Font chữ: + A   + A   + A   + A  

Ngồi im giữa những náo động. Nghe tiếng cười giỡn của bầy trẻ hàng xóm. Nghe lá khua xào xạc nơi cây bằng lăng trước sân. Xa hơn, có tiếng xe máy rì rầm đâu đó tựa như những cơn sấm động giữa trưa hè. Chợt liên tưởng những lần trong hầm trú ẩn, nghe tiếng bích-kích-pháo xé toang màn đêm hãi hùng. Đạn bom một thời tuổi thơ trên quê hương, cho đến ngày nay, vẫn còn được thị uy trên những vùng trời và nơi chốn khác. Mãnh liệt, dữ dội hơn.

Lửa. Lời nói huênh hoang, khiêu khích, đe dọa. Chiến tranh. Sự thịnh nộ. Ngôn ngữ và đạn bom.

Con người ở thế kỷ này sao chẳng khác con người ở những thế kỷ trước.



Thế giới ngày nay vẫn luôn bị khuấy động bởi hận thù.

Hận thù như đốm lửa. Khi lửa còn nhỏ mà không lo dập tắt, nó có thể làm cháy cả căn nhà, thậm chí đốt cả khu rừng lớn.

Hận thù là một tiềm lực mạnh mẽ, có sức công phá khủng khiếp, khôn lường.

Từ ngàn xưa, tinh thần chiến đấu của binh sĩ trong tất cả cuộc chiến (xâm lăng, hay tự vệ), đều được khích động bởi lòng hận thù.

Hận thù cũng được lợi dụng để tiến hành những cuộc cách mạng, khích động đấu tranh lật đổ các chính thể, khơi dậy những phong trào kỳ thị chủng tộc, phân biệt giai cấp, đẩy con người vào hành động bạo lực, sách nhiễu, phá hoại, đốt nhà, chém giết không gớm tay…

Người ta sẽ quyết tâm hơn, liều lĩnh hơn, bạt mạng hơn trong thù hận.

Và hậu quả của thù hận, luôn là nỗi tang thương, đau khổ, cho chính mình, và cho người khác.

Không có sự sân hận, thù hằn nào có thể mang lại an vui hạnh phúc.

Nhưng hận thù, chẳng qua cũng chỉ là mặt nổi của lòng vị kỷ, là bóng dáng của tự ngã. Ghét người khác là vì quá yêu mình mà thôi.

Tự ngã, “cái tôi đáng ghét” (1), rất linh hoạt và quỷ quyệt. Nó luôn muốn được nổi trội hơn kẻ khác mới hài lòng. Khi không bằng hoặc thấp kém hơn, nó bắt đầu nhen nhúm ngọn lửa của ganh ghét, đố kỵ, và ở cấp độ sâu xa hơn, là lòng thù hận.

Khi bị người khác phát hiện, tự ngã đã luồn lách, tìm cách biểu hiện chính nó qua danh nghĩa của những tập thể, tổ chức tôn giáo, chính trị, xã hội. Nghĩa là nó tự đồng hóa nó với các tập thể ấy (2), để rồi được ca tụng như là lòng ái quốc, lòng yêu dân, niềm hãnh diện chủng tộc, tinh thần vị tha vô ngã… Thực chất chỉ là sự núp bóng của một cái tôi nhỏ nhen dưới tàn cây tập thể rộng lớn.

Rồi dưới tàn cây của tập thể ấy, lòng thù hận được thổi bùng lên đến mức tột cùng, ở cấp lãnh đạo quốc gia, quốc tế, nghiễm nhiên thi thố năng lực của nó, gây thảm họa đau thương thống khổ cho hàng triệu người, và có thể tác động lâu dài đến đời sống của cả nhân loại.

Loài người văn minh đã kinh qua thảm họa ấy, không muốn tái diễn. Trong thế kỷ hiện đại, người ta đã dần dần thay thế lòng hận thù bằng sự khoan dung, và bằng tình thương.



Tình thương cũng là một bóng dáng khác của tự ngã—một khi vẫn còn đối tượng để yêu thương, chiếm hữu, dẫn đến lo âu, sợ hãi (3). Nhưng tình thương có thể thăng hoa, phát triển thành một năng lượng của từ tâm, trải rộng đến nhiều người khác, mà tác động của nó luôn làm tươi mát, đem lại niềm an vui hạnh phúc cho mình, cho người. Còn hận thù thì không nên làm cho phát triển, mà chỉ nên làm cho nhỏ, cho thấp xuống, cho tiêu tăm vào hư không.

Kinh nghiệm thực tế cho thấy rõ ràng: hận thù không ích lợi gì cả, không xây dựng được gì cả. Hận thù luôn là ngọn lửa phá hoại, làm ly cách con người. Chỉ có tình thương mới hàn gắn, nối kết con người lại với nhau trong trùng trùng tương quan tương duyên. Văn minh của thế giới hiện đại là hòa bình, không phải là chiến tranh, xâu xé, phân biệt.

Không có hận thù cao thượng. Không có tự ngã cao thượng.

Hận thù không làm tăng nhân cách, không nâng phẩm chất con người lên hàng thượng đẳng, tối tôn. Trái lại, hận thù chỉ khiến cho con người trở nên nhỏ mọn, bé tí, tầm thường hơn giữa những con người đang vươn lên trời cao bằng lòng thương và sự khoan hòa, bao dung.

Ngồi im. Lắng nghe đất trời chuyển mình từ tiếng ru nhẹ của từ tâm.



CHÚ THÍCH (1) Blaise Pascal (1623-1662), “the Self is hateful.”
(2) & (3) Theo Jiddu Krishnamurti (1895-1986).

    « Xem chương trước «      « Sách này có 1541 chương »       » Xem chương tiếp theo »

_______________

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH

Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...

... ...