quảng mục thiên:

(廣目天) Phạm: Virùpàkwa. Pàli: Virùpakkha. Hán âm: Tị lựu ba a xoa, Tì lô ba ha hất xoa, Tì lâu bà xoa, Tì rô bác xoa. Cũng gọi Ác nhãn thiên, Xú mục thiên, Tạp ngữ chủ thiên, Phi hảo báo thiên. Tây phương thiên. Một trong 4 vịThiên vương, 1 trong 12 vị trời, 1 trong 16 vị thiện thần, trụ ở lưng chừng núi Tu di về phía tây, thường dùng mắt trời trong sáng quan sát chúng sinh ở cõi Diêm phù đề, là vị thiện thần hộ pháp giữ gìn phương tây, coi việc xử phạt người ác, khiến họ phát khởi đạo tâm. Vị Thiên vương này cũng là chúa các rồng. Kinh Phật mẫu đại khổng tước minh vương quyển thượng (Đại19,422 thượng) nói: Ở phương Tây, có Đại thiên vương tên là Quảng mục, cũng là vua loài rồng, có vô lượng trăm nghìn các rồng là quyến thuộc, giữ gìn phương tây. Về hình tượng của vị Thiên vương này có nhiều thuyết khác nhau. Cứ theo kinh Đà la ni tập quyển 11 và Tì rô bác xoa thiên vương tượng pháp, thì tượng của vị Thiên vương này cao 1 khuỷu tay, mặc các loại áo trời, trang sức cực kì lộng lẫy, tương xứng với thân, tay trái duỗi thẳng cầm giáo, tay phải cầm vòng dây đỏ. Cứ theo Dược sư Lưu ly quang vương thất Phật bản nguyện công đức niệm tụng nghi quĩcúng dường pháp, thì Đại thiên vương Quảng mục phương tây, thân màu hồng, cầm vòng dây lụa, giữ gìn cửa phía tây của 8 vị Phật. Còn trong Mạn đồ la Thai tạng giới của Mật giáo thì vị tôn này được an vị ở cạnh cửa Tây của viện Ngoại kim cương. Tại Trung Quốc, hình tượng của Quảng mục thiên có nhiều loại, như tượng khắc trên vách tây nam của ải Cư dung thuộc tỉnh Hà bắc, tay phải cầm rắn, tay trái co lại để trước ngực, chân trái đạp lên lưng ác quỉ; bên trái có người lõa thể đứng hầu, cầm chày kim cương. Còn tượng Quảng mục thiên phát hiện được ở động Thiên Phật tại Đôn hoàng thì mặc áo giáp, đầu đội mũ sắt kiểu Trung quốc, trang sức bằng vàng bạc, tay phải cầm kiếm, tay trái đỡ ở đoạn giữa của thanh kiếm, 2 chân đạp trên mình Dạ xoa. [X. kinh Trường a hàm Q.19; phẩm Tứ thiên vương kinh Khởi thế Q.6; kinh Đại phương đẳng đại tập Q.52; Bát nhã thủ hộ thập lục thiện thần hình thể; Thanh long tự nghi quĩ Q.2; Tuệ uyển âm nghĩa Q.thượng].