Thành công không phải điểm cuối cùng, thất bại không phải là kết thúc, chính sự dũng cảm tiếp tục công việc mới là điều quan trọng. (Success is not final, failure is not fatal: it is the courage to continue that counts.)Winston Churchill
Hạnh phúc giống như một nụ hôn. Bạn phải chia sẻ với một ai đó mới có thể tận hưởng được nó. (Happiness is like a kiss. You must share it to enjoy it.)Bernard Meltzer
Học Phật trước hết phải học làm người. Làm người trước hết phải học làm người tốt. (學佛先要學做人，做人先要學做好人。)Hòa thượng Tinh Không
Đừng than khóc khi sự việc kết thúc, hãy mỉm cười vì sự việc đã xảy ra. (Don’t cry because it’s over, smile because it happened. )Dr. Seuss
Hãy làm một người biết chăm sóc tốt hạt giống yêu thương trong tâm hồn mình, và những hoa trái của lòng yêu thương sẽ mang lại cho bạn vô vàn niềm vui và hạnh phúc.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Chúng ta không thể giải quyết các vấn đề bất ổn của mình với cùng những suy nghĩ giống như khi ta đã tạo ra chúng. (We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.)Albert Einstein
Lấy sự nghe biết nhiều, luyến mến nơi đạo, ắt khó mà hiểu đạo. Bền chí phụng sự theo đạo thì mới hiểu thấu đạo rất sâu rộng.Kinh Bốn mươi hai chương
Chúng ta trở nên thông thái không phải vì nhớ lại quá khứ, mà vì có trách nhiệm đối với tương lai. (We are made wise not by the recollection of our past, but by the responsibility for our future.)George Bernard Shaw
Tôn giáo không có nghĩa là giới điều, đền miếu, tu viện hay các dấu hiệu bên ngoài, vì đó chỉ là các yếu tố hỗ trợ trong việc điều phục tâm. Khi tâm được điều phục, mỗi người mới thực sự là một hành giả tôn giáo.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Con người chỉ mất ba năm để biết nói nhưng phải mất sáu mươi năm hoặc nhiều hơn để biết im lặng.Rộng Mở Tâm Hồn

VỀ MỤC LỤC

Đêm mùng tám tháng hai, thái tử nhìn vợ con lần cuối rồi cùng Sa Nặc và ngựa Kiền Trắc vượt thành ra đi, sau đó vượt sông Anoma để hướng về phương trời cao rộng. Đây là một cuộc vượt thoát vĩ đại vô tiền khoáng hậu trong lịch sử loài người. Ngài từ địa vị một ông hoàng với đầy đủ ngũ dục lục trần, có tất cả những gì mà con người mong cầu nhưng ngài buông bỏ tất cả. Ngài vượt thành và trở thành bậc xuất trần vĩ đại. Vượt thành, vượt sông đã khó nhưng thiên hạ cũng làm được, duy vượt qua ngũ dục lục trần, vượt thoát luân hồi sanh tử thì cho đến lúc này cũng chỉ có ngài mà thôi. Cuộc vượt thành của ngài đã mở ra một chương mới trong lịch sử loài người. Ngài đã khai phá con đường sáng, con đường giải thoát, giác ngộ đi đến niết bàn.

Kinh Phạm Võng cho biết đức Phật vốn đã thành Phật từ kiếp lâu xa. Ngài đã đến thế gian này thị hiện làm người trong sanh tử luân hồi, chìm đắm trong vũng bùn dục lạc, rồi xuất gia tu học để thành Phật. Ngài thị hiện như vậy để biểu diễn cho con người thấy, con người tin mình cũng có thể vượt thoát, có thể tu hành và cũng có thể giác ngộ chứng đắc như Phật. Nói một cách dễ hiểu là ngài thị hiện để cho chúng ta xem chứ chẳng phải thật có sanh tử, có chìm đắm trong ngũ dục, có xuất gia tu học, có chứng đắc... Ngài thị hiện để truyền bá giáo pháp, chỉ dạy con đường và phương pháp tu học. Khai thị chúng sanh ngộ nhập Phật tri kiến. Ngài thị hiện làm thân ông hoàng rồi xuất gia tu đạo để cho mọi người thấy biết thế nào là khổ, nguyên nhân khổ, con đường đi đến hết khổ...Ngài với thân phận thái tử
có tất cả những gì mà con người thèm khát, mong cầu, tranh đoạt… nhưng rồi ngài bỏ tất cả, cắt tóc cạo râu, mặc y phấn tảo, ngày ngày khất thực chỉ ăn một bữa, đêm ngồi dưới cội cây...Ngài đã theo học lục sư ngoại đạo, đã đạt đến những tầng thiên cao nhất là phi tưởng xứ, phi phi tưởng xứ… nhưng rồi ngài nhận thấy vẫn không thể thoát khỏi sanh tử luân hồi, khi hết phước vẫn đọa xuống như thường. Bởi vì vậy mà ngài lại làm một cuộc vượt thoát lần nữa, từ bỏ các phương pháp tu khổ hạnh ép xác sáu năm ở rừng già, tuyết sơn. Ngài đến dưới cội cây vô kết ngồi thiền miên mật bốn mươi chín ngày đêm cho đến khi sao mai mọc mà chứng ngộ. Ngài thốt lên: “Hỡi kẻ làm nhà kia, từ đây ruôi mè cột kèo đều gãy tan… đây là kiếp chót, ta không còn luân hồi sanh tử nữa”. Nhờ sự chứng ngộ của ngài mà cây vô kết được người đời gọi tên là cây bồ đề.

Sự giác ngộ của ngài đã làm cho chư thiên hoan hỷ vui mừng, mười ngàn thế giới chấn động. Ngài đã vượt qua sanh tử luân hồi, vượt thoát ngũ dục lục trần, vượt thoát tam giới để trở thành bậc vô thượng chánh đẳng chánh giác. Thông thường chữ xuất gia người ta thường hiểu là xuất ra khỏi gia trạch, gia đình, phần lớn người ta cũng chỉ xuất ra khỏi gia đình, từ bỏ gia đình để nhập vào chùa đi tu. Thật ra thì chữ xuất gia còn hai nghĩa khác nữa rộng lớn hơn, cao cả hơn, xuất gia là ra khỏi phiền não gia, ra khỏi tam giới gia. Hiện thực xã hội cho thấy người tu đạo phần lớn chỉ mới xuất khỏi gia trạch, một số ít ỏi hơn cũng xuất được phiền não gia, duy xuất tam giới gia thì vô cùng
hiếm hoi. Ngài xuất ra khỏi gia trạch, ra khỏi phiền não gia và tam giới gia. Chính vì điều này mà cuộc xuất gia ngài mới là cuộc vượt thoát vĩ đại mà loài người chưa từng nghe thấy trước đó cũng như hiện nay.

Cái tâm lượng bao la không bờ mé của ngài, xuất gia tu học hành đạo… là để chỉ dạy con người vượt thoát khỏi khổ đau, chứng niết bàn tịch tịnh chứ chẳng phải mưu cầu tịch tịnh cho riêng bản thân. Ấy là tinh thần tự độ độ tha. Ngài xuất gia thành đạo, ngài để lại những phương pháp tu học, con đường đi đến giải thoát cho loài người. Bài pháp đầu tiên ngài thuyết ấy chính là Tứ Diệu Để, bốn sự thật cao quý: Khổ – tập – diệt -đạo; đạo chính là bát chánh đạo: Chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định. Đây là căn bản, là cốt lõi của Phật pháp. Nhà Phật với Thiên kinh vạn quyển, tám vạn bốn ngàn pháp môn (hay 84.000 uẩn) , bao nhiêu dòng truyền thừa hay tông môn pháp phái vẫn lấy Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo làm nền tảng. Nếu bỏ nền tảng mà dựng lầu đài thì điều này là không tưởng, ắt sẽ sập đổ. Phật giáo có phát triển, có mở rộng như thế nào đi nữa cũng không thể rời Tứ Diệu Đế, Bát Chánh Đạo, ba mươi bảy phẩm trợ đạo.

Cuộc vượt thoát vĩ đại và ngài đã trở thành bậc chánh đẳng chánh giác, sau khi ngộ đạo ngài đi đến vườn nai để thuyết pháp độ năm anh em Kiều Trần Như. Bài pháp đầu tiên ấy chính là Tứ Diệu Đế. Đây là bài pháp khai đạo, bài pháp lập đạo, bài pháp mở ra một con đường mới cho nhân loại. Ngài thuyết: “Đây là khổ tính bức bách, đây là tập tính chiêu
cảm , đây là đạo tính có thể tu, đây là diệt tính có thể chứng. Đây là khổ ta đã biết, đây là tập tao đã đọan, đây là đạo tính có thể tu, đây là diệt tính có thể chứng

Đây là khổ các ông nên biết, đây là tập các ông nên đoạn, đây là đạo các ông nên tu và đây là diệt các ông nên chứng”…

Khổ, quy nạp lại thì gồm có: Sanh, lão, bệnh, tử, cầu bất đắc khổ, oán tắng hội khổ, ái biệt ly khổ và ngũ ấm xí thanh khổ. Nếu mở rộng ra thì có 108 khổ, tám vạn bốn ngàn khổ,và cuối cùng thì vô lượng vô biên khổ. Khổ vô vàn như thế nhưng cũng không ngoài hai cái khổ thân và tâm.

Tập là nguyên nhân của khổ

Đạo là con đường, là phương pháp tu học để đi đến hết khổ Diệt là sự hết khổ, là chứng đắc

Đức Phật không bao giờ cao đàm huyễn thuyết mà chỉ nói sự thật, hiện thực và rất thực tế. Không chỉ ngôn giáo mà chính là ở thân giáo. Cuộc vượt thoát của ngài, đời tu hành và chứng đạo của ngài là minh chứng hùng hồn là tấm gương cho loài người noi theo

Đức Phật, ngài chỉ nói những gì cần nói, làm những gì cần phải làm. Ngài xuất gia vượt thoát từ địa vị một ông hoàng trong ngũ dục để thành bậc đạo sư của hàng trời người. Cuộc vượt thoát từ một cái gia trạch mà ra khỏi tam giới gia. Ngài đã vượt thoát từ một thân cơm gạo mà chứng đắc tam thân, tứ trí. Ngài vượt thoát ngũ dục lục trần mà đắc ngũ nhãn, lục thông. Ngài vượt thoát tam giới gia mà thập phương thường trụ.

Ngũ dục người ơi ấy vũng sình
Đắm chìm trong đó với hư vinh
Muôn đời lăn lộn trầm luân khổ
Xin nhớ rằng cho chúng hữu tình.

Lục trần dụ hoặc chơi chán chê
Lậm nặng mà
quên cả lối về
Tử sanh ràng buộc ê chề lắm
Thăng đọa cũng từ tâm luống mê

Diệu đế bày ra sự thật này
Nỗi khổ cùng bao nguyên nhân đây
Con đường trung đạo hành như vậy
Chứng đắc đương nhiên sẽ có ngày

Bất tịnh là thân của chúng ta
Thọ thì khổ lắm cõi Sa Bà
Tâm vô thường ấy luôn thay đổi
Pháp thời vô ngã tụ tán hoài

Vượt thoát luân hồi tam giới gia
Con đường giác ngộ rộng mở ra
Chúng sanh trầm mịch muôn đời khổ
Pháp Phật từ đây độ chúng ta

Vượt thoát thành