Thánh địa Mỹ Sơn hoang tàn và đổ nát

Nhìn tứ phía Tây	Nhìn từ phía Đông

Cây Ký sinh trên nóc tháp	Tượng không đầu

Nhìn trên cao phía từ Đông Nam của thung lũng thì khu C trải rộng nằm soãi ra bắt đầu bởi một mặt bằng , đỉnh của một ngọn đồi thấp , khu vực này chạy dọc theo triền dồi về hướng tây và càng xuống , càng thấp dần cho đến khi gặp khu bình nguyên đáy của thung lũng , khu C được phân chia thành những ô đất hình bậc thang , trên đó các kiến trúc đền tháp được xây dựng , phần bình nguyên dứơi chân đồi tương đối rộng rãi và thoáng , diện tích đất ở đây đủ để cất lên nhiều đền tháp

Và từ khu vực này có thể quan sát các đền tháp chung quanh thánh địa , xét về mặt địa lý thì nó được xem như trung tâm của vùng đất này

Một con suối chạy vòng vèo bao quanh làm cho cảnh trí ở đây thêm phần huyền bí , có khi thì dòng suối như chảy ngầm trong hang động mí nước len lỏi qua các tàn cây ụp xuống nước , tàn lá cây rừng nguyên sinh che kín ánh mặt

trời làm cho khung cảnh càng mờ ảo , âm u , bí ẩn ....người ta có cảm giác rờn rợn bất an .... lẫn khuất đâu đó với ma rừng sơn lam chướng khí khi ngang qua một đoạn của con suối , mà từ mặt nước đen ngòm rong rêu chằng chịt bên dứơi khói bốc lên như sương mù , ở một chỗ khác con suối lại phơi mình dứơi ánh sáng mặt trời chói chang hai bên bờ chỉ là sỏi đá khô khốc , tia nắng chiếu từ hướng đông tới , xuyên qua dòng nứớc trong veo mát lạnh soi rõ từng tảng đá có nhiều màu sắc bên dứơi thanh thoát và an bình

Bản đồ khu vực C

Bình minh phía đông đầu suối là nơi trú ngụ các vị thần linh và hoàng hôn phía tây dưới suối là nơi yên nghỉ nghìn thu của các vì vua , của các quan đại thần của dân tộc và vương quốc Champa , một truyền thuyết cùa người dân Champa có từ khi lập quốc

Khu vực C1 bây giờ gần như bình địa , lác đác chỉ còn những đống gạch màu nâu sẫm , những trụ đá nằm đơn độc , lẻ loi giữa những đám cỏ tranh , bụi gai cao ngút đầu

Đi len lỏi trong những gai nhọn sắc của cây cỏ ngươi , trảng tranh ngọn cứng xước da , ngừơi ta có thể tìm thấy được dưới chân mình những nền cũ của các đền tháp đã sụp đổ do bàn tay của con ngừời hay do tàn phá xói mòn của mưa gió , bảo táp , của nắng cháy , của các cơn gió Lào nghiệt ngã thổi qua những ngọn núi đá phía tây dãy Trường sơn trong gần một ngàn năm

Vĩ đại và đơn độc là một tượng đá đã bị lấy mất phần trên mà phần còn lại là một kiến trúc gồm có ba tầng được xếp từ nhiều mảnh khác nhau, nhìn kỷ hóa ra đó là hình của Youni trong tổng thể của một bộ Linga – Youni , phần Youni còn lại nằm trơ vơ vững chắc trên một bệ đá có nhiều gờ , các gờ này có đường viền chung quanh . phần chân đế của bệ đá thỉnh thoảng có hoa văn mà nét sắc sảo đã bị bào mòn , dưới bệ đá có một rảnh nước

Tất cả đều được vây quanh bằng 4 bức tường gạch đổ nát có hai lối vào theo hướng đông – tây

Đó là di chỉ duy nhất còn sót lại tại khu vực này : Một bệ đá to nhất ( trên thế giới ) hình Youni mà ngừơi ta tìm thấy cho đến thời điễm hôm nay , ngoài nó ra thì vương vãi trên mặt đất , trong đám cỏ tranh là các trụ đá , gạch vụn...

Ngoài của tháp thì các trụ áp tường kéo dài khỏang 4 m với những trang trí hoa văn hình lá cuốn hình chử S nối liền nhau , các vật trang trí là các tượng điêu khắc bằng sa thạch hình Makara , hình vũ nữ Apsara , sử tử , voi , chim thần Garuda....

Kiến trúc chân tháp gồm có hai phần , dứơi nhỏ hơn trên , trang tri bằng những đóa sen trong các ô hình chữ nhật cùng các tác phẩm điêu khắc bằng sa thạch khác , cửa lên được thiết kế bởi 6 bậc cấp bằng đá ( Xem sơ đồ phục chế )

Ngôi tháp này là biểu tượng cho nghệ thuật điêu khắc , kiến trúc xây dựng và thiết kế , nó có thể là mẫu mực cho các công trình kiến trúc sau này

Ngôi tháp chính mà ngảy hôm nay trên nền đá của nó chỉ còn sót lại một bệ đá Youni cô đơn buồn hiu trong buổi chiều nắng quái đỏ rực trên thánh địa Mỹ Sơn hoang vu đầy gió , nắng , cỏ tranh và hoa dại, một vùng đất thánh , một nơi linh thiêng một thời của dân tộc và vương quốc Champa

Hồ Đắc Duy
( Xem tiếp phần 3 Khu C2 )

Tham khảo