(...)

Vấn đề trợ tử (euthanasie) là một vấn đề nóng bỏng của thời đại vẫn được nêu lên báo chí và các phương tiện thông tin khác một cách thường xuyên. Những vụ án gần đây chung quanh cái chết của Vincent Humbert (Pháp) và Terri Schiavo (Mỹ) đã làm sôi nổi dư luận thế giới, và gây nên những phản ứng đam mê giữa hai phe ủng hộ và chống đối trợ tử, ngay cả trong giới lãnh đạo chính trị, như tổng thống G.W. Bush đã vội vã ban ra một đạo luật đặc biệt nhằm ảnh hưởng lên quyết định của Toà án Tối cao Mỹ . Và tháng tư vừa qua, Thượng Nghị viện Pháp đã thông qua một đạo luật cho phép ngừng điều trị bệnh nhân khi đã tới giai đoạn cuối đời."

Trong thời gian vừa qua, vấn đề trợ tử cũng đã được đưa ra thảo luận trên một Diễn đàn Phật giáo qua mạng lưới toàn cầu ( e-group). Cuộc trao đổi dĩ nhiên không thể đưa đến đồng thuận giữa mọi người tham luận. CVCN xin trích ra sau đây hai bài phát biểu tượng trưng cho hai hướng tư tưởng khác nhau về vấn đề này ; hai phát biểu đối lập, nhưng đều dựa lên tư tưởng nhà Phật : " Từ cái nhìn về phôi bào đến những quan điểm tái sanh, luân hồi và trợ tử theo đạo Phật " ( Lê Công Đa ) và " Đạo Phật trước vấn đề trợ tử " (Trịnh Nguyên Phước ) . Ta cũng có thể tham khảo thêm " Quan điểm Y học trong vấn đề trợ tử " của BS Phạm Hữu Trác và " Sự Sống và sự Chết trong Phật giáo " của Hòa thượng Thích Thiện Châu .

Vấn đề " Trợ tử " có lẽ chỉ có thể thực sự được đặt ra trong một thời đại mà văn minh kỹ thuật đã đạt được mức phát triển cực cao, với những máy móc, phương pháp điều trị tinh vi , đưa đến tình trạng khó phân định được đâu là ngưỡng cửa giữa sống và chết , khi bộ óc đã ngừng " ý thức " (?), nhưng cơ thể vẫn thoi thóp như cỏ cây. Ngày xưa, vấn đề ít được đặt ra, có lẽ vì giữ được một " người bệnh nan y " sống thêm đôi ngày đã là chuyện quá khó khăn, cần gì bàn đến đưa họ ra đi .

Trong bối cảnh các ý niệm về tôn giáo , triết học , đạo đức và khoa học đã quyện vào nhau như thế, để lấy một thái độ sống trong thời hiện đại, những " suy nghĩ về khoa học " hẳn khó tránh được , cũng giống như suy nghĩ " về tôn giáo ", " về đạo đức " ...

Phải chăng đây là hướng tiếp cận của tác giả Hàn Thủy trong loạt bài " Thế giới quan khoa học " ?

Ý đồ của người viết là khảo sát và trình bày sự hình thành của tinh thần khoa học hiện đại. Tại sao không chỉ nói đến tinh thần khoa học hiện đại như nó đang là, mà lại đứng trên quan điểm lịch sử mà bàn về sự hình thành của nó ? Hiển nhiên một đặc điểm của khoa học là tính phi thời gian. Cái gì đúng cho ngày hôm nay thì cũng vẫn đúng ba trăm nghìn năm ( hay nói ba trăm triệu năm cũng được) trước đây : trái đất đã và vẫn tròn ; định lý Pythagore và nguyên lý Archimède đúng trước khi con người phát hiện ra chúng, và ngày nay vẫn còn hữu ích. Vậy lịch sử khoa học phải chăng chỉ có ích cho những nhà viết sử... khoa học ?

" Mấy chữ "nước non ngàn dặm" làm tôi nao nức muốn ngợi ca đất nước ngàn trùng diệu vợi mà sao gần gũi tấc gang : Việt Nam ơi, tổ quốc liền một dải xuyên Việt dằng dặc Lũng Cú-Cà Mau, liền một vùng biển trời Trường Sơn-Trường Sa thăm thẳm. "

Hành trình hình thành văn hóa cũng là những chuyển biến của ngôn ngữ , với những chữ được thu tập từ tiếng nước ngoài, hội nhập vào tiếng Việt, chuyển hóa đến mức độ không còn ai biết nguồn gốc ban đầu, như tiếng " con cà con kê " , hay những tác phẩm được lưu truyền trong dân gian, không còn ai biết đích xác tác giả là ai ? đó là trường hợp tập " Gia huấn ca " mà nhiều người nghĩ là do Nguyễn Trãi soạn. Ta cùng Nguyễn Dư tìm hiểu nguồn gốc của chữ " con cà con kê " và " đi tìm tác giả Gia huấn ca " .

Văn hóa cũng là lời ru của mẹ hiền qua lời ca dao mộc mạc nên thơ. Người ta nói nhiều đến ca dao miền Bắc, Miền Trung, Hòa Đa gửi đến bạn đọc " Vài cảm nghĩ về tình tự dân tộc, Miền Nam và ca dao "

Trong Văn hóa bác học khoa cử, dù với bối cảnh " trọng nam khinh nữ " , nước ta đã có một vị nữ trạng nguyên, Nguyễn Thị Chân Quỳnh cho ta biết là bà Nguyễn Thị Du, vào thời Mạc, Trịnh . Qua Triều Nguyễn, một câu hỏi lý thú cũng có thể được đặt ra, trong khoa cử , Triều đinh đã đối xử kỳ thị giữa nho sinh miền Nam và nho sinh miền Bắc ra sao ? Vấn đề này được nêu ra nhân đề tài : " Nguyễn Đình Chiểu ra Huế chuẩn bị thi Hương hay thi Hội khoa Kỷ Dậu (1849) ? "

Nguyễn Quý Đại tìm về Ngũ Đài Sơn :

Thuở xa xưa người Chiêm Thành, thờ thần linh theo tín ngưỡng của họ, ngày nay còn lưu lại di tích qua những tượng thần bằng đá, những đền tháp và hình tượng khắc trong vách đá ở Chùa Linh Ứng, trong động Huyền Không. Ngũ Hành Sơn bao gồm 5 ngọn Kim Sơn, Mộc Sơn, Thuỷ Sơn, Hoả Sơn, Thổ Sơn.,

Dọc theo đường Tam Thai về phía Đài Liệt sĩ và Nghĩa trang Thành phố, cách phía đông đàn Nam Giao chừng 200 m, có ba bãi cỏ chỉ xanh rờn bằng phẳng giống như ba cái sân bóng. Ở giữa nổi lên một ngôi chùa nhỏ mang tên Ba Đồn và nhiều lăng mộ của bá tánh (trăm họ) chen vào giữa các bãi cỏ rộng. Hàng chục thập niên qua, không biết bao nhiêu người lui tới thăm Đài Liệt sĩ, thăm mồ mã, đi viếng cảnh phía sau núi Bân, nhưng ít người để ý tìm hiểu gốc tích chùa Ba Đồn, tìm hiểu vì sao ba bãi cỏ chỉ xanh rờn ấy là vườn tược nhà ai mà không thấy có nhà cửa mồ mã hay bất cứ một loại cây bụi gì mọc lên trên ấy (?)

Vườn thơ Chim Việt , lần này đón tiếp một nhà thơ trẻ , chị Xích Long :

Hồn Việt  -  Đợi chờ  -  La Meije  -  Ba mươi năm đợi mãi một lời yêu  -  Mùa thương nhớ  -  Thiên thần buồn

Mới bạn tiếp tục thả bước qua các giòng thơ

. Quỳnh Chi : Tình cát - Sau mưa

. Thu Nguyệt : Đà Lạt khô - Thời gian nơi xa - Dấu chân ba - Trái bằng lăng

. Trần Thế Phong : Nguyệt cầm

. Vũ Quyên : Qua cầu Golden Gate - Tình nhớ - Hoa sứ ơi

. Vũ Tiến Lập : Mê ảnh - Ốc đảo - Ý thu

Tôi đắc thắng hô to, tay chìa lá bài vừa rút ra trước mặt đối thủ mặt mày đang xanh mét. Tức thì lạ lùng thay, ông già trong lá bài như thể có hồn, ngửng cái đầu có đội vưong miện lên, thoắt một cái đã từ trong lá bài bước ra, tay vẫn cầm gươm nghiêm chỉnh như trong hình, nhếch mép mỉm cười đến rợn người

Người vợ đón lấy bó hoa từ tay chồng, ôm bó hoa sát vào ngực rồi áp khuôn mặt xanh xao vào bó hoa tươi sáng

Hẹn mùa hoa cúc - ( Ueda Akinari ) :

Tên tuổi Ueda Akinari gắn liền với văn xuôi Nhật Bản cận đại. Ảnh hưởng của ông rất sâu đậm đối với Kyokutei Bakin (1767-1848), tiểu thuyết gia số một thời Edo và những thế hệ đi sau (3). Phần ông thì chịu ảnh hưởng của các tiểu thuyết gia đời Minh như La Quán Trung , Phùng Mộng Long ... Riêng Hẹn Mùa Hoa Cúc đã mượn đề tài truyện " Phạm Cự Khanh Kê Thực Sinh Tử Giao " sưu tập trong tiểu thuyết bạch thoại Trung Quốc của họ Phùng, Cổ Kim Tiểu Thuyết, quyển thứ 16. Akinari thích viết truyện quái đản vì nó là loại văn phổ biến nhất trong quần chúng đương thời nhưng có thể một phần do bản chất thần bí của chính ông. Suốt đời, ông hay viếng đền thần chồn Inari vì tin thần đã cứu mạng lúc mình lâm bạo bệnh.

Nhân vật người cắt lau không phải là vai chính. Ông ta chỉ dòm trộm quá khứ qua lỗ khoá và khoác lác với đời sau. Nhưng tại sao ông ta lại đội lốt người cắt lau ? Phải chăng ông là hậu thân của người đàn ông lưu lạc trong truyện dân gian, cắt lau bán độ nhật, sau được đoàn tụ với vợ mình trong tác phẩm cổ điển Yamato Monogatari (do tác giả vô danh thu góp, ra đời khoảng thế kỷ thứ 10) ? Hay là một hình tượng dân dã cùng một loại với ông tiều, nhà sư tu trên núi, người múc nước triều làm muối ... thấy trong waka giúp cho bài thơ có một bối cảnh nhiều phong vị ? Hoặc chỉ là hồn ma trong tuồng Nô kể cho thầy tăng vân du sự tích trong vùng thầy ta đang đi qua? Người cắt lau đó cũng có thể là Tanizaki-lữ-khách, tưởng gặp một hồn ma nhưng rốt cuộc gặp chính bóng của mình.

Tôi lại thở dài. Rồi trở lại chuyện viết nhật ký. Có lẽ viết nhanh cho xong quách đi thì tốt hơn.

" Mỗi khi buồn thì có cách ni hay lắm, cứ vừa ngước mắt nhìn lên vừa đi nghe.
Làm như vậy thì cho dù mắt có ngấn lệ chăng nữa , ..lệ cũng sẽ không tràn ra khỏi lòng mắt và sẽ không rơi xuống ..."

Lúc này Y đang đi trong hiệu tạp hoá, giữa những giá để các loại nước uống, rượu vang, các chai gia vị v.v.nói chung là các loại chai lọ. Không thấy ai thì thôi, hễ có khách hàng khác đi lại thì Y vội ngước mắt nhìn lên trần nhà..và giả bộ có bụi bặm chi rơi trúng mắt, đưa tay dụi dụi ..

Cũng tại vì cái nắp ..cái nắp keng ...

. Tâm Thanh : Nén hương nhớ mẹ
Mẹ tôi sinh trưởng ở một vùng quê nghèo trong một gia đình trung nông. Ông ngoại tôi làm hương trưởng lo việc làng. Khi mẹ lên tám thì bà ngoại tôi mất, đó là bất hạnh đầu tiên mà mẹ tôi phải hứng chịu, bởi tuy được mẹ kế thương yêu nhưng mất tình mẫu tử là mất một thứ tình thiêng liêng quý giá nhất trên đời khó có gì bù đắp được, hơn nữa lại ở tuổi ấu thơ. Là chị cả của một đàn em trai, gia đình không lấy gì làm khá giả, mẹ phải phụ giúp mẹ kế lo toan mọi công việc nhà từ sáng tinh mơ đến lúc chiều tối, nào là thái rau băm bèo nấu cám cho lợn, nào là dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ, chăm sóc các em...khi mẹ kế ra đồng cày cấy. Mẹ chịu thiệt thòi nhiều để các cậu của tôi được học hành tử tế.

...tôi muốn cám ơn ba mẹ sinh thành dưỡng nuôi, cám ơn các cô thầy dạy dỗ bảo ban, cám ơn quê cha đất mẹ cho tôi những tình tự văn hóa Việt Nam và cũng như cám ơn phấn trắng bảng đen cho tôi những dòng cảm nghĩ trong bài viết này.

Mời bạn ghé thăm tác già Đỗ Đức Thu (1909-1979) trong mục các tác giả tiền chiến, và đón chờ các bài khác, các tranh ảnh khác , sẽ từ từ được đưa lên CVCN trong những ngày tháng tới ...