Thế nào gọi là nói pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng, khế lý khế cơ? Lúc xưa, khi có người đến chỗ Phật thỉnh hỏi pháp yếu; nếu căn tánh của người ấy là Tiểu thì Ngài dạy cho họ pháp Tứ Diệu Đế (khổ, tập, diệt, đạo). Nhưng đối với người có căn tánh Đại thừa thì dù có thỉnh hỏi pháp Tiểu thừa, Ngài cũng chẳng nói ra pháp này; ngược lại Ngài còn bảo: “Thà bị đọa địa ngục chớ chẳng nghe pháp Tiểu thừa”. Đấy chính là Phật nói pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng. Thí dụ, nếu có một người ở trình độ kiến thức đại học đến một vị thầy giỏi xin dạy cho mình chương trình Tiểu học, thì vị thầy này ắt sẽ từ chối ngay; bởi vì người có trình độ Đại học có thể làm thầy dạy các lớp Tiểu học thì sao lại ngớ ngẫn xin vào học lớp Tiểu học? Thế mới biết, pháp khế lý, khế cơ, thích hợp tùy theo căn tánh của mỗi người chính là pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng, chớ chẳng phải là một pháp nhất định nào cả. Vì vậy, nếu ai cho là pháp mình tu, mình nói là pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng cho hết thảy chúng sanh, tức là họ vẫn chưa hiểu bốn chữ “khế lý, khế cơ” có nghĩa là Thanh Tịnh Bình Đẳng.

Kinh Phổ Môn nói, Quán Thế Âm Bồ-tát ứng theo tâm trí của chúng sanh mà nói ra cái pháp xứng hợp với họ; nếu ai đáng được nghe Phật thừa thì Ngài hiện thân Phật để vì người đó mà nói Phật thừa; còn nếu như ai có căn tánh Tiểu thừa thì Ngài liền hiện thân Thanh văn để vì người đó mà nói pháp Tứ Diệu Đế v.v... Đó chính là Ngài nói pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng. Khi xưa, có ba vị sư đồng môn cùng lên núi Phổ Đà Sơn đảnh lễ tượng Đức Quán Thế Âm Bồ-tát. Sau khi

đảnh lễ xong ra về, một vị bảo là đã gặp được Ngài Quán Thế Âm hiện thân là Cư sĩ, vị sư thứ hai bảo là gặp Ngài Quán Thế Âm hiện thân là một vị sư xuất gia; còn vị sư thứ ba thì lại gặp Ngài Quán Thế Âm hiện thân là Bồ-tát. Cả ba vị sư cùng lúc đảnh lễ Ngài Quán Thế Âm đều được cảm ứng; thế mà họ lại không gặp hiện thân của Ngài giống nhau, thì ắt hẳn là vì căn tánh họ khác nhau nên được nghe Ngài Quán Thế Âm giảng dạy những pháp khác nhau; đấy là vì Ngài Quán Thế Âm nói pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng, khế lý khế cơ!

Chư Phật, Bồ-tát có trí tuệ Bat nhã nên các Ngài thấy chẳng có pháp nào là thật có, nhưng lại chẳng bỏ mất đi một pháp nào có thể làm lợi lạc chúng sanh, nên tất cả những pháp mà các Ngài nói ra tuy có khác nhau, nhưng đều là pháp Thanh Tịnh Bình Đẳng, khế lý khế cơ, đều là phương tiện khéo léo có thể giúp từng mỗi chúng sanh phát sanh thiện căn, phước đức, nhân duyên tùy theo căn tánh của họ, để rồi từ đấy mà họ có thể nhập vào trong Nhất thừa pháp của Như Lai.

Khi xưa Ấn Quang Tổ sư gặp một đứa bé nghèo khổ, Ngài muốn dạy cho nó niệm Phật, nhưng nó chẳng chịu niệm. Ngài bảo nó nếu chịu niệm, Ngài sẽ cho nó một đồng tiền; thế mà đứa bé ấy thà chịu đói khổ chớ nhất định không chịu niệm Phật. Ngài đành thở dài mà than thở: “Đứa nhỏ này thật là thiếu phước.” Ấn Tổ đã tùy thuận nhân duyên của người thời đó mà chỉ khuyên người thật thà niệm Phật, chẳng bàn luận nhiều đến kinh Phật, vì nếu Ngài giảng kinh Đại thừa thì chẳng có mấy ai nghe hiểu. Cũng vì lẽ đó,

Ấn tổ đặc biệt ấn tống rất nhiều sách “Liễu Phàm Tứ Huấn,” mong rằng chúng sanh do nhờ tu phước mà có được phước huệ đầy đủ để có thể tin nhận được kinh giáo Đại thừa của Phật.

Phàm tình chúng sanh nghiệp chướng sâu nặng do nghe danh hiệu Phật mà đắc phước, thấy được nguồn đạo. Mười phương Bồ-tát do nghe danh hiệu A Di Ðà Phật mà đạt địa vị Kiến Đạo, thấy được Lý Chân Ðế (lý chân thật), đoạn được hết thảy các chướng hoặc (kiến hoặc, tư hoặc, trần-sa hoặc và vô minh hoặc), vĩnh viễn không còn bị sanh trong tam giới nữa, thoát ra khỏi mười pháp giới, chứng nhập Nhất chân Pháp giới, còn gọi là “chứng pháp ly sanh.” Đồng thời các Đại sĩ trong mười phương cũng do nghe danh hiệu Phật mà được các Môn Tổng Trì, tức tâm tâm của họ được an trụ trong thật tướng của các pháp. Chư vị Bồ-tát do nghe danh hiệu Phật mà có được tâm hoan hỷ, thanh tịnh, bình đẳng và giác ngộ như thế, nên mới xa lìa được hết thảy các nhiễm trước, thoát ra khỏi các pháp đối đãi, những ý tưởng sai biệt về cao thấp, cạn sâu, lớn nhỏ, được mất, thân sơ, trí ngu, mê ngộ v.v...; nhờ đó mà dù các Ngài đã tịch diệt, tức là tâm tâm luôn an trú trong thật tướng vô vi