Để hoàn tất đầy đủ việc ghi chép lịch sử những mối giao thiệp đầu tiên
của chúng tôi với Chính phủ Ấn Độ, và cho thấy họ đã đi tới hành động
cực đoan vô lý như thế nào để tự bảo vệ chống những âm mưu chính trị khả
hữu của Hội Thông thiên học, tôi đã quyết định in lại bức thư nhà cầm
quyền Anh Ấn trả lời bức thư của tôi đề ngày 27 tháng 9.
Thư ấy tuy cũng khá thân thiện, nhưng không đủ làm thỏa mãn yêu cầu của
chúng tôi. Nguyên văn bức thư ấy như sau:
“Bộ Ngoại vụ
Tổng lý sự vụ
Số 1025 E. G.
Simla, ngày 2 tháng 10 năm 1880
H. M. Durand,
Thứ trưởng Ngoại vụ Chính phủ Ấn Độ
Kính gửi: Đại tá H. S. Olcott
Hội Trưởng Hội Thông Thiên Học
Kính Ông,
1. Vì lý do công vụ, ông Bộ Trưởng A. C. Lyall vắng mặt tại Simla, nên
tôi được chỉ thị trả lời bức thư ông đề ngày 27 tháng 9 vừa qua.
2. Ông trình bày rằng Hội Thông thiên học không có chủ trương can thiệp
vào việc chính trị, dù ở Ấn Độ hay bất cứ ở đâu; nhưng ông đã bị theo
dõi và quấy nhiễu trong những khi đi lại ở Ấn Độ vì công việc của Hội;
và bởi lẽ đó những chương trình hoạt động công ích của Hội đã bị ngăn
trở trầm trọng. Ông yêu cầu Chính phủ Ấn Độ giải tỏa những sự bất lợi đã
vô tình gây ra cho ông trong vấn đề này bởi việc cho người theo dõi mọi
động tác và sự đi lại của ông.
3. Tôi xin cảm ơn ông về những tin tức, dữ kiện mà ông đã có nhã ý trình
bày về những mục đích và hoạt động của Hội Thông thiên học, và tôi xin
bảo đảm rằng Chính phủ Ấn Độ không có ý muốn gây sự bất tiện cho ông
trong thời gian lưu trú tại xứ này. Nếu như những hội viên của Hội chỉ
theo đuổi sự học hỏi khảo cứu triết học và khoa học, hoàn toàn không
dính dấp đến vấn đề chính trị, như ông có giải thích rằng đó là mục đích
duy nhất của họ, thì các hội viên không cần phải lo ngại bất cứ sự phiền
phức nào đến từ các viên chức an ninh.
4. Tôi xin nói thêm rằng, Chính phủ Ấn Độ sẽ rất hân hạnh nếu ông vui
lòng gửi đến Bộ Ngoại vụ những bản sao các văn kiện nêu ra ở đoạn thứ ba
trong thư ông.
Trân trọng kính thư,
Ký tên:
H. M. DURAND
Thứ trưởng Bộ Ngoại vụ”
Ngày 20 tháng 12, tôi nhận được của chính quyền bức thư sau cùng mà tôi
trông đợi, giải tỏa mọi sự khó khăn giữa chúng tôi với các quan chức Anh
Ấn. Thư ấy viết như sau:
Bộ Ngoại vụ
Tổng lý sự vụ
Số 1060 A. G.
Simla, ngày 20 tháng 10 năm 1880
H. M. DURAND,
Thứ trưởng Ngoại vụ
Kính gửi:
Đại tá H. S. Olcott
Hội Trưởng Hội Thông Thiên Học
Kính Ông,
1. Tôi được chỉ thị ký nhận thư ông đề ngày 14 tháng 10, có kèm theo
những văn kiện, chứng thư của ông gửi cho Chính phủ Ấn Độ, và yêu cầu
rằng tất cả những viên chức Chính phủ có lệnh theo dõi canh chừng ông
trước đây, được thông báo cho biết rằng mục đích của ông khi đến Ấn Độ
nay đã được giải thích rõ ràng.
2. Tôi xin đa tạ ông về những bản sao văn kiện mà ông đã gửi, và chúng
tôi sẽ cho lưu trữ tại Văn khố của Bộ Ngoại vụ.
3. Về khoản yêu cầu của ông, tôi được chỉ thị trả lời rằng những viên
chức địa phương mà chúng tôi đã báo động về sự có mặt của ông ở xứ này,
sẽ được thông tri cho biết rằng những biện pháp theo dõi do lệnh truyền
cho họ thực thi trước đây, nay đã được thâu hồi.
4. Tuy nhiên, tôi xin nói thêm rằng sở dĩ có quyết định này là do hậu
quả của sự tín nhiệm mà Tổng thống và Ngoại trưởng Hoa Kỳ đặt nơi ông,
chứ không nên được hiểu là đương nhiên bày tỏ thái độ lập trường của
Chính phủ Ấn Độ đối với Hội Thông thiên học, mà ông là Hội Trưởng.
Trân trọng kính thư,
Ký tên:
H. M. DURAND,
Thứ trưởng Bộ Ngoại vụ”
Đoạn chót của bức thư này đề cập đến bản sao những văn kiện của tôi gửi,
gồm có bức thư viết tay của Tổng thống Hayes giới thiệu tôi cho tất cả
các vị Đại sứ và Lãnh sự Hoa Kỳ ở hải ngoại và yêu cầu giúp đỡ, cùng một
bức thư giới thiệu tương tự của Ngoại trưởng W. M. Evarts
[5]
và thẻ Thông hành Ngoại giao của tôi.
Thời gian viếng thăm Simla của chúng tôi đã chấm dứt. Chúng tôi liền rời
khỏi thị trấn miền núi đẹp đẽ này để tiếp tục chuyến đi công tác đã sắp
đặt trước ở các vùng đồng bằng.
Kiểm điểm lại những kết quả đã thu thập được, có thể nói rằng chúng tôi
đã có thêm vài bạn hữu, giải tỏa Hội Thông thiên học khỏi sự vướng mắc
về phương diện chính trị, và tạo thêm nhiều kẻ chống đối thù nghịch
trong các giới Anh Ấn, họ vẫn bám giữ lý thuyết cho rằng có sự can thiệp
của Quỷ vương Satan trong các vấn đề nhân sự (mà trong trường hợp này là
bà Blavatsky được sự trợ giúp của Quỷ vương Satan để làm các phép mầu).
Trong một xã hội nghiêm chỉnh và bảo thủ như ở đây thì những cử chỉ, tác
phong kiểu giang hồ phóng đãng như bà Blavatsky đương nhiên là đã làm
chướng mắt mọi người; khả năng tri thức, tâm linh xuất chúng của bà đã
gây nên sự tị hiềm, đố kỵ; và những quyền năng kỳ bí của bà đã làm cho
người ta nhìn bà bằng cái nhìn sợ hãi, kinh hoảng.
Dù sao, nhận xét chung thì những lợi điểm thu hoạch được vẫn trội hơn sự
mất mát thua thiệt, và chuyến đi này có thể được xem như một sự thành
công xứng đáng.