Donate

Font chữ: + A   + A   + A   + A  

My Cốt tái xuất hiện – Mạc Vân, con người thực tế – Trước cơn sóng gió

My Cốt tái xuất hiện

Sau ngày hội kiến với Zanoni, hãy còn bàng hoàng vì những cảm xúc liên tiếp và những phản ứng lạ lùng của chính mình, Linh Đông liền dạo chơi nơi khu hoa viên thành phố để có thể lặng lẽ suy tư một mình.

Vườn hoa hôm ấy rất vắng vẻ. Anh ta ngồi xuống một chiếc ghế dài dưới bóng mát một cây cổ thụ. Và giữa lúc thả hồn theo giấc mơ, anh bỗng có cái cảm giác ớn lạnh giống như lần trước mà Zanoni đã giải thích và gán cho nó một nguyên nhân thật lạ lùng huyền bí.

Anh bèn đứng phắt dậy và chợt rùng mình khi thấy gần bên mình là một nhân vật hình dáng xấu xa gớm ghiếc, có thể tượng trưng cho những vong hồn hung ác mà Zanoni đã nói chuyện tối hôm trước.

Người ấy có vóc dáng nhỏ thấp, ăn mặc xốc xếch lôi thôi. Thân hình anh ta nếu không phải là dị dạng kỳ quái vì mang một ác tật nào đó, thì ít nhất cũng phải nói là rất xấu xí khó coi. Anh ta có đôi vai co rút xuống, bộ ngực lép, hai bàn tay lớn và xương xẩu. Gương mặt anh ta biểu lộ những nét đau đớn của người bị bịnh bại liệt, với đôi mắt nhỏ như mắt lươn nhưng long lanh một tia sáng ranh mãnh, tinh quái. Cái mũi dài và nhọn, đầu mũi khoằm xuống như chỉ chực dòm vào miệng. Nụ cười anh ta làm cho cái miệng méo xệch như người bị đánh đòn đau, để lộ hai hàm răng thô khấp khểnh, đen và sâu.

Nhưng trên bộ mặt gớm ghiếc đó hãy còn phảng phất một nét khôn lanh, giảo hoạt, một vẻ mặt như lẫn lộn những nét xảo quyệt, gian trá và hỗn láo.

Sau cái cảm giác đột ngột đầu tiên, Linh Đông mới nhìn lại người ấy, bèn tự lấy làm hổ thẹn về sự sợ sệt vô cớ của mình khi nhận ra đó là My Cốt, một họa sĩ người Pháp mà trước kia chàng có quen biết.

Điều mâu thuẫn đáng nói ở người họa sĩ này là, mặc dầu có một hình thù thô kệch xấu xí nhưng anh ta lại thích khai thác những đề tài rất lớn lao, hùng vĩ. Tuy nhiên, nếu nhìn kỹ thì những tranh vẽ của anh ta chỉ có được nét hào nhoáng bên ngoài mà không có bề sâu, và hoàn toàn thiếu lý tưởng. Cái đẹp mà anh ta cố gắng trình bày trong tranh vẽ chỉ là cái đẹp của những hình thức mà người thế gian ưa chuộng, nhưng không hề gợi lên được một cảm xúc sâu xa nào trong tâm hồn người xem tranh.

Một điểm mâu thuẫn khác nữa là, trong khi anh ta là một con người rất dễ bị dục vọng lôi cuốn và xô đẩy vào những trạng huống cực đoan, thái quá, như đam mê trác táng trong tình dục và và hết sức cố chấp ôm giữ hận thù, thì anh ta cũng đồng thời luôn lớn tiếng ngợi ca những lý tưởng cao cả về sự thanh bạch, liêm khiết và lòng bác ái, vị tha của con người!

Sau hết, người họa sĩ này còn trao đổi thư từ thường xuyên với những người chủ trương Cộng hòa ở Paris và người ta kể rằng anh ta là một trong những người truyền bá tư tưởng mới kể từ lúc manh nha cuộc Cách mạng Pháp, khi các lãnh tụ được gửi ra nước ngoài hãy còn bị kìm hãm, trói buộc bởi nền quân chủ chuyên chế.

Riêng tại nước Ý thì không một thành phố nào lại sẵn sàng đón nhận những chủ thuyết mới lạ hơn là thành phố Naples. Một phần do tánh chất và hào khí bồng bột của cư dân địa phương, nhưng lý do quan trọng hơn là nền phong kiến cổ hủ với tất cả những sự bất công và áp chế đáng ghét của nó vẫn còn tồn tại và gây sự bất mãn ngấm ngầm trong quần chúng. Cái triển vọng rằng xã hội sắp có một sự đổi thay có tính cách hấp dẫn cụ thể hơn là bất cứ sự mới lạ nào khác trong đời sống hằng ngày. Vì thế mà họa sĩ Pháp My Cốt đã trở thành một người thủ lĩnh tiền phong của phong trào giải phóng quốc gia đối với giới trẻ và các giới tiến bộ ở Naples.

Còn Linh Đông thì trước khi quen biết Zanoni cũng đã từng có mặt trong số những người hâm mộ và hoan nghinh các lý thuyết hùng hồn của người sứ giả có hình dạng xấu xí này.

Lúc ấy, My Cốt ngồi xích lại gần Linh Đông và nói:

– Đã lâu rồi chúng ta không gặp nhau, phải không anh bạn đồng nghiệp? Chắc anh không ngạc nhiên khi thấy tôi rất vui mừng được gặp anh và lại còn đường đột đến làm gián đoạn sự suy tư của anh.

Linh Đông đáp:

– Không có gì là đường đột cả, tôi cũng vui mừng gặp lại anh nơi đây.

My Cốt bèn móc túi lấy ra mấy phong thư và nói:

– Hẳn anh sẽ thích thú nếu được biết rằng đại cuộc đang diễn tiến một cách nhanh chóng lạ thường. Mirabeau không còn nữa, đúng vậy, nhưng mẹ kiếp, chính dân chúng Pháp bây giờ lại trở thành những Mirabeau!

Nói xong, My Cốt bèn đọc và bình luận vài đoạn hào hứng trong xấp thư từ của ông ta. Hăng say vì những triển vọng tốt đẹp mở rộng trước mắt, anh ta bắt đầu nói ra những sự tiên đoán tương lai mà trước đây người ta đã từng được nghe như một phần chính yếu trong những lời tuyên bố của hầu tước Condorcet.

Tất cả những đức tánh cũ đều bị loại bỏ để nhường chỗ cho một loạt những đức tánh mới. Lòng yêu nước là một đức tính thiển cận, hẹp hòi, và phải được thay thế bằng tình bác ái, tình đồng loại. Chỉ có tình thương bao trùm cả nhân loại trên năm châu bốn biển, không phân biệt tổ quốc và gia đình mới xứng đáng với một tâm hồn mới khoáng đạt và tiến bộ.

Những tư tưởng sẽ tự do như không khí, và để đạt tới kết quả đó cần phải bắt đầu bằng việc thủ tiêu những kẻ nào có những tư tưởng không phù hợp với tư tưởng của My Cốt!

Những điều đó làm cho Linh Đông cảm thấy có ý vị trào lộng, tức cười, dẫu rằng ông ta không biểu lộ ngay tức khắc sự bất bình hay phản đối. Nhưng khi người họa sĩ nói tới việc phát minh một thứ khoa học mà ai cũng hiểu được và có ích lợi cho tất cả mọi người, một thứ khoa học phát sinh từ sự bình đẳng xã hội và đem đến cho nhân loại sự giàu có thịnh vượng mà không cần phải làm việc khó nhọc, thì Linh Đông lắng tai nghe với một sự chú ý và ngưỡng mộ hòa lẫn với sự khâm phục, kính nể.

My Cốt nói tiếp:

– Có những tình cảm mà ngày nay người ta xem như những đức tính tốt, nhưng trong thời đại mới sẽ bị loại bỏ như những điểm hèn kém. Thí dụ như những kẻ áp chế, bóc lột nhân dân thường đề cao lòng biết ơn. Nhưng thật ra thì biết ơn tức là tự thú nhận sự thấp kém của mình. Đối với một tâm hồn cao thượng, còn gì xấu xa nhục nhã cho bằng sự khuất phục hệ lụy người khác? Nhưng trái lại, khi đã có sự bình đẳng thì không thể nào còn có sự hệ lụy hay khuất phục ai cả. Khi đó sẽ không còn có người ban ơn và kẻ chịu ơn, người bảo hộ và kẻ được che chở, và...

Bỗng có tiếng nói thấp giọng của một người đứng gần bên:

– Và trong khi chờ đợi thì... gì nữa? Hả, My Cốt?

Hai người họa sĩ giật mình nhìn lại thì Linh Đông mới nhận ra đó là Zanoni.

Zanoni, với một vẻ mặt nghiêm khắc lạ thường, nhìn thẳng vào mắt My Cốt. Người này đang ngồi trên ghế dài cũng nhìn lại một cách lấm lét, và một vẻ sợ sệt hiện lên trên nét mặt xấu xí ghê tởm của hắn ta. Zanoni nói:

– Đây không phải là lần đầu tiên ta được nghe những lời vong ân bội nghĩa của mi.

My Cốt cố đè nén một tiếng kêu mà hắn ta bất giác phải thốt lên, và sau khi liếc nhìn Zanoni lần nữa bằng đôi mắt gian xảo quỉ quyệt có hàm chứa một sự hận thù sâu đậm nhưng đành chịu bất lực, hắn ta nói:

– Nhưng tôi không biết ông là ai? Và ông muốn gì ở tôi?

– Ta chỉ muốn rằng mi cút ngay khỏi đây và để chúng ta ngồi yên.

My Cốt đứng dậy, hai bàn tay nắm chặt, nghiến hai hàm răng khấp khểnh lộ ra từ lỗ tai bên này đến tận lỗ tai bên kia như một con mãnh thú trong cơn điên dại, rồi lẳng lặng bước đi.

Zanoni đứng yên và nhìn theo sau hắn ta với một nụ cười khinh bạc, còn Linh Đông thì lấy làm ngạc nhiên vê sự việc vừa xảy ra. Zanoni hỏi:

– Anh quen người này trong trường hợp nào?

– Tôi biết ông ta như một bạn đồng nghiệp, vì ông ta cũng theo đuổi nghệ thuật hội họa như tôi.

– Hừ? Nghệ thuật! Đừng nên lạm đụng danh từ cao cả đó. Cõi thiên nhiên là như thế nào đối với Thượng đế thì nghệ thuật cũng phải như thế đó đối với con người. Nó phải là một cuộc sáng tạo thiêng liêng tốt đẹp. Thằng khốn nạn đó có thể là một thợ vẽ, nhưng không thể là một nghệ sĩ được.

– Xin lỗi ông nếu tôi muốn hỏi ông về con người mà ông vừa bình phẩm một cách không mấy tốt đẹp đó?

– Dầu sao, tôi biết rằng anh được đặt dưới sự bảo vệ của tôi, nên tôi cần dặn dò anh hãy cẩn thận đề phòng con người như hắn ta. Những lời nói của ông ta biểu lộ một tâm hồn xấu xa bỉ ổi. Tôi có cần gì phải kể ra những tội ác hắn ta đã làm. Chỉ những lời nói của hắn ta cũng chứa đầy tội lỗi!

– Tiên sinh Zanoni, ông không có vẻ là một người nhiệt thành hoan nghinh cuộc Cách mạng đang chớm nở? Có thể ông ghét người ấy vì không đồng quan niệm với ông chăng?

– Quan niệm gì mới được chứ?

Linh Đông ngừng lại một lúc để suy nghĩ, rồi nói:

– Nhưng không, có lẽ tôi lầm về phần ông, vì chắc là ông không thể nào chê biếm lý thuyết cách mạng chủ trương cải tiến đời sống con người.

– Anh nói đúng! Thời nào cũng vậy, chỉ có một thiểu số người ưu tú và tiến bộ đứng ra lãnh đạo để cải tiến đa số quần chúng. Có thể rằng quần chúng đời nay cũng khôn ngoan bằng cái thiểu số của thời xưa, nhưng sự tiến bộ của nhân loại sẽ lâm vào ngõ bí nếu anh nói với tôi rằng quần chúng đời nay cũng khôn ngoan bằng thiểu số của bây giờ.

– Tôi hiểu lời ông nói. Ông không thừa nhận thuyết bình đẳng đại đồng trong nhân loại!

– Thuyết đó là một điều láo khoét! Dẫu cho tất cả thế giới đồng loạt nổi dậy để áp đặt sự láo khoét ấy cho mọi người, họ cũng không thể làm cho nó thành chân lý được. Dẫu cho ngày nay người ta cố san bằng mọi sự chênh lệch, người ta cũng chỉ san bằng được những chướng ngại chống đối sự độc tài chuyên chế của ngày mai. Một quốc gia khát vọng sự bình đẳng là không xứng đáng với sự tự do. Trong tự nhiên, từ các thiên thần cho đến các loài côn trùng, từ ngọn núi cao cho đến một hột cát, từ bầu tinh tú sáng chói cho đến khối tinh vân đông đặc trải qua nhiều thế kỷ dưới trạng thái sương mù và bùn lầy để trở nên một thế giới có sự sống, cái định luật chính yếu trong vũ trụ bao giờ cũng vẫn là sự bất bình đẳng.

– Đó là một lý thuyết rất chán nản nếu áp dụng vào chính trị. Những chênh lệch bất công trong đời người có bao giờ xóa bỏ được chăng?

– Nếu nói về đời sống vật chất thì mọi sự chênh lệch bất công đều nên xóa bỏ. Nhưng những sự chênh lệch về trí tuệ và tinh thần thì sẽ không bao giờ. Làm sao có được một sự bình đẳng đại đồng về lý trí, tài năng, đạo đức và trình độ tiến hóa tâm linh? Nếu như vậy thì thế gian đâu còn những bậc giáo chủ, những nhà hiền triết, đâu còn những người khôn ngoan minh triết và tốt lành hơn kẻ khác? Dẫu cho điều ấy có thể thực hiện được đi nữa, thì phải chăng đó sẽ là một viễn ảnh tuyệt vọng cho nhân loại? Không! Ngày nào mà trời đất vẫn còn tồn tại thì mặt trời bao giờ cũng vẫn chiếu ánh nắng chói chang trên đỉnh núi cao trước khi chiếu xuống đồng bằng. Ngày hôm nay, nếu ta đem tất cả mọi ngành khoa học và kiến thức của thế gian chia sẻ đồng đều cho tất cả mọi người, thì ngày mai cũng vẫn sẽ có những người khôn ngoan hơn người khác. Và điều đó không phải là một định luật gò bó, ép buộc, mà là một định luật bác ái, một định luật tiến hóa tự nhiên thực sự. Một thiểu số người càng khôn ngoan hơn trong một thế hệ, thì quần chúng của thế hệ tiếp theo sau đó sẽ càng khôn ngoan hơn nữa!

Trong khi Zanoni nói chuyện, cả hai người cùng đi qua những khu vườn xinh tươi, phía trước là mặt biển chói rạng dưới ánh nắng mặt trời buổi trưa. Một ngọn gió mát nhẹ thổi phớt qua làm dịu bớt sức nóng mùa hè. Cảnh trời quang mây tạnh sáng sủa và gió biển mát rượi gây cho lòng người một cảm giác nhẹ nhàng thoải mái. Zanoni nói:

– Để mở màn cho một thế hệ tiến bộ và bình đẳng, thậm chí người ta đã tỏ ra ganh tị cả với đấng Tạo hóa! Họ muốn phủ nhận sự hiện diện của đấng Hóa công, hay một đấng toàn năng sáng tạo, một trí thông minh siêu đẳng tuyệt vời. Anh là một nghệ sĩ, khi anh nhìn vào cõi thiên nhiên với cặp mắt nghệ sĩ của anh, có thể nào anh chấp nhận được cái luận thuyết đó không? Giữa Thượng đế và bậc thiên tài luôn có sự liên hệ mật thiết, như một sự giao cảm thiêng liêng. Sextus, môn đồ phái Pythagore đã nói rất có lý: “Một khối óc siêu việt là phản ảnh của Thượng Đế.”

Ngạc nhiên và xúc động vì những lời nói được thốt ra một cách không ngờ từ một người mà anh ta vẫn cho rằng có những năng lực không phải thuộc về chánh đạo, Linh Đông buột miệng nói:

– Tuy vậy, ông đã nhìn nhận rằng cuộc đời ông sống bên ngoài cuộc đời thế tục là một cuộc đời khác thường mà người ta nên tránh. Thế thì có mối liên hệ nào giữa khoa pháp môn và tôn giáo hay chăng?

– Khoa pháp môn ư? Thế nào gọi là khoa pháp môn? Khi người du khách dừng chân để chiêm ngưỡng những Kim tự tháp bên Ai Cập hay những ngôi đền cổ hoang tàn Đế Thiên Đế Thích, thì những kẻ ngu dốt nói cho họ nghe rằng đó là công trình của các vị pháp sư, phù thủy. Điều gì vượt quá tầm hiểu biết của con người thì người đời không chịu nhìn nhận rằng đó có thể là công trình siêu việt của những người khác khôn ngoan hơn. Nhưng nếu anh hiểu khoa pháp môn là sự học hỏi tìm tòi những định luật bí ẩn trong thiên nhiên thì đúng vậy, tôi đang thực hành khoa pháp môn đó, và sự học hỏi đó làm cho người ta càng tiến đến gần hơn cái nguồn gốc của mọi tín ngưỡng. Anh có biết chăng, khoa pháp môn được truyền dạy trong tất cả các đạo viện thời cổ, dưới sự dẫn dắt của các bậc đạo trưởng trong giới huyền môn.

Zanoni ngừng một lát rồi nói tiếp:

– Và anh là họa sĩ, lẽ nào anh không tìm thấy một thứ ma thuật hay ma lực nào trong ngành hội họa đó sao? Sau khi trải qua một thời kỳ tìm tòi khảo cứu lâu dài về cái đẹp trong thiên nhiên, lẽ nào anh lại không tìm cách khám phá ra những nét mỹ lệ và cái đẹp lý tưởng trong tương lai hay sao? Anh há không nhận thấy rằng đối với một thi nhân cũng như một họa sĩ, nghệ thuật tinh vi vẫn luôn tìm kiếm sự chân thật và ghét bỏ cái hiện hữu tầm thường? Và chúng ta phải xem thiên nhiên như bậc thầy để tìm tòi học hỏi chứ không phải là để làm nô lệ đóng khuôn mọi sự cho giống y như thiên nhiên? Anh muốn khắc phục dĩ vãng và có được khả năng biết trước tương lai hay chăng? Nghệ thuật chân chính há không đặt nền móng trong tương lai và dĩ vãng hay sao? Anh muốn biết sử dụng thần chú để kêu gọi những nhân vật trong cõi vô hình hay chăng? Nhưng hội họa là gì, nếu không phải là thể hiện bằng nét vẽ và màu sắc những gì vô hình mà mắt thường không nhìn thấy? Anh bất mãn với cuộc đời chăng? Thế giới này đâu phải là thế giới của những bậc thiên tài? Những bậc kỳ tài muốn sống thoải mái thì phải tự tạo cho mình một thế giới khác. Có nhà phù thủy nào làm hơn được như vậy chăng? Thậm chí có khoa học nào có thể làm hơn được như vậy chăng? Anh có những khả năng đưa anh đạt tới sự thành công trên đường nghệ thuật. Anh hãy tự bằng lòng với định mệnh đó. Anh hãy từ bỏ những ước vọng phiêu lưu hoặc hứng thú nhất thời đang lôi cuốn anh, khi thì tìm đến tôi, khi thì tìm đến một nhà biện thuyết viễn vông nào đó... Ông ta với tôi đều là những đối tượng trái ngược và cách biệt nhau muôn trùng. Cái cọ vẽ là chiếc đũa thần của anh, bức tranh lụa của anh có thể tạo nên những viễn tượng còn đẹp hơn tất cả những viễn ảnh tương lai mà triết gia Condorcet hằng mơ tưởng. Tôi không hối thúc anh phải cho tôi biết quyết định ngay, nhưng có bậc thiên tài nào muốn được sống mãi trong lòng người mà không cần đến tình yêu và danh vọng?

Linh Đông vừa nói vừa nhìn Zanoni bằng cặp mắt đầy vẻ hứng khởi nhiệt thành:

– Nhưng nếu như có một quyền năng có thể làm cho người ta vượt qua sự chết để trở nên bất tử?

Zanoni sa sầm nét mặt, rồi sau một cơn im lặng, chàng nói:

– Nếu con người có được quyền năng đó thì phải chăng đó sẽ là một điều bất lợi, vì người ta sẽ sống sót trong cô đơn khi những người họ thương yêu lần lượt chết hết. Và do đó mà ta sẽ phải do dự khi chấp nhận những mối liên hệ tình cảm với người khác ở cõi thế gian này. Nếu muốn được trường sinh bất tử thì tốt hơn là hãy được nổi tiếng và để tên tuổi bất diệt của mình lại cho đời.

– Ông không trả lời câu hỏi của tôi mà chỉ nói một cách úp mở. Tôi có nghe nói rằng một số nhà luyện kim có thể kéo dài sự sống rất lâu hơn giới hạn thông thường của người đời. Chất kim đơn thần dược phải chăng là có thật, hay đó chỉ là một huyền thoại?

– Nếu đó không phải là một huyền thoại, và nếu thật sự có người đã luyện được kim đơn thì họ sẽ chết vì không muốn sống nữa. Biết đâu rằng sẽ có một sự cảnh báo nghiêm trọng nào đó trong những điều anh vừa nêu ra. Nhưng tốt hơn anh nên trở về với cọ vẽ và những hộp sơn dầu của anh.

Nói đến đây, Zanoni vẫy tay từ giã và chậm rãi bước đi về hướng thành phố.

Mạc Vân, con người thực tế

Cuộc nói chuyện với Zanoni đã gây cho Linh Đông một ảnh hưởng tốt lành và xoa dịu tâm hồn. Anh thả hồn theo những cơn mơ tưởng mông lung và tưởng tượng trong trí một cảnh gia đình ấm cúng nơi đó anh sống hạnh phúc với nghệ thuật và tình yêu thơ mộng của nữ ca sĩ Kiều Dung.

Giữa những cơn mơ mộng thần tiên đó thì giọng nói mạnh mẽ hùng hồn của Mạc Vân, con người khôn ngoan sáng suốt, làm cho anh tỉnh mộng và kéo anh trở về với cuộc đời thực tại.

Những người bẩm tính mơ màng viển vông, có óc tưởng tượng mạnh hơn ý chí, hay để cuộc đời thả trôi theo những cơn ngẫu hứng nhất thời, thường hay chịu ảnh hưởng của những tâm hồn thực tế, tích cực, hai chân đứng vững trên mặt đất chứ không mơ màng khóc gió thương mây. Đó là trường hợp của Linh Đông.

Trong quá khứ, bạn anh đã từng kéo anh ra khỏi hiểm nguy và giúp anh tránh khỏi những hậu quả của sự dại dột hờ hững trong việc tiếp xúc với đời. Trong giọng nói của Mạc Vân có một cái gì đó làm dịu bớt lòng hứng khởi và khiến cho Linh Đông phải hoang mang. Mạc Vân là người bao giờ cũng giữ một thái độ trung dung, hợp lý trong mọi việc. Anh chủ trương chọn con đường bằng phẳng, ngay ngắn trong cuộc đời và chê bai nhạo báng những kẻ lạc lối muốn vượt lên những ngọn đồi cheo leo hiểm trở, dù rằng là để hái hoa bắt bướm hay để có một tầm nhìn bao quát suốt đến tận chân trời.

Mạc Vân cười nói với Linh Đông:

– Tôi biết anh đang nghĩ gì. Với cặp mắt long lanh ướt và nụ cười nửa miệng của anh, tôi đoán rằng anh đang mơ tưởng đến con bé đào hát ở nhà hát San Carlo.

Linh Đông đỏ mặt đáp:

– Con bé đào hát! Anh sẽ gọi nàng như vậy chăng nếu nàng là vợ tôi?

– Không, bởi vì chừng đó thì tất cả lòng khinh bỉ mà tôi có thể có sẽ trút lên đầu anh. Người ta không ưa những kẻ lừa bịp, nhưng chính kẻ bị lừa mới là đáng khinh!

– Anh có chắc rằng tôi bị lừa trong một cuộc hôn nhân như thế không? Tôi còn tìm thấy ở đâu nữa một người con gái vừa đẹp vừa hiền và chính chuyên đức hạnh như thế? Từ trước đến nay, có bao giờ một lời đồn đãi vu khống nào của thiên hạ đã từng làm hoen ố thanh danh của nữ nghệ sĩ Kiều Dung hay chưa?

– Tôi không được nghe tất cả những lời bình phẩm khen chê của người dân Naples, nên tôi không thể trả lời anh về điều đó. Nhưng tôi biết điều này: ở Anh quốc không ai tin rằng một thanh niên Anh có tài sản và gia thế lại đi cưới một cô đào hát Ý mà không bị xem là lầm lạc một cách đáng thương. Tôi muốn tránh cho anh khỏi bị rơi vào một cuộc hôn nhân bất lợi như thế. Anh hãy nghĩ đến những dư luận của người đời và tất cả những thiệt thòi, tổn thương trong vấn đề giao tế xã hội của anh sau này.

– Tôi có tự do lựa chọn một sự nghiệp tương lai, và điều đó không liên hệ gì đến vấn đề giao tế. Tôi muốn người ta kính trọng tôi qua tài năng và nghệ thuật chứ tôi không đặt vấn đề danh vọng căn cứ trên giai cấp hay địa vị và tiền bạc.

– Thế nghĩa là anh vẫn khư khư ôm ấp cái mộng vô lý thứ nhì của anh là bôi mực lọ lên khung vải? Tôi không chê bai những người vì sinh kế mà phải chọn theo nghề vẽ. Nhưng với những người như anh, có đủ khả năng vật chất và quen biết những bạn bè thân thuộc có thế lực để lấy đà tiến thân lên một địa vị cao sang, tại sao anh lại tự hạ thấp địa vị mình để làm một anh nghệ sĩ quèn? Vẽ tranh để tiêu khiển trong những lúc nhàn hạ là rất tốt, nhưng lấy đó làm một nghề nghiệp thì thật là điên rồ.

– Có những nghệ sĩ tài ba từng được danh dự gần gũi và giao du thân mật với cái bậc đế vương!

– Tôi cho là việc đó rất hiếm xảy ra ở Anh quốc. Ở một đất nước là trung tâm chính trị lớn của giới quí tộc thì điều mà người ta kính trọng là tinh thần thực tế chứ không phải những lý tưởng viển vông. Để tôi thử phác họa cho anh thấy hai viễn cảnh khác nhau về cuộc đời mà anh có thể chọn. Thứ nhất, chàng Linh Đông trai trẻ trở về Anh quốc, cưới một người vợ môn đăng hộ đối, có tài sản tương xứng với anh, với gia đình phía vợ có gia thế thuận lợi cho việc tiến thân. Anh trở thành một người giàu sang và có thế lực. Anh bắt đầu có những hoạt động xã hội với những khả năng và nghị lực dồi dào. Anh có một biệt thự riêng để tiếp khách và bạn bè, gồm toàn những người có địa vị cao và sự giao du thân mật có thể đem đến cho anh nhiều lợi lộc, danh vọng. Anh có thời gian nhàn rỗi để dùng vào những sự học hỏi hữu ích. Anh có nhiều tiếng tăm, danh vọng, được xây dựng trên một nền tảng vững chắc, và càng được củng cố trong dư luận quần chúng. Anh gia nhập một chính đảng, bắt đầu tham gia chính trường, những bạn bè quen biết sẽ giúp đỡ anh thực hiện những kế hoạch và tham vọng. Cuộc đời anh cứ theo cái đà đó mà tiến lên dần. Khỏi nói cũng biết rằng tương lai anh sẽ xán lạn rực rỡ như thế nào. Và bây giờ là viễn cảnh thứ hai. Chàng Linh Đông trai trẻ trở về Anh Quốc với một người đàn bà có tài nghệ nhưng không có gia sản. Nàng ấy chỉ sinh lợi cho anh ta với điều kiện là được tiếp tục nghề ca hát. Nàng trình diễn rất xuất sắc, mọi người đều hoan hô và tìm hiểu xem nàng là ai, và rồi mọi người đều biết nàng là ca sĩ Kiều Dung. Chàng Linh Đông thì đóng cửa ở nhà để trộn màu và vẽ tranh với những đề tài lịch sử mà chẳng có ai mua. Thậm chí người ta còn có định kiến không tốt với anh ta vì anh không hề xuất thân ở trường Cao đẳng Mỹ thuật, anh chỉ là một họa sĩ nghiệp dư. Nói đúng ra, những bức tranh đó cũng có giá trị riêng của nó, nhưng người ta sẽ thích tranh của Teniers và Watteau hơn, vì hai nhà danh họa này đã nổi tiếng từ lâu. Thế là Linh Đông cứ lận đận không ngóc đầu lên được. Gia sản của anh ta từ khi còn độc thân đã có thể đảm bảo cho anh một đời sống thoải mái. Nhưng bây giờ thì anh ta đã có một gia đình đông đúc con cái, mà tài sản ấy không được tăng thêm bởi một món tiền hồi môn nào khi cưới vợ, nên ngày càng tiêu mòn. Anh ta bèn lui về quê để giảm bớt chi phí sinh hoạt và để vẽ tranh. Những năm sau đó, anh sống trong cảnh túng thiếu và bất mãn. Anh cho rằng thế gian không biết thưởng thức tài nghệ của anh và anh đâm ra xa lánh người đời. Thế là xong! Và cuộc đời của anh ta kết thúc như thế nào? Tôi để cho anh tự xét đoán để tìm ra câu giải đáp vậy.

Linh Đông đứng dậy nói:

– Nếu tất cả mọi người đều thực tế như anh thì trên đời này sẽ không bao giờ có những thi nhân và nghệ sĩ!

Mạc Vân đáp:

– Rồi chúng ta vẫn sống không sao cả nếu không có họ? Nhưng thôi, đã đến giờ phải nghĩ đến cái ăn rồi chứ? Chúng ta hãy đi ăn trưa.

***

Trong nghệ thuật hội họa, một họa sư thiếu kinh nghiệm sẽ hạ thấp và làm hư hỏng khả năng của người học trò nếu ông ta chủ trương một cách sai lầm rằng: “Hãy vẽ giống y như thiên nhiên,” và cái thiên nhiên ấy sự thật chỉ là cái tầm thường. Người họa sư như thế không hiểu rằng trong nghệ thuật, cái đẹp phải được quan niệm như một cái gì mà Raphael đã định nghĩa rất đúng rằng: “Ý niệm về cái đẹp tự nó xuất hiện trong tâm hồn người họa sĩ.” Theo quan niệm đó thì trong bất cứ ngành nghệ thuật nào, dù được biểu lộ qua màu sắc, âm thanh hay lời nói, hay bằng những nét tạc trên đá, sự bắt chước thiên nhiên một cách nô lệ máy móc chỉ là việc làm của những kẻ đang tập tành hay những tay thợ thủ công.

Cũng vậy, sự gần gũi một người quá thực tế làm suy giảm và ngăn chặn lòng hứng khởi nhiệt thành của những tâm hồn tế nhị, vì nó luôn gò bó và ngăn chặn những cử chỉ hào phóng, tự tin của người nghệ sĩ và buộc họ phải quay về với sự thô tục và tầm thường.

Một thi hào Đức đã diễn tả rất đúng sự khác nhau giữa tính dè dặt cẩn thận và sự minh triết chân chính. Trong sự minh triết khôn ngoan có một nét hào sảng tự nhiên mà những người cẩn thận mực thước không bao giờ có. Các nhà phê bình nghệ thuật trứ danh như Aristote và Pline của thời cổ đại cho đến những họa sư của thời hiện đại đều cho rằng người họa sĩ không nên rập khuôn theo thiên nhiên, mà phải biết lý tưởng hóa những gì nhìn thấy trong thiên nhiên. Thật vậy, người nghệ sĩ chân chính, dù là họa sĩ hay thi nhân, luôn cố gắng diễn tả những gì là mỹ lệ thanh cao mà con người có thể đạt tới, nhưng không phải là thông thường đối với con người.

Nguyên tắc “lý tưởng hóa” đó còn khó hiểu hơn trong việc xử thế của con người. Những lời khuyên thực tế về sự lo xa dè dặt làm cho người ta mất sự hứng khởi trong những hành vi đức hạnh vị tha cũng như trong những việc làm xấu xa tội lỗi. Nhưng trong việc xử thế cũng như trong nghệ thuật, có một ý niệm về tính cách hùng vĩ, mỹ lệ mà người ta cần phải có để cải tiến, thăng hoa tất cả những khía cạnh xấu xa tầm thường của đời người.

Linh Đông tuy rất hiểu sự dè dặt sáng suốt trong lập luận của Mạc Vân, nhưng anh không quan tâm đến những viễn cảnh tương lai mà người bạn này vừa trình bày.

Thật vậy, sự trung thành với lý tưởng nghệ thuật của Linh Đông không kém mãnh liệt hơn sự đam mê tình cảm đối với Kiều Dung. Sự đam mê này nếu biết xoay đúng chiều hướng sẽ có thể giúp tinh luyện tâm hồn anh ta giống như một ngọn gió mạnh làm thanh lọc khí trời.

Nhưng nếu Linh Đông không thể có một quyết định theo ý của Mạc Vân, anh ta cũng không đành lòng an phận mà từ bỏ ngay việc theo đuổi Kiều Dung. Từ hai ngày nay, vì sợ rằng mình đã bị ảnh hưởng những lời khuyên của Zanoni và những cảm nghĩ xuất phát tự đáy lòng nên Linh Đông đã tránh hẳn mọi cuộc gặp gỡ với Kiều Dung. Nhưng sau lần hội kiến cuối cùng với Zanoni và cuộc nói chuyện với Mạc Vân vừa rồi, Linh Đông bèn quyết định sẽ gặp lại Kiều Dung vào sáng mai, và dù chưa có mục đích hay kế hoạch gì rõ rệt, anh chấp nhận sẽ tự thả trôi theo ngẫu hứng tự nhiên của lòng mình.

***

Kiều Dung ngồi trên thiếc ghế dài ngoài sân trước ngưỡng cửa nhà nàng và suy nghĩ vẩn vơ. Phía trước là mặt biển phẳng lặng như gương dưới bầu không khí êm đềm của buổi trưa hè nóng bức. Nàng ăn mặc đơn sơ, với một cái áo choàng bằng lụa mỏng để lộ phần trên của bộ ngực đẹp, một mái tóc vàng óng nuột lòa xòa phất phơ dưới ngọn gió nhẹ mát từ ngoài biển thổi vào. Sức nóng ngày hè làm cho đôi má nàng hây hây đỏ và đôi mắt lớn càng thêm mơ mộng, uể oải khác thường.

Kiều Dung chưa bao giờ đẹp đến thế, dẫu là trong những bộ y phục lộng lẫy trên sân khấu và trong những lúc tinh thần phấn khởi dưới ánh đèn màu.

Trong khi đang mãi nghĩ đến Zanoni, nàng không nhận ra có tiếng chân người rón rén bước lại gần, nhưng rồi một bàn tay đặt nhẹ lên cánh tay nàng. Kiều Dung quay đầu lại và nhận ra Linh Đông.

Gương mặt cởi mở của người thanh niên Anh trấn tĩnh lòng nàng. Nàng định rời khỏi chỗ ngồi trên thiếc ghế dài thì Linh Đông đã nắm lấy tay nàng ấn xuống, rồi anh ta cũng ngồi xuống bên cạnh nàng và nói:

– Kiều Dung ơi! Cô phải biết rằng tôi đã yêu cô! Tôi luôn đến với cô không phải chỉ do lòng ái mộ tài nghệ của cô mà thôi. Từ trước đến giờ có những lý do khiến tôi không thể tỏ tình với cô bằng cách nào khác hơn là những cái nhìn câm lặng. Nhưng hôm nay không hiểu tại sao tôi đã có đủ can đảm và nghị lực để tỏ bày tấm lòng tôi với cô và chờ đợi xem cô quyết định số phận tôi như thế nào. Tôi biết rằng tôi có những tình địch với thế lực mạnh hơn nhiều so với một nghệ sĩ quèn như tôi. Nhưng tôi không biết họ có được mắt xanh của cô để ý đến nhiều hơn tôi chăng?

Kiều Dung hơi ửng hồng đôi má, có vẻ lúng túng, và sau một lúc do dự, nàng nói:

– Những người phí thời giờ để nghĩ đến một cô đào hát tất nhiên phải biết trước là họ sẽ có tình địch. Đó chẳng qua là một điều bất hạnh cho nghiệp cầm ca của chúng tôi mà thôi!

– Nhưng tôi chắc rằng cô không thích cái nghiệp cầm ca đó, dẫu rằng nó đang rất sáng sủa tốt đẹp. Dường như cô không đặt hết cả tâm hồn vào sự nghiệp mà tài nghệ của cô đã làm cho rạng rỡ.

Kiều Dung đáp với đôi mắt đẫm lệ:

– Có lẽ là vậy. Có một thời tôi đã yêu thích nghệ thuật ca nhạc, nhưng bây giờ thì tôi cảm thấy đó chỉ là một nghề bạc bẽo làm cho tôi trở thành nô lệ của thiên hạ.

Chàng họa sĩ thốt lên với một niềm hứng khởi đột ngột:

– Vậy xin cô hãy bỏ nghề ca hát. Hãy đoạn tuyệt với nghiệp cầm ca đã làm cho quả tim cô bị chia sẻ bởi nhiều người. Tôi chỉ mong ước được chiếm trọn quả tim ấy cho riêng mình mà thôi. Từ nay trở đi, xin cô hãy cùng chia sẻ cuộc đời với tôi, chia sớt những nỗi vui buồn sướng khổ cùng lý tưởng của tôi. Cô sẽ là nguồn cảm hứng cho những bức họa phẩm và công trình tuyệt tác của tôi. Sắc đẹp của cô sẽ trở nên bất tử với thời gian. Trong những cuộc triển lãm họa phẩm của tôi, thiên hạ sẽ dừng chân trước bức họa một vị nữ thánh, hay một thần vệ nữ, và trầm trồ ngợi ca: “Đó là Kiều Dung!” Ôi, Kiều Dung! Tôi yêu cô vô cùng, xin cô hãy nói cho tôi biết rằng mối tình của tôi không phải là tuyệt vọng!

Kiều Dung nhìn thẳng vào mắt chàng trai si tình và đáp lại đúng vào lúc anh ta ngồi xích lại gần và nắm lấy một bàn tay nàng:

– Linh Đông ơi, anh thật đẹp trai và lại rất tốt bụng! Nhưng tôi có thể cho anh điều gì để đáp lại lòng tốt ấy?

– Tình yêu, tình yêu, và chỉ có tình yêu mà thôi?

– Anh nghĩ sao nếu tôi nói với anh rằng đó chỉ là tình thương của một người em gái?

– Ôi! Xin cô đừng nói với tôi một cách lạnh lùng độc ác như thế?

– Nhưng đó quả thật là tất cả những gì tôi nghĩ về anh. Khi tôi nhìn gương mặt anh, nghe giọng nói của anh, tôi cảm thấy dường như có một cảm giác yên tĩnh, thư thái và xoa dịu lướt nhẹ qua lòng tôi, trấn an những tư tưởng của tôi. Khi vắng anh rồi tôi cũng cảm thấy buồn đôi chút, nhưng không lâu, và nỗi buồn man mác ấy cũng tiêu tan ngay sau đó. Thật sự là tôi không cảm thấy nhớ thương anh, tôi không nghĩ nhiều đến anh. Không, như vậy là tôi không hề yêu anh! Và lòng tôi chỉ có thể nghĩ đến người tôi yêu mà thôi.

– Nhưng tôi sẽ cố gắng để dần dần rồi cô sẽ yêu tôi. Cô đừng lo ngại gì cả. Cái tình yêu mà cô vừa nói đó, dưới bầu trời yên tĩnh của chúng ta, sự trẻ trung và hồn nhiên vô tội không hề biết có thứ tình yêu nào khác.

Kiều Dung nói:

– Sự hồn nhiên, vô tội ư? Có thể như thế chăng!

Đến đây, nàng ngừng lại và nói thêm một cách gắng gượng:

– Như vậy, anh thật lòng muốn cưới một cô gái mồ côi như tôi chăng? Nếu vậy, ít nhất anh cũng là một người rất độ lượng.

Linh Đông hơi chựng lại, dường như lương tri của anh ta bị chạm vào bởi câu nói đó. Kiều Dung đứng dậy, không hề biết đến những ý nghĩ hổ thẹn và nghi ngờ đang giày vò tâm hồn của chàng trai trẻ. Nàng nói:

– Không, không thể như vậy được! Anh hãy để tôi yên và hãy quên tôi đi! Anh không thực sự hiểu tôi đâu, anh không thể hiểu gì về người con gái mà anh tưởng là anh yêu! Từ thuở ấu thơ, tôi đã linh cảm rằng định mệnh của tôi sau này sẽ rất lạ lùng và khó giải thích. Dường như đó sẽ là một cuộc sống thoát ly ra khỏi sự sống thường tình của người đời. Cảm giác đó đôi khi đi kèm với một niềm phúc lạc mơ màng, đôi khi lại pha lẫn với một sự sợ sệt tối tăm rùng rợn. Đó dường như là một bóng hoàng hôn từ từ bao phủ quanh tôi. Tôi mơ hồ cảm thấy giờ khắc của tôi đã sắp đến, chỉ còn ít lâu nữa thôi là màn đêm tối tăm sẽ rơi xuống.

Linh Đông lắng nghe với một sự xúc động và băn khoăn hiện rõ trên nét mặt. Khi nàng đã nói xong, anh ta đáp:

– Kiều Dung, những lời nói của cô lại càng làm cho tôi thấy gần gũi cô hơn bao giờ hết. Những cảm giác mơ hồ mà cô vừa nói đó, thật ra tôi cũng luôn cảm thấy y như vậy. Tôi cũng luôn bị ám ảnh bởi một thứ linh cảm lạ lùng, hầu như huyền diệu. Tuy sống giữa mọi người, tôi vẫn cảm thấy cô đơn. Trong những cuộc vui chơi hưởng lạc, hay trong những khi làm việc, dường như một giọng nói bí ẩn luôn thì thầm bên tai tôi những lời này: “Thời gian sề dành cho ngươi một định mệnh bí hiểm đầy đen tối.” Trong khi cô nói ra những điều lúc nãy, tôi tưởng chừng như đang nghe tiếng nói bộc bạch của chính linh hồn tôi.

Kiều Dung nhìn ông ta một cách ngạc nhiên và hỏi:

– À, anh hãy cho tôi biết, anh có nghe nói về một người ngoại quốc vừa đến ở thành phố này chăng? Một người mà người ta đã đưa ra rất nhiều lời đồn đãi thật dị kỳ?

– Cô muốn nói đến Zanoni? Tôi đã gặp anh ta, và có quen biết anh ta. À, chính người ấy cũng muốn là tình địch của tôi. Anh ta cũng muốn ngăn cách cô với tôi.

Kiều Dung nói trong tiếng thở dài não nuột:

– Anh lầm rồi! Anh ta đã bênh vực cho anh. Chính anh ta nói với tôi rằng anh yêu tôi và cũng chính anh ta đã yêu cầu tôi đừng từ chối anh.

– Thật là một nhân vật lạ lùng! Một con người bí hiểm, khó hiểu! Nhưng tại sao cô vừa rồi cô lại nhắc tới anh ta?

– Tại sao ư?... À, tôi muốn biết xem khi anh gặp anh ta lần đầu tiên, cái linh cảm mà anh vừa nói có đến với anh một cách rõ ràng hơn và đáng sợ hơn trước kia hay chăng? Anh có cảm thấy như vừa bị lôi cuốn lại vừa bị dội ngược, và anh có cảm thấy rằng những bí ẩn trong cuộc đời anh có liên hệ đến anh ta hay chăng?

Linh Đông đáp với một giọng run rẩy:

– Tôi đã cảm thấy tất cả những điều đó vào lần đầu tiên gặp anh ta. Tối hôm đó, quanh tôi đang có một cuộc vui họp mặt bạn bè, có nhạc, có đèn, có chuyện trò vui vẻ giữa một bầu không khí trong lành dưới bầu trời quang đãng không một cụm mây che. Tuy thế, bỗng nhiên tôi cảm thấy hai gối run lập cập, tóc dựng đứng, máu như ngừng chạy trong huyết quản. Kể từ ngày đó, anh ta chiếm một phần lớn những tư tưởng của tôi, cũng như cô vậy.

Kiều Dung nói với một giọng nghẹn ngào trong cổ họng:

– Tất cả những điều đó hẳn phải mang dấu vết của định mệnh. Nhưng tôi không thể nói chuyện với anh nhiều hơn nữa trong lúc này. Xin chào anh!

Nói xong, nàng hối hả chạy ngay vào nhà và đóng cửa lại. Linh Đông không theo nàng vào nhà, và có điều lạ là anh cũng không hề cảm thấy muốn làm như vậy. Cái ý nghĩ về đêm trăng trong công viên thành phố với những lời nói lạ lùng của Zanoni đã làm tê liệt nơi anh ta mọi sự đam mê tình cảm. Ngay cả hình bóng Kiều Dung cũng vậy, nếu như chưa bị quên lãng thì cũng đã tạm thời lắng xuống như một cái bóng mờ trong những ngõ ngách bí hiểm nhất của tâm hồn. Linh Đông rùng mình cho dù anh đang đi dưới ánh nắng mặt trời, và trong cơn suy tư trầm lặng anh chậm rãi đi qua những khu phố đông đúc và huyên náo nhất của thành phố.

***

Zanoni đã đến thăm Kiều Dung tại nhà nàng nhiều lần. Những ngày đó đối với nàng là một thời kỳ đặc biệt, một giai đoạn sáng sủa vui tươi nhất trong đời. Tuy vậy, chàng không hề thốt ra những lời lẽ ngợi khen, ca tụng sắc đẹp và tài nghệ của nàng, chứ đừng nói chi đến những lời lẽ yêu đương nồng thắm mà nàng đã từng nghe quen tai từ hầu hết những nam nhân được dịp tiếp chuyện với nàng.

Cách ứng xử của chàng dẫu rằng không kém vẻ lịch sự xã giao bề ngoài, nhưng thật lạnh lùng cách biệt. Tuy vậy, điều đó lại càng làm tăng thêm tính chất thú vị cho giai đoạn mộng mơ hạnh phúc của lòng nàng.

Zanoni nói rất nhiều về cuộc đời dĩ vãng của anh, và Kiều Dung lấy làm ngạc nhiên mà thấy rằng chàng biết rõ tất cả quá khứ. Trong những ngày viếng thăm đầu tiên, chàng không nói gì đến Linh Đông. Nhưng một ngày nọ, chàng lại nhắc đến chuyện ấy. Bây giờ thì Kiều Dung đã hoàn toàn tin tưởng và tuân phục nơi chàng đến nỗi mặc dầu đối với nàng thì việc tiếp nhận vấn đề đó rất khó khăn nhưng nàng vẫn đè nén quả tim mình và ngồi nghe trong im lặng mà không phản đối. Sau cùng, chàng nói:

– Cô đã hứa sẽ nghe theo lời khuyên của tôi. Bây giờ nếu tôi yêu cầu cô, nếu tôi van xin cô hãy chấp nhận mối tình của người ấy, hãy chia sẻ định mệnh với anh ta nếu anh ta đề nghị kết hôn với cô, thì cô có từ chối hay không?

Kiều Dung cố gắng giữ lại những giọt lệ đã đọng đầy trong khóe mắt, và với một niềm vui lạ lùng giữa cơn đau khổ mà nàng vừa cảm xúc, một niềm vui của người con gái chấp nhận hy sinh cả đến quả tim của mình để làm vừa lòng người yêu đã làm chủ quả tim ấy, nàng gượng đáp trong sự gắng gượng đau khổ:

– Nếu chàng thực sự muốn em làm như thế, thì...

Đến đây, nàng dừng lại vì không sao thốt nên lời.

– Thì sao? Cô hãy nói đi.

– Chàng hãy sai khiến em như thế nào tùy ý chàng muốn?

Zanoni ngồi im lặng trong một lúc. Chàng nhận thấy cơn xung đột nội tâm của người yêu mà Kiều Dung tưởng rằng đã khéo giấu được chàng. Rồi trong một cử động vô tình, chàng cúi xuống đặt một nụ hôn trên bàn tay nàng. Đó là lần đầu tiên mà chàng từ bỏ, dẫu rằng chỉ đến mức đó, cái thái độ nghiêm trang từ lúc đầu. Chàng nói:

– Kiều Dung ơi, cái nguy cơ mà tôi không có thể cứu vãn được nữa nếu cô còn ở lại Naples nay mỗi lúc càng đến gần. Trong ba ngày nữa, số phận của cô phải được quyết định. Tôi chấp nhận lời hứa của cô. Trước nửa đêm của ngày thứ ba tới đây, cho dù có việc gì xảy ra thì tôi cũng sẽ đến gặp cô tại nhà này. Trong khi chờ đợi, ta hãy tạm biệt!

Trước cơn sóng gió

Linh Đông đang đứng ngắm nhìn bức tranh trưng bày trong một cuộc triển lãm các họa phẩm danh tiếng thì cảm thấy có người nắm lấy tay mình. Anh quay lại thì thấy My Cốt đứng gần bên. Hai nhà họa sĩ cùng nhận xét về các bức danh họa, bình phẩm về khuynh hướng nghệ thuật của thời đại cùng những sở trường của mỗi môn phái hội họa khác nhau. Bỗng My Cốt vỗ vai Linh Đông và hỏi:

– À! Còn tên bịp bợm Zanoni sao rồi? Tôi đã tìm biết rõ họ tên và những mánh khóe lừa bịp của hắn ta. Hắn ta có nói với anh điều gì về tôi chăng?

– Nói về anh sao? Tôi không nghe nói gì cả. Anh ta chỉ bảo tôi hãy đề phòng đừng nghe theo những lý thuyết chính trị của anh.

My Cốt nói:

– A! Chỉ có vậy thôi sao? Hắn ta là một tay bịp hạng nặng. Ngày chúng ta gặp nhau vừa rồi, kể từ lúc tôi lột mặt nạ hắn ta, tôi biết chắc thế nào hắn ta cũng sẽ trả thù bằng cách mạ lỵ hoặc vu khống tôi.

– Lột mặt nạ anh ta? Chuyện ấy đầu đuôi ra sao?

– Đó là một câu chuyện dài và phiền phức. Hắn ta muốn dạy cho một người bạn tôi, là một thằng vừa điên vừa gàn, những bí quyết về phép dưỡng sinh và khoa luyện kim để đạt tới thuật trường sinh bất tử! Tôi khuyên anh nên chấm dứt sự giao thiệp nguy hiểm với hắn.

Nói đến đây, My Cốt chia tay và đi thẳng.

Vài ngày sau, Linh Đông đang ngồi vẽ tranh tại nhà thì nghe tiếng bước chân của Mạc Vân đi tới. Anh ta bước ra mở cửa. Mạc Vân đưa mắt nhìn bức tranh đang vẽ một cách chế nhạo và nói:

– Đó là tất cả những gì anh đã làm trong mấy ngày qua? Có bấy nhiêu đó mà anh phải đóng cửa nằm nhà, bỏ phí những ngày tươi sáng và những đêm thanh thú vị của thành phố Naples ư?

– Khi mà cơn ngẫu hứng của tôi vẫn còn thì cõi lòng tôi tràn ngập một vầng ánh sáng huy hoàng hơn, và tôi đê mê thưởng thức một ánh trăng khuya còn huyền diệu hơn nhiều!

– Thế là anh cũng nhìn nhận rằng cơn ngẫu hứng của anh đã qua. Tốt lắm! Ít nhất đó cũng là dấu hiệu cho thấy rằng sự hợp lý đã trở lại với anh. Dầu sao đi nữa, thà bôi màu lem luốc trên tấm phông bằng vải trong ba ngày còn hơn là làm trò cười cho thiên hạ suốt cả một đời. Và còn con bé ngư nữ lúc này ra sao rồi?

– Anh hãy im di! Tôi không thích nghe anh nhắc đến nàng theo kiểu cách đó.

Mạc Vân kéo ghế xích lại gần bên chiếc ghế của Linh Đông, rồi thọc tay vào túi quần, ngồi duỗi thẳng hai chân và sắp sửa thốt ra một tràng dài những lời phê bình khôn dại về chuyện tình duyên của bạn mình. Bỗng nghe có tiếng gõ cửa, và không đợi ai lên tiếng mời vào, My Cốt đã ló cái bộ mặt gớm ghiếc của hắn ta ra rồi bước vào nhà.

My Cốt ngắm nghía bức tranh dựng trên tấm giá gỗ ba chân đặt nơi góc nhà, rồi phê bình luôn một hơi. Chờ hắn nói xong, Linh Đông mới hỏi:

– Phần tôi như vậy cũng tạm đủ! Còn anh có gì lạ không?

My Cốt vừa nhón gót để vươn mình lên ngồi trên một chiếc ghế đẩu chân dài vừa nói:

– Trước hết là chuyện tiên sinh Zanoni, tức là lão Cagliostro thứ nhì, là người công kích những lý thuyết cách mạng của tôi. Tôi không hay thù hận, vì như Helvétius đã nói, những lỗi lầm của chúng ta đều do sự đam mê mà sinh ra, và tôi luôn biết chấn chỉnh những đam mê của tôi. Nhưng nếu vì đại nghĩa, vì tình thương nhân loại mà hận thù, thì sự hận thù lại là một đức tính tốt! Bởi đó, tôi mong ước có ngày được giao nhiệm vụ truy tố và xử án lão Zanoni tại Paris!

Nói đến đây, đôi mắt lươn ti hí của My Cốt phóng ra những tia lửa, hai hàm răng hắn ta nghiến chặt lại trong sự căm hờn uất hận.

– Anh có lý do nào khác nữa để ghét ông ta chăng?

My Cốt nói một cách giận dữ:

– Có chứ? Tôi vừa được biết anh ta đang theo đuổi người con gái mà tôi định cưới làm vợ.

– Anh định cưới làm vợ? Anh muốn nói đến ai vậy?

– Nữ danh ca Kiều Dung chứ ai! Nàng rất đẹp, phải nói là đẹp lạ lùng! Nàng có thể giúp tôi trở nên giàu có trong một nước Cộng hòa, và chúng ta sẽ có thể chế Cộng hòa vào cuối năm nay.

Mạc Vân vừa xoa hai bàn tay vừa cố đè nén một tiếng cười khoái trá. Linh Đông thì đỏ mặt vì giận dữ và vì thẹn với bạn. Anh ta cố gắng giữ bình tĩnh và hỏi:

– Anh cũng biết Kiều Dung sao? Anh có nói chuyện với nàng bao giờ chưa?

– Chưa, nhưng khi tôi đã quyết định làm một việc gì thì việc đó phải xong! Tôi sắp trở về Paris. Người ta viết thư cho tôi hay rằng một người đàn bà đẹp sẽ giúp cho sự nghiệp của một chiến sĩ ái quốc được dễ dàng hơn. Thời kỳ của những thành kiến cổ hủ nay đã qua. Tôi sẽ mang về Paris người đàn bà đẹp nhất châu Âu cho thiên hạ biết tay!

Linh Đông giơ hai bàn tay nắm chặt thành quả đấm, hai mắt nẩy đom đóm trông đỏ ngầu, hăm hở tiến đến gần My Cốt, nhưng liền bị Mạc Vân nắm lấy cánh tay ngăn lại:

– Kìa, hãy bình tĩnh chứ! Anh định làm gì vậy?

Linh Đông hướng về phía My Cốt, rít lên giữa hai kẽ răng:

– Anh hãy coi chừng tôi đấy! Anh không biết rằng anh đã nói xúc phạm tới nàng. Anh dám cho rằng Kiều Dung cũng hạ cố tới anh hay sao?

Mạc Vân vừa nói vừa ngã người dựa trên ghế và ngẩng mặt nhìn lên trần nhà:

– Chắc chắn là không, vì nàng đã có người khác cao sang hơn!

My Cốt nói:

– Cao sang hơn ư? Vậy là anh không hiểu tôi rồi. Tôi, My Cốt, muốn cưới người con gái ấy làm vợ. Cưới làm vợ, anh nghe rõ chưa? Những người khác có thể giàu sang hơn tôi, nhưng tôi e rằng không có người nào đưa đến cho nàng một giải pháp danh dự hơn của tôi. Chỉ có mình tôi là thương tưởng đến nỗi cô đơn hiu quạnh của nàng. Và với tình hình hiện nay ở đất Pháp, người ta luôn có thể dứt tình với một người đàn bà bất cứ khi nào họ muốn. Chúng ta sẽ có những luật mới về sự ly hôn. Các anh tưởng rằng một cô gái Ý coi trọng tiền bạc của một vị vương giả hơn tài ba của một người nghệ sĩ hay sao? Không! Tôi biết xét giá trị của Kiều Dung hơn các anh. Tôi sẽ tự giới thiệu tôi để làm quen với nàng.

Mạc Vân vừa đứng dậy vừa thân mật bắt tay My Cốt và nói:

– Chúc anh nhiều may mắn.

Linh Đông nhìn cả hai người bằng cặp mắt khinh bỉ. Sau cùng, anh ta buộc lòng phải gượng cười một cách chua chát và nói:

– Này anh My Cốt, tôi e rằng anh sẽ có tình địch đấy.

– Càng hay!

My Cốt vừa đáp buông xuôi vừa đá gót giày và cúi xuống ngắm nhìn hai bàn chân to tướng của mình.

Linh Đông nói:

– Chính tôi cũng ái mộ Kiều Dung. – Có người họa sĩ nào không ngưỡng mộ nàng kia chứ?

– Tôi cũng có thể tỏ tình và xin cưới nàng.

My Cốt nói:

– Đó là sự dại dột của anh, nhưng đối với tôi thì đó là một điều khôn ngoan. Anh không biết cách đầu cơ trục lợi trong công việc tính toán này. Này anh bạn đồng nghiệp, anh còn nhiều thành kiến.

Linh Đông nói một cách cay đắng:

– Chắc anh không muốn nói rằng anh sẵn lòng đầu cơ vợ nhà để làm mồi câu danh vọng đấy chứ?

My Cốt đáp:

– Nhà hiền triết Caton đã từng cho một người bạn mượn vợ. Tôi mến đạo đức và không thể làm gì khác hơn là bắt chước Caton! Nhưng thôi, ta hãy nói chuyện nghiêm chỉnh. Tôi không sợ một tình địch như anh. Anh đẹp trai và khỏe mạnh, còn tôi thì xấu xí; nhưng anh do dự phân vân, còn tôi thì quả quyết. Trong khi anh chỉ lo trau chuốt những lời hay ý đẹp và văn từ hoa mỹ thì tôi chỉ cần nói: “Tôi yêu cô, cô có muốn lấy tôi không?” Như thế, hỡi anh bạn đồng nghiệp, anh cứ làm theo ý anh và chúng ta sẽ gặp lại nhau ở hậu trường sân khấu!

Nói đến đây, My Cốt đứng dậy, vươn hai cánh tay vượn dài thoòng và hai chân ngắn cũn, ngáp dài một cái từ lỗ tai bên này đến tai bên kia, phô bày cả hai hàm răng sâu đen ngòm và khấp khểnh, nhìn xéo Linh Đông một lần cuối với cặp mắt tinh ranh rồi từ từ rời khỏi gian phòng và bước ra ngoài đường. Mạc Vân bèn cười lớn và nói:

– Anh hãy coi đó, bạn đồng nghiệp của anh biết ái mộ Kiều Dung đến bực nào! Chúc anh thành công và chiến thắng trong việc cứu nàng thoát khỏi tay con chó ghẻ ghê tởm đó!

Linh Đông hãy còn quá bực mình để có thể đáp lại, thì bỗng có một người khách bước vào nhà. Đó là Zanoni. Mạc Vân đứng dậy cáo từ và rút lui, để lại hai người trong phòng khách.

Sau khi Zanoni đã nhìn qua bức tranh vẽ và tỏ lời khuyến khích người họa sĩ trẻ tuổi về những khả năng và triển vọng của anh ta, hai người mới bàn luận qua những vấn đề khác. Linh Đông nói:

– Anh đã có lần đưa ra những lời dự đoán chẳng lành về tương lai của tôi, nếu tôi cưới một người đàn bà mà thế gian cho rằng chỉ có thể là một chướng ngại. Người đàn bà ấy sẽ làm che ám tầm nhãn quang nhận xét và ngăn trở những nguyện vọng của tôi. Lời ông nói đó là với sự minh triết do kinh nghiệm đưa đến, hay là với sự sáng suốt của một bộ óc tiên tri?

– Phải chăng cả hai thứ minh triết đó đều liên đới chặt chẽ với nhau? Người giỏi tính toán nhất phải chăng cũng là người có thể giải đáp trong nháy mắt mọi bài toán về số học?

– Ông tránh né câu hỏi của tôi!

– Không phải thế, nhưng tôi muốn giải đáp theo cách thích hợp nhất với sự hiểu biết của anh. Chính vì điều đó mà tôi mới đến nói chuyện với anh hôm nay. Anh hãy nghe đây.

Zanoni chăm chú nhìn thẳng vào mắt Linh Đông và nói tiếp:

– Muốn thực hiện những công việc lớn lao siêu việt, điều kiện cần phải có trước nhất là nhận thức rõ ràng những sự thật liên hệ đến mục đích mà mình theo đuổi. Người học đạo có thể tiên liệu sự thành công và sự thất bại của mình trên những địa hạt nào miễn là anh ta biết rõ những sở trường và sở đoản của mình. Nhưng sự nhận thức được những điểm chân lý này có thể bị rối loạn bởi nhiều nguyên nhân: sự kiêu căng, lòng đam mê, sự sợ sệt, sự lười biếng, sự mê muội không biết rõ những phương tiện cần thiết để thực hiện mục đích. Chỉ có một trạng thái tâm thức đặc biệt mới có thể giúp người ta nhìn thấy chân lý, và trạng thái đó là sự yên tịnh hoàn toàn trong nội tâm. Nay tâm trạng anh đang sôi sục, anh đang nóng lòng muốn biết chân lý. Anh muốn yêu cầu tôi truyền dạy cho anh những điều huyền bí nhất trong cõi thiên nhiên mà không có sự thử thách hay chuẩn bị nào. Nhưng chân lý không thể nhận biết được bởi một tâm hồn chưa được chuẩn bị, chẳng khác nào như mặt trời không thể mọc giữa đêm tối. Vì trong trường hợp đó, tâm hồn tiếp nhận chân lý chỉ là để làm hoen ố nó mà thôi. Đạo gia Jamblique có nói rằng: “Đổ nước vào một cái giếng có bùn chỉ làm dấy bùn lên mà thôi.”

– Vậy tôi phải làm thế nào?

– Anh có những khả năng quí báu có thể giúp anh tiến bộ rất nhiều. Nhưng muốn phát triển nhưng khả năng đó, anh phải tập trung mọi sự ham muốn vào mục đích cần thiết. Quả tim phải dừng nghỉ để cho khối óc có thể hoạt động. Trong lúc này, anh đang đi từ nguyện vọng này sang nguyện vọng khác. Nếu anh có thể gom tất cả mọi tình cảm, tập trung tất cả tâm hồn anh vào một điểm duy nhất thì trí lực và những nguyện vọng của anh sẽ trở nên mạnh mẽ nồng nàn. Kiều Dung hãy còn quá trẻ. Anh không nhận thấy tánh chất cao quí mà những thử thách của cuộc đời sẽ phát triển nơi nàng về sau này. Tâm hồn khiết bạch và thanh cao của nàng sẽ nâng cao tâm hồn anh, cũng như một bài thánh ca nâng cao tâm hồn người nghe lên tận cõi trời. Tâm tình, tánh chất của anh cần có sự điều hòa, giống như một thứ âm nhạc vừa nâng lên cao, vừa xoa dịu tâm hồn. Sự điều hòa đó, tôi xin nhường cho anh nơi tình yêu của nàng!

– Nhưng có chắc gì nàng đã yêu tôi?

– Không, nàng không yêu anh ngay bây giờ, vì nàng đã đặt tình yêu nơi người khác. Nhưng nếu tôi có thể truyền cho anh tình yêu nàng đặt nơi tôi, nếu tôi có thể làm cho nàng nhận thấy anh mới là một người yêu lý tưởng.

– Một quyền năng như thế, người trần gian có thể có được sao?

– Tôi sẽ hiến nó cho anh nếu tình yêu của anh trong sạch, nếu anh tỏ ra có tác phong và đức hạnh xứng đáng với nàng. Vì nếu không được như vậy thì có lý nào tôi lại làm cho nàng bỏ chỗ thật mà tìm chỗ giả hay sao?

Linh Đông nói:

– Nhưng nếu nàng là tất cả những gì anh đã nói với tôi, và nếu nàng yêu anh, thì tại sao anh có thể từ chối một tính cảm quí báu vô giá như thế?

Zanoni kêu lên với một giọng hào hứng lạ lùng:

– Ôi! Lòng người thật ích kỷ và nông cạn thay! Anh lẽ nào không biết rằng tình yêu chân thật là sẵn sàng hy sinh trọn vẹn, hy sinh tất cả vì hạnh phúc của người yêu hay sao?

Và gương mặt của Zanoni thình lình biến sắc:

– Hãy nghe đây! Tôi khẩn khoản yêu cầu anh bởi vì tôi yêu nàng, và tôi sợ rằng đến với tôi cuộc đời nàng sẽ kém hạnh phúc hơn là với anh. Tại sao ư? Anh đừng hỏi tôi điều đó vì tôi sẽ không thể trả lời? Thời giờ đã cấp bách. Anh sẽ không thể trì hoãn quyết định của anh lâu hơn nữa. Trong vòng ba ngày tới đây, anh sẽ không còn thời giờ để quyết định được nữa!

Linh Đông nói trong sự hoài nghi và do dự:

– Nhưng tại sao lại gấp vậy?

– Anh hỏi điều đó tức là anh không xứng đáng với nàng. Những gì mà tôi sắp nói cho anh nghe đây, đáng lẽ chính anh phải biết rồi. Hoàng thân Vệ Công, trái hẳn với anh, là một người cương quyết, mạnh mẽ và không thể lay chuyển. Dẫu cho trong những việc phạm vào tội ác, ông ta cũng không bao giờ bỏ cuộc nửa chừng. Nhưng ông ta còn có một sự đam mê khác mạnh hơn cả sự đam mê tình ái. Đó là sự tham tiền. Sau ngày ý định bắt cóc Kiều Dung bị thất bại, chú ông ta là Giám mục Vệ Báo, người sẽ để lại cho ông ta một gia tài rất lớn, đã gọi ông ta đến để ngăn cấm ông ta không được theo đuổi và giở trò nham nhở với người con gái mà ông ấy đã từng thương yêu và che chở từ lúc còn nhỏ. Nếu Vệ Công cãi lời, ông ta sẽ mất quyền thừa hưởng tất cả những tài sản, đất đai mà vị Giám mục sẽ để lại cho ông ta. Đó là lý do tại sao Vệ Công đình chỉ những âm mưu và kế hoạch săn đuổi Kiều Dung trong một thời gian. Nhưng vào giờ phút này thì lý do chướng ngại đó sẽ không còn tồn tại nữa. Trước khi đồng hồ điểm 12 giờ trưa mai, vị Giám mục sẽ trút hơi thở cuối cùng. Ngay trong lúc này, bạn đồng nghiệp My Cốt của anh đang hội kiến với hoàng thân Vệ Công...

– My Cốt! Ông ta tới đó để làm gì?

– Để biết xem Kiều Dung sẽ được bao nhiêu tiền hồi môn khi nàng rời khỏi tư thất của hoàng thân trong những ngày tới đây.

– Làm sao ông biết được tất cả những việc ấy?

– Anh thật quá khờ dại! Đó là vì những kẻ si tình luôn thức tỉnh ngày đêm không hề ngơi nghỉ khi người yêu của mình đang bị một nguy cơ nào đó đe dọa!

– Và chính ông đã báo động cho vị Giám mục biết việc áy?

– Đúng vậy. Và bổn phận của tôi cũng có thể là bổn phận của anh. Anh đã sẵn sàng trả lời cho tôi chưa?

– Tôi sẽ trả lời vào giờ chót, trong ba ngày nữa.

– Thôi được!... Hãy đình chỉ hạnh phúc của anh lại vào giờ phút chót. Trong ba ngày, tôi sẽ đến để biết xem anh quyết định như thế nào.

– Chúng ta sẽ gặp nhau giờ nào và ở đâu?

– Trước nửa đêm, ở một nơi mà không bao giờ anh có thể ngờ là anh sẽ gặp tôi. Anh sẽ không thể trốn tránh được tôi, dẫu rằng anh có ý định như vậy!

– Khoan đã! Ông trách tôi hay nghi ngờ, do dự, không quyết đoán. Tôi không có lý sao? Làm sao tôi có thể hoàn toàn tuân theo lời ông mà không suy nghĩ chín chắn? Vì lý do gì mà ông chú trọng đến một người lạ như tôi, để bắt tôi phải làm một việc có thể xem là nghiêm trọng nhất đời người? Một người minh mẫn sáng suốt há lại không do dự, suy nghĩ và tự hỏi: “Tại sao người lạ mặt này lại chú trọng đến cuộc đời mình?”

Zanoni đáp:

– Tuy vậy, nếu tôi nói rằng có thể truyền cho anh những bí quyết của khoa pháp môn mà người đời thường coi như một sự lừa bịp. Nếu tôi hứa chỉ dẫn cho anh phương pháp chỉ huy và sai khiến những thần linh ngự trên không gian và ngoài biển cả, tích trữ của cải kho tàng dễ dàng như trẻ con lượm đá sỏi trên bãi cát. Nếu tôi chỉ cho anh cách biến chế các loại dược thảo để luyện thuốc trường sinh, uống vào sẽ kéo dài sự sống trong nhiều thế kỷ. Nếu tôi tiết lộ cho anh biết sự bí mật của phép thôi miên để chế ngự kẻ địch thủ, vô hiệu hóa kẻ đùng bạo lực, và khuất phục đối phương như con rắn khuất phục con chim. Nếu tôi nói rằng tất cả những bí quyết đó hiện nay tôi đều có đủ và có thể truyền lại cho anh, chừng đó hẳn anh sẽ nghe theo và vâng lời tôi mà không chút do dự.

Linh Đông nói:

– Thật vậy, tôi xin nhìn nhận là đúng. Và tôi chỉ có thể giải thích điều ấy bằng những kỷ niệm của thời thơ ấu, do những truyền thống của gia đình...

– Truyền thống do ông nội anh đã ra công khảo cứu, sưu tầm những bí thuật của các đạo sư Apollonius và Paracelse, vào thời kỳ Phục Hưng?

Linh Đông nói:

– Lạ thật! ông cũng biết rõ cả những sự việc thầm kín riêng tư của một gia đình không tên tuổi đến mức đó nữa sao?

– Người đi tầm đạo luôn luôn nhận biết một bạn đồng môn, dẫu cho đó là người đạo đồ thấp kém nhất trong môn phái. Anh đã hỏi tôi tại sao tôi chú trọng đến cuộc đời của anh. Lý do ấy tôi chưa có dịp thố lộ với anh. Có một tổ chức huyền môn mà những qui luật và bí pháp vẫn còn là một điều bí mật hoàn toàn đối với những học giả sưu tầm. Theo những qui luật đó, mỗi vị môn đồ phải có bổn phận dìu dắt, giúp đỡ những con cháu hoặc hậu duệ của những đạo đồ đồng môn, dẫu rằng người ấy đã từng thất bại và bỏ cuộc như vị tổ phụ của anh. Chúng tôi phải khuyên lơn và khuyến khích họ hơn nữa, nếu họ yêu cầu. Chúng tôi phải thâu nhận họ làm đệ tử. Tôi là một người còn sót lại của tổ chức huyền môn đó, dù lịch sử của nó đã chìm sâu trong vực thẳm thời gian. Đó là cái lý do tại sao tôi chú ý đến anh trước hết, và có lẽ đó cũng là lý do khiến cho anh, hậu duệ của một vị đạo đồ thuộc môn phái chúng tôi, đã bị thu hút lại gần tôi.

Linh Đông nói:

– Nếu như vậy, nhân danh những qui luật thần bí mà ông tuân theo, tôi yêu cầu ông hãy thu nhận tôi làm đệ tử.

Zanoni đáp một cách hứng khởi:

– Anh muốn yêu cầu việc đó ư? Trước hết, anh hãy biết là cần có những điều kiện nào. Không một đệ tử sơ cơ nào vào lúc nhập môn được giữ trong lòng bất cứ một tình thương hay ước vọng nào ràng buộc người ấy với cõi hồng trần. Người ấy phải hoàn toàn dứt bỏ tình yêu nam nữ, mọi sự tham lam tiền của và những tham vọng khác. Thậm chí người ấy cũng phải diệt trừ cả mọi tham vọng ích kỷ trên địa hạt tinh thần, chẳng hạn như mong ước được mau chóng đạt đạo. Bây giờ, sự hy sinh đầu tiên của anh là phải từ bỏ Kiều Dung. Tại sao vậy? Để vượt qua sự thử thách mà chỉ có một lòng can đảm dũng mãnh nhất mới dám đương đầu, và chỉ có những tâm hồn cao đẹp nhất mới có thể vượt qua. Anh chưa xứng đáng với đường đạo diệu huyền vì toàn bộ tính chất con người anh chỉ là sự sợ sệt!

– Sợ sệt ư?

Linh Đông bất giác kêu lên, sắc mặt lộ vẻ bất bình và ngẩng lên nhìn một cách kiêu hãnh.

– Phải! Và đó là thứ sợ sệt đê tiện, bỉ ổi nhất: sợ sệt dư luận người đời, sợ sệt nhũng kẻ như My Cốt và Mạc Vân; sợ sệt chính nhưng cơn bộc khởi của anh, dầu là những cơn bộc khởi hào hùng nhất. Nói tóm lại, đó là sự sợ sệt của những kẻ tiểu nhân, một sự sợ sệt mà những tâm hồn quảng đại không bao giờ có!

Nói đến đây, Zanoni đột ngột từ giã ra về. Chàng họa sĩ trẻ bị chạm lòng tự ái nhưng vẫn không chịu thuyết phục. Anh ta còn ngồi lại suy tư một mình cho đến lúc chợt giật mình khi chuông đồng hồ điểm giờ.

Lúc đó, nhợt nhớ lại lời dự đoán của Zanoni về cái chết của vị Giám mục và muốn biết xem lời tiên tri đó có đúng không, anh ta bèn phóng ra đường chạy một mạch đến tòa lâu đài của vị Giám mục. Năm phút trước thời điểm giữa trưa, vị Giám mục đã từ trần sau một cơn bịnh bộc phát chưa được nửa giờ.

Giật mình kinh hãi, anh ta bèn quay gót trở về, và khi đi ngang qua cầu Chiaja, anh ta nhìn thấy My Cốt vừa bước ra từ tư thất của hoàng thân Vệ Công.

    « Xem chương trước «      « Sách này có 12 chương »       » Xem chương tiếp theo »

_______________

MUA THỈNH KINH SÁCH PHẬT HỌC

DO NXB LIÊN PHẬT HỘI PHÁT HÀNH

Donate

Thành viên đang online:
Viên Hiếu Thành Huệ Lộc 1959 Bữu Phước Chúc Huy Minh Pháp Tự minh hung thich Diệu Âm Phúc Thành Phan Huy Triều Phạm Thiên Trương Quang Quý Johny Dinhvinh1964 Pascal Bui Vạn Phúc Giác Quý Trần Thị Huyền Chanhniem Forever NGUYỄN TRỌNG TÀI KỲ Dương Ngọc Cường Mr. Device Tri Huynh Thích Nguyên Mạnh Thích Quảng Ba T TH Tam Thien Tam Nguyễn Sĩ Long caokiem hoangquycong Lãn Tử Ton That Nguyen ngtieudao Lê Quốc Việt Du Miên Quang-Tu Vu phamthanh210 An Khang 63 zeus7777 Trương Ngọc Trân Diệu Tiến ... ...

Việt Nam (251 lượt xem) - Hoa Kỳ (16 lượt xem) - Senegal (13 lượt xem) - Đức quốc (3 lượt xem) - Saudi Arabia (3 lượt xem) - Nga (2 lượt xem) - Hungary (1 lượt xem) - ... ...