Bài viết sau đây được đăng tải lần đầu tiên trên Bản tin Vipassana (Vipassana Newsletter) số tháng 9 năm 1990.
The following article first appeared in the September 1990 Vipassana Newsletter.
Khoảng 10 năm trước, vợ tôi, Parvathamma, được chẩn đoán mắc bệnh tế bào thần kinh vận động (motor neuron disease), một căn bệnh hiếm gặp, cho đến nay vẫn không có cách chữa trị. Cô ấy phải trải qua tình trạng các cơ bắp tay chân và cổ dần dần suy thoái, cần được trợ giúp ngay cả trong những hoạt động bình thường. Các phương thức trị liệu do các bác sĩ chuyên ngành khác nhau như điều trị đối chứng, điều trị vi lượng đồng căn, điều hòa theo tự nhiên (Ayurveda) và liệu pháp tự nhiên đều không mang lại kết quả gì. Cô ấy trở nên u sầu và thường xuyên than khóc.
About 10 years ago my wife Parvathamma was diagnosed with motor neuron disease, a rare, so far incurable, condition. She experienced a gradual wasting of the muscles of her arms, legs, and neck, and required assistance with even normal activities. Treatments by allopathic, homeopathic, ayurvedic, and naturopathic doctors produced no result. Her helplessness caused her tension and frustration. She became gloomy and wept frequently.
Thật đau lòng, tuy nhiên mọi người trong gia đình cố chăm sóc không để cho cô ấy rơi vào tình huống khó chịu, hay có bất kỳ cảm giác bị bỏ rơi nào. Tất cả những cố gắng của chúng tôi nhằm động viên tinh thần vợ tôi mạnh mẽ hơn, nhưng mặc dù vậy, cô ấy thường suy sụp mỗi khi có bạn bè hay họ hàng đến thăm viếng.
It was heart-rending, but everyone in the family took care that she was not put to any discomfort and that there was never any opportunity for her to feel neglected. All our efforts went toward keeping her spirits up, but she would, nevertheless, break down whenever a friend or relative called on her.
Chính trong giai đoạn này, sau khoảng bốn năm sống trong bệnh tật, vợ tôi tham dự một khóa thiền Vipassana ở Jaipur dưới sự hướng dẫn của thầy Goenkaji. Chỉ mới ngày đầu khóa học, cô đã cảm thấy phải cố gắng ngoài sức mình, nhưng với những thiền sinh đầy yêu thương chung quanh, cô ấy đã mỉm cười chịu đựng được khó khăn.
It was at this stage, about four years into the illness, that my wife attended a Vipassana course in Jaipur under the guidance of Goenkaji. She found the first day exceedingly trying, but with loving meditators around her she endured the hardship with a smile.
Vào ngày thứ tư, ngày Vipassana, cô đã thay đổi thành một con người khác. Cô thể nghiệm được một luồng cảm giác vi tế xuyên suốt cơ thể. Cô rạng rỡ đầy niềm vui, và thậm chí cảm nhận được thân thể mình đang phục hồi sức lực. Khóa tu dưỡng của cô đã tỏ ra là một nơi tạm trú 10 ngày lợi lạc nhất.
On the fourth day, Vipassana day, she was a changed person. She experienced a flow of subtle sensations throughout her body. She was beaming with joy and felt she was even physically gaining strength. Her retreat proved to be a most beneficial 10-day sojourn.
Trong suốt những tháng sau đó, cô thực hành thiền thường xuyên cho dù tình trạng cơ thể suy kém đi. Tiếc là do việc làm yêu cầu, tôi phải đi Ajmer, nhưng bất cứ khi nào quay trở về Jaipur, tôi đều ngồi thiền chung với vợ mình. Những băng giảng của Goenkaji và những cuộc thăm viếng của các thiền sinh địa phương đã thôi thúc và hỗ trợ cô.
During the following months she practiced her meditation regularly in spite of her deteriorating physical condition. Unfortunately, due to work, I had to be away in Ajmer, but whenever I returned to Jaipur I would join her in meditation. Tapes of Goenkaji’s chanting and visits by local meditators inspired and supported her.
Chỉ sau một khóa thiền Vipassana, tư chất cô bắt đầu thay đổi đáng kể. Niềm vui đã lan tỏa từ cô. Những người đến an ủi cô ra về trong bình an. Cô chẳng bao giờ than thở về bệnh, cũng chẳng than tiếc về cảnh ngộ khốn khổ của mình. Cô thường xuyên có những lời thăm hỏi đầy yêu thương nhân ái về sức khỏe của những vị khách đến thăm cùng gia đình của họ, cầu chúc họ hạnh phúc, an lạc.
After only one Vipassana course, her nature began to change significantly. Joy emanated from her. People who came to console her went away in peace. She never complained about her illness, nor did she express regret about her miserable condition. She made frequent loving and compassionate inquiries about the welfare of visitors and their family members, wishing them happiness and joy.
Căn bệnh tiến triển thật nhanh. Cô cảm nhận được những cơ bắp suy nhược rất nhanh, góp phần làm giảm lượng đường và oxygen trong người cô. Mặc dù phải chịu đựng những đau đớn tột độ, cô vẫn cố kềm nén, giữ được hoàn toàn tâm trí tỉnh táo. Từ cổ trở xuống, thân người cô là những đống cơ, xương thảm thương teo tóp lại, nhưng gương mặt Parvathamma lại rạng rỡ với nụ cười tỏa sáng. Và cô cứ tiếp tục thiền.
The disease progressed quickly. She experienced a rapid weakening of her muscles and was administered a glucose drip and oxygen. Although experiencing extreme pain, she still retained full control of her faculties. Her body below the neck was a pitiful heap of bones and shrunken muscles, but Parvathamma’s face beamed with a radiant smile. And she continued to meditate.
Hai ngày trước khi ra đi, cô nồng nhiệt thỉnh cầu mọi người trong gia đình hãy tha lỗi cho cô về bất kỳ những lời lẽ khó nghe nào trong suốt thời gian họ chăm sóc cô, đồng thời bày tỏ những cảm xúc khi cảm thấy may mắn có được một gia đình nhân hậu và bao dung như vậy.
Two days before the end she ardently requested family members to pardon her for any harsh words she might have spoken while they had been attending her, and expressed her feelings of good fortune at having had such a kind and tolerant family.
Căn bệnh giờ đây đã lan ra đến cơ tim và phổi, và cô không thể ngủ được nữa vì những cơn ho rũ rượi mỗi khi di chuyển thay đổi tư thế ngồi. Đêm tiếp đó, cô đã ngủ tương đối an lành trong xe lăn của mình. Cứ mỗi lần thức giấc, cô lại bảo những người ngồi bên cạnh cô hãy đi nghỉ ngơi, và hỏi thăm xem những người khác trong gia đình có ngủ được không.
The disease had by now spread to the muscles of her heart and lungs, and she was unable to sleep because she would be overcome by coughing if moved from a sitting position. She passed the next night comparatively peacefully asleep in her wheelchair. Whenever she awoke she requested those sitting by her side to take rest, and inquired whether others in the family were sleeping.
Lúc 7:15 sáng, cô uống chút sữa, theo sau là một cơn ho, điều mà cô luôn khiếp sợ. Cảm thấy ngạt thở, cô nhờ tôi gọi bác sĩ. Ông ta đến trong vòng 15 phút, nhưng khi bác sĩ vừa đến ngưỡng cửa nhà, cô đã trút hơi thở cuối cùng sau một cơn ho nhẹ. Buổi sáng ngày 15 tháng 1 năm 1985, cô đã ra đi bình yên với tinh thần minh mẫn, với ánh mắt nhìn yêu thương dành cho mọi người chung quanh.
At 7:15 am she drank some milk which was followed by a bout of coughing, something she always dreaded. Feeling suffocated, she asked that I send for the doctor who arrived within 15 minutes. As he reached our doorstep her last breath exited with a little cough. On that morning of January 15, 1985, she passed away peacefully with a clear mind, bestowing compassionate glances on those around her.
Chúng ta học từ Goenkaji rằng việc hành thiền của ta cũng là sự chuẩn bị cho cái chết. Trải nghiệm của gia đình chúng tôi là một minh chứng cho sự thật này. Giữ được sự bình tâm giữa những đau đớn tột cùng, vợ tôi đã luôn kiểm soát được năng lực tâm trí của mình từ đầu đến lúc ra đi. Cô ấy là một nguồn cảm hứng tuyệt vời cho tất cả mọi người, những thiền sinh chúng ta vì thế càng chuyên tâm thực hành Dhamma nghiêm túc hơn. Nỗ lực quyết tâm và thường xuyên thực hành đã giúp chúng tôi giảm nhẹ được cú sốc đau buồn vì mất mát một người thương yêu như cô ấy. Chúng tôi vẫn thường xuyên gởi đến cô ấy tâm từ (mettā) với những lời nguyện cầu cho cô được thoát khỏi mọi đau khổ.
We have learned from Goenkaji that our practice is also a preparation for dying; our family’s experience is a testimony to this truth. Because of her equanimity in the midst of severe suffering, my wife was in control of her faculties throughout. She was a great inspiration to everyone, and those of us who are meditators have therefore applied Dhamma more seriously. Determined effort and regular practice have helped us weather the shock of the loss of this loving being. We regularly send her mettā with wishes for her freedom from all suffering.
Pralayaṅkārī bādha meṅ,
tū hī terā dvīpa.
andhakāramaya rāta meṅ,
tū hī terā dīpa.
—Hindi doha, S.N. Goenka
Pralayaṅkārī bādha meṅ,
tū hī terā dvīpa.
andhakāramaya rāta meṅ,
tū hī terā dīpa.
Giữa cơn hồng thủy kinh hoàng,
Tự mình là đảo an toàn trú thân.
Giữa màn đêm tối vô song,
Tự mình là ngọn đèn chong soi đường.
—Thi kệ (doha) Hindi, S. N. Goenka
In the all-destroying deluge you alone are your island.
In the darkest night you alone are your lamp.
—Hindi doha, S.N. Goenka
“Này các tỳ-kheo, khởi điểm của sự sống này là từ vô thủy. Chúng ta không thể biết được thời điểm bắt đầu của dòng luân hồi này, của sự sống này, khi chúng sinh chìm đắm trong vô minh, trói chặt với tham ái.
Incalculable is the beginning, brethren, of this faring on. The earliest point is not revealed of the running on, faring on, of beings cloaked in ignorance, tied to craving.
Và như vậy, các ông nghĩ sao? Những dòng nước mắt mà các ông đã than khóc giữa cuộc luân hồi bất tận này khi phải sống chung với người mình không ưa thích, phải ly biệt với người mình yêu thương... có nhiều hơn chăng khi đem so với nước trong bốn biển lớn?”
As to that, what think ye, brethren? Which is greater: the flood of tears shed by you crying and weeping as ye fare on, run on this long while, united as ye have been with the undesirable, sundered as ye have been from the desirable—or the waters in the four seas?
“Bạch Thế Tôn! Như chúng con đã được Thế Tôn dạy bảo, dòng nước mắt mà chúng con đã than khóc giữa cuộc luân hồi bất tận này khi phải sống chung với người mình không ưa thích, phải ly biệt với người mình yêu thương... là nhiều hơn nước trong bốn biển lớn.”
As we allow, lord, that we have been taught by the Exalted One, it is this that is greater: the flood of tears shed by us crying and weeping as we fare on, run on this long while, united as we have been with the undesirable, separated as we have been from the desirable—not the waters in the four seas.
“Nói đúng lắm, đúng lắm, hỡi các tỳ-kheo! Các ông đã hiểu đúng giáo pháp do ta giảng dạy. Quả thật là nước mắt nhiều hơn...
Well said! Well said, brethren! Well do ye allow that so has the doctrine been taught by me. Truly the flood of tears is greater…
“Này các tỳ-kheo, trong rất nhiều ngày tháng dài đã qua, các ông từng trải qua những lần mẹ chết, con trai chết, con gái chết..., các ông từng trải qua sự mất mát bà con quyến thuộc, tiêu tán tài sản, bệnh tật khổ sở... Dòng nước mắt của các ông khi than khóc trong từng trường hợp cũng như trong tất cả những trường hợp kể trên, khi các ông trải qua các kiếp sống, khi luân hồi qua thời gian đằng đẵng, phải sống chung với người mình không ưa thích, phải ly biệt với người mình yêu thương... nước mắt ấy nhiều hơn nước trong bốn biển lớn.
For many a long day, brethren, have ye experienced the death of mother, of son, of daughter, have ye experienced the ruin of kinsfolk, of wealth, the calamity of disease. Greater is the flood of tears shed by you crying and weeping over one and all of these, as ye fare on, run on this many a long day, united with the undesirable, sundered from the desirable, than are the waters in the four seas.
“Vì sao vậy? Vì khởi điểm của sự sống này là từ vô thủy, hỡi các tỳ kheo. Chúng ta không thể biết được thời điểm bắt đầu của dòng luân hồi này, của sự sống này, khi chúng sinh chìm đắm trong vô minh, trói chặt với tham ái.
Why is that? Incalculable is the beginning, brethren, of this faring on. The earliest point is not revealed of the running on, the faring on of beings cloaked in ignorance, tied to craving.
“Này các tỳ-kheo, như vậy là quá đủ để các ông thấy nhàm chán mọi thứ trong thế giới này, quá đủ để buông xả mọi sự tham muốn, quá đủ để vượt thoát tất cả.”
Thus far is enough, brethren, for you to be repelled by all the things of this world, enough to lose all passion for them, enough to be delivered therefrom.
Kinh Nước mắt - Tương Ưng Bộ Kinh, 2. 126
Dịch sang Anh ngữ: C.A.F. Rhys Davids
—Assu Sutta, Saṃyutta Nikāya 2.126, C.A.F. Rhys Davids, translator
Trang chủ
Xem Mục lục 
Viên Hiếu Thành 
Bảng chú giải thuật ngữ
