tông tổ:

(宗祖) Cũng gọi: Khai tổ, Sơ tổ, Thủy tổ, Tổ sư, Khai sơn, Khai cơ. Chỉ cho vị Khai tổ của một tông, cũng tức là vị Tổ khai sáng một tông, hoặc cũng chỉ chung vị Tổ sư sáng lập một chùa, một sơn môn. Trong một tông lại chia ra nhiều phái, cho nên đối với Tông tổ mà nói thì vị Khai tổ của một phái gọi là Phái tổ. Nếu nói theo toàn thể Phật giáo thì đức Phật Thích ca mâu ni là vị Giáo tổ khai sáng một tông giáo. Về sau, các tông phái Phật giáo tuy mỗi phái đều có vị Tổ khai tông lập thuyết của mình, nhưng về mặt tập quán thường suy tôn đức Phật Thích ca mâu ni là vị Sơ tổ truyền thừa giáo thuyết, giáo pháp. Như sự truyền thừa của Thiền tông vốn suy tôn đức Thích ca mâu ni là vị Sơ tổ trong 28 vị Tổ ở Ấn độ, còn tổ Bồ đề Đạt ma thứ 28 là Sơ tổ ở Trung Quốc. Cũng như trong sự truyền thừa của Mật tông thì người đầu tiên truyền kinh Đại nhật và kinh Tô tất địa đến Trung quốc là ngài Thiện vô úy, sau lại có các ngài Nhất hạnh, Bất không... tận lực dịch kinh, soạn sớ, truyền pháp, xác lập sự hoằng truyền giáo pháp Mật giáo tại Trung quốc. Nhưng, về mặt truyền thừa thì Mật giáo thường lấy Pháp thân Đại nhật Như lai (đức Phật Tì lô giá na) làm vị Sơ tổ của mình. Còn Luật tông cũng lấy Phật Thích ca mâu ni làm Sơ tổ. Trong các bộ luật thì luật Tứ phần phổ biến nhất ở Trung quốc, cho nên người đời sau tôn ngài Đạo tuyên làm Khai tổ của Luật tông (Tứ phần luật tông) của Trung quốc, vì ngài là người hoằng truyền luật Tứ phần mạnh mẽ nhất. Trong sự truyền thừa của tông Tịnh độ thì ngài Tuệ viễn đời Đông tấn thành lập Liên xã ở Lô sơn, đề xướng pháp môn Di đà Tịnh độ, là Sơ tổ của tông Tịnh độ Trung quốc. Ngoài ra, các tông phái lớn được phân chia ra từ trong một tông thì mỗi tông phái cũng đều có vị Tổ khai tông lập phái của mình, như tông Lâm tế trong Thiền tông lấy ngài Lâm tế Nghĩa huyền làm Khai tổ, tông Tào động lấy ngài Động sơn Lương giới làm Khai tổ, tông Ngưu đầu lấy ngài Ngưu đầu Pháp dung làm Khai tổ. Còn ở Nhật bản thì Tổ của tông Tào động là ngài Vĩnh bình Đạo nguyên, Tổ của tông Hoàng bá là ngài Ẩn nguyên Long kì đời Minh, Trung Quốc...