Hồ Ðắc Duy

QUYỂN I

CHƯƠNG MỞ ĐẦU

 

Dân tộc ta từ ngày dựng nước

Giòng sử thiêng đã được viết ra

Hằng nghìn năm trước trôi qua

Đất đây đã có quốc gia Việt Thường

 

THỜI ĐẠI HỒNG BÀNG 

(2879 - 257 TCN)

 

Vua Thần Nông vốn giòng Lạc Việt

Cháu : Đế Minh . Nối nghiệp vua ban (2879 TCN)

Rừng xanh, Ngũ Lĩnh chiêm quan

Phương Nam chọn đất , cưới nàng Vụ Tiên

 

KINH DƯƠNG VƯƠNG - XÍCH QUỶ

 

Với mỹ nhân xe duyên kết tóc

Sinh ra đời Lộc Tục hoàng nam

Cắm lều, dựng trại, chiêu dân

Đặt tên Xích Quỷ giang sơn một vùng

 

Kinh Dương Vương xưng hùng một cõi

Đất nước dài một giải mênh mông

Kết hôn con gái Thần Long

Sinh ra Sùng Lãm nối dòng Vương gia

 

LẠC LONG QUÂN

 

Lạc Long Quân có bà vợ trẻ

Nàng Âu Cơ diễm lệ thướt tha

Bà sinh một bọc trứng ngà

Một trăm trứng nở thành ra trăm người

 

Đi theo cha, năm mươi về tới

Bỏ núi rừng ra mãi Biển Đông

Mẹ cha dòng dõi : Tiên , Rồng

Như rừng với biển khó lòng cùng nhau

 

HÙNG VƯƠNG - VĂN LANG

 

Mãi về sau, Long Quân chọn được

Đất Phong Châu khí vượng kinh đô

Văn Lang lập quốc bấy giờ

Hùng Vương xưng đế, cõi bờ tuần tra

 

Nước Văn Lang, nhìn ra Đông Hải

Động Đình Hồ ở mãi Bắc phương

Bờ Tây : Ba Thục chắn đường

Phía Nam giáp nước Hồ Tôn của Chàm

 

Chia đất nước ra làm mấy bộ

Lấy Văn Lang làm chỗ trung quân

Việt Thường, Ninh Hải, Cửu Chân

Hoài Hoan, Giao Chỉ, Bình Văn, Dương Tuyền

 

Miền Vũ Dịch, Chu Diên, Cửu Đức

Miề⮠Tân Hưng, Phúc Lộc, Vũ Ninh

Ngoài xa Lục Hải mấy thành 

Bên trong Lạc Tướng vây quanh bên ngài

 

Người Bách Việt chen vai sát cánh

Sống quây quần bên nhánh sông Lô

Đất, rừng trù phú trời cho

Dân chuyên nông nghiệp, rành đồ gốm nung

 

Nền Văn Hóa Đông Sơn rực rỡ

Chế Trống Đồng dùng ở khắp nơi

Khai sinh tục vẽ trên người

Xâm mình để tránh các loài dưới sông

 

Vào cuối đời Vua Hùng thứ sáu

Phù Đổng hương có cậu con trai

Lên ba chẳng nói chẳng cười

Nghe tin giặc đến liền đòi sứ vô

 

Tâu Hoàng Thượng : Xin cho thảo tặc

Sẽ đánh nhừ tan tác giặc Ân

Xin đúc ngựa sắt roi thần

Để làm vũ khí đánh quân bạo tàn

 

Rồi vươn vai, xua tan lũ giặc

Xong quay về đến đất Sóc Sơn

Áo nhung bỏ lại bên đường

Dấu chân Phù Đổng Thiên Vương nay còn 

 

Đời Thành Vương, vua sai đem lễ (1062 TCN)

Biếu nhà Chu : Bạch trĩ vũ mao

Mở đầu hai nước bang giao

Chu công đáp lại , xe trao đưa về 

 

Nàng Mị Nương muôn bề sắc sảo

Trai Thục bang kỉnh báo cầu thân

Vua Hùng hỏi ý quần thần

Xét rằng bên Thục mười phân đáng ngờ

 

Việc hôn nhân chẳng qua là tính

Dùng mưu ngầm kiêm định Văn Lang

Vua Hùng đã biết ý gian

Lựa lời từ chối Thục Vương việc này

 

Lại treo bảng kén tài phò mã

Ai nhanh chân sẽ gả Mị Nương

Sơn Tinh sớm, được hưởng hương

Chậm chân chàng Thủy đau thương hận thầm

 

Thủy Tinh thề , mổi năm làm lụt

Ra oai thần mưa trút nước dâng

Thục Vương xấu hổ còn hơn

Dặn cho con cháu quyết tâm trả thù

 

THỜI ĐẠI NHÀ THỤC (257 - 208 TCN) 

AN DƯƠNG VƯƠNG ÂU LẠC

 

Năm Giáp Thìn (257TCN) bấy giờ Thục Phán

Xâm lấn dần địa phận Văn Lang

Tự xưng hiệu An Dương Vương

Kinh đô đóng ở Việt Thường Phong Khê

 

Bỏ quốc hiệu Văn Lang ngày trước (257TCN)

Đổi ra thành Âu Lạc từ đây

Tính theo năm tháng đến rày

Hăm bảy thế kỷ , kế thay vua Hùng

 

Đời cuối cùng của giòng Hồng Lạc

Tính ra là mười tám Hùng Vương

Trải bao điền hải tang thương

Đến nay Thục Phán chiếm luôn riêng mình

 

Chọn được chỗ lương điền đất tốt

Vua cho người động thổ khởi công

Cổ Loa thành gọi Tư Long

Xoay theo xoắn ốc từ trong ra ngoài

 

Thành Tư Long xây hoài chẳng được

Thần Kim Quy bày chước trừ ma

Dặn rằng dù có can qua

Linh Quang, Kim Trảo, móng ta cho người

 

Cổ Loa thành bời bời dũng khí

Tường thì cao, hào rộng lại sâu

Giang sơn Vua Thục từ sau

Linh Giang Nam Bắc đối đầu Trung Hoa

 

Tần Thủy Hoàng làm vua Trung Quốc

Cho Nhâm Ngao đất được một miền (214TCN)

Triệu Đà giữ trấn Long Xuyên

Phía Nam Thiên Đức thuộc quyền Thục Vương

 

Đất Nam phương lăm le muốn lấy

Đã mấy lần thất bại mưu sâu

Sai con Trọng Thủy sang hầu

Làm quan Túc Vệ, bắc cầu thông gia

 

Chàng Trọng Thủy nghe cha đánh cắp

Lấy nỏ thần bẻ gập làm đôi

Âm thầm để tạm một nơi

Đánh lừa vua Thục và người chung quanh

 

Cuộc chiến tranh về sau xảy đến

Cứ tưởng rằng nỏ vẫn chỗ xưa

Đến khi lâm trận nhà vua

Mới hay kẻ cắp đã đưa đi rồi

Giặc đuổi gấp, bén sau chân ngựa

 

Tới đường cùng núi Dạ chắn ngang

Thục Vương ngửa mặt mà than 

"Nỏ thần vô dụng, Rùa thần cứu ta"

Rùa hiện ra, nhìn vua rối gắt :

 

"Kẻ ngồi sau là giặc biết không ?"

Mị Châu tình đã nặng lòng

Rắc đường lông ngỗng để chồng tìm theo

Vua quay lại, chém vèo một nhát

 

Nàng đã ra cái xác không hồn

Từ đây triều Thục mất luôn

Năm mươi năm chẵn chỉ còn vết lông (257-208TCN)

Đất Phiên Ngung vốn giòng Chân Định

 

Vua Triệu Đà thôn tính Lĩnh Nam

Là người quỷ quyệt, mưu thâm

Đã từng hỏi thử : "Ta bằng Lưu Bang ?"

   THỜI ĐẠI NHÀ TRIỆU (207 - 111 TCN)

ÂU LẠC TRIỆU ĐÀ (VŨ ĐẾ) 207 - 137 TCN

 ở ngôi 71 năm

Nam Việt Vương Triệu Đà xưng đế (207TCN)

Năm Mậu Ngọ làm lễ lên ngôi

Giang sơn hùng cứ một thời

Cất quân chiếm lấy đất ngoài Trường Sa

 

Đánh Ngô Nhuế chạy xa khỏi đảo

Nơi biên thùy tiến thảo viễn chinh

Quyền uy riêng một triều đình

Dùng cờ Tả đạo xưng quyền đế quân

 

Triệu Vũ Đế thâu dần đất nước

Ở phía Nam tới được Việt Thường

Bắc Phương thì đến biên cương

Cùng người Trung Quốc vạch đường phân ranh

 

Hán Văn Đế trị bình cường thịnh (179 TCN)

Sai người vào Chân Định tìm ra

Mộ phần, gia tộc Triệu Đà

Sửa sang miếu mạo mấy tòa cung lăng

 

Kể từ đó, hai phương giao hảo

Hán và Đế xếp giáo lui binh

Bàng dân thiên hạ yên tình

Nước nhà thịnh trị thanh bình cả hai

 

VĂN VƯƠNG (137 - 125 TCN) 

ở ngôi 12 năm

 

Cháu là Hồ, con trai Trọng Thủy

Nối ngôi vua, Vũ Đế trao cho

Văn Vương học đạo Thuấn Nghiêu

Lấy nhân lễ nghĩa làm điều trị dân

 

Mân Việt Vương cho quân xâm lấn

Nam Việt xưa thuộc Hán từ lâu

Kiến Nguyên sai tướng vào chầu

Giúp giùm Nam Việt, kết nhau lúc này

 

Lời giao ước chung tay chống giặc

Giữa hai miền Nam Việt - Trung Hoa

Nếu khi gặp việc can qua

Thì cùng hợp sức để mà cứu nhau

 

Vì Văn Vương ơn sâu cầu cạnh

Cho nên Vua bàn tính thiệt hơn

Sai người sắm sưả đưa con

Đem qua nhà Hán để làm con tin 

 

Triệu Văn Vương ngồi trên gần được

Mười hai năm nối nghiệp Triệu Đà (137 - 125 TCN)

Anh Tề lúc trước cho qua

Nay quay trở lại thay cha trị vì

 

MINH VƯƠNG ( 125 - 113 TCN) 

ở ngôi 12 năm

 

Mới vừa về, lên ngôi Thiên tử (124 TCN)

Triệu Minh Vương đã phụ lòng tin

Bỏ trưởng, lập thứ lòng riêng

Phong Cù Hoàng hậu gây thêm bất hòa

 

Mất kỷ cương quốc gia phân hóa

Phép nước suy mối họa gần bên

Vợ thì dâm loạn chuyên quyền (112 TCN)

Con còn bé bỏng đưa lên trị vì

 

Hán Nguyên Đỉnh tính bề xâm lược

Sai Ngụy Thần dùng chước gián ly

Khi dụ dỗ, lúc răn đe

Khuyên vua phiên thuộc theo về Bắc Phương

 

AI VƯƠNG (113 - 112 TCN) 

ở ngôi 1 năm

 

Triệu Ai Vương sức hèn tuổi trẻ

Thái hậu là một kẻ trăng hoa

Giữa triều Tể Tướng Lữ Gia

Vì dân can gián nhưng bà chẳng nghe

 

THUẬT DƯƠNG VƯƠNG (112 - 111 TCN) 

ở ngôi 1 năm

 

Lữ Gia vì nước nhà họ Triệu

Vung thước gươm kết liễu Ai Vương

Lập con trưởng của Minh Vương

Tên là Kiến Đức, Thuật Dương Vương hầu

 

Không bao lâu, biết vua bị giết

Nguyên Đỉnh bèn thừa dịp ra tay

Phiên Ngung sắp đặt mấy ngày

Mùa Đông Canh Ngọ bao vây thành trì (111 TCN)

 

THỜI ĐẠI BẮC THUỘC NHÀ TÂY HÁN 

(110 - 39 SCN)

 

Nước suy vi, dân tình ta thán

Tổ quốc chừ quân Hán cướp đi

Đất phân chín quận , giặc chia

Đặt quan cai quản, sau khi giết người

 

Đất Lĩnh Nam từ thời lập quốc

Đến bây giờ lại mất vào tay

Nước ta Bắc thuộc từ rày (110 TCN)

Giặc gây thảm cảnh đọa đày nhân dân

 

Đặt đất Nam làm đô hộ phủ

Thạch Đái là thứ sử Giao Châu

Tích Quang văn hóa thâm sâu 

Tiếp theo Tô Định tham giàu bạo quan (110 TCN - 39)

 

Ở Giao Chỉ người dân còn nhớ

Công của người Thái Thú Nhâm Diên

Dạy ta cày cấy canh điền

Tỏ lòng tưởng niệm lập đền khói nhang

 

Thời Tây Hán lầm than khốn đốn

Suốt thời gian trăm bốn chín năm (149)

Bao nhiêu uất hận hờn căm

Thêm tên Tô Định tham tàn hại dân

 

THỜI ĐẠI TRƯNG NỮ VƯƠNG - 

TRƯNG VƯƠNG 40 - 43 ở ngôi 3 năm

 

Hai Bà Trưng con quan Lạc tướng

Quê Phong Châu thuộc huyện Mê Linh

Trưng Trắc đến tuổi trưởng thành

Cùng chàng Thi Sách, kết tình phu thê

 

Thù Tô Định lắm bề hà khắc

Lại giết chàng Thi Sách tướng quân

Tham tàn một lũ bất nhân

Đọa đày thiên hạ muôn phần đớn đau

 

Thù Tô Định không sao kể xiết

Cùng với em thề quyết một lòng

Nam nhi đánh với quần hồng

Để coi nhi nữ vẫy vùng thử xem

 

Bà Trưng Trắc cùng em Trưng Nhị

Phất cờ đào quyết chí trừ gian

Thù chồng không trả nào cam

Nước còn nô lệ chẳng kham lao tù

 

Vua nhà Hán, khởi từ năm Sửu (41)

Cho Phục Ba sang cứu Phong Châu

Lưu Long, Phù Lạc phong hầu

Đặt làm phó tướng dẫn đầu tiến binh

 

Ở Mê Linh, cùng dân cả nước

Để sẵn sàng chặn bước xâm lăng

Cửu Châu , Hợp Phố , Nhật Nam

Thanh Trì , Nam Hải , Lĩnh Nam theo về

 

Lệnh phát đi, đánh nhanh rút gọn

Dụ giặc vào chia mỏng địch quân

Kẻ thù như nước đang dâng

Ào ào tiến đến đã gần Tây Nhai

 

Trước thế giặc như loài lang sói

Sợ quân mình khó nổi đánh nhau

Vua bà ra lệnh lùi sâu

Vào vùng cứ địa, đào hào cắm chông

 

Trận khởi đầu giết xong Hàn Vũ

Giết tên này ở chỗ Tây Nhai

Trăm quân giặc chết trận này

Khiến cho Mã Viện phải thay ý đồ

 

Vượt sông Hồng thừa cơ đánh úp

Lịnh Hai Bà : Tạm chớ giao tranh

Bảo toàn lực lượng để dành

Cấm Khê đợi lịnh, đánh nhanh bất kỳ

 

Giặc biết ý cho đi từng đội

Lấn chiếm dần không vội ra quân

Binh ta đánh chậm, cầm chân

Điều quân đại chiến ở gần Hát Giang

 

Dưới lọng vàng, trên đầu voi chiến

Bóng hai bà ẩn hiện trong sương

Cờ đào phấp phới hiên ngang

Quần thoa nhi nữ mỡ đường tiến quân

 

Sau một trận giao tranh ác liệt

Sa cơ đành tuẫn tiết hy sinh

Hát Giang nước biếc gieo mình

Ơn đền nợ nước, tình riêng với chồng

 

Hai Bà Trưng một lòng với nước

Vì cơ đồ vị quốc vong thân 

Trăm năm nước chảy đá mòn

Vẫn còn in lại dấu chân vua Bà

 

Năm Quý Mão hai bà tuẫn tiết

Trước mười năm ở tít Trung Đông (43)

Chiên con là chúa Hài Đồng

Chết trên thánh giá vì lòng độ nhân

 

Rút về Nam, Đô Dương vào núi

Cố tìm đường đánh đuổi Hán quân

Nghĩa binh Chu Bá theo chân

Mấy năm kháng chiến yếu dần tiêu hao

 

"Cột Đồng gãy thì Giao Châu diệt"

Là lời thề tướng giặc ghi đây

Phục Ba đúc, dựng cột này

Cổ Lâm dấu tích đến nay khó tìm

 

THỜI ĐẠI BẮC THUỘC NHÀ ĐÔNG HÁN 

(43 -226)

 

Quân Đông Hán gọng kềm siết chặt

Trị dân Nam mặc sức giam cầm

Tha hồ vơ vét, tham lam

Cướp theo của cải bạc vàng mang đi

 

Những Thái Thú người Di, người Hán

Rất nhiều tên tán tận lương tâm

Làm quan đâu được vài năm

Vén thu lông trĩ, kỳ nam đem về

 

Năm Canh Tuất (190) Man Di Nam Chiếu

Quy tụ người ở đạo Nhật Nam

Cũng như dân ở Tượng Lâm

Lập nên nước mới là Chàm hiện nay

 

Nước Lâm Ấp tôn ngay thủ lĩnh

Là Khu Liên thống lĩnh toàn dân

Về sau đổi lại Hoàng Vương

Đất đai khai phá mở mang xuống dần

 

Hán Trung Bình vào năm Giáp Tý (184)

Giao Lý Tiến quản lý Giao Châu

Rồi sai Sĩ Nhiếp về sau

Phong chức Thái Thú cầm đầu từ đây

 

THỜI ĐẠI BẮC THUỘC NHÀ ĐÔNG NGÔ 226 - 280

 

Sĩ Nhiếp người Vấn Dương, nước Lỗ

Cuối năm Dần đầu với Ngô Vương

Tôn Quyền cho gửi thư sang

Giữ nguyên chức tước, phong hàm Tướng Quân

 

Quân xâm lược dần dần áp đặt

Lấy luật Tàu ép bắt dân ta

Đổi thay phong tục đã qua

Lâu ngày đồng hóa, dần dà diệt luôn

 

Năm Bính Dần nữ vương Triệu Ẩu (246)

Dấy dân quân chiến đấu diệt Ngô

Núi Nưa tụ nghĩa dựng cờ

Giết viên thứ sử nhà Ngô đương thời

 

THỜI ĐẠI TRIỆU THỊ TRINH 

248 - 248 ở ngôi 1 năm

 

Triệu Thị Trinh là người nhan sắc

Cùng anh là Quốc Đạt cầm quân

Lệnh Bà sức khỏe đang xuân

Cỡi đầu voi dữ diệt quân bạo tàn

 

Trong Núi Nưa, nuôi quân dạy tướng

Cờ mao dùng khiển tướng điều binh

Khiến cho giặc phải rùng mình

Tôn Quyền biệt phái sai Hành Dương sang

 

Triệu Trinh nương linh hồn chiến đấu

Trước ba quân tả hữu giáp vàng

Dân tôn "Lệ Hải Bà Vương"

Tên Bà nghe đến kinh hoàng giặc Ngô

 

Chúa Đông Ngô mưu mô quỷ quyệt

Nhưng lệnh bà quyết diệt ngoại bang

Đánh cho Lục Dận kinh hoàng

Đánh cho quân giặc hết đường rút lui

 

Đất Mỹ Hóa là nơi tử chiến

Giặc xếp hàng Phú Điếu chôn thây

Ngô vương chiến thuật đổi ngay

Dằng dai phản kích đêm ngày cầm chân

 

Lũ Giặc Ngô lâu dần trụ vững

Chiếm từ từ dân chúng chung quanh

Bà Triệu rút bỏ khỏi thành

Nghĩa quân kiệt sức nên đành bại vong (248)

 

Dòng sông Lương binh không thấy bóng

Dáng Nhụy Kiều nữ tướng năm nao

Phất phơ một ngọn cờ đào

Sơn hà phút chốc lọt vào ngoại bang