Tây Tạng xưa nay là xứ huyền bí. Đó là vùng đất thường được gọi là mái nhà của thế giới, nơi sản sinh ra nhiều bậc thánh giả siêu việt, mà ngài Lạt Ma tái sinh Zong Rinpoche là một trong những hình ảnh tiêu biểu.

Chọn Gia Tộc Để Tái Sinh

Ngài Lạt Ma Zongtrul Jetsun Losang Tsondru Thubten Gyaltsen, hay thường được biết với danh hiệu ngài Kyabje Zong Rinpoche, sinh vào năm 1905 tại tỉnh Kham thuộc miền đông Tây Tạng. Thân phụ và hai nội tổ của ngài đều là những hành giả mật tông và là 2 lần tái sinh trước của ngài Kyabje Dorie Chang (“Vajradhara – Kim Cang Tổng Trì,” như Kyabje Zong Rinpoche) đã sinh vào gia tộc Zong-go: Zongtrul Phuntsok Chopel và Zongtrul Tenpa Chopel (1836-1899).

Với người phàm thì do nghiệp lực đưa đẩy mà thọ sinh chứ không có khả năng chọn lựa hay tự quyết định. Nhưng với những bậc thánh như ngài Zongtrul Tenpa Chopel thì đã tự mình quyết định con đường sinh tử qua việc chọn lựa gia tộc để tái sinh trước khi viên tịch. Chuyện kể rằng trước khi ngài tịch, người chồng của cô cháu đã đến thăm ngài và thành công thỉnh cầu ngài kéo dài thêm thọ mạng. Lần đó ngài không thị tịch. Nhưng lần sau, khi ngài Zongtrul Rinpoche sắp tịch, thì cũng người chồng của cô cháu này đến thỉnh cầu ngài kéo dài thọ mạng như lần trước. Tuy nhiên ngài đã từ chối, chỉ chấp nhận lời thỉnh cầu tái sinh trở lại cùng gia đình này. Ngài đã cho thân nhân 3 trái mơ. Rinpoche bảo người chồng của cô cháu này ăn một trái, còn trái thứ hai thì đưa cho người cháu gái, và trái cuối cùng thì trồng ở trước nhà của họ. Rinpoche dạy thêm rằng, “Khi nào cây mơ có trái đầu tiên thì ta sẽ tái sinh lần nữa vào gia tộc Zong-go!” 5 năm sau, Zongtrul Rinpoche đã hoàn

thành lời hứa.

Thời Kỳ Xuất Gia và Học Đạo

Năm 1916, sau khi ngài Zong Rinpoche được công nhận là người tái sinh của ngài Zongtrul Tenpa Chopel, lúc 11 tuổi ngày đã thực hiện cuộc hành trình dài và gian truân tới miền trung Tây Tạng. Ngài vào tu học tại Tu Viện Gaden Monastery, một trong những đại học viện của Tây Tạng. Ngài Zong Rinpoche được một vị Lạt Ma 14 tuổi là ngài Kyabje Trijang Rinpoche và ngài Kyabje Trijiang Rinpoche hướng dẫn.

Vị Tăng sĩ trẻ này sống rất giản dị. Thay vì phải có bàn để đọc kinh sách, thì ngài đã tự lấy cái hộp trà kê trên những miếng gạch làm cái bàn để đọc. Ngài đã siêng năng tinh tấn dồn hết chú tâm vào việc học. Dường như ngài không có thích thú gì đến chuyện ăn uống, chỉ sống bằng việc ăn uống rất đơn giản. Với lối sống khiêm tốn và những chiếc áo cũ mèm, thường bị tuột xuống và nhàu nát vì ốm yếu thể lực lúc đứng tranh luận, ngài trông giống bất cứ chú tiểu nào khác ở tỉnh lẻ Kham là những chú có đủ phước duyên để vào đại học viện đầy uy tín này.

Trong thời gian khóa tranh biện suốt đêm về Nhận Thức Luận (Pramana) giữa hai đại học song sinh của Ganden là Shartse và Jangtse, ngài đã làm các học giả kỳ cựu của Jangtse ngạc nhiên với năng khiếu tranh luận sâu sắc. Một năm sau, cùng một khóa tranh luận, biện tài xuất chúng của ngài Zong Rinpoche đã khiến cho vị Lạt Ma nổi tiếng Geshe “Amdo” Sherab Gyatso phải khen rằng, “Không có cuộc tranh luận nào giá trị hơn về chủ đề này ngay dù chính ngài Pháp Xứng (Dharmakirti) có mặt ở đây!” Cùng với năng khiếu ghê gớm trong tranh luận, ngài Zong Rinpoche còn sở hữu sự thông minh lãm bác và năng lực vĩ đại của trí nhớ, và tên tuổi

của ngài từ từ được biết đến tại tất cả 3 đại tu viện lớn nhất của dòng Gelug của miền trung Tây Tạng, đó là các tu viện Ganden, Drepung, và Sera.

Vào năm 1930, lúc ngài 25 tuổi, Zong Rinpoche đã nhận được học vị vinh dự cao nhất Geshe Lharampa. Zong Rinpoche cũng hài lòng về cuộc thi thành công tại Đại Học Gyuto Tantric College. Những thành tựu này đã khẳng định danh tiếng của ngài như là một học giả hoàn bị.

Thời Kỳ Hành Đạo

Vào năm 1937, Reteng Rinpoche, vị Nhiếp Chính của Tây Tạng, đã công cử ngài Zong Rinpoche, 33 tuổi, làm Tu Viện Trưởng Tu Viện Gaden Shartse Monastery. Ảnh hưởng của Tu Viện Trưởng Zong Rinp