Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: mạn

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Phật Quang Đại từ điển

• mạn
  
  慢
  5811梵語 māna，巴利語同。心所（心之作用）之名。俱舍宗以之爲四十六心所中的八不定地法之一，唯識宗則以之爲五十一心所中的六根本煩惱之一。即比較自己與他人之高低、勝劣、好惡等，而生起輕蔑他人之自恃之心，稱爲慢；亦即輕蔑、自負之意。　慢有種種分類，大毘婆沙論卷四十三、俱舍論卷十九列舉七慢：(一)慢，對劣於自己之人，認爲自己較殊勝；而對與自己同等之人，謂與自己同等而令心起高慢。(二)過慢（梵 ati-māna），對與自己同等之人，硬說自己勝過對方；對勝過自己之人，亦偏說對方與自己同等。(三)慢過慢（梵 mānāti-māna），對勝過自己之人，起相反之看法，認爲自己勝過對方。(四)我慢（梵 ātma-māna），乃七慢之根本慢。於五蘊假和合之身，執著我、我所，恃我而起慢。內執有我，則一切人皆不如我；外執有我所，則凡我所有的皆比他人所有的高上。(五)增上慢（梵 adhi-māna），於尚未證得之果位或殊勝之德，自認爲已經證得。(六)卑慢（梵 ūna-māna），對於極優越之人，卻認爲自己僅稍劣於其人；或雖已完全承認他人之高勝，而己實卑劣，然絕不肯虛心向其人學習。(七)邪慢（梵 mithyā-māna），無德而自認爲有德。　八慢，即指慢、大慢、慢慢、我慢、增上慢、不如慢、邪慢、傲慢等。　九慢，又作九慢類。即：(一)我勝慢類，即對與自己同等之人，認爲自己勝過對方之過慢心。(二)我等慢類，乃對與自己同等之人生起「我與彼同等」之慢心。(三)我劣慢類，對勝過自己之人，生起「我爲劣」之卑慢心。(四)有勝我慢類，對勝過自己之人，生起「彼勝我」之卑慢心。(五)有等我慢類，對與自己相等之人，生起「彼與我同等」之慢心。(六)有劣我慢類，係對與自己相等之人，生起「彼劣於我」之過慢心。(七)無勝我慢類，對與自己同等之人，認爲其人未必勝過我之慢心。(八)無等我慢類，對與自己同等之人，認爲其人比我差劣之過慢心。(九)無劣我慢類，對多分勝於我者，生起我比其人爲少分劣之卑慢心。此係俱舍論卷十九根據發智論卷二十所舉出者。　上記之九慢攝於前述七慢中之慢、過慢、卑慢三種。即我等慢類、有等我慢類、無勝我慢類等三項攝屬於慢，我勝慢類、有劣我慢類、無等我慢類等三項攝屬於過慢，我劣慢類、有勝我慢類、無劣我慢類等三項則攝屬於卑慢。於品類足論卷一載有關於九慢之闡釋，書中舉出「我勝慢」之例子，謂我勝慢係由慢、過慢、慢過慢三者而出，此係依觀「境」之劣、等、勝而分別之：(一)若觀「劣境」而謂己爲勝，此爲慢。(二)若觀「等境」而謂己勝，此爲過慢。(三)若觀「勝境」而謂己勝，此爲慢過慢。其餘之八慢亦可準此而別。　法藏之梵網經菩薩戒本疏卷五列舉聰明、世智、高貴、耆年、大姓、高門、解、福、富、寶等十慢；法華經論卷下更以法華七喻配七種增上慢。此外，憍慢之妄惑，稱爲慢惑，爲十大惑之一；自慢而心舉，稱爲慢舉。〔大毘婆沙論卷四十九、卷五十、俱舍論卷四、成唯識論卷四、俱舍論光記卷四、卷十九、摩訶止觀卷五上、成唯識論述記卷六末〕

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---