Pháp Bất Nhị - Tu học Phật pháp

VỀ MỤC LỤC

Trong kinh Đại thừa Vô Lượng Nghĩa, Đại Trang Nghiêm Bồ-tát hỏi Phật: “Bạch Thế Tôn! Các vị Bồ-tát muốn mau thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, cần phải tu hành những pháp môn nào?” Đức Phật trả lời: “Có một pháp môn làm cho các vị Bồ-tát mau thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác... Pháp môn này gọi là Vô Lượng Nghĩa. Bồ-tát nếu tu được pháp môn này sẽ mau thành Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Vô Lượng Nghĩa này từ một pháp sanh ra, pháp ấy chính là Vô tướng. Vô tướng nghĩa là Vô tướng mà chẳng phải Vô tướng. Chẳng phải Vô tướng mà Vô tướng nên gọi là Thật tướng.”

Để hiểu câu nói này của Phật, trước hết chúng ta phải biết Pháp thân là gì? Pháp là chư pháp, thân là bản thân. Bản thân của ta là hết thảy các pháp, hết thảy các pháp là bản thân của ta, thì đó gọi là Pháp thân. Chúng ta hãy suy nghĩ xem, nếu cái thân này là hết thảy các pháp, là toàn thể vũ trụ, thì nó có tướng không? Nếu chúng ta nói Pháp thân là vô tướng thì làm sao nó có thể là tất cả các pháp, là toàn thể vũ trụ. Ngược lại, nếu Pháp thân chẳng phải là Vô tướng thì tại sao Pháp thân chẳng sanh chẳng diệt? Vì Pháp thân chẳng phải Vô tướng mà lại là Vô tướng, nên Phật gọi nó là Thật tướng. Tỷ dụ: Chúng ta nằm mộng, khi tỉnh mộng, suy nghĩ thấy tất cả cảnh giới trong mộng đều là do cái tâm của chính mình biến hiện ra, không những chỉ có cái ta trong mộng là ta, mà hết thảy mọi người, mọi vật, mọi hiện tượng cho đến hư không, toàn bộ những gì hiện ra trong mộng đều là do tâm ta biến hiện ra. Toàn bộ tâm ta biến thành mộng cảnh, toàn bộ mộng cảnh chính là

cái tâm của chính mình, tâm và thức đều là chính mình. Nếu chúng ta có cái thấy đúng thật như thế thì sẽ thoát nhiên đại ngộ rằng: “Tận hư không khắp pháp giới vốn là ta! Tất cả hết thảy chư Phật, Bồ-tát trong mộng của ta vẫn là ta, đều do chính ta biến hiện ra.” Vạn pháp trong tận hư không khắp pháp giới đều do Chân như Bổn tánh của chính ta biến hiện. Y báo và chánh báo trang nghiêm trong mười phương pháp giới đều là duy tâm sở hiện, duy thức sở biến. Bởi do chư Phật chứng đắc Pháp thân thanh tịnh nên triệt để hiểu rõ đều này và nói cho chúng ta biết rõ điều này. Sau khi hiểu rõ, chúng ta bèn đối với hết thảy vạn pháp chẳng còn phân biệt, thị phi, nhân ngã nữa, nên các tướng ta, tướng người, tướng chúng sanh, tướng thọ giả đều chẳng còn, ngã kiến, nhân kiến, chúng sanh kiến, thọ giả kiến cũng chẳng có. Đức Phật nói, người chứng thực được pháp như vậy chính là Bồ-tát thật sự. Hết thảy vạn pháp là hình ảnh Tự tánh của chính ta. Hiện tại, ta hiện ra cái thân này, sống trong hoàn cảnh này cũng chính là hình ảnh của Tự tánh biến hiện ra.

Bát-nhã Vô tri là tánh đức của Tự tánh. Vô tri tức là chẳng có tri kiến, hễ có tri kiến thì đó là hữu tri chớ chẳng phải vô tri. Hễ có hữu tri thì sẽ có phân biệt, chấp trước và vô minh. Cho nên, hữu tri chẳng phải là Thật tướng của các pháp. Vô tri chính là Căn Bản trí, là Thật tướng Vô tướng có thể làm cho các vị Bồ-tát mau thành đạo Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác. Từ trong Căn Bản trí ấy, Phật phát sanh ra Hậu Đắc trí mà nói ra vô lượng nghĩa môn nhằm hóa độ chúng sanh với căn cơ

khác nhau. Chúng ta phải biết, Hậu Đắc trí chỉ có thể sanh ra từ Căn Bản trí. Nếu Bồ-tát chưa đắc Căn Bản trí thì chẳng thể khởi sanh Hậu Đắc trí. Đấy cho ta thấy rõ, nếu một người chưa đắc Căn Bản trí thì tất cả pháp nghĩa nói ra đều là tà tri, tà kiến chớ chẳng phải là trí huệ chân thật lưu lộ từ Chân tâm Bổn Tánh. Kinh Kim Cang dạy: “Mộng, huyễn, bọt, bóng, như sương, cũng như chớp, hãy nên quán như thế;” đó là cảnh giới Chiếu Kiến của Sơ Trụ Bồ-tát trở lên trong Viên giáo, đó cũng là cảnh giới Minh Tâm Kiến Tánh của Bồ-tát trong Thiền tông, mà cũng là cảnh giới của các bậc Bồ-tát niệm Phật đắc Lý Nhất tâm Bất loạn trong Tịnh độ tông. Bất luận ai tu pháp môn nào mà đạt tới cảnh giới ấy thì tâm và cảnh bèn như một, tướng tức là tánh, tánh tức là tướng, vạn pháp bình đẳng như nhau. Hễ trong tâm còn có sai biệt, còn có phân biệt, chấp trước, thì chắc chắn chẳng thể đạt tới cảnh giới ấy. Cảnh giới ấy gọi là Nhất Pháp (Một Pháp) hay Pháp Bất Nhị (Pháp Không Hai). Hết thảy Bồ-tát đều từ trong Một Pháp này mà thành Phật và cũng từ trong Một Pháp này mà lưu xuất vô lượng hạnh môn, nói vô lượng nghĩa kinh nhằm hóa độ chúng sanh.

Khi xưa, sư Ấn Tông hỏi Lục Tổ Huệ Năng: “Bình thường Ngũ Tổ thuyết pháp cho các thầy, có nói tới thiền định và giải thoát hay không?” Huệ Năng trả lời: “Thiền định và giải thoát là hai pháp, Phật pháp chỉ là pháp Bất Nhị.” Lục tổ ắt hẵn đã chứng đắc Pháp thân thanh tịnh nên thấy Phật pháp chỉ là pháp Bất Nhị và chỉ trụ trong Một Pháp, chẳng rơi vào hai, ba pháp. Trong cảnh giới của Ngài, vạn pháp bình đẳng như

nhau, tâm và cảnh như một, tướng là tánh, tánh là tướng. Ngược lại, sư Ấn Tông do chưa chứng đắc Pháp thân nên mới có tâm phân biệt, chấp trước mà bị rớt vào trong hai, ba pháp. Tổ dùng câu nói này để chỉ điểm, cảnh tỉnh sư Ấn Tông: Nếu muốn chứng đắc Pháp thân Phật thanh tịnh thì phải thâm nhập pháp môn Bất Nhị, phải đạt tới cảnh giới thanh tịnh bình đẳng, tâm và cảnh như một, tánh và tướng đồng nguyên. Tuy rằng các tông phái chủ trương tu hành khác nhau, lý luận cũng khác nhau, nhưng hết thảy các pháp đều là Bất Nhị, đều là Một Pháp.

Tu hành Phật pháp là để gột sạch ý niệm, chẳng chấp nhận có phân biệt, chẳng chấp nhận có chấp trước, chẳng chấp nhận có vọng tưởng, thì mới có thể khôi phục sự thiên chân, đạt tới cảnh giới Nhất tâm, vạn pháp như một, đó là Phật pháp chân chánh. Tịnh độ tông gọi cảnh giới này là Nhất tâm Bất loạn. Nếu người niệm Phật chẳng có chủ ý hướng tới Một Pháp, chẳng lấy Nhất tâm Bất loạn làm mục tiêu để tu hành, tức là vẫn cứ muốn giữ lấy nhị tâm, tam tâm, thì đó không phải là Phật pháp chân chánh. Tu hành trong các pháp môn khác cũng chẳng ngoại lệ, cũng phải chọn lấy Nhất tâm làm mục tiêu để đạt tới, thì đó mới là Phật pháp chân chánh. Chúng ta phải biết, tất cả những tướng trạng, cách thức tu hành khác nhau trong các tông, các phái đều chỉ là phương tiện thiện xảo, nhưng dù nó có thiện xảo đến mấy, chúng vẫn chỉ là như mộng, huyễn, bọt, bóng, như sương, cũng như chớp. Chỉ có Nhất tâm Bất loạn mới là vĩnh hằng, bất biến, chẳng thay đổi, nên đó gọi là Pháp thân hay Thật tướng.

Trong Bồ-tát hạnh có một loại hành pháp gọi là Anh Nhi

hạnh. Anh Nhi có nghĩa là trẻ thơ chưa có cảm thọ, chưa có tâm phân biệt. Chúng ta cho Anh Nhi ăn kẹo, nó cũng ăn. Chúng ta để mặc cho nó ăn phân, nó cũng ăn ngon lành, chẳng cự tuyệt. Vì sao? vì nó chẳng có tâm phân biệt chấp trước đối với mọi hoàn cảnh nhân sự và hoàn cảnh vật chất. Trong Phật giáo, Anh Nhi là hình ảnh của Bồ-tát đại hạnh. Trong Thiên Chúa giáo, Anh Nhi là hình ảnh của Thiên Thần (Angel). Nhưng vì sao rốt cuộc rồi Anh Nhi lại biến thành phàm phu? Khi Anh Nhi bắt đầu có cảm thọ, có phân biệt, có chấp trước, có thích cái này ghét cái kia, Anh Nhi liền biến thành phàm phu. Mọi người trong chúng ta từ lúc mới lọt lòng mẹ cho đến nay, ai nấy đều có lần là Anh Nhi, là một đức bé ngây thơ, vô tư vô tưởng, trong tâm chẳng hề dấy lên một niệm vọng tưởng, phân biệt, chấp trước. Hiện nay chúng ta dùng phương pháp niệm Phật để hồi phục lại tâm cảnh của chính mình lúc còn là Anh Nhi. Nếu chúng ta có thể khôi phục được tâm cảnh của chính mình giống như lúc còn là Anh Nhi thì nhất định sẽ niệm Phật được Nhất tâm Bất loạn, mau chóng thành tựu quả vị Vô Thượng Chánh Giác.

Nói tóm lại, ngàn kinh vạn luận, vô lượng pháp môn, vô lượng nghĩa môn, vô số cách thức dáng vẻ tu hành khác nhau cũng đều hướng tới cùng chung một mục tiêu, cùng chung một phương hướng; đó là đạt tới cảnh giới Nhất tâm Bất loạn, trái với phương hướng này thì chẳng phải là Phật Pháp chân chánh. Sở dĩ pháp môn Tịnh độ đặc biệt hơn các pháp môn khác là do Bốn Mươi Tám Bi Nguyện Độ Sanh của A Di Đà Phật mà thôi! Ngoài Bốn Mươi Tám Bi Nguyện này ra,

mục tiêu tu hành của Tịnh độ cùng với các pháp môn khác đều là giống nhau, đều là Bất Nhị, đều là để đạt tới cảnh giới rốt ráo Nhất thừa, chứng Vô Sở Đắc. Thế nhưng, vì cảnh giới ấy rất khó đạt tới nên Phật đặc biệt dạy chúng ta pháp đới nghiệp vãng sanh. Trong pháp này, chúng ta nương vào nguyện lực độ sanh của A Di Đà Phật để bảo đảm liễu sanh tử, thoát tam giới ngay trong một đời này. Sau khi đến Tây Phương Cực Lạc Thế Giới rồi, chúng ta phải tu lại từ đầu. Pháp môn Niệm Phật thù thắng hơn hẵn các pháp môn khác chỉ là ở chỗ này mà thôi! Ngoài chỗ này ra, pháp môn Niệm Phật và các pháp môn khác đều là Bất Nhị. Tuy nói pháp môn Niệm Phật đặc biệt hơn các pháp môn khác là ở chỗ này, nhưng nếu muốn thành tựu thật sự, muốn bảo đảm vãng sanh, thì chẳng thể dùng loạn tâm để niệm Phật, vì sao? Vì loạn tâm niệm Phật chẳng tương ứng với tâm thanh tịnh của Phật, chúng ta nhất định phải dùng tâm thanh tịnh niệm Phật mới cảm thông với Phật.

Trong pháp môn Tịnh độ cầu vãng sanh, tâm thanh tịnh có nghĩa là “một bề chuyên niệm, chẳng xen tạp với ý niệm khác.” Chúng ta chớ nên niệm quá nhiều thứ, xen tạp chẳng chuyên, vì đó chẳng phải là pháp “một bề chuyên niệm,” chẳng đúng với tông chỉ của pháp môn này, không tương ứng với điều kiện được nói trong Bốn Mươi Tám Nguyện của Phật A Di Đà, nên chẳng thể vãng sanh. Do vậy, nếu chúng ta thật sự muốn bảo đảm vãng sanh thì suốt đời này phải nhất tâm chuyên niệm, những thứ khác đều phải buông xuống hết, buông thế duyên xuống, hết thảy Phật pháp cũng phải buông xuống hết, chỉ niệm một bộ kinh Tịnh độ (Kinh Vô

Lượng Thọ hoặc kinh A Di Đà), chỉ niệm một câu Phật hiệu A Di Đà thì mới có thể đi thông suốt con đường này. Ai chịu đi trên chỉ một con đường này thì người đó sẽ thành tựu. Ai thích nghiên cứu, thích tu hành xen tạp, thì phải đứng kẹt ở ngã ba, ngã tư đường. Càng xen tạp nhiều pháp môn bao nhiêu, càng trở thành bế tắc bấy nhiêu, chẳng thể tiến lên thêm một bước nào được trên con đường đến Tây Phương Cực Lạc. Tục ngữ có câu: “Kẻ ngốc có phước của người ngốc.” Chúng ta có ngốc nghếch đến mấy, nhưng nếu chịu buông xuống hết vạn duyên, một bề niệm Phật cầu sanh Tịnh độ cũng được A Di Đà Phật tiếp dẫn đến Tây Phương. Một khi vãng sanh rồi, quyết định sẽ thành Bồ-tát, thành Phật, chẳng còn ngốc nghếch nữa. Người tự cho mình là thông minh thì sẽ mắc phải cái