Hương hoa thơm chỉ bay theo chiều gió, tiếng thơm người hiền lan tỏa khắp nơi nơi. Kinh Pháp cú (Kệ số 54)
Hoàn cảnh không quyết định nơi bạn đi đến mà chỉ xác định nơi bạn khởi đầu. (Your present circumstances don't determine where you can go; they merely determine where you start.)Nido Qubein
Chúng ta nên hối tiếc về những sai lầm và học hỏi từ đó, nhưng đừng bao giờ mang theo chúng vào tương lai. (We should regret our mistakes and learn from them, but never carry them forward into the future with us. )Lucy Maud Montgomery
Vui thay, chúng ta sống, Không hận, giữa hận thù! Giữa những người thù hận, Ta sống, không hận thù!Kinh Pháp Cú (Kệ số 197)
Sự kiên trì là bí quyết của mọi chiến thắng. (Perseverance, secret of all triumphs.)Victor Hugo
Con người sinh ra trần trụi và chết đi cũng không mang theo được gì. Tất cả những giá trị chân thật mà chúng ta có thể có được luôn nằm ngay trong cách mà chúng ta sử dụng thời gian của đời mình.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Việc đánh giá một con người qua những câu hỏi của người ấy dễ dàng hơn là qua những câu trả lời người ấy đưa ra. (It is easier to judge the mind of a man by his questions rather than his answers.)Pierre-Marc-Gaston de Lévis
Người khôn ngoan học được nhiều hơn từ một câu hỏi ngốc nghếch so với những gì kẻ ngốc nghếch học được từ một câu trả lời khôn ngoan. (A wise man can learn more from a foolish question than a fool can learn from a wise answer.)Bruce Lee
Một người trở nên ích kỷ không phải vì chạy theo lợi ích riêng, mà chỉ vì không quan tâm đến những người quanh mình. (A man is called selfish not for pursuing his own good, but for neglecting his neighbor's.)Richard Whately
Dễ thay thấy lỗi người, lỗi mình thấy mới khó.Kinh Pháp cú (Kệ số 252)

VỀ MỤC LỤC

Có người hỏi tôi về sự sinh khởi của lòng yêu thương, và đây quả thật là một câu hỏi không dễ trả lời. Thông thường, mỗi một cảm xúc, tình cảm của chúng ta đều được sinh khởi từ một nguyên nhân căn bản nào đó. Chúng ta tham muốn vật chất vì trong ta có một sự khao khát chiếm hữu, luôn muốn gồm thâu hết thảy mọi sự vật thành sở hữu của riêng mình. Chúng ta giận tức vì trong ta có sự tồn tại của một ý niệm về bản ngã, luôn phân biệt giữa ta và người khác, cho dù ta có ý thức được điều đó hay không. Chính sự chấp ngã này luôn đặt vị trí của “cái tôi” lên trên tất cả, và bất cứ ai làm điều gì thương tổn, xúc phạm đến “cái tôi” ấy đều sẽ làm ta tức giận...

Những phân tích như trên có thể giúp ích cho ta rất nhiều. Khi muốn trừ bỏ sự tham lam, ta phải nhận biết được sự khao khát chiếm hữu trong lòng mình, và dùng sự nhận thức sâu xa về tính cách giả tạm, không bền chắc của hết thảy mọi vật chất để dẹp bỏ sự khao khát chiếm hữu đó. Như vậy, lòng tham trong ta sẽ được chế ngự, và nó không còn có thể thôi thúc ta phải bắt tay vào làm những sự việc sai trái. Khi muốn trừ bỏ sự nóng giận, ta phải nhận biết được ý thức chấp ngã trong lòng mình, và sử dụng nhận thức về sự không thật có của bản ngã để dẹp bỏ ý niệm phân biệt giữa ta và người khác, dẹp bỏ thói quen bảo vệ chính mình và xem thường người khác. Như vậy, sự nóng giận trong ta sẽ được chế ngự, vì ta không còn cảm thấy bị xúc phạm, bị tổn thương, và nhờ đó ta có thể nhìn nhận lại vấn đề một cách
khách quan, sáng suốt hơn.

Nhưng lòng yêu thương liệu có phải cũng được sinh khởi từ một nguyên nhân nào đó không? Điều này có vẻ như không phù hợp với thực tế. Như đã nói, lòng yêu thương chân thật không kèm theo với bất cứ điều kiện gì. Và vì không kèm theo bất cứ điều kiện gì nên chắc chắn nó không thể được sinh khởi từ một nguyên nhân bên ngoài. Vì vậy, chúng ta có thể hiểu rằng bản chất thực sự của yêu thương là một bản năng tự nhiên, sẵn có ở mọi con người.

Điều này có vẻ như rất phù hợp để giải thích cho nhiều hiện tượng tâm lý thường gặp. Khi chúng ta xúc động trước sự đau khổ của người khác, điều đó không phải là do ta đã được giáo dục, dạy dỗ như thế, mà là xuất phát từ một bản năng tự nhiên sẵn có. Cuộc sống càng giản đơn, chất phác bao nhiêu thì bản năng này càng bộc lộ rõ nét bấy nhiêu. Nhưng nếu chúng ta sống trong những môi trường phải lăn trải, va vấp, đối chọi thường xuyên với người khác để sinh tồn, bản năng này sẽ dần dần trở nên mờ nhạt. Và khi đó chúng ta sẽ dễ dàng trở nên chai lỳ, vô cảm trước những khổ đau của