Vết thương thân thể sẽ lành nhưng thương tổn trong tâm hồn sẽ còn mãi suốt đời. (Stab the body and it heals, but injure the heart and the wound lasts a lifetime.)Mineko Iwasaki
Muôn việc thiện chưa đủ, một việc ác đã quá thừa.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Đừng chọn sống an nhàn khi bạn vẫn còn đủ sức vượt qua khó nhọc.Sưu tầm
Trực giác của tâm thức là món quà tặng thiêng liêng và bộ óc duy lý là tên đầy tớ trung thành. Chúng ta đã tạo ra một xã hội tôn vinh tên đầy tớ và quên đi món quà tặng. (The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honor the servant and has forgotten the gift.)Albert Einstein
Kẻ không biết đủ, tuy giàu mà nghèo. Người biết đủ, tuy nghèo mà giàu. Kinh Lời dạy cuối cùng
Bạn nhận biết được tình yêu khi tất cả những gì bạn muốn là mang đến niềm vui cho người mình yêu, ngay cả khi bạn không hiện diện trong niềm vui ấy. (You know it's love when all you want is that person to be happy, even if you're not part of their happiness.)Julia Roberts
Người ta có hai cách để học hỏi. Một là đọc sách và hai là gần gũi với những người khôn ngoan hơn mình. (A man only learns in two ways, one by reading, and the other by association with smarter people.)Will Rogers
Nếu tiền bạc không được dùng để phục vụ cho bạn, nó sẽ trở thành ông chủ. Những kẻ tham lam không sở hữu tài sản, vì có thể nói là tài sản sở hữu họ. (If money be not thy servant, it will be thy master. The covetous man cannot so properly be said to possess wealth, as that may be said to possess him. )Francis Bacon
Nếu chúng ta luôn giúp đỡ lẫn nhau, sẽ không ai còn cần đến vận may. (If we always helped one another, no one would need luck.)Sophocles
Nhẫn nhục có nhiều sức mạnh vì chẳng mang lòng hung dữ, lại thêm được an lành, khỏe mạnh.Kinh Bốn mươi hai chương

VỀ MỤC LỤC

Hôm nay là bài chia sẻ Phật pháp lần thứ 14. Lần trước, chúng ta đã tìm hiểu về chánh kiến (正見), tức là sự thấy biết chân chánh. Nhân việc Sư Minh Tuệ đang được đề cập đến rất nhiều qua mạng xã hội, mời quý vị xem một bài viết để có thêm góc nhìn chân chánh về vấn đề này tại đây.

Trong bài này, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu về chánh tư duy (正思惟). Việc thực hành chánh kiến giúp ta thấy biết đúng thật về thực tại khách quan, về sự vật, sự việc, hiện tượng… Tuy nhiên, để thấu hiểu sâu xa hơn, chúng ta cần thiết phải vận dụng chánh tư duy. Nói một cách đơn giản dễ hiểu thì chánh tư duy là suy ngẫm một cách chân chánh để thấu hiểu sâu xa và đúng thật về bản chất của vấn đề.

Trước hết, tư duy chân chánh là tư duy không bị sự chi phối bởi các ý tưởng tham dục, sân hận, ghét bỏ, đố kỵ v.v… Chỉ với một tâm thức trong sáng, thanh tịnh, ta mới có thể vận dụng và rèn luyện được chánh tư duy. Do vậy, chánh tư duy còn được gọi là chánh chí (正志), chánh phân biệt (正分別), chánh giác (正覺). Khi tâm trong sáng, mỗi sự vật trước hết được nhìn nhận đúng thật như đang hiện hữu, và từ đó người quan sát mới có thể suy ngẫm về những gì đã thấy biết để nhận hiểu về bản chất sâu xa của chúng.

Tư duy chân chánh cũng có nghĩa là suy ngẫm nhưng không suy diễn. Sự suy diễn từ những cái đã biết dẫn ta đến những cái chưa biết, nhưng những cái biết đó không phải cái biết chắc thật, đúng với bản chất sự vật. Khi suy ngẫm đúng thật về vấn đề, chúng ta đi vào chiều sâu thực sự để nhận hiểu, do đó không bị chi phối, dẫn dắt bởi các yếu
tố khác.

Người tu tập nhất thiết phải vận dụng và rèn luyện chánh tư duy trong tất cả các pháp môn tu tập. Điều này giúp ta không đi lệch hướng và có thể đạt được hiệu quả tu tập mang đến nhiều lợi lạc. Do đã loại trừ các tư tưởng tham dục, sân hận v.v… chúng ta mới có thể khởi sinh tâm từ bi cũng như những ý niệm lợi tha. Những điều này giúp ta có được trí sáng suốt để nhận thức về sự việc.

Hiện thực chung quanh ta thường được nhận biết theo tri thức thế tục. Những kiến thức khoa học, hóa học, vật lý… là cần thiết cho đời sống, nhưng chúng không thực sự giúp ta có được sự nhận hiểu chân chánh hướng đến sự giải thoát. Vì sao vậy? Bởi vì những tri thức đó không đi sâu vào bản chất sự vật đủ để nhận ra những tính chất như khổ, không, vô thường, vô ngã, trong khi tư duy chân chánh giúp ta nhận biết và chứng nghiệm được những sự thật này.

Trong thực tế, sự phát triển của khoa học cũng giúp đưa sự nhận hiểu của khoa học ngày nay đến gần hơn với bản chất sâu xa của sự vật. Chẳng hạn như với sự nhận hiểu của khoa học trước đây thì vật chất và khoảng không là hai khái niệm hoàn toàn trái ngược, nhưng với sự phát triển của cơ học lượng tử thì những khái niệm về vật chất, năng lượng và khoảng không đã xích lại gần nhau hơn. Các nhà khoa học thậm chí còn nhận ra một thực tế là ở mức độ cấu trúc vật chất nhỏ nhất, ta đã không còn phân biệt được giữa khoảng không và các hạt hạ nguyên tử…

Khi nhận biết về tâm thức cũng vậy. Chỉ có sự rèn luyện và phát triển chánh tư duy mới có thể giúp chúng ta nhận hiểu đúng thật về các yếu tố
như thọ, tưởng, hành, thức… Với tâm tĩnh lặng và sự quán sát sâu xa, chúng ta nhận biết được sự sinh khởi và diệt đi của những pháp này, cũng như sự chi phối của chúng đối với tâm thức của chúng ta. Bằng cách đó, chúng ta thấy rõ được tính chất vô thường,