Nguyên nhân tại sao chúng ta niệm Phật đã nhiều năm mà vẫn chưa thấy Phật đến thọ ký vãng sanh? Trong phẩm Hết Lầm Thấy Phật của kinh Vô Lượng Thọ, Phật nói: “Nguyên nhân là do chúng ta không có trí tuệ, rơi vào mê lầm.” Do không có trí huệ trong pháp môn Tịnh độ, nên chẳng thể phát khởi niềm tin sâu, chí nguyện thiết, thì dù niệm Phật rất nhiều năm, thậm, chí rất nhiều đời nhiều kiếp, vẫn chẳng thể thấy Phật. Như vậy, khi nào chúng ta hết mê lầm, liền được thấy Phật!

Chúng ta đọc các truyện ký thời xưa, nghe nói người này thấy Phật, người kia thấy Phật, mà bản thân mình vẫn chưa hề thấy Phật, ắt không khỏi sanh lòng nghi hoặc đối với những câu chuyện này. Hiện tại, chúng ta cũng cầu gặp Phật, Bồ-tát mà dường như không có cảm ứng gì hết. Thật ra, không phải Phật không ứng mà là do chúng ta chẳng thấy. Vì sao chẳng thấy? Vì cái tâm cầu của chúng ta có quá nhiều nghi hoặc, tạp niệm, không chân thành, không thanh tịnh và cũng không cung kính đúng mức, thì làm sao thấy Phật, Bồ-tát cho được! Chúng ta phải biết, chướng ngại là ở nơi chúng ta, chớ chẳng phải là ở nơi Phật, Bồ-tát.

Bồ-tát Đại Thế Chí dạy: “Ức Phật niệm Phật, hiện tiền đương lai, chắc chắn thấy Phật.” Chư cổ đức cũng nói: “Năng cảm, năng ứng,” hoặc “Phật thị môn trung hữu cầu tất ứng.” Hễ chúng sanh có cảm đến Phật thì Phật liền có ứng. Thế nhưng tại sao chúng ta cầu mãi mà chẳng có cảm ứng với Phật? Chúng ta phải làm sao mới có ảm ứng với Phật? Các kinh đều dạy, nếu chúng ta dùng tâm chân thành, tâm thanh tịnh và tâm cung kính để cầu Phật, Bồ-tát thì các Ngài liền hiện tiền. Phẩm Phổ Môn của kinh Pháp Hoa đặc biệt

nói rõ, Bồ-tát Quán Âm phát đại thệ nguyện Tầm Thanh Cứu Khổ, bất cứ ai cầu đến Ngài, Ngài liền ứng hiện, nên Ngài mới có danh hiệu là Quán Thế Âm. Quán Thế Âm có nghĩa là quán sát âm thanh cầu cứu của người thế gian mà vì họ hiện thân thuyết pháp, cứu khổ, ban vui. Chúng ta sống trong thế gian này đều gặp quá nhiều tai nạn, đều phải cảm thọ quá nhiều khổ đau. Hễ ai gặp lúc khổ nạn, dùng tâm chân thành, tâm thanh tịnh và tâm cung kính cầu đến Bồ-tát Quán Thế Âm đều nhận được sự cảm ứng với Ngài một cách đặc biệt và rõ rệt.

Tâm của Phật, Bồ-tát vô cùng thanh tịnh và vi tế, nếu tâm ta không thanh tịnh, không chân thành cung kính, lại có quá nhiều tạp niệm và nghi hoặc, thì nhất định không thể nào thấy được sự hiện diện của các Ngài, chứ chẳng phải là các Ngài không có ứng. Ta vừa cảm, Phật, Bồ-tát liền ứng, cảm ứng cực kỳ nhanh chóng giống như khi ta rọi một vật nào đó vào gương, vật đó liền hiện hình trong gương chẳng hề sai khác. Vấn đề là ta có đủ tâm thanh tịnh để thấy được hay không mà thôi! Do đó, nếu ta cầu Phật, Bồ-tát mãi mà vẫn không thấy, thì phải biết nguyên nhân là do chính cái tâm của mình quá sức bẩn đục, bất tịnh, chớ chẳng phải Phật, Bồ-tát chẳng nghe thấy lời cầu khẩn của mình. Nếu ta có ý nghĩ là Phật, Bồ-tát chẳng thể nhận biết sự cầu khẩn của mình, thì chính mình vẫn còn mê lầm lắm, vẫn chưa hiểu rõ Phật trí. Nếu ta muốn có sự cảm ứng với Phật A-Di-Đà, nhất định ta phải dùng tâm chân thành, tâm thanh tịnh và tâm cung kính, hằng ngày nghĩ nhớ đến Phật A-Di-Đà, hằng ngày niệm Phật A-Di-Đà, thì Ngài liền hiện thân cho

ta thấy ngay. Đây là sự thật không phải giả, chỉ có những người thật sự biết dùng tâm chân thành, tâm cung kính, một dạ niệm Phật mới chứng thực được điều này. Từ xưa đến nay đã có rất nhiều người niệm Phật chân chánh nhiều lần thấy Phật. Đại Sư Huệ Viễn và Hòa Thượng Hải Hiền đã nhiều lần tận mắt thấy thánh tướng của Phật A Di Đà, nhiều người niệm Phật có công phu đắc lực cũng đã từng thấy Phật A-Di-Đà đến thọ ký, khích lệ, cỗ vũ họ. Phật báo cho họ biết bao lâu nữa thọ mạng sẽ chấm dứt và khi nào Phật sẽ đích thân đến tiếp dẫn vãng sanh Cực Lạc. Những người này hiện tiền được thấy Phật đến thọ ký thì quyết định sẽ vãng sanh, bởi vì Phật chẳng bao giờ vọng ngữ, hứa suông. Lại có những người thấy Phật ở trong định, thấy Phật ở trong mộng, hoặc thấy Phật trong mộng mà không phải mộng, tức thấy Phật lúc mơ màn nữa ngủ nữa thức.

Trong đoạn kinh văn dưới đây, Đức Phật khuyên hành giả niệm Phật phải đoạn trừ nghi hoặc, kinh chép: “Ví như một vị, vua Thánh chuyển Luân, có ngục bảy báu, con vua bị tội, đem giam vào đó. Lâu đài cung điện, màn báu giường vàng, lan can cửa sổ, bàn ghế trang sức, kỳ diệu quý báu, ăn uống áo quần, như vua chuyển Luân, nhưng đem khóa vàng, xích hai chân lại, tiểu vương tử đó, có vui hay không?” Đức Phật khuyên hành nhân phải đoạn trừ nghi hoặc bằng những thí dụ rất hay. Trước hết, Phật dùng người tù làm thí dụ cho người “thai sanh.” “Vua Thánh chuyển Luân” ví cho Vô Lượng Thọ Phật. “Ngục bảy báu” ví cho cõi Biên địa của cõi Tịnh Ðộ. “Con vua bị tội” ví như người mắc tội nghi hoặc. “Khóa vàng xích hai chân” ví như hoa sen chẳng nở. “Ăn

uống áo quần như vua chuyển Luân” ví cho hành nhân tuy ở trong hoa sen chưa nở, nhưng vẫn được thụ hưởng mọi thứ khoái lạc. Rồi Phật hỏi Ngài Di Lặc, nếu có vị hoàng tử con của vua Thánh chuyển Luân bị nhốt trong lâu đài cung điện có đầy đủ các thứ như là màn báu, giường vàng, lan can, cửa sổ, bàn ghế trang sức đều được làm từ các thứ kỳ trân dị bảo và trang hoàng hết sức khéo léo như thế, nhưng bị nhốt trong đó với đôi chân bị khóa vàng xích lại. Vậy vị vương tử đó có vui hay không? Ngài Di Lặc thưa rằng: Hễ bị giam cầm thì tất nhiên là thiếu hẳn cái vui tự tại, nên ai nấy đều dùng mọi phương tiện để mong thoát ra khỏi cái ngục tù ấy.

Phật tiếp lời Ngài Di Lặc: “Các chúng sanh đó, cũng lại như thế. Nếu bị đọa lạc, vào chỗ nghi hối, mong cầu trí Phật, đến trí rộng lớn, song tự căn lành, không thể sinh tin, nhưng do chỗ nghe, đặng danh hiệu Phật, mới khởi lòng tin, tuy sinh nước kia, ở trong hoa sen, chẳng xuất hiện đặng. Thai hoa nước kia, tưởng như ở trong, cung điện vườn hoa. Tại vì sao thế? Trong đó thanh tịnh, không có uế ác, suốt năm trăm năm, không thấy Tam Bảo, không được gần gũi, cúng dường chư Phật, xa lìa tất cả, gốc lành thù thắng, lấy đấy làm khổ, chẳng sinh vui thích. Nếu chúng sanh đó, biết gốc tội mình, đáy lòng tự trách, cầu lìa chốn ấy, lỗi lầm đời trước, thảy đều dứt sạch, mới được thoát khỏi. Liền đặng sinh về, chỗ Vô Lượng Thọ, lắng nghe kinh pháp, dần dần cũng sẽ, khai giải vui vẻ, cũng đặng cúng dường, khắp vô lượng Phật, tu các công đức. Này A Dật Ða! Là vị Bồ-tát, đều nên biết rằng, những sự nghi hoặc, là

đại tổn hại, làm mất lợi lớn, bởi thế phải nên, rõ tin Trí Huệ Vô Thượng của Phật. “

Câu “các chúng sanh đó cũng lại như thế” nêu lên sự việc để phối hợp với những ví dụ trong phần trước. “Thai hoa” tương ứng với “ngục bảy báu.” “Chẳng xuất hiện đặng” tương ứng với “Khóa vàng xích hai chân.” “Tưởng như ở trong, cung điện vườn hoa” tương ứng với “lâu đài cung điện v.v... như vua chuyển Luân.” “Chẳng sinh vui thích” tương ứng với “Không thể vui được.” “Biết gốc tội mình ... mới được thoát khỏi” tương ứng với “Vua chuyển Luân vui, mới đặng thoát ra.” Ý của đoạn kinh văn trên là thai sanh không có các nỗi khổ gì khác, chỉ vì trong năm trăm năm chẳng được thấy Tam Bảo, chẳng được tu thiện, nên coi đó là khổ. Do nỗi khổ tâm đó nên dẫu thân được sung sướng mà vẫn chẳng sinh lòng vui thích. Hết thảy hành nhân tu pháp môn Niệm Phật đều mong cầu sự vui sướng thù thắng bậc thượng; đó là được thấy Tam Bảo, được tu các pháp lành của Bồ-tát, cho nên coi các sự vui kém cỏi khác là khổ. Tuy gọi là khổ, nhưng thật ra chẳng hề thật sự chịu khổ.

Có người thắc mắc hỏi: Sanh vào biên địa là cái quả của tâm nghi hay là cái quả của việc tu thiện? Xin thưa: Sanh vào biên địa chính là cái quả của việc tu thiện, chứ chẳng phải là quả của tâm nghi. Bởi vì trong biên địa ai ai cũng thọ hưởng sung sướng, ắt phải là do cái quả tu thiện mà cảm thành rồi! Vậy cái quả của tâm nghi là gì? Xin đáp: Không thấy Tam Bảo, không được gần gũi, cúng dường chư Phật, xa lìa tất cả gốc lành thù thắng là cái quả chẳng thuần tịnh của tâm nghi xen tạp.

Phật khuyên người niệm Phật cầu vãng sanh phải

biết cái gốc tội của mình là tâm nghi mà đoạn nghi, sám hối để thoát khỏi Biên Địa. Gốc tội ở đây là nói đến cái tội nghi ngờ năm trí của Phật, chứ chẳng phải là những nghiệp thập ác. Năm trăm năm là thời gian tối đa cho một người vãng sanh bình thường nhận ra và hối trách tội lỗi nghi ngờ Phật trí, chớ chẳng phải là thời gian nhất định. Đối với bậc thượng căn thượng trí hoặc những người thọ trì kinh Vô Lượng Thọ thì chẳng cần phải đợi đến năm trăm năm, vì sao? Vì nếu họ bị sanh vào Biên Địa thì lập tức nhận ra lỗi lầm của mình chính là nghi ngờ Phật trí, liền phát lồ sám hối, đoạn nghi, sanh tín, tức thời được thoát khỏi Biên Địa, nên kinh nói: “Nếu chúng sanh đó biết gốc tội mình, đáy lòng tự trách, cầu lìa chốn ấy, lỗi lầm đời trước thảy đều dứt sạch, mới được thoát khỏi. Liền đặng sinh về chỗ Vô Lượng Thọ.” ” Câu “lỗi lầm đời trước thảy đều dứt sạch” là những cái tội nghi hoặc trong quá khứ đã sám trừ hết sạch rồi, mới được thoát khỏi Nghi Thành, gặp Phật, nghe pháp. Như vậy là chẳng cần biết là trong thời gian năm trăm năm hay phải đến cuối thời gian ấy; cứ hễ khi nào tội lỗi nghi ngờ cũ đã tiêu diệt hoàn toàn thì liền được giải thoát.

Câu “liền đặng sinh về chỗ Vô Lượng Thọ” có nghĩa là chẳng có cách trở về mặt thời gian, chẳng cần phải mất chút thời khắc nào, hễ vừa ra khỏi hoa sen thì ngay lập tức diện kiến Phật A Di Đà, nghe Ngài nói pháp, chứng ngay lên địa vị Bất Thoái Chuyển (Đẳng Giác Bồ-tát) cho đến Vô Thượng Bồ-đề. Ở cõi nước Cực Lạc là vậy, cõi này cũng chẳng khác, bởi do đời trước trí tuệ người đó không được

sáng suốt, hiểu kinh lại ít, nên tuy được nghe lời giáo huấn của Phật, nhưng tâm cấu nhiễm vẫn chưa thể tiêu trừ, tình chấp kiến chấp vẫn còn, nên chẳng thật sự tin hiểu được lời dạy sâu xa của Phật. Vì thế, chúng ta cần phải đa văn huân tập, tăng trưởng trí huệ, mới có thể thâm nhập tạng pháp của Như Lai. Hiện nay, chúng ta học kinh Vô Lượng Thọ cũng chẳng khác chi nghe Phật A Di Đà đang nói pháp nhiệm mầu nơi cõi Tây Phương. Thế nhưng, do tâm cấu nhiễm chưa trừ, tình chấp, kiến chấp vẫn còn, nên chúng ta cần phải đa văn huân tập để tăng trưởng trí huệ, khi chúng ta hiểu rõ lời dạy của Phật rồi thì dần dần cũng được tâm khai lý giải và vui vẻ.

Cổ nhân thường bảo: “Đọc một quyển sách ngàn lần sẽ tự thấy được ý nghĩa.” Lão Hòa Thượng Tịnh Không nói: “Thử hỏi, quý vị đã đọc kinh Vô Lượng Thọ được ngàn lượt hay chưa? Không có thì quý vị cứ từ từ đọc đi, nhất định đọc nhiều, nghe nhiều tuyệt đối chẳng bỏ lỡ cơ hội.” Nếu chúng ta thật sự muốn học Phật, chỉ có một cách là huân tu thời gian lâu dài, mới có thể chế ngự được phiền não và mở mang trí huệ, đâu có lý nào chỉ nghe một lần liền khai ngộ. Hiện tại, chúng ta không thể đạt đến cảnh giới khai ngộ là do từ hai nguyên nhân chánh: một là nghe kinh quá ít, hai là phiền não tập khí tích lũy từ vô thủy kiếp cho đến nay quá nặng. Vì do nghe kinh nhiều sẽ giúp hành nhân hóa giải được phiền não và tập khí từ vô thủy kiếp, nên Đức Phật mới dạy: “Lắng nghe kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ.” Khi nào chúng ta hóa giải hết tập khí phiền não, mới đạt được

cảnh giới khai ngộ. Nếu nghe kinh mà chưa thể hóa giải phiền não tập khí, thì ít nhất cũng có thể chế ngự được phiền não tập khí, không để cho nó dễ dàng khởi hiện hành. Đó là sự ích lợi của việc nghe kinh. Cho nên, nghe kinh là việc rất quan trọng!

Câu “Lắng nghe kinh pháp, dần dần cũng sẽ khai giải vui vẻ” có nghĩa là do thường nghe kinh Phật, nên tâm được khai minh, chứng được thiền định. Chứng được thiền định không phải do ngồi xếp bằng, mặt quay vào vách, loại thi