Hồ Ðắc Duy

 

QUYỂN 7

TRẦN NHÂN TÔNG (1278 - 1293)

 

Trần Nhân Tông con bà Thiên Cảm

Là cháu ngoại Từ Thiện Đại Vương

Xiển dương sự nghiệp trùng hưng

Nhân từ hòa nhã, hết lòng vì dân

 

Người cũng đã hai lần chiến đấu

Và hai lần chiến thắng quân Nguyên

Xứng danh là đấng vua hiền

Có công đánh dẹp giữ yên cõi bờ

 

Để đo đạc vua ban thước gỗ (1280)

Khắp mọi miền một cỡ mà thôi

Pháp đình xử án đúng, sai

Đặt ra "kiểm pháp" biết ngay rõ ràng(1280)

 

CUỘC CHIẾN ĐẤU CHỐNG NGUYÊN MÔNG

LẦN THỨ HAI NĂM 1285

 

Năm Nhâm Ngọ, Bình Than đại hội (1280)

Vua bàn kế phòng thủ, phản công 

Khánh Dư, phó tướng được phong (1282)

Quốc Toản còn nhỏ nên không được bàn

 

Lòng hổ thẹn, sôi gan tuổi trẻ

Tay anh hùng bóp vỡ quả cam

Trở về chiêu mộ ngàn quân

"Phá cường địch, báo hoàng ân" quyết thề

 

Thuyền tiểu tướng xông lên mũi sóng

Bóng cờ vàng lồng lộng gió bay

Quân Nguyên trông thấy chạy dài

Nam quân thắng lợi kể ngay phút đầu

 

Lễ tấn phong Đại vương Quốc Tuấn (1283)

Làm tiết chế thống lĩnh toàn quân

Duyệt binh ở tại bến Đông

Truyền nơi xung yếu phải cần chỉnh trang

 

Điện Diên Hồng bốn phương về họp(1284)

Để toàn dân cùng góp một lời

Ý dân biểu hiện ý trời

Là Hòa hay Chiến muôn người cùng hô

 

Một tiếng hô ta thề quyết chiến :

Với kẻ thù quyết đánh một phen

Toàn dân cùng một lời nguyền

Thề rằng phải đuổi quân Nguyên ra ngoài

 

Trần Di Ái được sai đi sứ(1281)

Đến nước người thì lại phản vua

Đem theo quân giặc trở về

Sài Thung Nguyên sứ coi bề hung hăng

 

Lại nghe rằng Toa Đô sửa soạn

Năm mươi vạn tiến thẳng phương Nam (1282)

Giả vờ hỏi tội Nam Man

Thực ra là để mượn đường xâm lăng

 

Trần Hưng Đạo điều quân các lộ (1284)

Ở Hải Đông , cửa ngõ Vân Trà

Theo thuyền vượt biển ngang qua

Vào nơi Ba Điễm Sơn Trà cực Nam

 

Tướng Mông Cổ vào năm Nhâm Ngọ (1282)

Là Toa Đô đổ bộ Chiêm Thành

Chiến thuyền cùng với thủy binh

Tấn công thành gỗ vây quanh Đồ Bàn(1283)

 

Pháo ba cần cản đường quân giặc

Dựa thế rừng vây chặt Nguyên Mông

Giằng dai đã mấy tháng ròng

Giặc Nguyên đang ở thế cùng cạn lương

 

Vờ giả hàng, chúa Chiêm sai sứ

Bảo rằng thưa : Quốc chủ đến sau

Nay sai Bảo Thoát sang chầu

Chế Mân thế tử sẽ hầu vào sau

 

Một mặt khác, vua cầu cứu viện (1282)

Cử sứ sang Đại Việt, Bồ Đà

Lân bang Chân Lạp cũng qua

Liên minh hợp lại để mà chống Nguyên

 

Cứu nước Chiêm trong cơn nguy biến

Vua nhà Trần gởi viện binh sang (1284)

Hai mươi vạn lẻ mấy ngàn

Năm trăm thuyền chiến lên đàng cứu nguy

 

Giặc Nguyên Mông đang lo nơm nớp

Đợi viện binh trong lúc thế cùng

Quân Chiêm, Đại Việt phản công

Toa Đô bí thể buộc lòng lui quân (1284)

 

Hốt Tất Liệt điều quân để đánh

Bảo Toa Đô phải lánh dưỡng binh

Vào đất Ô Lý, Chiêm Thành (1284)

Tạm thời ẩn nấp sẽ truyền lệnh sau

 

Xuống chiếu giao lấy người phụ tá

Cho con mình thế tử Thoát Hoan

Lên đường tiến chiếm phương Nam 

Lập ra kế hoạch ăn loang vết chàm

 

Quân xâm lược chia làm ba cánh (1285)

Mũi tiến công là cánh Tư Minh

Vân Nam là cánh viện binh

Toa Đô từ hướng Chiêm Thành đánh lên

 

Theo kế hoạch truyền liền mật lệnh

Cùng một lúc ba mũi tiến công

Vạn Kiếp nhanh chóng chiếm xong (1285)

Vượt sông qua đánh Thăng Long tức thời

 

Giặc chiếm ngay kinh thành bỏ trống

Đốc đại quân tổng tấn công ta

Đà Mạc giặc đã tràn qua

Bắt Trần Bình Trọng đưa ra dụ hàng

 

"Nếu thuận theo : làm vương đất Bắc

Bằng không thì, sẽ giết làm gương"

"Ta thà là quỷ nước Nam

Còn hơn phản quốc làm vương xứ người"

 

Giặc tức quá giết người khí tiết

Sai quân về đem tiếp viện thêm

Toa Đô từ dưới đánh lên

Kẹp quân ta giữa ba bên bốn bề

 

Vua sai Dương ra đi xin hoãn (1285)

Xin cầu hòa, cốt được bãi binh

Để làm dịu bớt tình hình

An Tư công chúa hiến mình dâng cho(1285)

 

Trước thế nước nguy cơ bại trận

Trần Nhân Tông hỏi vặn Đại Vương :

"Thế nào !" - Hưng Đạo tâu rằng :

"Chặt đầu thần trước, sẽ hàng giặc sau"

 

Chương Hiến Hầu ra hàng quân giặc

Chiêu Quốc Vương bắt chước theo sau

Ích Tắc, Lê Diểu cùng nhau

Đem theo gia thuộc ra đầu Toa Đô

 

Trần Nhật Duật, thái sư Quang Khải

Cùng lên đường quay ngược về kinh

Tây kết, Quốc Tuấn dàn binh

Cắt đức liên lạc vây quanh kẻ thù

 

Cửa Hàm Tử thừa cơ tập kích

Cùng Triệu Tung đánh địch chạy dài

Trần Thông, Quốc Toản dương oai

Chương Dương thừa thắng đuổi ngay khỏi thành

 

Quân Thoát Hoan bỏ thành trốn chạy

Để lại gần hết thảy binh lương

Bị quân Hưng Đạo chắn ngang

Gặp ngay Quốc Toản cắt đường rút lui

 

Đến Vạn Kiếp tìm nơi xoay trở 

Bắc cầu phao tạm đỡ qua sông

Cầu phao lại gãy nửa chừng

Giặc Nguyên chết đuối vô cùng thảm thương

 

Ta phục kích dọc đường giặc chạy

Quân chúng còn chỉ mấy ngàn binh

Rút về theo hướng Tư Minh

Thoát Hoan chạy đến Vĩnh Bình gặp ngay

 

Hưng Vũ Vương con trai Hưng Đạo

Chận trên đường cầm giáo chắn ngang

Ống đồng giặc giấu Thoát Hoan

Tìm phương tẩu thoát chạy sang bên Tàu

 

Ùn ùn sau quân Nguyên tán loạn

Tướng Lý Hằng trúng phải mũi tên

Tên đâm mà chẳng chết liền

Cõng về đến ải, Lý bèn tắt hơi

 

Một cánh khác rút lui theo hướng

Về Phù Ninh tạm đóng giữa đường

Bị quân Hà Đặc đánh luôn

Tàn quân Mông Cổ tìm đường thoát thân

 

Ở Tây Kết quân Trần vây hãm

Tổng quản Nguyên thế cạn đầu hàng

Toa Đô chi xiết bàng hoàng

Cánh quân thủy bộ lại càng rối ren

 

Ô Mã Nhi leo thuyền chạy lẹ

Còn Toa Đô lại bị chém đầu

Tiểu Lý cố gắng theo sau

Biết rằng khó thoát, kéo nhau ra hàng

 

Cuộc xâm lăng thế là thất bại

Hai vua Trần trở lại Thăng Long

Quan dân, binh lính một lòng

Cùng chung ý chí chung lưng diệt thù

 

Khúc khải hoàn thiên thu còn đó

Thái bình tu nỗ lực nước non

Chương Dương cướp giáo hãy còn

Nghe trong Vạn Cổ dậy hồn núi sông

 

Tự đáy lòng tướng Trần Quang Khải

Làm bài thơ để lại như sau :

Đoạt sáo Chương Dương độ

Cầm hồ Hàm Tử quan

 

Thái bình tu trí lực

Vạn cổ thử giang san

Bốn câu mà đến ngàn năm

Vẫn còn phản phất chiến công vang lừng

CUỘC CHIẾN ĐẤU CHỐNG NGUYÊN MÔNG

LẦN THỨ BA NĂM 1287

 

Dù thất bại giặc Mông chưa bỏ (1286)

Mộng xâm lăng, còn cố phục thù

Sứ sang bàn bạc : trả tù

Nhân cơ hội đó thăm dò nước ta

 

Vua xuống chiếu kiểm tra hộ khẩu

Để điều nghiên hiểu thấu dân tình

Hưng Đạo : vua giao việc binh

Đại Vương Đức Việp cho quyền Quốc sư (1287)

 

Hốt Tất Liệt phong cho thế tử (1286)

Nắm trọn quyền quân thứ binh lương

Quân chia ba đạo lên đường

Khâm Châu tập kết sẵn sàng vượt sông

 

Ngày Bính Ngọ, Thoát Hoan vừa đến (1287)

Ở Lộc Bình thẳng tiến Đông, Tây

Ào ào chỉ có bốn ngày

Khắp vùng Vạn Kiếp đã đầy quân Nguyên (1288)

 

Cánh Vân Nam dưới quyền Tây Hạ

Sáu nghìn quân cũng đã sẵn sàng

Vượt qua Bạch Hạc, Phú Lương

Hội quân Vạn Kiếp mở đường thọc sâu

 

Ô Mã Nhi, Khâm Châu vượt biển

Với năm trăm thuyền chiến dàn quân

An Ban đánh bạt quân Trần

Hai quân thủy, bộ giặc gần gặp nhau

 

Đến điểm hẹn mặt sau Vạn Kiếp (1288)

Giặc Nguyên Mông xảo quyệt ranh ma

Xây thành đắp lũy để mà

Biến thành cứ địa vào ra dễ dàng

 

Sai Lưu Uyên đem quân đánh tới

Lấn chiếm vùng quanh núi Chí Linh

Dựng lều che trại, đắp thành

Làm kho dự bị để dành chứa lương

 

Lương cướp được trên đường sục sạo

Bốn mươi ngàn thạch gạo của dân

Tạm thời cứu vãn nuôi quân

Chờ Trương Văn Hổ đã gần tháng qua(1288)

 

Ở Thăng Long quân ta thất thế (1288)

Bỏ kinh thành rút đến Hám Nam

Bày binh bố trận cọc ngầm

Đợi khi quân giặc ăn dần hết lương

 

Nơi Vạn Kiếp đặc đương nao núng

Còn vua Trần : Trúc Động điểm quân

Khi ẩn, khi hiện như thần

Khiến cho tướng giặc bội phần lo âu

 

Chiến tranh để tiêu hao kẻ địch

Giặc yếu dần co xích gần nhau

Gióng cờ phía trước đánh sau

Đánh cho đất thảm, trời sầu mới thôi

 

Ban đêm giặc chẳng rời khỏi trại

Đợi sáng trời mới lại ra quân

Thiếu ăn, quân số hao dần

Đúng ngày Nhâm Ngọ rút quân chạy về

 

Khí thế giặc bốn bề tan rã

Lo phận mình tướng tá đòi lui

Thoát Hoan chán nản ngậm ngùi

Tiến lên chẳng nổi thối lùi không xong

 

Ba năm trước ống đồng tháo chạy (1285)

Nỗi hận này còn cháy trong tim

An Tư công chúa trước rèm (1284)

Lần này e chết nơi miền đất xa (1288)

 

Giặc muốn rút đường qua trắc trở

Đám tàn binh lại ở thế cùng

Trần kênh vách núi lưng chừng

Dưới sâu vực thảm, cây rừng chắn ngang

 

Bạch Đằng Giang còn vang thuở trước (1288)

Hàng cọc ngầm đáy nước trồi lên

Đâm xuyên ván thủng chiến thuyền

Thuyền úp, giặc chết ngửa nghiêng sóng dồi

 

Trương Ngọc chết Mã Nhi bị bắt (1288)

Tích Lê Cơ xin được đầu hàng

Quân nhu bỏ lại đầy đường

Quân ta thu được mấy ngàn thuyền lương

 

Giặc Mông Cổ cùng đường đại bại

Bạch Đằng Giang làm bãi chôn quân

Vua Nguyên căm giận bội phần

Ba lần xâm lược, ba lần trắng tay

 

Cối Kê chuyện cũ người nên nhớ

Hoan Diễn còn kia chục vạn quân

Là lời nhắn của vua Trần

Dành cho lủ giặc hung tàn Nguyên Mông

 

Hốt Tất Liệt vô cùng giận dữ

Đày con mình thế tử Thoát Hoan (1289)

Dương Châu đất trích dặm ngàn

Chung thân chốn ấy khó toan trở về

 

Cuối tháng ba quay về chốn cũ (1288)

Cả kinh thành bị phá tan hoang

Đền đài kể cả Chiêu Lăng

Âm hồn phản phất hương tàn nam giao

 

Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã

Sơn hà thiên cổ diện kim âu

Non sông ngàn thuở về sau

Chiến công Mậu Tý (1288) đi vào sử xanh 

 

Vua xuống chiếu giảm thêm thuế má

Lệnh truyền ra đại xá cho dân

Cử ngay phái bộ sứ thần (1288)

Sang Nguyên xin được giải phân mọi điều

 

Ô Mã Nhi vâng theo giao ước(1289)

Trao trả về lại nước Trung Hoa

Đời vay có lại có qua

Dùi thuyền , chết đuối cũng là oan khiên

 

Vua Thánh Tông trong niềm cảm hứng

Viết bài thơ đến tận hôm nay

Đọc lên như ngỡ bên tai ….

Chiến công hiễn hách của người năm xưa

 

Cảnh thanh u , vật diệc thanh u

Thập nhất tiên châu , thử nhất châu

Bách bộ sơn ca, cầm bách thiệt

Thien hàng nô bộc quất thiên đầu

 

Nguyệt vô sự chiếu nhân vô sự

Thủy hữu thu hàmthiên hữu thu

Tứ hãi dĩ thanh trần dĩ tĩnh

Kim niên du thắng tích niên du

 

Theo chiếu vua định công dẹp giặc (1289)

Kết án loài phản trắc, nước đôi

Ghi ơn công trạng từng người

Trung Hưng Thực Lục vua sai vẽ hình (1289)

 

Trong chiến tranh người Nam kẻ Bắc

Cũng có người theo giặc xin hàng

Đến khi đất nước bình an

Nhân bắt hòm biểu xin hàng trước kia

 

Thượng hoàng sai đốt đi tất cả (1289)

Để yên lòng những kẻ phản vua

Định công luận tội lựa cho

Mỗi người mỗi cảnh mà chưa được dùng

 

Năm Canh Dần, đầu xuân xuống chiếu(1290)

Đánh Ai Lao áp đảo Nam Di 

Cất quân chinh phạt thị uy

Lân bang kiếp vía man di xin chừa

 

Gặp nạn đói mở kho chẩn cấp(1290)

Thuế dân đinh bỏ bớt đi nhiều

Thăm dân để biết dân kêu

Lấy quan văn học để điều tới nơi

Thuật dùng người khó ai bằng được

Lấy công bằng làm thước mà đo

Lấy nhân lấy nghĩa mà cho

Sửa sai phép nước trước giờ còn đang ... (1292)

 

Xuống chiều rằng hễ làm văn tự (1292)

Thì chép thành hai thứ bản sao

Của người một bản ta trao

Người kia giữ một ịn vào làm tin

 

Việc xữ phạt nghiêm minh đúng luật

Dân được quyền thắc mắc điều chi

Trống đình , quan phải lắng nghe

Tiếng dân khiếu nại phải ghi rỏ ràng

 

Trong cuộc chiến vì dân giữ nước

Có nhiều người dáng được lưu danh

Như là con của Yên sinh

Đại Vương Quốc Tuấn điều binh diệt thù

 

Vua phong cho Quốc công tiết chế(1283)

Thống lĩnh quân tìm kế bày mưu

Chọn binh , quân hiệu hổ phù

Chỉ huy , tác chiến dể hồ mấy ai

 

Cho ra đời Binh Gia Yếu Lược

Sách đầu giường cho các tướng quân

Hịch tướng sĩ một ánh văn

Là lời tuyên chiến viết bằng máu xương :

1-Ta thường nghe : Kỷ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao đế, Do Vu chìa lưng chịu giáo che chở cho Chiêu Vương, Dự Nhượng nuốt than báo thù cho chủ. Thân Khoái chặt tay cứu nạn cho nước. Kỉnh Đức, một chàng tuổi trẻ thân phò Thái Tông thoát khỏi vòng vây, Thế Sung, Cảo Khanh một bề tôi xa, miệng mắng Lộc Sơn, không theo mưu kế nghịch tặc. Từ xưa, các bậc trung thần nghĩa khí, bỏ mình vì nước, đời nào không có ? giả sử các bậc đó cứ khư khư theo thói nữ nhi thường tình thì cũng chết già ở xó cửa, sao có thể lưu danh sử sách, cùng trời đất muôn đời bất hủ được !

Các người con nhà võ tướng, không hiểu văn nghĩa nghe những chuyện ấy nửa tin nửa ngờ. Thôi những chuyện xưa ta không nói đến nữa. Nay ta chỉ kể chuyện Tống, Nguyên mới đây.

Vương Công Kiên là người thế nào ? Tì tướng của ông là Nguyễn văn Lập lại là người thế nào ? Mà giữ thành Điếu Ngư nhỏ như cái đấu, đuờng đường chống với quân Mông khá đông đến hàng trăm vạn, khiến cho nhân dân đời nay còn đợi ơn sâu ! Cốt Đài Ngột Lang là người thế nào ? Tì tướng của ông là Xích Tu lại là người thế nào ? Mà xông vào chỗ lam chướng xa xôi nghìn trùng, đánh bại được quân Nam Chiếu trong vài tuần khiến cho quân trưởng đời Nguyên, đến nay còn lưu tiếng tốt !

2- Huống chi ta cùng các người sinh phải thời loạn lạc lớn gặp buổi gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường. Uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa để thỏa lòng thamkhông cùng, giả hiệu Vân Nam vương mà thu bạc vàng để vét của kho có hạn.Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi để tai vạ về sau ?

Ta thường tới bửa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.

3- Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo, không có ăn thì ta cho cơm, quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng, đi thủy thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa, lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết, lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui cười. Cách đối đãi so với Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang ngày trước cũng chẳng kém gì.

Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức, nghe nhạc thái thường để đãi yến ngụy sứ mà không biết căm. Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển, hoặc vui thú vườn ruộng hoặc quyến luyến vợ con, hoặc lo việc làm giàu mà quên việc nước, hoặc ham săn bắn mà quên việc binh, hoặc thích rượu ngon, hoặc mê tiếng hát. Nếu có giặc Mông Thát tràn sang, thì cựa gà trống không thể đâm thủng áo giáp của giặc, mẹo cờ bạc không thể dùng làm mưu lược nhà binh, dẫu rằng ruộng lắm vườn nhiều, tấm thân quí ngàn vàng khôn chuộc. Vả lại, vợ bíu con ríu, việc quân cơ trăm sự ích chi, tiền của tuy nhiều khôn mua được đầu giặc, chó săn tuy khoẻ khôn đuổi được quân thù, chén rượu ngon không thể làm cho giặc say chết, tiếng hát hay không thể làm cho giặc điếc tai. Lúc bấy giờ, tacùng các ngươi sẽ bị bắt, đau xót biết chừng nào ! Chẳng những thái ấp của ta không còn mà bổng lộc các người cũng mất, chẳng những gia quyến của ta bị tan mà vợ con các ngươi cũng khốn, chẳng những xã tắc tổ tông ta bị dày xéo, mà phần mộ cha mẹ các ngươi cũng bị quật lên, chẳng những thân ta kiếp này chịu nhục, rồi đến trăm năm sau tiếng dơ khôn rửa, tên xấu còn lưu, mà đến gia thanh các ngươi cũng không khõi mang tên là tướng bại trận. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không ?

4- Nay ta bảo thật các ngươi : Nên nhớ câu "đặt mồi lửa vào dưới đống củi" là nguy cơ, nên lấy điều "kiềng canh nóng mà thổi rau nguội" làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập được cung tên khiến cho người ngươì giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết, làm rửa thịt Vân Nam vương ở Cảo Nhai. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền mà bổng lộc của các ngươi cũng đời đời hưởng thụ, chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão, chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm, chẳng những thân ta kiếp này đắc chí mà đến các người trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền, chẳng những danh hiệu của ta không bị mai một mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu truyền. Lúc bấy giờ dẫu các ngươi không muốn vui vẻ, phỏng có được không ?

5- Nay ta chọn binh pháp các nhà hợp làm một quyển gọi là "Binh thư yếu lược". Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta thì mới phải đạo thần chủ, nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù.

Vì sao vậy ? Giặc với ta là kẻ thù không đội trời chung, các ngươi cứ điềm nhiên không biết rửa nhục, không lo trừ hung, không dạy quân sĩ, chẳng khác nào quay mũi giáo mà chịu đầu hàng, giơ tay không mà chịu thua giặc. Nếu vậy, rồi sau đây sau khi giặc đã dẹp yên muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa ? Ta viết ra bài hịch này để các người biết bụng ta.

Bài hịch đó cũng là tuyên bố

Cho mọi người thấy rõ toàn dân

Chung lưng đoàn kết quây quần

Quyết tâm sắc đá đánh tan giặc ngoài

 

Có nhiều người trở thành danh tướng

Như Yết Kiêu , Dã Tượng , Khắc Chung

Đỗ Hành , Man trưởng một lòng 

Tất Năng , Quang Khải cùng chung chiến hào

 

Trần Quang Khải cầm đầu chính phủ (1271)

Theo Thánh Tông đánh lũ Nguyên Mông

Một người học thức uyên thâm

Biết nhiều tiếng nói sắc dân ít người

 

Để lại đời tập thơ Lạc Đạo

Lời khẩu khí in dấu chiến công

Vì dân phục vụ hết lòng

Trông coi việc nước chẳn mòng việc riêng

 

Trần Khánh Dư nắm quyền thủy lộ

Dù không ưa vua cứ tin dùng

Phục kích đánh trận Vân Đồn

Bắt nguyên tướng giặc , thuyền lương khí tài 

 

Bài đề tựa do tay Dư viết

Cho Vạn Kiếp tông bí truyền thư

Đó là binh pháp trận đồ

Của Trần Hưng Đạo soạn cho các nhà

 

Dư cũng nhà đầu cơ có hạng

Tính tình thì sống sượng tham lam

Đã cùng công chúa thông dâm

Đầu cơ tích trử món hàng Ma Lôi

 

Biết bao người anh hùng tử sĩ

Góp máu đào sá kể lưu danh

Sẳng sàng xông trận hy sinh

Bọc thây da ngựa hiến mình vì dân.