Thường Định và bạn hữu cũng hướng dẫn thiền ở các trường học, nhà tù...
Mới đây tôi đọc được trên tờ Natural Awakenings (số ra tháng 6/2020), một tờ Nội san của hệ thống Whole Food cung cấp cho khách hàng (Whole Food là hệ thống siêu thị chuyên về sản phẩm organic và những sản phẩm tự nhiên, chuyên phục vụ cho những khách hàng khá giả và giàu có). Ronica O’Hara, một chuyên viên sức khoẻ trình bày sáu cách làm cho máu lưu thông lên não bộ tốt hơn và dĩ nhiên từ đó trí óc chúng ta khoẻ mạnh hơn. Trong sáu cách ấy, phương pháp thứ năm có liên quan đến Phật giáo (tác giả bài báo này không hẳn là Phật tử) phương pháp thứ năm “Chanting meditation” có nghĩa là: Thiền, trì chú, cầu kinh, hát thánh ca...
Thiền, không còn xa lạ với người phương Tây, trong số họ có nhiều người thực hành thiền để tâm thần thư thái, khoẻ mạnh chứ không hẳn thực hành vì ý nghĩa tâm linh, cho dù thực hành với mục đích nào cũng đều tốt cả. Tôi thấy bài viết hay, hữu ích nhất là trong thời đaị hôm nay, những bệnh tật liên quan đến não bộ rất nhiều: đãng trí, mất trí nhớ, đột qụy… thử thực hành theo biết đâu đem lại lợi ích cho mình và nhất là lại có liên quan đến một phương pháp thực hành của đạo Phật. Vì thế tôi cố dịch bài này sang tiếng Việt, gởi tặng cho mọi người.
Trong sáu phương pháp mà tác giả trình bày dưới đây, ngoài chuyên môn về dinh dưỡng và thể thao thì việc thiền và châm cứu có nguồn gốc từ phương Đông và đã có lịch sử hàng ngàn năm. Việc thiền định trong Phật giáo là một phương pháp căn bản để thanh tịnh tâm, phát triển trí huệ. Thiền định là pháp tu quan trọng trong nhà Phật, ngoài ý nghĩa tôn giáo tâm linh, ngày nay các nhà khoa học, bác sĩ phương Tây ứng dụng thiền để chữa trị bệnh tâm lý cho người và cả thân bệnh. Bài viết này trình bày rõ ràng lợi ích của việc ứng dụng thiền. Thiền làm giảm sự xung động của thân, xoa dịu căng thẳng, tăng lưu thông máu lên não, cân bằng giao cảm và phó giao cảm…
Bài viết của Rinica O’Hara rất dễ hiểu, rành mạch, dẫn chứng cụ thể từ những báo cáo của các nhà khoa học, độ tin cậy cao. Sau đây là sáu phương pháp cụ thể:
Hệ thống mạch máu của chúng ta nối lại có thể dài đến bốn trăm dặm, mỗi phút phải bơm hàng lít máu mang ô xy, dưỡng chất đi khắp cơ thể và đào thải những chất cặn bã. “Bộ não chúng ta là một cơ quan biến chất, nó cần rất nhiều ô xy và dưỡng chất để thực hiện chính xác những chức năng của nó và vì thế nó cần một sự lưu thông máu lên não thật tốt”- Emilie Wilson, nhà khoa học Naturopathic Physican của trung tâm Synergy Wellness ở Arizona nói như thế.
Khi máu lưu thông tốt, chúng ta cảm thấy khoẻ mạnh, tỉnh táo. Khi nó lưu thông không tốt sẽ làm chúng ta lờ mờ, mệt, đãng trí. mạch máu dưới vỏ não lưu thông yếu sẽ dẫn đến mất trí, đột qụy, chán nản, rối loạn và thậm chí tự tử. Để lượng máu lưu thông dưới vỏ não tốt, thì phải bảo đảm huyết áp, lượng đường trong máu và lượng cholesterol ở ngưỡng an toàn. Thực hiện những phương pháp an toàn sức khoẻ sau sẽ giúp giảm hiện tượng máu lưu thông kém, bệnh tim mạch, bệnh giảm chức năng tuyến giáp, bệnh thiếu máu, bệnh tiểu đường, bệnh mệt mỏi…Để tăng thêm lượng máu lên não, chúng ta thực hiện theo lối sống đặc biệt sẽ đem lại một hiệu quả cao nhất, điều này phụ thuộc vào sự cố gắng của chúng ta
1. Chiến lược ăn uống với thành phần đặc biệt: củ cải đường(beet) và Sô cô la(chocolate)Nitric Oxide (NO) làm nên lớp màng trong và làm dày những tế bào của mạch máu, giúp thư giãn những cơ của mạch máu, làm cho lương máu lưu thông ở mức độ cao nhất. “ Những nghiên cứu về Nitirc Oxide (NO) cho biết nó vô cùng quan trọng cho sự sống của não bộ”- Ông Louis Ignarro, bác sĩ, dược học (người đã nhận giải Nobel prize khoa học năm 1998). Nghiên cứu của ông cho biết: Nitric Oxide (NO) giúp giảm tình trạng huyết áp thấp và lượng máu lưu thông kém. Ông ủng hộ sử dụng đạm đậu nành, cá, ăn những sản phẩm giàu chất chống ô xy hoá như: lựu, blueberries, rau spinach, kale cũng như ủng hộ việc tiêu thụ những sản phẩm giàu chất Nitrate như: cần tây, những loại lá xanh sẽ giúp thay đổi lượng Nitric Oxide (NO) trong cơ thể. Ông ta đặc biệt giới thiệu củ cải đường, báo cáo cho biết với lượng nước ép củ cải đường sẽ giúp tăng lương Nitric Oxide (NO) lên 21% trong vòng bốn mươi lăm phút. Đặc biệt tốt là Chocolate đen, một nghiên cứu của Harvard cho biết, những người già uống hail y chocolate nóng một ngày, trong vòng một tháng làm cho lượng máu lưu thông cải thiện rõ rệt và trí nhớ tốt hơn.
2. Uống bổ sung Amino Acid (supplements)Việc tiêu thụ Amino Acid ở cả hai dạng: L- arginine và L-citrulline đều tốt, làm tăng thêm sự sản xuất màng trong (endothelium) đem lại Nitric Oxide (NO), bác sĩ Ignarro cho biết như thế. Ông cũng nói:” thêm chất chống dưỡng hoá (antioxidant) vào amino acid sẽ làm lợi cho việc tăng thêm lượng Nitric Oxide” và ông ta giới thiệu chất chiết xuất từ quả lựu, cocoa và bổ sung thêm omega-3.
3. Vận động thân thể Đi bước nhanh, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, chơi bóng, kéo tạ, yoga…tất cả những hoạt động này giúp cải thiện lượng máu lưu thông ở não. Bác sĩ Ignarro nói:” những hoạt động thân thể kích thích sản sinh Nitric Oxide ở tất cả động mạch và dĩ nhiên cả ở não bộ”. Một nghiên cứu cho biết: Người phụ nữ từ sáu mươi tuổi, đi bộ từ ba mươi đến năm mươi phút một lần và ba lần hoặc bốn trong một tuần thì lương máu lưu thông ở vỏ não tăng lên 15%. tập yoga với tư thế “downward dog”, “ shouder stand” cũng giúp tăng thêm lương máu lên não
4. Nghe, chơi nhạcBáo cáo khoa học có tính chính xác cho biết: lượng máu lưu thông ở não tăng lên khi chúng ta nghe nhạc mà chúng ta thích, có thể đó là Mozart hay Eminem. Nghiên cứu gần đây cho thấy: bản nhạc Weightless được viết bởi the British group Macaroni Union với âm thanh giúp điều trị làm giảm mức độ căng thẳng, lo lắng đến 65% và giãn độ sinh lý học đến 35%
5. Thực hành thiền Kirtan Kriya thực hành thiền mười hai phút mỗi ngày, bao gồm cả hát thánh ca hoặc trì chú, cầu kinh (chanting), chuyển động ngón tay, tầm nhìn. “Sự nghiên cứu kéo dài hơn mười tám năm, những lợi ích ghi nhận làm tăng thêm sự lưu thông máu não” Krystal Culler nói như thế, Krystal là nghiên cứu sinh từ the Global Brain Health Institue có trụ sở ở San Francisco và Ireland. Tổ chức nghiên cứu và phòng chống bệnh lú lẫn (Alzheimer) cũng đưa ra những đề nghị như thế
6. Quan tâm đến châm cứu và điều trị sọ (craniosacral therapy) “ Châm cứu đã được ứng dụng từ hàng ngàn năm nay để làm tăng lượng lưu thông của máu, tất nhiên cũng để làm giảm sự căng của cơ cổ và đầu. Chúng ta biết căng cơ cổ và đầu là tác nhân làm giảm sự lưu thông máu”. Bác sĩ Willson nói như thế, bà cũng giới thiệu: để tay trên đầu, nhẹ nhàng thăm dò (craniosacral therapy). Nó có thể trực tiếp cải thiện lưu thông máu bởi sự hạn chế chuyển động và nó có thể tái lập cân bằng chaức năng của giao cảm và phó giao cảm. Lợi ích của nó tác động lên hệ thần kinh và sự lưu thông máu huyết.
P.S. Có nhiều thuật ngữ y học chuyên môn, bút giả không biết dịch sao cho đúng, hoặc dịch không sát nghĩa nên để nguyên vậy.Dịch Việt: Tiểu Lục Thần PhongẤt Lăng thành, soạn dịch 2020, chỉnh sửa lại 2023
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Hằng thuận chúng sanh
Phật giáo Việt Nam trước nỗi đau của dân tộc
