Kinh Hoa Nghiêm giảng, bản chất của tướng cảnh giới là do tánh khởi. Sau khi chúng ta mê, tánh khởi biến thành duyên khởi. Nhưng thật ra, duyên khởi và tánh khởi chỉ là một không hai. Khi mê thì tánh khởi biến thành duyên khởi, khi giác ngộ thì duyên khởi trở về tánh khởi. Nói cách khác, trong Bổn tánh vốn trọn đủ đức năng có thể sanh ra vạn pháp; tuy vạn pháp đều do Tự tánh biến hiện ra nhưng những cảnh giới ấy chỉ giống như mộng, huyễn, bọt bóng. Nếu trong hết thảy các cảnh giới ấy, chúng ta đều chẳng mê, đều chẳng dấy lên vọng tưởng, phân biệt, chấp trước thì tự nhiên sẽ trở về Tự tánh, đó gọi là kiến tánh.

Kinh Kim Cang nói: “Nếu nhận ra các tướng đều không phải tướng, tức thấy rõ Như lai.” “Thấy rõ Như lai” có nghĩa là trở về Tự tánh, là kiến tánh hay kiến đạo. Kinh Kim Cang chẳng nói là không có cảnh giới, cảnh giới tất nhiên là có, nhưng chúng chẳng phải là thực tại, chúng chỉ giống như là mộng huyễn, bọt bóng mà thôi, tức có đó nhưng rồi lại mất đó. Đức Phật lấy mộng huyễn, bọt bóng làm tỷ dụ cho cảnh giới tướng, nhằm dạy chúng ta đừng nên phân biệt, chấp trước, vọng tưởng đối với hết thảy các pháp. Khi nào chúng ta lìa hết thảy phân biệt, chấp trước, vọng tưởng lúc đối diện hết thảy các pháp, mới có thể thọ dụng hết thảy vạn sự vạn vật trong vũ trụ giống như Phật. Sự thọ dụng ấy chỉ có lạc chẳng có khổ, chỉ có thanh tịnh quyết định chẳng có tạo nghiệp.



Nghiệp từ đâu mà có? Nghiệp tạo ra từ một niệm phân biệt, chấp trước, vọng tưởng, chớ chẳng phải là từ sự thọ dụng. Kinh Vô Lượng bảo: “Không buộc không mở, không phân không biệt, xa lìa điên đảo, ngay chỗ thọ

dụng, đều không nhiếp thủ” có nghĩa là như vậy đó! Nếu chúng ta lìa khỏi hết thảy phân biệt, chấp trước, vọng tưởng thì lấy đ�