tam hóa :

(三化) Ba phương pháp giáo hóa. I. Tam Hóa. Phạm:Trìịi nirmàịàni. Dựa theo sự lợi ích của chúng sinh mà chia ra 3 cách giáo hóa là Nghiệp hóa, Tùy hóa và Thượng hóa. 1. Nghiệp hóa (Phạm: Karmanirmàịa): Giáo hóa về công nghiệp một cách khéo léo tự tại. 2. Tùy hóa (Phạm: Upapattinirmàịa): Tùy điều người ta mong muốn mà giáo hóa 1 cách tự tại. 3. Thượng hóa (Phạm: Uttamanirmàịa): Trụ ở nơi thắng thượng như cõi trời Đâu suất mà giáo hóa 1 cách tự tại.[X. Đại thừa trang nghiêm kinh luận Q.2]II. Tam Hóa. Dựa theo 3 nghiệp thân ngữ ý mà chia làm Thân hóa, Ngữ hóa và Ý hóa đồng nghĩa với với Tam thị hiện, Tam luân. 1. Thân hóa: Nương vào Thần cảnh thông, biến hóa ra các cảnh thù thắng lạ kì để hướng dẫn chúng sinh phát tâm sau khi được giáo hóa. Thân hóa lại được chia làm 3 thứ là Hiện thần thông hóa, Hiện thụ hóa sinh, và Hiện nghiệp quả hóa.2. Ngữ Hóa(cũng gọi Khẩu hóa): Nương vào Tha tâm thông mà diễn nói giáo pháp, hướng dẫn chúng sinh phát tâm sau khi giáo hóa. Cũng chia làm 3 thứ là Kháng úy ngữ hóa, Phương tiện ngữ hóa và Biện dương ngữ hóa. 3. Ý hóa: Nương vào Lậu tận thông, giám sát căn cơ và ý muốn của chúng sinh để tùy nghi nói pháp, hướng dẫn chúng sinh phát tâm sau khi được giáo hóa. Ý hóa lại được chia làm 4 thứ là Quyết trạch ý hóa, Tạo tác ý hóa, Phát khởi ý hóa và Thụ lãnh ý hóa. Thân biến hóa của Thanh văn, Bồ tát, và Phật đều đủ đức Tam hóa, nhưng để hiển bày đức Tam hóa thù thắng của Phật nên gọi đó là Uy lực. Ngoài ra, các loài chúng sinh được thân Tha thụ dụng hóa độ tuy không có các ác kiến, nhưng khi họ được giáo hóađể vào địa vị trên thì cũng thị hiện Tam hóa. [X. Phật địa kinh luận Q.6; luận Thành duy thức Q.5; Đại thừa pháp uyển nghĩa lâm chương Q.6, phần cuối]. (xt. Tam Luân).