Triết lý hay mục đích sống là lý tưởng của mỗi người, chính vì thế mà ngày nay, hầu hết trong chúng ta, ai cũng có khuynh hướng tìm về sự thật, một giải pháp rốt ráo, an toàn, độc nhất, cứu cánh.

Khi nhận chân sự thật, giá trị cuộc đời, thì trọng trách đối với những việc cần làm, cho ‘ý nghĩa cuộc đời’, được con người trân quý, bảo tồn và phát huy. Chính đặc tánh phi thường này, tạo cuộc sống con người ngày càng bình an, thánh thiện, đậm tình người một cách hữu ích.

‘Quá khứ không truy tìm,
Tương lai không ước vọng.

Bởi vì:

Quá khứ đã đoạn tận,

trong khi

Tương lai lại chưa đến.’

Một công dân tốt/ Phật tử tín thành/ bậc trượng phu/ người có trí, bằng chính nỗ lực và sự hiểu biết, vị này sẽ hết lòng cống hiến cho đời/ nhân loại những giá trị / phúc lợi và niềm an vui (diṭṭhadhamma-hitasukha).

Thế thì:

‘Chỉ có pháp hiện tại
Tuệ quán chính ở đây
Không động, không rung chuyển.
Biết vậy, nên tu tập’

Đúng như, ‘Hiện tại là một sự thật, không có sự thật thứ hai,’ chúng ta cần khắc ghi trong tâm trí:

‘Evaṃ kho purisa jānāhi, pāpadhammā asaññatā.
Mā taṃ lobho adhamma ca, ciraṃ dukkhāya randhayuṃ’.

Vậy ngươi hãy nên biết - Không chế ngự là ác
Chớ để tham phi pháp - Làm ngươi đau khổ dài. (Dhp. 248)

Dù sự việc có thế nào đi nữa, lời đức Phật muôn đời vẫn không khác, ngoài vấn đề ‘dạy con người tỉnh thức/ chánh niệm ngay trong phút giây hiện tại’, hãy ‘chú tâm cảnh giác, chánh niệm tỉnh giác’. Chính vì thế, con người cần trau giồi tâm trí, khi ý thức ‘quá khứ vị lai hay sống chết’ chỉ là tư duy tiếp nối của chuỗi nhân duyên; nó chính là chu kỳ của cuộc sống (Paṭiccasamuppāda). Điều quan trọng/ căn bản/ cốt lõi đối với kiếp nhân sanh này bao giờ cũng là ‘hiện

tại cần/ tu tập/ tuệ quán/ dựa trên nền tảng đạo đức’.

Có bốn hạng người ở đời minh chứng/ xác thực cho dẫn chứng ‘Bồi công dưỡng đức’:

Hạng 1: Ngay đời này (hiện tại), một người làm 10 ác nghiệp về thân khẩu ý là do kiếp trước (quá khứ) đã quen làm các pháp ác, bất thiện; đến giờ phút chót cuộc đời, gần khi lâm chung vị này còn bị vô minh che phủ; tham đắm, ái nhiễm, chấp chặt quan điểm của mình. Có thể nói (tương lai) về sau, nhất định vị này cũng sẽ lặp lại thói quen/ vết đổ cuộc đời. Kết quả rõ ràng cho thấy, sau khi thân hoại mạng chung, người này phải bị đọa cõi dữ, ác thú,