Chim Việt Cành Nam            [  Trở Về  ]          [ Trang chủ ]
Thư tòa soạn

(Chim Việt Cành Nam số 26 ngày 17-02-2007)

Bính Tuất ra đi, Đinh Hợi vừa tới! Những tưởng " Lợn ủn ỉn ăn no lại nằm ", chẳng bận tâm đắn đo tính toán . Nào hay, vừa lò dò trước cửa , Lợn đã lên tiếng hỏi dồn  : " Ăn Tết ngày nào đây ? " . 

Tại quê nhà người ta đón Giao thừa vào tối 16/2 sang ngày 17/2. Người Trung Quốc và đa số người Việt tại Hải Ngoại lại chọn đêm 17/2 sang ngày 18/2. 
Vậy ngày mùng 1 Tết là ngày nào ? 17/2 hay 18/2 ? Dựa trên tiêu chuẩn nào để định ngày mùng 1 Tết?  Phải chăng chính quyền các nước muốn định lịch thế nào cũng được ? muốn "Ban Sóc " thế nào cũng được ? 

Để mào đầu suy ngẫm, mời bạn đọc các bài liên quan đến phong tục Tết.

Trước hết , ta cùng Nguyễn Thị Chân Quỳnh,qua hai bài  - Tết Nguyên Đán và Lễ Nghênh Xuân  -  Tết dưới mắt người Tây Phương,  tìm hiểu ngày xưa dân ta ăn Tết - đón Xuân như thế nào ?
Chỉ cần lướt qua, hai chữ Lễ Ban Sóc và Lễ Tiến Lịch cũng đủ cho ta thấy vấn đề chọn lịch, viết lịch không đơn giản , mà đã là một "quốc sách", liên quan đến sự độc lập, nến kinh tế nông nghiệp của quốc gia, và không phải như ngày nay, chỉ cần qua Đài Loan hay Bắc Kinh mua Lịch đem về dịch ra tiếng Việt là xong !

Qua bốn bài  trong mục  : " Tết Hà Nội  ?  Tết Bắc Kinh ? " , Lê Kim Chi cho thấy : cái tội chia rẽ Tết Ta - Tết Tàu là của ông "Thần Lịch Sử  " đã trớ trêu để Hà Nội và Bắc Kinh ở hai múi giờ (fuseau horaire) khác nhau. Cùng một phương pháp tính Âm lịch, vậy mà cách một giờ , lệch một ngày (2007)! Có năm lệch cả tháng (1985) ! 
Nếu ta chọn Hà Nội làm chuẩn mốc để tính lịch thì ngày 17/2 là ngày mùng 1 Tết (mà dù có chọn Sài gòn, hay Huế cũng vậy mà thôi ), còn nếu ta chọn Bắc Kinh làm Trung điểm thì Tết rơi vào ngày 18/2.

Việc tính toán lịch cần dựa vào khoa học, còn ăn mừng Tết ngày nào là tùy tâm mỗi người ... !

Ăn Tết, đón xuân là phong tục từ ngàn xưa của người Việt . Qua ngàn năm đô hộ, rất nhiều phong tục được truyền qua từ Trung Quốc , nhưng cạnh đó cũng có những phong tục là của riêng dân ta, từ trước thời Bắc thuộc, có khi lại của riêng một một vùng một làng hay một xóm, mời bạn nghe bài Phong tục Tết Việt Nam (bài để nghe) của Hàn Lâm Nguyễn Phú Thứ .

Năm Đinh Hợi, hẳn cũng phải nói về chuyện con lợn, hay con heo, như Nguyễn Dư với bài Tranh lợn , Nguyễn Quý Đại với bài Năm Hợi nói chuyện heo .

Ngày nay, người Việt nhộn nhịp đón xuân khắp nơi trên thế giới . Ngày Tết, ai điện thoại sang gia đình vùng Los Angeles - Wesminster , hẳn nghe pháo nổ rền vang vọng lại qua ống nghe. Nguyễn Dư nhớ lại ngày xa xưa, cách đây vài chục năm, lúc đó người mình ra nước ngoài chưa đông, những sinh viên xa nhà nhặt nhạnh vá víu từng mảnh Tết qua hồi ký Một lần đón Tết , Quỳnh Chi kể Chuyện phiếm về 12 con giáp

***
Chuyện lịch sử Việt Nam - Trung Quốc lại được nhắc tới qua tập truyện dã sử "Nữ tướng thời Trưng Vương " , lấn này tiếp theo với : 8 - Nàng Quỳnh, Nàng Quế9 - Đàm Ngọc Nga  / 10 - Thiều Hoa,  / 11 - Quách A,  / 12 - Vĩnh Hoa,  / 13 - Lê Ngọc Trinh,  / 14 - Lê Thị Lan.
Dĩ nhiên, đây không phải là lịch sử mà chỉ là tiểu thuyết dã sử, như tác giả Nguyễn Khắc Xương đã nói rõ. Với thể loại này, ai cũng biết rằng tác giả không có ý "viết lịch sử " mà dựa lên một số dữ kiện lịch sử - ít nhiều chính xác - rồi thêu dệt thêm qua tưởng tượng.

Gần đây, trên mạng lưới , cũng có người  " viết lịch sử " về thời hai bà Trưng , trích sách của sử gia Trung Quốc ( được viết vài thế kỷ sau thời hai bà, nói qua về cuộc khởi nghĩa ), nhưng xem cho kỹ bài viết dựa lên một số tiên quyết võ đoán , nào là  lịch sử do sách Trung Quốc viết luôn luôn đúng hơn lịch sử của người Việt, nào là sử gia Việt Nam chỉ biết sao chép tư liệu sử gia Trung Quốc , và bất kỳ một người Tây Phương nào viết sách cũng luôn luôn khách quan ... !!!

Nước Việt ta với Trung Quốc, xưa nay, có nhiều tương quan đối kháng . Từ đó, nhiều sự kiện lịch sử được mỗi bên đánh giá khác nhau, rất nhiều khi ngược nhau. Thời nay, nhìn khắp nơi trên thế giới, cứ xem các phe lâm chiến nhận định về một trận đánh thì rõ ràng đôi bên đều thắng lớn cả , đè bẹp bên địch. Ngay cả trong một nước, lúc ứng cử, tranh cử , các đảng phái cũng cùng một thái độ "phe ta đúng phe địch sai" . 

Do đó, một sự kiện lịch sử - dù do người Tây hay người Trung Quốc kể ra - cần được kiểm chứng qua nhiều nguồn, suy luận từ nhiều phía. Những gì nhiều nguồn tư liệu khác nhau cùng công nhận sẽ có nhiều khả năng là đúng. Còn trên một sự kiện, nếu ta và Trung Quốc khác nhau thì nên coi là không chắc, phải thận trọng, không thể khẳng định. Về lý ta không thể chắc chắn ta đúng, nhưng không có lý do gì để khẳng định rằng lập trường Trung Quốc đúng hơn ta. (Đứng về  "tình " thì khác rồi - những người như Lê Tắc dĩ nhiên thường hay lấy lập trường của Trung Quốc). 

Ngày trước, Trung Quốc vẫn thường xem các nước nhỏ chung quanh là chư hầu, man di mọi rợ, nếu người Trung Quốc có viết về các nước đó chắc cũng chẳng cần đắn đo suy nghĩ kỹ. Thậm chí nhiều khi vua quan Trung Quốc còn có chính sách đồng hóa dân chư hầu bằng cách xóa bỏ lịch sử, văn hóa. Chuyện đốt sách sử của ta thời nhà Minh hẳn không phải là bịa đặt.

Dù sao, vua quan Trung Quốc ngày xưa chỉ biết có dân Man di xứ Giao Châu, xứ An Nam xa xôi... Người Tây Phương xưa kia chỉ biết có dân An-Nam-Mít , dân chinois !
Người Việt mình thấy được cả hai mặt của lịch sử, vừa biết rõ người ta gọi mình là An Nam, An Nam Mít, nhưng cũng biết thêm là xứ ta còn có tên là Văn Lang, Đại Việt, Đại Cồ Việt, Việt Nam ... (và chuyện này chắc chắn không sao chép từ sách sử Trung Quốc).


***
Đã từ ba kỳ, Chim Việt Cành Nam mở mục âm nhạc . Ngoài những mục quen thuộc Những bài hát tôi yêu ( thêm 65 bài)  , mục Cổ nhạc-Dân ca ( Bắc-Trung-Nam, Ca Trù, Chèo, Hát văn, Hát xẩm, Hát ru, Quan họ, Cải Lương ) ... lần này xin gửi đến bạn 13 bài trong thể loại Nhã Nhạc Cung Đình , đã được UNESCO ghi nhận là " kiệt tác phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại " . CVCN cũng xin giới thiệu các tác giả  Hà Lan Phương ,Mùi Quý Bồng , Văn Sơn Trường , Võ Tá Hân , Thông Đạt, Phạm Anh Dũng, với các ca sĩ : Thu Hiền, Hương Mơ, Nguyên Thảo, Hà Lan Phương.

Muốn cùng nhà thơ loay hoay với con chữ , đi về chốn vô ngôn, hay vào thế giới của kỷ niệm ... có lẽ mọi lời giới thiệu đều vô nghĩa, xin mời bạn thể nhập hồn thơ với  Nguyễn Thế Tài :   . Lững thững lên đồi  -  Paris-Sàigòn, một trời ngào ngạt  -  Em và vũ trụ ; Nghiêu Minh : Cùng Đợi Chuyến Em Về , Quỳnh Chi : Giọt mưa - Nhà anh - Học đan - Sơn cao thủy trường , Lê Hưng Tiến :  Lời tựa - Má tôi - Sự viết hoa - Sầu lên khơi, Vũ Tiến Lập : nhỏ niệm, Tâm Minh Ngô Tằng Giao : Ngoài vườn (Katherine Mansfield)  - Đảo hồ Innisfree (William Butler Yeats) - Bác thợ rèn trong làng ( Henry Wadsworth Longfellow)

Truyện ký :

Những ai từng đọc truyện Tây Du Ký hẳn nhớ đoạn Tôn Hành Giả gặp Hỏa Diệm Sơn chắn đường, tra hỏi  được Thổ Địa vùng này, trả lời : "Nguyên thuở xưa không có hòn núi nầy, từ khi Ðại Thánh bị Lão Quân bỏ vào lò bát quái mà đốt, bị Ðại Thánh nhảy ra đá lò đổ than và rớt ít tấm gạch xuống đất, mới hóa ra núi nầy".
Tưởng rằng đây chỉ là tiểu thuyết, không ngờ Hỏa Diệm Sơn lại có thật. Muốn biết ngọn núi này ở đâu, xin đọc bài Hỏa Diệm Sơn của Nguyễn Tường Bách. 
Trên đường thỉnh kinh, Huyền trang cũng lại đã đi ngang qua Ngọc Môn Quan , một nơi hẻo lánh, lạnh lẽo.
"Vương Chi Hoán, nhà thơ sống sau Huyền Trang khoảng một trăm năm viết về Ngọc Môn quan như sau trong bài thơ nổi tiếng Xuất tái :

Hoàng hà viễn thướng bạch vân gian
Nhất phiến cô thành vạn nhận san
Khương địch hà tu oán dương liễu
Xuân phong bất độ Ngọc Môn quan

Xa xa, sông Hoàng Hà leo lên tận khoảnh mây trắng
Một vuông thành cô quạnh, muôn trượng núi cao
Tiếng sáo người Khương cần chi thổi bài Chiết Liễu
Vì gió xuân nào có qua cửa ải Ngọc Môn đâu! "

Hiền hòa, thanh thoát hơn, tránh xa hỏa Diệm Sơn nóng bỏng hay Ngọc Môn Quan giá buốt, Võ Quang Yến đưa ta tới tỉnh Katmandu xứ Népal để chiêm ngưỡng  Bốn Đôi Mắt Chùa  Swayambunath .

Carlotta Gall (Trần Trúc-Lâm Việt dịch )  : Một lịch sử lớn dậy từ những đổ nát của các tượng Phật ở A-Phú-Hãn
 

Võ Kỳ Điền : Những vết chân chim
" Mà anh em mình có cùng một mẫu số chung, đó là quê hương thân yêu. Nơi đó ngày xưa, có vui có buồn. Nhưng thời gian xa cách quê hương đã quá dài lâu, sự hiện diện của anh em mình, những người thân mình, ở nơi đất ngọt cây lành đó, còn ai nhớ được! Như bầy chim bay trên trời, bóng nó lướt qua trên mặt đất và trong phút giây mất hút, không để lại tông tích. Phải không em, thiệt ra không phải vậy! Năm vừa qua một học sinh cũ ở Sóc Trăng, Phan Trường Đạm (anh của thi sĩ Phan Trường Ân) có gởi tặng anh một bài thơ của một thiền sư, anh thích nhứt là hai câu cuối: -Thùy vị điểu quần đô khứ tận, di lai túc tích mãn trường không.

Anh tạm dịch cho em nghen -ai nói bầy chim bay đi hết, ta vẫn thấy dấu chân chim còn đầy trên bầu trời. "

Truyện ngắn :

. Phạm Xuân Hy : Thúy Thúy truyện (Tiễn Đăng Tân Thoại /Cù Hựu)  /     [ PDF ]

Thuý Thuý Truyện được trích từ Tiễn Đăng Tân Thoại của Cù Hựu.

"Tiễn Đăng Tân Thoại" được viết vào khoảng Hồng Võ thập nhất niên, tức 1378, gồm bốn quyển, hai mươi  truyện. Phần lớn những truyện trong Tiễn Đăng Tân Thoại đều lấy ma quỷ quái dị, hôn nhân luyến ái, làm đề tài phản ánh những hiện thực xã hội hắc ám, hủ bại dưới triều nhà Nguyên, cũng như  chống lại những điều vô lý trong chế độ hôn nhân phong kiến cũ. Nhưng Tiễn Đăng Tân Thoại lại mạnh dạn tuyên dương tư tưởng "Trung, Hiếu, Tiết , Nghĩa" và những phong tục mê tín quỷ thần. Một số truyện có mầu sắc của thuyết nhân qủa báo ứng của nhà Phật.

. Phạm Xuân Hy : Nghi án : Dương Quý Phi chết ở Nhật Bản ? [ PDF ]

Sự tích về cuộc đời Dương Qúy Phi, có thể nói là được phổ biến và lưu truyền rộng rãi hơn tất cả những mỹ nhân khác. Nhưng cuối cùng, có thật Dương Qúy Phi bị thắt cổ chết ở Mã Ngôi Pha?Hay được kín đáo cứu thóat, vượt biển đưa sang Nhật Bản và sống cho hết cuộc đời ? Còn ngôi mộ Dương Qúy Phi hiện tồn tại trong chùa Trường Thọ Tự ở Nhật Bản có đúng là thật là ngôi mộ của nàng không? Đây là một vấn đề nan giải đã được bàn luận từ ít lâu nay trong giới các nhà nghiên cứu về lịch sử Trung Quốc để xác định lại tăm tích cuối đời của người đàn bà có vẻ đẹp phải e thjn này. 

Hoài Ziang Duy : Nhan sắc thinh không

" _ Tôn sư. Vậy người là ai?

_ Người thấy ta không?

Người đàn ông chồm về phía trước trong tư thế ngồi. Dưới ánh trăng, bóng người ngả dài. Gã đứng lên, phân vân rồi chợt hiểu. Thì ra tôn sư chính là bóng của ta. Người thầy của ta là ta. Ta đi tìm người học đạo. Ta đi bốn bể ngàn phương, lập thân cứu quốc, cổi lốt trần đời, chạy trốn vinh hoa phú quí. Rồi cũng thấy lại ta, thấy lại bóng của chính mình."

. Quỳnh Chi : Căn nhà có bốn phòng

"khi tôi đi thuê nhà, người ta giới thiệu cho tôi một căn nhà có bốn phòng
Một phòng chan hòa ánh nắng mặt trời huy hoàng rực rỡ yêu đời, một phòng màu hồng nhạt dịu dàng của những bông hồng ngát hương thương yêu và mơ mộng, một phòng màu xanh hy vọng của bầu trời rộng mở đến vô cùng và căn phòng thứ tư, thật ra là căn gác dưới mái nhà, là một cái kho ngổn ngang chứa nhiều thứ đồ chưa kịp vứt đi. Căn gác này u tối như mây đen u ám giăng đầy trời."

. Tâm Minh Ngô Tằng Giao : Một bông hồng trắng (phóng tác)

"Nhưng cậu bé trả lời tôi, giọng thật buồn: "Không đâu! Ông già Nô En không thể mang món quà này tới chỗ em của con bây giờ được đâu! Con phải đưa búp bê cho mẹ con để mẹ trao lại cho em con khi mẹ về nơi đó." Mắt cậu bé thật sầu thảm. "Em con đã về với bố con rồi. Bố nói mẹ cũng sẽ về với bố sớm thôi, nên con nghĩ rằng mẹ sẽ có thể mang búp bê theo rồi đưa lại cho em con!"

. TchyA (Đái Đức Tuấn) : Thủ Xú (1936)  - Bói Tết
Chuyện Thủ Xú lần đầu đăng Báo Phổ Thông Bán Nguyệt San tháng 7 năm 1936. Chuyện đáng để ý đây là TchyA, theo Tây học, viết một chuyện ngắn về đồng tình luyến ái

. Việt Hải : Ông Địa Của Tôi

"Riêng tôi, Ông Địa là đấng vạn năng trong đời sống tâm linh của tôi. Tại sao vậy ? Bởi vì tôi xin ngài thứ gì thì ngài cho ngay không một chút lưỡng lự, ngoại trừ điều ước cuối cùng là trúng Superlotto Jackpot tuần này vô cùng nóng hổi: US$100M, có thể chọn cash value option, tiền tươi. Tôi nguyện lòng khi nào ngài cho tôi vào danh sách ưu ái nhận giải Superlotto Grand Prize này thì tôi bế ngài đi mỗi bước du hành từ Tahiti sang Cancun, từ Jamaica sang Bahamas..."

. Chu Tất Tiến : "Yoga" hay " Thiền Công "  có lợi cho sức khoẻ như thế nào

***
Truyện dịch nhật :

. Quỳnh Chi : Con mèo đã sống một triệu lần   (Sano Yoko vẽ và viết)
" Đây là một truyện tranh nhi đồng rất nổi tiếng ở Nhật, được chọn vào danh sách các truyện chọn lọc dành cho trẻ em. Hơn nữa, ngay sau khi xuất bản, các tạp chí đã bình luận rằng đây cũng là một truyện dành cho người lớn. Và cứ đến dịp Valentine Day cũng có những người lớn mua làm quà tặng cho nhau.
Truyện xuất bản lần đầu vào năm 1977,  và cho đến năm 2006 đã tái bản đến lần thứ 86."

. Phạm Vũ Thịnh : -  Murakami Haruki ,Tiểu Thuyết Gia Hiện Đại Nhật Bản   -  Đom đóm   -  Chuyện trong nhà

"Từ Điển Bách Khoa Columbia, ấn bản năm 2001, ghi rằng Murakami Haruki "được công nhận một cách phổ biến là một trong những tiểu-thuyết-gia-thế-kỷ-XX quan trọng nhất của Nhật Bản". Đề cập đến thời đại lắm bão tố hiện nay ở Nhật, Matsuda Tetsuo của Báo Yomiuri Shimbun, tờ nhật báo có số in lớn nhất Nhật Bản, viết:"Trong bất cứ trận bão lớn nào cũng có những nhà văn giương cao ngọn đèn soi cho quần chúng. Murakami Haruki đang và sẽ lãnh vai trò đó". Báo The Guardian ở nước Anh viết: "không có nhiều tác giả cùng thời với ông mà tác phẩm lôi cuốn được giới độc giả trẻ trực tiếp đến như thế, không chỉ trong nước ông mà còn trên khắp thế giới".

. Nguyễn Nam Trân : . Miyazawa Kenji, Người viết truyện nhi đồng cho mọi lứa tuổi : - Quán ăn mè nheo lắm chuyện - Thổ Thần và Con Chồn - Đám hạt dẻ và mèo rừng

" Miyazawa Kenji (Cung Trạch, Hiền Trị, 1896-1933) chỉ là nhà văn Nhật muốn đi tìm một cõi đời không tưởng (Utopia) nghĩa là không thể nào thực hiện trong thế giới hữu hạn của chúng ta. Ông vừa cố vấn về nông nghiệp, vừa rao giảng kinh Pháp Hoa, lại làm thơ và viết truyện nhi đồng, sống một cuộc đời vị tha, nhân ái.
(...)
Trong các tác phẩm của ông, ảnh hưởng của Phật Giáo phái Nhật Liên (Nichiren) và tư tưởng xã hội nhân đạo được nhận thấy rõ ràng. Truyện nhi đồng của ông giống như truyện thần tiên, khác hẳn với loại cổ tích mà trẻ em Nhật Bản vẫn được nghe. Nhất là từ khi ông mất, giới phê bình và quần chúng mới bắt đầu tìm thấy những cái hay đẹp trong các tác phẩm của ông (năm 1934, sau khi Đêm theo đường sắt lên Ngân Hà được phát hành). Không những giàu nhạc tính, tươi tắn, dí dỏm, đậm đà ngôn ngữ địa phương, tình yêu thiên nhiên và cuộc đời, truyện của ông còn có tính quốc tế, đầy chất thơ, không bị thời gian xoi mòn dù đã trải qua hơn nửa thế kỷ.

. Hayashi Mariko (Lâm, Chân Lý Tử ) :  Đêm đầu

"Bà vốn người tỉnh Yamanashi, một vùng gần Tôkyô. Sau khi tốt nghiệp ngành nghệ thuật ở Đại Học Nihon, đã hành nghề trong lãnh vực thảo án quảng cáo (copywriter). Năm 1982, nổi tiếng với Runrun wo katte okô ni kaeru " Đi mua Runrun rồi về !". Sang năm 1986, viết tiếp Saishuubin ni ma ni aeba " Nếu kịp chuyến bay cuối " và Kyôto made " Cho đến Kyôto ". Lần lượt đoạt các giải thưởng văn chương lớn như Naoki (1986), Shibata Rentarô (1995) và Yoshikawa Eiji (1998), những giải mang tên các nhà văn danh tiếng Nhật Bản. Viết rất dồi dào và ăn khách. Tác phẩm tiêu biểu của bà là Fukigenna Kajitsu " Những trái cây khó ở ", trong đó nhân vật nữ chính đã ngoại tình và không làm sao rứt ra khỏi một anh nhân tình giỏi việc truy hoan. Lý do là dù có yêu chồng, nàng không tìm thấy được lạc thú nhục thể bên cạnh ông ta. Cảnh tượng này đã phản ánh tình trạng xã hội Nhật Bản hiện đại khi sự ngoại tình của các bà chứ không phải của các ông mới trở thành thời sự."

Trong một ý nghĩa nào đó, Hayashi Mariko cũng là một tiếng nói đòi quyền sống và mưu cầu hạnh phúc của người phụ nữ.
 

. Những bài viết bằng tiếng Pháp
. Trịnh Nguyên Phước : L'approche bouddhiste de la mort  (PDF)
 và trích báo Good Morning của Cựu học sinh JJR :
. Natsuki Nguyễn Cao Đức :  L'Abecedaire de Tokyo
. Georges Nguyễn Cao Đức : 9 Mars 1945: l'Annam laisse la place au Viet Nam
- Bảy Viễn, le Vidocq vietnamien - Les Costumes de Cour des Mandarins d'Annam
Cổ Văn
Thơ cổ Trung Quốc
Bạch Cư Dị :   - Đại Lâm Tự Đào Hoa  ( Quỳnh Chi phóng dịch)
Đỗ Phủ : Giang bạn độc bộ tầm hoa  - Tuyệt cú
Lâm Bô  : - Mai Hoa ( QC pd )
Lý Bạch : Xuân nhật túy khởi ngôn chí
Mạnh Hạo Nhiên : - Xuân Hiểu
Tiết Đào  : Vọng xuân từ
Vương An Thạch :   - Mai Hoa  ( QC pd )
***
Dân tộc học, Văn hoá học, Lịch sử

. Hát Quan họ

"Trong dòng văn hoá và nghệ thuật âm nhạc dân gian chảy từ ngàn xưa, giữa sự đa dạng và đa diện của các dòng dân ca: chèo của Thái Bình, Nam Ðịnh, chèo tàu của Hà Tây, hát dặm Nghệ An, Hà Tĩnh, ca trù ca Huế, dân ca Nam bộ...vẫn lấp lánh một dòng dân ca riêng biệt, đặc sắc và độc đáo, tựa như:

"Cây trúc xinh tang tình là cây trúc mọc...
Chị Hai xinh chị Hai đứng một mình vẫn xinh"

Ðó là dân ca Quan họ vùng Kinh Bắc - Bắc Ninh."
 

. Vĩnh Đào : André Malraux và Việt Nam    - Quelques notes sur Eugène Dejean de la Batie (bài tiếng Pháp)
" Khi André Malraux bước lên chiếc tàu Angkor tại hải cảng Marseille một ngày tháng 10 năm 1923 để thực hiện một chuyến du hành dài sang Đông Dương, ông chưa được 22 tuổi tròn.
...
André Malraux sau này trở thành một trong những nhà văn lớn nhất và có ảnh hưởng nhất của nền văn học Pháp thế kỷ 20. "
 

. Lê Văn Hảo : Việt Nam Văn Hiến Ngàn Năm (tiếp theo) : 9. Thời Tiền Nguyễn (1558-1777) - hay Hai thế kỉ hình thành và bước đầu hưng khởi của văn hóa Phú Xuân 10. Thời Tây Sơn (1771-1802) - và 15 năm văn hóa Phú Xuân
 

Văn học - Luận - Thời đại -Ngữ Văn


. Nguyễn Phú Phong : Chữ quốc ngữ bành trướng từ Nam ra Bắc
" từ đầu thế kỷ 20 trở đi, sau khi cuộc đấu tranh vũ trang của Phong trào Cần Vương tan rã, nước Việt Nam dưới mắt người Pháp, xem như đã dược bình định, nhà cầm quyền Pháp bắt đầu đặt để những cơ chế về hành chánh, giáo dục để cai trị các xứ thuộc địa và bảo hộ. Các cơ chế chính quyền của Triều đình nhà Nguyễn dần dần hoặc bị thay thế hoặc bị làm suy yếu đi không còn thực quyền. Hán học, nền tảng của công cuộc đào tạo sĩ phu, quan chức nhà Nguyễn, theo đó cũng tàn tạ nhường chỗ cho lớp quan chức mới xuất thân từ các trường Pháp-Việt. Chữ quốc ngữ từ trong Nam lan ra đất Bắc, xen vào các kỳ thi; biết quốc ngữ trở thành một yêu cầu để bước vào quan trường. Tuy vậy vào cuối thế kỷ 19, những bước đầu của quốc ngữ ở miền Bắc còn rất e dè, như lời tự thuật của nhà nho Nguyễn Bá Học: "Tôi lúc mới học quốc-ngữ thường không dám học to tiếng, chợt có khách đến phải giấu ngay sách vào trong túi áo, hình như có hai mươi bốn mẫu-tự quốc ngữ, là một cái sách bí-mật cấm thư".

. Nguyễn Thị Chân Quỳnh :  Khoa Cử Việt Nam ( tập thượng ) : Thi  Hương (tiếp theo)

. Nguyễn Nam Trân : Văn Học Sử Nhật Bản (tiếp theo)   : 10) Từ Konjaku Monogatari (Truyện giờ đã xưa) đến Shaseki-shuu (Góp nhặt đá cát) - Văn học thuyết pháp và răn đời của Nhật Bản  - 11) Sân khấu Nô, Kyôgen cùng các hình thức văn học Tuồng tương cận - Đỉnh Cao Nghệ Thuật Nô Với Cha Con Kan.ami Và Zeami - 12) Sân khấu Jôruri, Kabuki và Văn học Tuồng - Vai trò chủ đạo của Chikamatsu Monzaemon (Cận Tùng , Môn Tả Vệ Môn) , Shakespeare Nhật Bản  - 22) Akutagawa Ryuunosuke, Shiga Naoya,Hai đỉnh cao, hai phong cách của thể loại truyện ngắn Nhật Bản
 
 

***

Chim Việt Cành Nam (*)
-------------------
(*)1 - Chim Việt Cành Nam, lấy từ chuyện Chim Trĩ , do vua Việt ở phương Nam tân cống cho vua nhà Chu (Chu Thành Vương). Chim chọn cành phía Nam để làm ổ . "Việt điểu sào nam chi" (Sào là làm tổ chim)  , ý nói nhớ quê hương phía Nam. 
2 - Ngựa Hồ hí gió Bấc , là chuyện ngựa của rợ Hồ (Mông Cổ) dâng cho vua Hán Vũ Đế , khi gió Bấc thổi, thì hí lên "Hồ mã tê bắc phong", ý nói nhớ quê, phương bắc.

Trở Về  ]