Từ điển thuật ngữ Phật học »» Đang xem mục từ: lượng luận

---

KẾT QUẢ TRA TỪ

Phật Quang Đại từ điển

• lượng luận
  
  量論
  5295量，梵語 pramāṇa 之意譯。量論，即指有關量之研究。梵語 pramāṇa 之語義，可解作 pramā（正知）與 ana（作具），故量論即表示獲得正確知識之方法，及藉此方法所獲知之結果。量之研究分爲知識論與論理學兩方面，知識論係討論知識之起源、種類、性質，及其相互之關係等；論理學則研究論證之形式、過程等。於古代印度哲學諸派中，正理學派即以量之研究爲主題，其「正理」之名，梵語爲 nyāya，意謂「以量爲探究對象者」。然量之研究並不限於正理學派，亦包含於其他各學派之學說體系中。佛教之因明即相當於此。　於因明中，量論不僅包含論理學，亦包含知識論。於古因明中，量論僅爲佛教體系之一部分；而新因明之創始者陳那則進一步擴充量論之意義，陳那於其量論之代表作「集量論」（梵 Pramāṇa-samuccaya）之歸敬偈中，即讚歎如來爲「量之體現者」（梵 pramāṇa-bhūta），可知陳那之意，概以量論爲佛教之本義。陳那之後，繼承此一學統者，有法稱、法上等大論師，此即佛教論理學派。　量論在探究「確立正知之作具」上，最重要即考察量者、所量、量果（又稱量知）等三要素。量之種類，於印度各教派中看法不一，統括之，共有現量、比量、聖教量、譬喻量、義准量、無體量、隨生量、想定量、傳承量、身振量等十量諸說，其中佛教自古即用現量、比量、聖教量、譬喻量等四量，而佛教內之古因明則採現、比、聖教三量，至強調論理主義之新因明，則僅用現、比二量。現量表示直接之知覺知識，比量爲考察合理推理以作爲論據關鍵之演繹知識，佛教新因明即以此現、比二量爲基礎，而發展其體系完整嚴密之論證法，蔚成東方哲學思想中一枝獨秀之知識論、論理學。　自古因明之開祖足目（梵 Akṣapāda）以來，印度研究量論之經論有：足目之正理經（梵 Nyāya-sūtra）、婆錯耶那（梵 Vātsyāyana）之正理經論（梵 Nyāya-bhāṣya）、陳那之因明正理門論（梵 Nyāya-mukha）及集量論、Praśastapāda 之 Padārthadharmasaṃgraha、商羯羅主（梵 Śaṃkarasvāmin）之因明入正理門論（梵 Nyāya-praveśa）、憂底有達迦羅（梵 Uddyotakara）之 Nyāya-vārttika、法稱之釋量論（梵 Pramāṇa-vārttika）、量抉擇論（梵 Pramāṇa-viniścaya）、正理一滴論（梵 Nyāya-bindu）等數本著名論作，及 Kumārilabhaṭṭa 之 Śloka-vārttika、婆羅拔伽羅（梵 Prabhākara）之 Bṛhatī、瓦卡帕提米拉（梵 Vācaspatimiśra）之 Nyāya-vārttika-tāparya-ṭika；Bhāsarvajña 之 Nyāya-sāra; Jayanta-bhaṭṭa 之 Nyāya-mañjarī；Gaṅgeśa 之 Tattva-cintāmaṇi; Keśavamiśra 之 Tarka-bhāṣā；Annambhaṭṭa 之 Tarka-saṃgraha。〔Mādhava: Sarvadarśanasaṃgraha（English tr. by E.B. Cowell & A.E. Gough, 1894）; S.C. Vidyabhūsana：History of Indian Logic, 1921; A.B. Keith: Indian Logic and Atomism, 1921；Radhakrishnan：Indian Philosophy, vol. 2, 1927; H.N. Randle：Indian Logic in the Early Schools, 1930; Th. Stcherbatsky：Buddhist Logic, 1930～1932; S.C. Chaterjee: Nyaya Theory of Knowledge, 1950〕（參閱「因明」2276、「量」5293）

TRA THEO VẦN TRONG CÁC TỪ ĐIỂN

Hướng dẫn: Quý vị có thể nhập nguyên một từ để tìm xem tất cả những từ ngữ bắt đầu bằng từ đó. Ví dụ, nhập quyết để xem Quyết định tâm, Quyết định tạng luận, Quyết định tín v.v...

Mua sách qua Amazon sẽ được gửi đến tận nhà - trên toàn nước Mỹ, Canada, Âu châu và Úc châu.

XEM TRANG GIỚI THIỆU.

---

      

---