Nếu bạn muốn những gì tốt đẹp nhất từ cuộc đời, hãy cống hiến cho đời những gì tốt đẹp nhất. (If you want the best the world has to offer, offer the world your best.)Neale Donald Walsch
Niềm vui cao cả nhất là niềm vui của sự học hỏi. (The noblest pleasure is the joy of understanding.)Leonardo da Vinci
Nếu người nói nhiều kinh, không hành trì, phóng dật; như kẻ chăn bò người, không phần Sa-môn hạnh.Kinh Pháp cú (Kệ số 19)
Đừng chờ đợi những hoàn cảnh thật tốt đẹp để làm điều tốt đẹp; hãy nỗ lực ngay trong những tình huống thông thường. (Do not wait for extraordinary circumstances to do good action; try to use ordinary situations. )Jean Paul
Kẻ làm điều ác là tự chuốc lấy việc dữ cho mình.Kinh Bốn mươi hai chương
Tôi không thể thay đổi hướng gió, nhưng tôi có thể điều chỉnh cánh buồm để luôn đi đến đích. (I can't change the direction of the wind, but I can adjust my sails to always reach my destination.)Jimmy Dean
Hương hoa thơm chỉ bay theo chiều gió, tiếng thơm người hiền lan tỏa khắp nơi nơi. Kinh Pháp cú (Kệ số 54)
Hãy thận trọng với những hiểu biết sai lầm. Điều đó còn nguy hiểm hơn cả sự không biết. (Beware of false knowledge; it is more dangerous than ignorance.)George Bernard Shaw
Tôi tìm thấy hy vọng trong những ngày đen tối nhất và hướng về những gì tươi sáng nhất mà không phê phán hiện thực. (I find hope in the darkest of days, and focus in the brightest. I do not judge the universe.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Kẻ hung dữ hại người cũng như ngửa mặt lên trời mà phun nước bọt. Nước bọt ấy chẳng lên đến trời, lại rơi xuống chính mình.Kinh Bốn mươi hai chương

VỀ MỤC LỤC

Những năm cuối của thế kỷ 20, “Bến Xe Ngựa” ngay trước nhà tôi đã di dời vào “Bến Xe Lam” gần chợ từ lâu, trả lại một con đường bị chiếm dụng sau nhiều năm tháng đầy kỷ niệm tuổi ấu thơ của tôi, và lũ con nít xóm Chùa.

Bến xe thổ mộ đã không còn trước nhà nữa, đã giận dỗi bỏ những người đã sống gắn bó với xóm Chùa bao năm để đi vào một chỗ đông vui náo nhiệt hơn mà không thèm nói một lời từ biệt. Buổi sáng hôm ấy, tôi thức dậy, bước ra đường chào một ngày mới, bỗng dưng thấy đường vắng ngắt trống trơn, cảm thấy hụt hẫng, và ngơ ngác như vừa bị ai đó tước đoạt mất một vật quý giá, hay cuỗm đi một người bạn thân thiết từ lúc còn nhỏ mới tập tễnh biết đi. Hỏi ra mới hay, tất cả xe ngựa đã được lệnh rời khỏi nơi mà bao nhiêu năm dùng làm bến đổ cho bao người dân quê “lên xe xuống ngựa”, mang những hoa màu của vùng ngoại thành về cung cấp cho dân thị thành, để cho con đường chạy ngang qua xóm Chùa được phong quang yên tĩnh theo quy hoạch chung của thành phố.

Trong tương lai, “Bến Xe Ngựa” tạm thời cũng sẽ biến mất luôn khỏi chốn đô thị. Tôi buồn man mác, thèm nhớ những hình ảnh, những âm thanh quá quen thuộc của bến xe thổ mộ trong suốt mấy tháng trời. Rồi nỗi nhớ ấy cũng phai nhạt dần theo vó ngựa thời gian… Nhưng có một chuyện, tôi không bao giờ quên được cho dù mai sau có đầu bạc răng long. Đó là chuyện xảy ra khi tôi mười hai tuổi, cái tuổi thiếu niên nghịch ngợm như quỷ, và háo thắng như “ngựa non háu đá”. Chuyện về một người bạn, và cũng là… học trò duy nhất của tôi.

Trong số trên hai mươi chiếc xe thổ
mộ luân phiên có mặt tại bến, có một chiếc nổi trội mà bất cứ ai khi đã gắn bó, hay quan tâm tới bến xe ngựa duy nhất của thành phố tôi yêu này, chắc hẵn phải biết đến. Đó là một con ngựa trắng toát, cao lớn nhất đàn ngựa kéo xe, được chủ đặt tên như màu lông của nó là Bạch, và cả chiếc xe đi cùng cặp với nó như một “duyên nợ sắp bày” cũng được sơn một màu trắng tinh, kể cả hai bánh xe bằng mủ cao su.

Chủ nhân của chiếc xe ngựa này là bác Hai Quý, một người nhà quê chân chất, lầm lì nghiêm nghị, quanh năm chỉ thấy mặc một loại y phục: bộ bà ba vải tám màu trắng toát, đầu đội một chiếc mũ nỉ màu nâu sậm.

Xe ngựa từ ngoại ô về trung tâm phố chợ hằng ngày chủ yếu là chở các dì, các chị nhà quê mang hoa quả rau trái về bỏ cho các vựa lớn trong chợ, đương nhiên phải chịu nhuốm bẩn, nhất là những tháng ngày mưa gió. Vậy mà chiếc xe ngựa của bác Hai Quý luôn luôn giữ được màu trắng sạch sẽ từ trước ra sau, từ ngoài vào trong, từ trên xuống dưới. Bác Hai Quý rất chịu siêng lau lau chùi chùi bất cứ chỗ nào có thể chùi chùi lau lau nơi chiếc xe ngựa cưng quý của mình, bởi dường như đó chính là tài sản quý báu nhất, là vốn liếng duy nhất để gia đình bác mưu sinh. Ai trông ngắm chiếc xe ngựa toàn trắng ấy, đều không khỏi trầm trồ tấm tắc, và nghiêng mình bái phục bác Hai Quý mỗi khi chứng kiến cảnh bác lau chùi kỳ cọ cho ngựa lẫn xe. Bắt chước theo bác Hai Quý sắm ngựa xe toàn màu trắng cũng được thôi, nhưng không ai bắt chước nổi cái tính kiên nhẫn và chịu khó để giữ cho cả
xe lẫn ngựa trắng sạch quanh năm của bác chủ con Bạch. Trông ngắm chiếc xe ngựa ấy, ai không muốn đi cũng phải muốn trèo lên ngồi một chút để tìm cảm giác sảng khoái, thư thái. Ai đã từng trèo lên ngồi đi rồi, thì cứ muốn đi mãi mãi bằng chiếc xe ngựa này chứ chẳng muốn đổi sang xe khác. Mấy dì, mấy chị bạn hàng không có ngày nào là không giành giật, chen lấn nhau để chiếm chỗ ngồi khi trở về miền quê yên tĩnh cách đó trên mười cây số. Lũ trẻ chúng tôi cũng thường rình rình chờ khi bác Hai Quý đi ra chợ, vào quán, hay mải mê đánh cờ tướng với các bác, các chú đồng nghiệp ngay trước quán nước của bác Bảnh, liền rủ nhau trèo lên xe ngựa của bác ngồi tán dóc chuyện thiên trời địa đất.

Có một lần, thằng Sơn“Hủ Lô” ngứa tay, nắm lấy dây cương mà bác Hai Quý quên tháo ra khi ngựa đang nghỉ chân tại bến, nó giật giật mấy cái khiến con Bạch lồng lên, chạy vụt tới trước cả một đoạn đường khoảng năm mươi thước mới chịu dừng lại. Lũ trẻ chúng tôi đứa nào cũng xanh mặt cắt không ra một giọt máu, bị các bác các chú đánh xe ngựa mắng nhiếc hăm doạ một trận muốn điếc con ráy, kh