- Cưu Ma Trí dẫn Đoàn Dự đi tìm nhà Mộ Dung ở Yến Tử Ổ, Tham Hợp Trang. Dọc đường sư vận dụng đủ cách thuyết phục Đoàn Dự viết ra Lục Mạch Thần Kiếm pháp. Đoàn Dự một mực khước từ: với Bắc Minh Thần Công và nội công thâm hậu khử mọi thứ độc dược, sư khó bắt ép chàng.

- Thôi Bách Tuyền và Quá Ngạn Chi tìm nhà Mộ Dung để rửa hận, gặp Đoàn Dự ở Tham Hợp Trang, và nhập đoàn.

- A Bích, gia nhân của nhà Mộ Dung, chèo thuyền đến đón cả bốn người đến Cầm Vận Tiểu Trúc, nơi ở riêng của nàng ở Yến Tử Ổ. A Bích thì trẻ trung, nhan sắc, duyên dáng, sành đàn hát khiến người ta nghĩ đến vị chủ nhân Mộ Dung Phục phải là một Hán tử hào hoa, phong nhã.

- A Châu, một gia nhân khác của nhà Mộ Dung, bạn của A Bích, cùng có mặt ở Cầm Vận Tiểu Trúc. Nàng thì thông sáng, nhan sắc, giỏi hóa trang, khéo lập luận, đã lần lược hóa trang thành viên quản gia và Lão thái thái để khai thác và đùa bỡn sư Cưu Ma Trí . Đoàn Dự thì nhận ra nàng qua mùi hương, dù nàng đóng vai nào. Chàng cười tế nhị, bí mật để nàng biết là chàng đã rõ trò đùa của nàng...

-A Châu yêu cầu Cưu Ma Trí giải các huyệt đạo để Đoàn Dự biểu diễn Lục Mạch Thần Kiếm cho Lão thái thái xem. Đoàn Dự không chịu xuất chiêu. Núng thế, sư Cưu Ma Trí dỡ mẹo tấn công A Châu, A Bích để ép Đoàn Dự cấp cứu xuất chiêu. Mọi người đã có dịp thấy thần Kiếm.

- A Châu và A Bích thiết đãi mọi người bữa cơm chiều trên Thính Vũ Cư, giữa hồ. Nàng sắp đặt tinh tế kế hoạch đánh chìm ba người kia rồi cùng A Bích, Đoàn Dự lên thuyền lẫn thoát. Cưu Ma Trí không thể rượt đuổi, dù sử dụng ma thuật...

- A Châu, A Bích và Đoàn Dự ghé Mạn Đà Sơn Trang của Vương phu nhân để "giải tỏa" sau nhiều giờ bơi thuyền mệt mỏi.

11. 2. Ý kiến

- Trước thiên nhiên đẹp, Đoàn Dự cất giọng ngâm nga, Cưu Ma Trí bảo "Chết đến gáy mà mi vẫn còn ngâm thơ vịnh phú nhàn nhã thế ư? - Đoàn Dự đáp: "Sắc thân vốn vô thường, đã còn là vô thường tức là còn khổ. Thiên hạ có ai mà không chết. Mi sống thêm mấy năm nữa có hơn ta được cái gì không?"

(tr. 13, tập III)

Lời nói của Đoàn Dự là nguyên văn của một đoạn trong Kinh điển Phật Giáo, rất Phật Giáo (Nam và Bắc truyền): Sắc thân thì vô thường, thay đổi liên tục giữa khi con người muốn nó đứng yên, không biến đổi, đây là duyên do gây ra cảm thọ khổ.

- Thái độ sống lạc quan của Đoàn Dự phản ánh khá trung thực tinh thần Phật Giáo: người Phật tử hiểu đạo thì thấy rằng không có gì sự thật là ta, là của ta nên sống an nhiên, không dao động. Mức độ tự chủ an nhiên không dao động tùy thuộc vào mức độ thâm hiểu và thâm hành Phật Pháp.

- A Bích ở trên thuyền đã đánh lên một khúc nhạc êm ả bằng cái bàn toán Kim Khí và Cây nhuyễn tiên (hai thứ vũ khí). Đoàn Dự đã nói:

- "Quả đúng thế! Cô nương thực là người tao nhã. Cái món đồ chơi đầy tục khí của người ta vào tay cô nương lại thành ra nhạc khí được".

(tr 21, tập III)

- "Món binh khí đã từng ngang dọc đại giang Nam, Bắc, chiến đấu với biết bao anh hùng hắc, bạch, nay vào bàn tay trắng trẻo mềm mại của nàng lại biến thành nhạc khí".

(tr 21, tập III)

Với giáo lý nhà Phật, các hiện hữu đều do nhân duyên mà sinh, nên chúng là vô ngã tính, bất định tính. Nói khác đi, tùy vào các duyên hội hợp mà chúng hiện ra các ngã tính khác nhau. Hệt như cái bàn toán kim khí dùng để giết người thì gọi là vũ khí, dùng để chơi nhạc thì gọi là nhạc khí; nó hư hoại, không dùng thì thành sắc vụn (sắc loại). Ngữ khí trên của Đoàn Dự có âm hưởng tương tự lời Kinh Kim Cương Bát Nhã: "Trang nghiêm, tức phi trang nghiêm, thị danh trang nghiêm, v.v..." Nghe ra âm hưởng Phật giáo!

- Mãi ngắm các hoa Mạn Đà La ở sơn trang của Vương phu nhân, Đoàn Dự lạc bước vào vườn hoa. Bất chợt chàng giáp mặt Vương Ngữ Yên (*) , người con gái duy nhất của Phu nhân, nhân hậu, thông sáng và tuyệt sắc. Đoàn Dự ngẩn ngơ một hồi, thấy giống hệt tượng ngọc Tiên nữ ở thạch động Vô Lượng Sơn.

- Đoàn Dự còn cảm giác bàng hoàng cho đến khi cùng A Châu, A Bích lên thuyền rời mạn Đà Sơn Trang. Vừa lúc ấy thuyền Phu nhân trở về cập bến. A Châu, A Bích bỗng hoảng sợ...

- Vương phu nhân, từ ngày bặt tin người tình Đoàn Chính Thuần, lòng trở nên lạnh lùng, xử sự tàn độc với các chàng trai ngoại tình, với ai mang họ Đoàn, hoặc là dân Đại Lý.

- Bà chở về thêm bốn chậu hoa Mạn Đà La quý hiếm, nhưng bà không biết rõ giá trị của chúng, cũng không rành kỹ thuật chăm sóc. Được dịp, Đoàn Dự, vốn rất sành sõi hoa Mạn Đà La ở hoàng cung Đại Lý, lên tiếng ca ngợi các chậu hoa; chàng hé mở ít nét phẩm bình... Vương phu nhân thích ý đến quên cả việc trừng phạt các chàng trai bén mảng đến Mạn Đà Sơn Trang, gác lại việc trừng phạt A Châu, A Bích không được phép của phu nhân mà dám đến Sơn trang, giục chàng tiếp tục bình phẩm hoa Mạn Đà La. Phu nhân vui vẻ giữ Đoàn Dự lại, mở yến thết đãi để nghe tiếp lời thuyết trình về hoa rất hấp dẫn của chàng.

Đoàn Dự có lúc đã quá lời, xúc phạm đến sự tôn quý của phu nhân. Phu nhân phạt chàng đi trồng và chăm sóc bốn chậu hoa quý ấy: nếu để một cây bị héo, phu nhân sẽ chặt đứt một cánh tay hay một chân...

- Dù phải ở lại trong môi trường sống lắm phiền phức, Đoàn Dự vẫn vui thích với niềm hi vọng có dịp chiêm ngưỡng dung sắc của Vương Ngữ Yên.

Một hôm, Vương Ngữ Yên đang dò hỏi một thị nữ về tin lức Mộ Dung Phục, người biểu ca mà nàng thầm yêu, trộm nhớ, Đoàn Dự nắm được cơ hội ra mặt bắt chuyện với nàng. Chàng nói về cái chết của Huyền Bi đại sư và các dư luận về chiêu "gậy ông đập lưng ông" của nhà Mộ Dung, theo chiều thị hiếu của Vương Ngữ Yên. Vương Ngữ Yên dù có lệnh cấm giao tiếp với nam giới của phu nhân, vẫn nán lại để nghe Đoàn Dự kéo dài câu chuyện thao thao. Đoàn Dự thì nghe lòng rộn ràng hạnh phúc...

- Một hôm phu nhân bực mình bèn ra lệnh cho bà vú già chặt đứt một cánh tay của A Châu, A Bích (đang bị tạm giam) về cái tội dẫn trai vào Sơn Trang. Vương Ngữ yên không thể xin tội cho hai nàng gia nhân của biểu ca mà nghe lòng quá ray rức, rầu rĩ. Đoàn Dự hiến kế lập mưu gạt vú già, cứu hai nàng, rồi cả bốn người (bao gồm Vương Ngữ Yên) cùng trốn thoát khỏi sơn trang...

12. 2. Ý kiến

- Trong kinh Phật có hai loại thiên hoa quý mà chư Thiên thường tung rãi để cúng dường các bậc đại Thánh: đó là hoa Mạn Đà La và Mạn Thù Sa. Loài hoa Mạn Đà đã được tác giả để phô sắc trong truyện dài Thiên Long Bát Bộ, trong hoàng cung Đại Lý, nước Đại Lý và trong Mạn Đà sơn trang. Đó là dấu hiệu nói lên sự hiện diện của Chánh Pháp (Phật Pháp).

- Ở tâm của Đoàn Dự, tác giả đã giới thiệu cái tâm sùng Phật, ham điều thiện, và cái tâm yêu chuộng thiên nhiên, vẻ đẹp hầu như đều mãnh liệt như nhau và hầu như chẳng thấy điều gì miễn cưỡng, và hầu như đó là lòng, chỉ một lòng, yêu cái chân, cái thiện và cái mỹ. Đó là ba mà là một vậy!

(*) Trong những bản dịch cũ, được phiên âm là Vương Ngọc Yến, những bản dịch mới được lưu hành hiện nay là Vương Ngữ Yên ( LTS)

- Hai mươi người phái Ngũ Hổ Đoạn Môn Đao và hai mươi người phái võ Thanh Thành đều hiện diện ở Thính Hương Thủy Tạ, trú xứ của A Châu, chờ gặp Mộ Dung công tử để phân rõ thị phi về các vụ án "gậy ông đập lưng ông" liên hệ đến họ.

- A Châu, A Bích, Vương Ngữ Yên và Đoàn Dự hóa trang thành dân chài địa phương đến tận nơi để nghe ngóng tình hình. A Bích để lộ hình tích nên việc bại lộ. A Châu liền lên tiếng nàng là chủ nhân của căn nhà thủy tạ và bắt đầu đối thoại.

- Vương Ngữ Yên, liền nhân dịp biểu hiện kiến thức về võ thuật uyên bác của nàng, nói rõ gốc ngọn các chiêu thức của Thanh Thành và Tần Gia Trại. Quần hùng có mặt đều kinh ngạc.

Chư Bảo Côn, kẻ nằm vùng ở Thanh Thành, khi xuất chiêu (dù đã khéo dấu kín lai lịch) đã bị Vương Ngữ Yên phát hiện gốc gác, nàng nói: "Một phần số chiêu thì bên ngoài biểu hiện na ná chiêu Thanh Phong Đinh của Thanh Thành, mà kỳ thực là chiêu Thiên Vương Bổ Tâm Chân của Bồng Lai phái. Sự khác biệt là ở chỗ Thanh Phong Đinh chỉ có một mũi cương tiêu, trong khi Thiên Vương Bổ Tâm chân có đến 12 mũi cương tiêu.

Sự kiện phân tích ấy đã tiết lộ thân phận của Chư Bảo Côn là người của phái Bồng Lai nằm vùng ở Thanh Thành. Hai phái võ ấy, một ở Nam, một ở Bắc, từng kình chống, thanh toán nhau suốt 100 năm qua.

- Tư Mã Lâm, bang chủ Thanh Thành, cùng hai người sư thúc Khương, Mạnh liền xuất chiêu ba mặt tấn công Chư Bảo Côn. Sau một hồi chống đỡ khó khăn, Chư Bảo Côn bị trúng một nhát búa và một nhát kiếm, sắp lâm nguy. Vương Ngữ Yên ân hận đã vô tình nói ra, nàng yêu cầu ngừng đánh để cứu Chư Bảo Côn. Khương, Mã và Tư Mã Lâm không thèm nghe nàng, Vương Ngữ Yên bèn chỉ điểm cho Chư Bảo Côn ra chiêu khắc chế, giúp chàng hạ được Khương, Mạnh gây ra thương thế rất nặng; Tư Mã Lâm ra độc chiêu bí truyền để trừ khử đối phương. Vương Ngữ Yên lại chỉ điểm cho Chư Bảo Côn tránh đòn. Bấy giờ, biết không thể thắng, Tư Mã Lâm mới chịu ngưng chiến.

- Diêu Bá Đương, trại chủ của Tần Gia Trại, và Tư Mã Lâm nhận ra Vương Ngữ Yên như là một kho quý của Võ thuật, tranh nhau bắt giữ nàng. Hai bên xô xát, vừa lúc Bao Bất Đồng (nhà Mộ Dung) trở về đánh đuổi gọn tất cả chỉ trong chừng vài mươi chiêu.

- Bao Bất Đồng thông báo tin tức về Mộ Dung công tử vào bữa cơm tối, chàng cho biết thêm tin tức nhóm Nhất Phẩm đường, Tây Hạ, đã có mặt ở Giang nam.

- Nhóm bốn người nhà Mộ Dung quyết định sáng ngày hôm sau lên đường tìm Mộ Dung công tử, Đoàn Dự cảm thấy mình lạc lỏng, dư thừa liền nói lời từ giã sớm, và chèo thuyền đi về phương Bắc.

13.2. Ý kiến

- Sự kiện Mã Phó Bang Chủ Cái Bang, Huyền Bi đại sư và một số cao thủ khác bị chết bởi chính chiêu thức của mình đã khiến giang hồ hầu hết quy tội về chiêu "Gậy ông đập lưng ông" của nhà Mộ Dung, trên mặt luận lý, cũng như trên thực tế, có thể có hai người, hay nhiều hơn hai, có thể sử dụng tuyệt chiêu ấy, không phải chỉ một nhà Mộ Dung.

Sự nhận lầm trên cho thấy rõ một sự thật rằng: nếu không thấy rõ cái nhân của hiện tượng, thì sẽ không hiểu hiện tượng, và không thấy con đường dẫn đến chấm dứt hiện tượng.

Đây là nội dung của cái nhìn Phật Giáo!

Một nghịch lý:

Văn hóa xưa ở Trung Nguyên bảo kẻ hảo hán phải biết trả thù, rửa hận. Nếu có thù mà không trả thì là hèn hạ, không đáng sống. Để trả thù một người, kẻ hảo hán có khi phải hy sinh nhiều người bên phe ta và phe địch. Cứ thế, thù lại nẩy sinh nhiều thù hận hơn nữa. Qua nhiều năm tháng, có khi trái đất trở thành một trận địa lớn của thù hận. Thật là phi lý, nghịch lý!

Trọn hồi 13 và cả nhiều hồi trước và sau đó, tác giả đã phơi bày rõ hậu quả quá tai hại về việc trả thù, quá gian khổ, mệt mỏi vì thù hận để đẩy độc giả đến một vùng văn hóa im mát của Phật Giáo, mà lời dạy trong Pháp Cú dưới đây là tiêu biểu.

"Hận thù không rửa được hận,
Càng báo oán, oán càng chập chùng.
Chỉ có tình thương trừ bỏ được hận thù,
Đây là định luật nghìn thu".
(P.C)

- Nhớ nhung Vương Ngữ Yên, một dáng ngọc thiên hương, Đoàn Dự vào Tùng Hạc Lâu để nhắm rượu tiêu sầu.

Tại đó, một đại hảo hán Kiều Phong cũng đang uống rượu một cách hào sảng. Đoàn Dự đến làm quen, đối ẩm. Hai đằng uống đến 50 bát lớn mỗi người mà vẫn còn cứ tỉnh. Hai người mến nhau, quả là:

- Rời Tùng Hạc Lâu, Kiều Phong và Đoàn Dự thi triển thuật Khinh công, phi hành. Đoàn Dự nhờ có nội lực rất thâm hậu cộng với thuật Lăng Ba Vi Bộ nên chỉ kém chút ít về tốc độ so với Kiều Phong, nhưng lại vượt trội về độ bền. Kiều Phong cảm thấy vị nể chàng trai trẻ. Hai đằng bèn kết nghĩa tâm giao huynh đệ. Bấy giờ Đoàn Dự bèn thành thật tiết lộ xảo thuật dùng Nhất Dương Chỉ của chàng khi uống rượu với Kiều Phong. Nhận ra trong người Đoàn Dự có mặt Lục Mạch Thần Kiếm mà chưa thạo sử dụng, Kiều Phong càng mến mộ nhiều hơn, biết là mình đang kết nghĩa với thái tử nước Đại Lý.

- Bỗng có tin Cái Bang cấp báo: Bao Bất Đồng, người nhà Mộ Dung, đang gây sự ở bang. Kiều Phong và Đoàn Dự quay về Cái Bang, khất hẹn lại một tuần đối với Nhất Phẩm Đường Tây Hạ.

- Vương Ngữ Yên, A Châu và A Bích đều ở cạnh Bao Bất Đồng. Phong Ba Aùc (nhà Mộ Dung) cùng xuất hiện. Bốn trưởng lão Cái Bang vây đánh hai người, một chọi một. Phong Ba Aùc bị trúng độc bò cạp, rất nguy kịch. Đoàn Dự vốn đề kháng độc, đã phản xạ tự nhiên đến hút hết độc ra ngoài cho Phong Ba Aùc, cứu sống chàng.

- Kiều Phong xuất chưởng rất lẹ khống chế ngay Phong Ba Ác và Bao Bất Đồng để tránh động thủ. Hai hảo hán nhà Mộ Dung tâm phục ra đi, đi về Thiếu Lâm tự để tìm Mộ Dung công tử.

Vương Ngữ Yên, A Châu, A Bích được Kiều Phong bảo vệ mở lối để các nàng ra đi tự do. Vừa kịp quay lưng, ba nàng liền dừng lại để chứng kiến cảnh tranh cải trong nội bội Cái Bang.

- Toàn Quán Thanh và các Đà chủ đã giam giữ trưởng lão chấp pháp và trưởng lão truyền công. Thấy vắng mặt hai trưởng lão này, Kiều Phong linh cảm có sự biến. Thực sự các trưởng lão chủ mưu truất phế Kiều Phong đang rắp vây chặt Kiều Phong. Nhanh ý, Kiều Phong khống chế liền Toàn Quán Thanh và bốn trưởng lão trong chớp nhoáng. Chàng cho đi cứu hai trưởng lão bị bắt giam, nhiếp yên toàn bang chúng để làm sáng tỏ sự việc...

14. 2. Ý kiến

- Kiều Phong được Huyền Khổ đại sư dạy võ nghệ và đạo đức, dù chàng chưa học sâu giáo lý. Chàng được ban chủ Cái Bang, một đại hiệp khách nhận làm môn đồ và truyền Giáng Long Thập Bát Chưởng và Đả Cẩu Bỗng pháp.

- Đoàn Dự thì học sâu giáo lý nhà Phật, được đại sư Thiên Long Tự trực tiếp giáo huấn; được Khô Vinh đại trưởng lão chỉ điểm Lục Mạch Thần Kiếm với nội lực thâm hậu và võ công thâm hậu của phái Tiêu Dao ở Vô Lượng Sơn (tự tại ngoài mọi bó buộc).

Hai người kết nghĩa là sự gặp gỡ của hai tâm hồn trung chính, nhân ái và vị tha. Đó là linh hồn của một nền văn hóa nhân bản và trí tuệ - Rất Phật giáo!

- Ngô trưởng lão trước bang chúng Cái Bang nhìn nhận các trưởng lão và đà chủ Toàn Quán Thanh đã tổ chức phế bỏ Kiều Phong, vì một lý do trọng đại không thể nói ra.

- Chấp pháp Bạch Thế Kính quyết định thi hành bang quy: các trưởng lão chủ mưu thì chết dưới một đao; Toàn Quán Thanh đa trá thì chết dưới chín đao; các người khác sẽ được xử phạt sau, sau khi điều tra rõ tội trạng.

- Kiều Phong nêu rõ các công trạng lớn của các trưởng lão trong sự nghiệp xây dựng bang phái và bảo vệ đất nước, rồi tự mình rạch tay cho đổ máu ra để rửa tội cho các trưởng lão để được tha bổng.

Quần hào Cái Bang chi xiết cảm động!

- Riêng Toàn Quán Thanh, vốn là người đa trá, thiếu lòng trung với dân với nước, nên lột bỏ tám túi của một đà chủ, loại ra khỏi Bang và cho ra đi tự do.

- Kiều Phong nêu rõ các tính anh hùng hảo hán của Công Dã Càn, Phong Ba Ác và Bao Bất Đồng (các người của nhà Mộ Dung) và kết luận: vụ án "gậy ông đập lưng ông" sẽ được điều tra tận tường, sẽ có thái độ sau khi có kết luận. Chưa vội kết án Mộ Dung công tử.

- Vừa lúc Toàn Quán Thanh sắp ra đi thì Từ trưởng lảo, một tiền bối trọng tuổi nhất, và nhiều đại cao thủ tiền bối võ lâm lần lượt kéo đến Cái Bang, rừng Hạnh, nói lên một phần bí mật về thân thế Kiều Phong và vụ án lịch sử về Nhạn Môn Quan của 30 năm trước, cái bí mật mà Toàn Quán Thanh đã triệt để khai thác dẫn đến nội biến.

15.2. Ý Kiến

- Lối xử sự rất công minh, có tình có lý của Kiều Phong trước các tội trạng tử hình biểu hiện một tâm hồn minh mẫn, trong sáng và đầy tình người của Kiều Phong. Tâm hồn ấy như là kết quả của một ảnh hưởng để lại cho đời của nếp sống vị tha của nhà Phật.

- Vụ nội biến lật đổ bang chủ Kiều Phong như là một biểu hiện của cái rối rắm của quan niệm về giá trị của nền văn hóa Nho học ở Trung Nguyên, cái quan niệm luôn gây ra các đau nhứt cho trí tuệ và lòng từ ái.

- Trí Quang đại sư, một người của nhóm tổ chức và hành động về sự biến Nhạn Môn Quan đã thuật lại tận tường sự biến ấy rằng:

- Có một người trong bóng tối đã tung tin chất thiệt có một nhóm cao thủ Khất Đan sắp đến đánh chiếm Thiếu Lâm tự để chiếm giữ Dịch Cân Kinh và Thất Thập Nhị Huyền Công: nêu rõ giờ ngày đi qua Nhạn Môn Quan.

- Thủ lãnh đại ca, Uông bang chủ Cái Bang, Trí Quang và nhiều anh hùng Trung Nguyên vội vàng không kịp phân tích kỹ tình hình, băng mình đến phục kích ở Nhạn Môn Quan (gồm có 19 người tất cả...)

- Thực tế thì hoàn toàn khác: chỉ có một cặp vợ chồng với con nhỏ một tuổi và các gia định bình thường đang trên đường về thăm quê ngoại (quê vợ): họ bị giết sạch, chỉ còn bé thơ sống sót. Sư Trí Quang và Uông Bang chủ đem về nuôi nấng...

- Tiêu Sơn chỉ đánh để tự vệ mà không giết một ai. Mãi cho đến khi thấy vợ, con bị giết, người mới tung ra các sát chiêu giết hơn 2/3 số anh hùng có mặt. Triệu Tiền Tồn sợ hãi mà chết ngất nên được còn sống; sư Trí Quang bị đánh văng lên mắc vào một cành cây mà sống sót; Huyền Từ, Uông bang chủ và Huyền Khổ nhờ Tiêu Sơn nương tay, chỉ điểm huyệt, nên mới còn đến hôm nay... Tiêu sơn thì mất tăm dạng...

- Huyền Khổ rất ân hâïn đã giao trẻ cho vợ chồng không con cái Kiều Tam nuôi dưỡng, và hỗ trợ tiền cấp dưỡng...

Huyền Khổ bí mật đêm đêm dạy võ cho Kiều Phong thành tài và thành nhân. Năm Kiều Phong 16 tuổi, Uông bang chủ thu nhận Kiều Phong làm môn đệ và truyền dạy võ nghệ thượng thừa...

- Trước khi qua đời, Uông bang chủ để lại cho Mã phó bang chủ một di thư căn dặn nếu Kiều Phong có hành động phản bang, phản Tống thì hãy bằng mọi cách tiêu diệt chàng...

- Mã phu nhân thì nhan sắc mà lẵng lơ; nàng hận Kiều Phong vì thái độ lạnh lùng trước nhan sắc của nàng (mà gây ra nội biến về sau)...

- Phát hiện ra di thư của Uông bang chủ, bà mở xem trộm biết rõ nội dung, bèn nghĩ ra các kế hiểm để hại Kiều Phong đến thân bại, danh liệt, gây ra sóng gió ở Cái Bang và trên chốn giang hồ...

- Kiều Phong, trước cảnh tình cay nghiệt đó, trả lại chức bang chủ và đã cẩu bổng trước toàn thể bang chúng, rồi đi tìm hiểu ngọn nguồn...

16 . 2. Ý kiến

- Kiều Phong phát triển nhân cách vững vàng, được ban chủ tiền nhiệm và toàn bang chúng tin tưởng vào khả năng và đạo đức lãnh đạo. Thế mà chỉ vì chàng thuộc dòng máu Khất Đan, dù đã lớn lên trong văn hóa Trung Nguyên từ năm lên một, mà bị mọi người nghi ngờ, khinh rẻ... là nhân tố chính để các tâm lý cấu uế (tham vọng, tham dục, đố kỵ, ganh ghét, hờn căm v.v..) sinh khởi gây sóng gió trên chốn giang hồ.

Giáo lý nhà Phật là hệ giáo lý xây dựng các thiện tâm để dập tắt các cấu uế tâm. Dập tắt các cấu uế tâm là dập tắt các mầm mống rối loạn.

Đây là điểm tâm lý liên hệ đến sự ổn định, thanh bình của xã hôi. Nó liên hệ đến cả an ninh, kinh tế, xã hội và văn hóa.

- Đoàn Dự và Vương Ngữ Yên thoát khỏi quân của Nhất Phẩm Đường Tây Hạ, vào trú mưa ở một trại cối xay. Vương Ngữ Yên mượn áo khô của cô gái trại cối xay để mặc đỡ... Chưa kịp đổi áo thì mười lăm tên của bọn Nhất Phẩm Đường Tây Hạ đuổi đến; chúng đánh chết đôi nam nữ thanh niên của trại cối xay rồi xông lên gác để bắt Vương Ngữ Yên.

- Nhờ Vương Ngữ Yên mách nước, Đoàn Dự sử dụng Bắc minh Thần công, Lục Mạch Thần Kiếm điểm huyệt, hạ chết được 15 tên, dù rất vất vả.

- Bỗng có một tên mới xuất hiện, hóa trang dấu mặt, võ thuật rất cao cường, tự xưng là tướng quân Lý Diên Tông đòi bắt Vương Ngữ Yên. Đoàn Dự sử dụng Lăng Ba Vi Bộ để tránh đòn. Lý Diên Tông đánh mãi vẫn không hạ được Đoàn Dự, tưởng chàng có ma thuật mà đâm lo. Ông ta vội dùng xảo kế đánh lừa để Đoàn Dự phân tâm rồi quét chân cho chàng ngả sóng sượt trên nền, lẹ tay dí kiếm vào cổ chàng.

- Vương Ngữ Yên đòi chết theo Đoàn Dự, không chịu đi theo Lý Diên Tông, nếu Lý Diên Tông giết Đoàn Dự. Nàng dọa sẽ cầu biểu ca Mộ Dung Phục để báo cừu. Thật ra Lý Diên Tông là Mộ Dung Phục hóa trang. Khi đối thoại biết giữa Vương Ngữ Yên và Đoàn Dự không có liên hệ tình cảm nam nữ, lòng nàng nhất nhất hướng về biểu ca, Lý Diên Tông tha chết cho Đoàn Dự, và ném cho chàng bình thuốc giải độc dược Tây Hạ.

- Giải độc xong, Vương Ngữ Yên và Đoàn Dự đốt cháy trại cối xay, đi về Vô Tích để kiếm A Châu và A Bích.

17. 2. Ý kiến

- Chiêu Lục Mạch Thần Kiếm:

Nhờ có nhiều duyên lành, Đoàn Dự có một nội lực thâm hậu. Nội lực nầy là có sức mạnh của tâm như là định lực. Lúc Lục Mạch Thần Kiếm khắc sâu vào tâm khảm của chàng, nếu Đoàn Dự biết vận dụng tâm ý (hay kinh mạch) thì có thể xuất ra chỉ kiếm bất cứ lúc nào: chỉ kiếm xuất ra như là một sự bừng tỏ của trí tuệ.

Với Đoàn Dự, khi chàng cố ý xuất chiêu đánh gục đối phương thì chỉ kiếm không có mặt; nhưng khi nguy cấp, bất giác xuất chưởng thì chỉ kiếm ào ạt tuôn trào. Sự kiện này nói lên một đạo lý thâm huyền về trí tuệ (sức mạnh đích thực của tâm thức): rằng trí tuệ (hay chỉ kiếm) chỉ bừng sáng khi tâm của Đoàn Dự vô dục, vô niệm; nó lặn mất khi tâm chàng hữu niệm, hữu dục. Trí tuệ này, vì thế còn có tên là trí tuệ vô ngã, vô chấp thủ.

- Giới thiệu về cái tâm của Đoàn Dự, tác giả viết:

"Chàng vốn tâm địa nhân từ, đọc kinh niệm Phật từ bé, đến con kiến cũng không dám giết, ngờ đâu hôm nay lại gây nhiều tội nghiệt như thế này".

(tr.92, tập IV)

- Khi Lý Diên Tông (tức Mộ Dung Phục cải trang) khăng khăng giết chàng, Đoàn Dự nói;

"Lão huynh định giết tại hạ, việc đó không có gì quan trọng. Chỉ xin lão huynh một việc, vị cô nương này trúng phải kỳ độc, chân tay bải hoải không cất nhắc được. Xin lão huynh tìm cách đưa cô ta về Mạn Đà Sơn ở Thái Hồ".

(tr.97, tập IV)

Các biểu hiện tâm lý của Đoàn Dự, qua hai trích dẫn trên, là biểu hiện của thiện tâm đúng nghĩa, theo Tâm lý học nhà Phật. Ở thời điểm kết thúc đời mình, chàng vẫn nghĩ đến an nguy của tha nhân, xem bản thân là nhỏ.

Khi phải tự vệ, bắt buộc để bảo vệ cái chân, cái thiện, cái mỹ, Đoàn Dự đã nhỡ tay giết nhiều người, nhưng không có lúc nào cố ý giết: bấy giờ thiện tâm chàng vẫn có mặt. Chính sự có mặt cái tâm lý thiện ấy, đã giúp chàng phát triển từ tâm và tuệ tâm như sự phát triển võ công thượng thừa vậy. Vì thế khi luận về tương lai võ công của Kiều Phong, Mộ Dung Phục và Đoàn Dự, Vương Ngữ Yên (tiếng nói thẩm quyền) đã nói.

- "Về công đạo hay tư tình cũng vậy, ta vẫn mong biểu ca ta giỏi hơn Kiều bang chủ, nhưng hiện tại thì chưa được".

(tr 19, tập IV)

- "Tương lai cũng không được đâu! Võ công đệ nhất thiên hạ sau này có lẽ không ai khác ngoài vị Đoàn công tử đây".

(tr. 99, tập IV)

Tại đây,tác giả Kim Dung muốn mở ra một sự thật rằng: tâm lý chấp thủ tự ngã (hay nặng tham dục) là rào cản lớn nhất của sự bung vỡ nguồn năng lượng tâm thức vô hạn của con người; tự ngã càng bé thì năng lượng tâm lý được phát huy càng lớn. Rất là Phật Giáo!

- Nhất Phẩm Đường Tây Hạ uy hiếp Cái Bang; đánh hơi độc Bi Tô Thanh Phong, bắt giữ các đường chủ và bang chúng Cái Bang giam tại Thiên Ninh Tự.

- Được Tin, Kiều Phong đi tìm cứu. A Châu và A Bích được Kiều Phong cứu và giải độc. Kiều Phong trừng trị các võ sĩ Tây Hạ trên đường đi.

- Vương Ngữ Yên, A Châu, A Bích và Đoàn Dự hội ngộ ở gần rừng Hạnh của Cái Bang, thuật cho nhau nghe chuyện thoát nguy và đi tìm kiếm nhau. Bốn người đi chùa Thiếu Lâm để tìm Mộ Dung công tử. Trên đường đi, phát hiện ra bang chúng Cái Bang đang bị giam giữ tại chùa Thiên Ninh. A Châu và Đoàn Dự quyết định hóa trang thành Kiều Phong và Mộ Dung Phục tìm cách cứu họ.

- Hai người vào gặp thủ lãnh Nhất Phẩm Đường là Hách Liên Thiết Thụ. Hách Liên Thiết Thụ cùng các cao thủ, bao gồm ba người trong nhóm ác nhân, nghinh tiếp.

- Ở đại điện, nơi tiếp khách, Nam Hải Ngạc Thần thách thức Mộ Dung Phục (Đoàn Dự) nói về môn võ của ông ta. Mộ Dung Phục nói chính xác khiến nhóm ác nhân kinh ngạc.

Nam Hải Ngạc Thần lại thách Mộ Dung biểu diễn Lăng Ba Vi Bộ. Mộ Dung Phục (Đoàn Dự) đã biểu diễn tài tình khiến tất cả người xem kinh sợ.

- Đến lược Hách Liên Thiết Thụ thách Kiều Phong (A Châu) xuất chiêu Đả cẩu bổng và Giáng Long Thập Bát Chưởng. May mắn, giữa lúc ấy có người lẫn trong đại điện đã tung Bi Tô Thanh Phong khiến mọi người ở đại điện đều tê liệt (trừ Đoàn Dự).

- Đoàn Dự giải độc cho A Châu, rồi cả hai người đi giải cứu toàn bang chúng Cái Bang. Hai người vội vàng lánh mặt để tránh bị lộ hành tích.

- Kiều Phong (người thật) đến Thiên Ninh tự để cứu Cái Bang ngay sau khi bang chúng vừa được giải độc. Toàn bang rất cảm kích; Ngô trưởng lão nói "vừa vắng mặt bang chủ thì anh em liền ra nông nổi nầy, bang chủ mà không chủ trì đại cuộc đứng đầu bản bang thì việc của bang sẽ hỏng hết"...

Kiều Phong nghe thuật lại chàng và Mộ Dung Phục đã đến đây, kinh ngạc hỏi: "Mộ Dung Phục đã đến đây rồi ư? - Câu hỏi khiến bọn Tây Hạ và Cái Bang nghe sững sốt!

Kiều Phong biết có sự gì ẩn khuất liền vội cáo từ.

- Từ trưởng lão nghi ngờ Kiều Phong lấy mất đả cẩu bổng từ tay Nhất Phẩm Đường Tây Hạ. Thật là đại hàm oan! Thật là bi đát! Người tâm hẹp lượng thì mãi mãi bị trói chặt bởi các ý nghĩ không sáng!

- Cuộc diện u ám đã đẩy Kiều Phong đến đường cùng:

* Đã vì Trung Nguyên mà giết nhiều người Khất Đan trước đây, là bất nghĩa, bất trung.

* Nhận người Hán xa lạ làm cha mẹ, không biết đến cha mẹ đẻ là ai, sống không họ không tên, là bất hiếu.

- Kiều Phong đi về núi Thiếu Thất để hỏi Huyền Khổ đại sư và ông bà Kiều Tam Hòe về gốc gác của mình.

- Vừa đến sân nhà bố mẹ nuôi, thì bố mẹ nuôi vừa bị giết...

Vừa đến gặp Huyền Khổ thì Huyền Khổ cũng vừa bị đánh tử thương...

Tất cả đều đổ tội cho Kiều Phong...

- Vừa thấy Kiều Phong cạnh sư Huyền Khổ (vừa tắt thở), Thiếu Lâm mở trận bao vây chàng, phải dùng trí hay, chàng mới thoát nạn, tránh được xô xác. Chàng ẩn núp ở Bồ Đề viện, trong khuôn viên chùa.

- Bấy giờ A Châu hóa trang thành chú tiểu Chỉ Thanh (thị giả của Huyền Từ phương trượng) vào Bồ đề viện để đánh cấp Dịch Cân Kinh. Lấy được Dịch Cân Kinh thì bị phát hiện. Kiều Phong cứu nàng thoát hiểm, nhưng vì bị ảnh hưởng của Kim Cương chưởng đánh vào vật chắn che nàng, nàng bị tổn thương nặng. Kiều Phong truyền nội lực nhiều lần để cấp cứu...

- A Châu rất cảm kích tính khí "rất đại hiệp" của Kiều Phong, thấy chàng ưu tư, buồn bã, nàng khuyên: "Xấu, tốt là tùy thuộc vào suy nghĩ và hành động của cá nhân, mà không liên hệ gì đến điều gọi là dòng dõi Trung Nguyên hay Khất Đan"...

Kiều Phong cảm thấy được an ủi đôi phần.

18.2. Ý kiến

- Cái Bang trở nên rối loạn là do vì hai nguyên nhân chính:

1 - Tà tư duy (suy nghĩ sai):

Uông Bang chủ, các trưởng lão và đà chủ Cái Bang bị ràng buộc vào một tư duy không đúng về giá trị:

- Kiều Phong lớn lên ở Trung Nguyên, từ năm một tuổi, do người Trung Nguyên giáo dục, nuôi dưỡng, nói tiếng Trung Nguyên, chàng hầu như mang bản chất người Trung Nguyên. Chàng xây dựng, tổ chức Cái Bang rất thành công, chưa từng có dấu hiệu tạo phản, không có bất cứ lý do nào để Cái Bang loại bỏ chàng. Hành động để lại di thư của Uông bang chủ là không cần thiết, bời vì một khi Kiều Phong gây hại Cái Bang thì đã có bang quy xử lý. Các trưởng lão, đà chủ và bang chúng loại bỏ chàng chỉ vì chàng mang dòng máu Khất Đan là một tư duy hẹp hòi, kỳ thị, không đúng.

2. Tác động của các tâm lý xấu:

Dù có di thư của Uông bang chủ, nhưng nếu không bị tác động bởi các tâm lý xấu dưới đây, thì nội biến sẽ không xẩy ra:

- Tham vọng, đa trá, vị kỷ của đà chủ Toàn Quán Thanh.

- Tính hoa nguyệt, hờn ghen và độc ác của Mã phu nhân.

- Tâm lý nghi ngờ, lập luận thiếu "logic" của các cao thủ võ lâm.

- Tác động từ các âm mưu trong bóng tối quấy động (do Tiêu Sơn và Mộ Dung Bác)

Nói gọn, là do các ác tâm, hại tâm tác động. Đây là loại tâm lý mà Tâm lý học Phật Giáo chủ trương loại trừ: "Chư ác mạc tác" (không làm mọi điều ác). Nếu giang hồ học, hiểu và thực hành chỉ một lời dạy trên của giáo lý nhà Phật thì tâm lý, tư duy của con người đã trở nên trong sáng hơn, văn hóa tỏa sáng hơn, và cục diện thiên hạ sẽ thanh bình hơn.

Đây là một tác dụng tích cực của Phật Giáo được tác giả gián tiếp giới thiệu.

- Diêm Vương Địch Tiết thần y và hảo hán Du Thị Song Hùng gửi thiếp khắp nơi mời anh hùng tụ hội ở Tụ Hiền Trang để bàn kế trừ khử Kiều Phong, kẻ bị họ kết án là dị tộc, bất trung, bất hiếu, bất nhân, bất nghĩa, rất nguy hiểm cho giang hồ đương thời.

- Kiều Phong biết rõ cuộc tụ hội ấy, nhưng vẫn không úy ngại, đưa A Châu đến Tụ Hiền Trang cầu Tiết thần y chữa trị thương thế.

- Nhiều hảo hán rất ngưỡng mộ nhân cách và tài ba của Kiều Phong, nhưng bị ảnh hưởng chiến dịch phao vu thâm độc hãm hại Kiều Phong, đã hưởng ứng lời kêu gọi của Tiết thần y.

- Vừa nghe hảo hán Bào Thiên Linh báo Kiều Phong sắp đến Tụ Hiền Trang, cả đại sảnh đầy các đại cao thủ, hảo hán đang huyên náo bỗng trở nên im bặt. Giữa lúc đó, có một âm thanh lạ, không rõ vọng lại từ đâu, bảo bang chúng Cái Bang rằng: "Cái Bang đã có một nhân vật như Kiều Phong, thanh danh quả là lừng lẫy. Phải cố giữ lấy thanh danh đó!"

- Rồi tiếp gia nhân Tụ Hiền Trang phi báo: "Kiều Phong bái trang", quần hùng toàn thể đều nghe tim đập mạnh...

- Kiều Phong yết kiến Tiết thần y, khẩn khoản mong thần y chữa trị cho A Châu, một cô gái xa lạ đối với Kiều Phong (không có liên hệ thân thích, ruột thịt).

Tiết thần y, chẩn mạch xong liền nói:

�Vị cô nương này, nếu không nhờ linh dược trị thương của Đàm Công ở Thái Hàng Sơn, không nhờ các hạ truyền nội lực vào thì đã chết vì Đại Kim Cương chưởng của đại sư Huyền Từ rồi".

(tr 227, tập IV)

- A Châu lại phịa ra chuyện nàng bị Mộ Dung Phục dùng Đại Kim Cương chưởng đánh nàng (gián tiếp qua một vật cản) để thách Huyền Từ đối chiêu với Mộ Dung, và thách tài chữa trị của Tiết thần y.

Vì nghĩ rằng Kiều Phong đã gây ra tội ác tày trời nên Tiết thần y không chịu chữa trị.

- Kiều Phong không úy kỵ, yêu cầu Du Thị Song Hùng cấp cho nhiều vò rượu và nhiều bát uống, rồi dõng dạc mời các anh hùng cạn chén tuyệt giao trước khi vào trận đao kiếm.

Bạch Thế Kính, một trưởng lão Cái Bang, cụng bát nói: "...Nếu không phải vì chuyện cừu hận quốc gia, Bạch Thế Kính này thà chết cho rồi, không dám xem Kiều huynh là kẻ địch". Kiều Phong ủy thác A Châu cho Bạch Thế Kính, mong thuyết phục tiết thần y cứu chữa...

- Sau khi uống cạn 50 bát rượu, khí lực Kiều Phong trở nên mãnh liệt, hùng hậu hơn. Chàng chỉ sử dụng các thế võ của nhà vua Trung Nguyên sáng chế, trong khi các sư Thiếu Lâm và quần hùng lại sử dụng võ công ngoại lai. Nhiều anh hùng, hảo hán tử nạn trước chưởng lực của chàng; dù liên thủ, các anh hùng vẫn rơi vào thế hạ phong. Du Thị Song Hùng bị Kiều Phong tước mất khí giới, nhục nhã tự vẫn. Các sư Thiếu Lâm liên thủ vẫn không thay đổi được thế hạ phong của họ...

Kiều Phong rất vị nể các nhà sư Thiếu Lâm nên chỉ ra chưởng chừng mực. Sau vì quần hùng tấn công A Châu, Kiều Phong bị phân tâm bảo vệ A Châu nên bị đánh lén, thương thế khá nặng. Một bóng đen là một quái nhân, nhanh lẹ bốc Kiều Phong nhảy ra khỏi trận, đưa chàng đến nơi xa xăm và an toàn để dưỡng thương...

19. 2. Ý kiến

Tại Tụ Hiền Trang, Kiều Phong biểu thị trước quần hùng tài nghệ siêu quần và khí phách anh hào bạc chúng của chàng. Con người toàn diện của chàng tròn đầy chất Trung Nguyên, trừ hình con sói Khất Đan in rõ trên ngực chàng. Kiều Phong đang nhận chịu vô vàn hàm oan, khổ đau vì hình vẽ con sói ấy. Bi thảm thay là các tướng trạng, chúng đổi gam màu thực tại! Cuộc diện bi thiết của Thiên Long Bát Bộ dậy sóng cũng chỉ vì cái tướng hiện hữu và cái tưởng giá trị hư vọng đó thôi! Hệt như Kinh Kim Cương đã viết: "Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng" (các tướng trạng đều hư vọng).

- Ở đời, giang hồ rộng lớn, đâu chỉ nhà Mộ Dung biết sử dụng chiêu "gậy ông đập lưng ông" - các hảo thủ, và các huynh đệ đồng môn của các nạn nhân đều có thể sử dụng - thế mà các vụ án ở tận nơi xa xăm trời Tây, trời Đông chết vì chiêu thức của chính mình đều gán về cho một mình Mộ Dung Phục? Lầm lẫn trong thiên hạ đều chỉ vì cái ngã tướng!

- Dưới ánh sáng lờ mờ về đêm, một bóng đen ná ná tướng Kiều Phong vào Thiếu Lâm hành thích Huyền Khổ đại sư cũng quy tội về cho Kiều Phong, khi mà người ta có thể có thân tướng giống Kiều Phong, hoặc giả cố ý hóa trang thành Kiều Phong!

- Kiều Phong về thăm bố mẹ nhằm lúc bị kẻ bí mật hạ sát, Kiều Phong đang đau đớn cũng bị các sư Thiếu Lâm kết tội giết cha mẹ.

Ôi! Chấp thủ các ngã tướng đã đẻ ra vô minh, và vô minh đã khiến người đời chấp thủ ngã tướng. Đây là điểm sáng lóe ra từ các biến cố trên giang hồ mà tác giả mong độc giả chú ý đến. Điểm sáng có mang theo âm vọng giáo lý nhà Phật nói lên rằng: cứ quan sát, phân tích kỷ và khách quan các hiện hữu ở đời, bạn sẽ thấy rõ sự thật ở khắp hiện hữu: sự thật "vô tự tính" của hiện hữu. Đây là tiếng nói trí tuệ của Phật giáo!

- Người hắc y bịt mặt cứu Kiều Phong về dưỡng thương ở một hang động tiện nghi và cho chàng vài lời khuyên bảo. Người bịt mặt xuất chưởng chỉ trong một chốc đã biến thành mấy mươi chiêu để trắc nghiệm tài nghệ của chàng. Sau lần thử chiêu, Kiều Phong nhận ra đại ân nhân có võ công vượt trội chàng, lòng rất phục.

- Sau hai mươi ngày ngơi nghỉ, vết thương đã lành, Kiều Phong đi Nhạn Môn Quan đọc di ngôn trên vách đá hầu mong mở ra lai lịch của mình.

- A Châu đang đợi Kiều Phong tại cửa Nhạn Môn từ 5 ngày qua. Trước đó, A Châu được thần y, qua trao đổi với Bạch Thế Kính, chữa lành. Rồi A Châu hóa trang thành Tiết thần y để thoát thân...

- Giữa lúc đang phân vân, mơ hồ về thân phận mình, Kiều Phong chứng kiến ngay tại Nhạn Môn Quan cái cảnh quân Hán bức hiếp, bóc lột, hành hạ man rợ dân lành Khất Đan. Lòng chàng nhẹ bớt mặc cảm về dư luận người Khất Đan tàn ác...

Chàng không đọc được tín hiệu gì ở Nhạn Môn Quan, bèn cùng A Châu đi tìm hỏi Từ trưởng lão Cái Bang.

20.2. Ý kiến

- Muôn thuở đi tìm...:

- Kẻ gây án thực sự vụ án Nhạn Môn Quan là một người trong bóng tối ẩn kín suốt ba mươi năm qua, không ai có thể tìm ra một dấu vết, vì thế cuộc đi tìm thủ phạm, và lý lịch bản thân của Kiều Phong hầu như là vô vọng.

Thủ phạm chính là Mộ Dung Bác, đã được giang hồ ghi nhận là đã qua đời. Ông ta lại là một đại cao thủ siêu quần, Kiều Phong không phải là đối thủ, vì thế việc trả thù của chàng rất khó trở thành hiện thực.

- Người giết Kiều Tam Hòe (cả vợ chồng) lại là Tiêu Viễn Sơn, bố đẻ của Kiều Phong. Kẻ giết Huyền Khổ đại sư cũng là Tiêu Viễn Sơn. Việc nuôi chí trả thù của Kiều Phong kết cục là một lộ trình đau khổ, bi đát! Mà cuộc trả thù nào rồi cũng dẫn đến một kết thúc đau buồn. Tác giả như gián tiếp giúp độc giả nhận ra con đường sống sáng tỏ, hy vọng, không phải là trả thù, mà là xóa bỏ hận thù. Đó là tiếng nói từ bi xóa hận thù của Phật Giáo.

- Kẻ thù thật sự là ai?

- Cái Bang, Thiếu Lâm tự và quần hào trên giang hồ quả quyết Kiều Phong là hiểm họa của giang hồ, trong khi Kiều Phong mãi mãi xứng danh là một đại hiệp, rực sáng tài và đức, đầy công bằng và nhân ái, ngay cả khi toàn thể giang hồ, vu oan giáng họa xuống chàng. Sự thật đã nêu ra câu hỏi: kẻ thù thực sự của giang hồ là ai? - Câu trả lời thì hầu như đã rõ ràng: Chính là lòng căm thù và tư duy "bệnh hoạn" của họ! Kẻ thù thực sự của con người cần được trừ khử trước, ngay lập tức là các ác tâm, hại tâm, hận tâm, sân tâm, tà kiến, tà tư duy ở ngay chính trong tâm mỗi người.

Thiên Long Bát Bộ đang nói như thế và giáo lý nhà Phật cũng nói thế!