Kẻ ngu dầu trọn đời được thân cận bậc hiền trí cũng không hiểu lý pháp, như muỗng với vị canh.Kinh Pháp Cú - Kệ số 64
Phải làm rất nhiều việc tốt để có được danh thơm tiếng tốt, nhưng chỉ một việc xấu sẽ hủy hoại tất cả. (It takes many good deeds to build a good reputation, and only one bad one to lose it.)Benjamin Franklin
Ta như thầy thuốc, biết bệnh cho thuốc. Người bệnh chịu uống thuốc ấy hay không, chẳng phải lỗi thầy thuốc. Lại cũng như người khéo chỉ đường, chỉ cho mọi người con đường tốt. Nghe rồi mà chẳng đi theo, thật chẳng phải lỗi người chỉ đường.Kinh Lời dạy cuối cùng
Cuộc đời là một tiến trình học hỏi từ lúc ta sinh ra cho đến chết đi. (The whole of life, from the moment you are born to the moment you die, is a process of learning. )Jiddu Krishnamurti
Kẻ thất bại chỉ sống trong quá khứ. Người chiến thắng là người học hỏi được từ quá khứ, vui thích với công việc trong hiện tại hướng đến tương lai. (Losers live in the past. Winners learn from the past and enjoy working in the present toward the future. )Denis Waitley
Tôn giáo không có nghĩa là giới điều, đền miếu, tu viện hay các dấu hiệu bên ngoài, vì đó chỉ là các yếu tố hỗ trợ trong việc điều phục tâm. Khi tâm được điều phục, mỗi người mới thực sự là một hành giả tôn giáo.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là ở hướng ta đang đi.Sưu tầm
Người ta vì ái dục sinh ra lo nghĩ; vì lo nghĩ sinh ra sợ sệt. Nếu lìa khỏi ái dục thì còn chi phải lo, còn chi phải sợ?Kinh Bốn mươi hai chương
Khi gặp phải thảm họa trong đời sống, ta có thể phản ứng theo hai cách. Hoặc là thất vọng và rơi vào thói xấu tự hủy hoại mình, hoặc vận dụng thách thức đó để tìm ra sức mạnh nội tại của mình. Nhờ vào những lời Phật dạy, tôi đã có thể chọn theo cách thứ hai. (When we meet real tragedy in life, we can react in two ways - either by losing hope and falling into self-destructive habits, or by using the challenge to find our inner strength. Thanks to the teachings of Buddha, I have been able to take this second way.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Không thể lấy hận thù để diệt trừ thù hận. Kinh Pháp cú

VỀ MỤC LỤC

Trong cuộc sống chúng ta thường lẫn lộn giữa thực tế và ước mơ, thế nhưng ước mơ cũng có thể giúp chúng ta nhìn vào thực tế một cách thực tế hơn, hoặc ngược lại thì thực tế đôi khi cũng có thể khơi động và làm sống lại các ước mơ của mình trong quá khứ. Câu chuyện mà tôi sắp thuật lại dưới đây nêu lên các ước mơ của một người mẹ hiện lên với mình như một sự thực, và các ước mơ của một người con mãi mãi vẫn là ước mơ.

Mẹ tôi rời làng quê nơi miền Bắc, khăn gói theo chồng vào Nam từ tiền bán thế kỷ hai mươi, cha mẹ tôi sinh ra tôi trong một tỉnh lỵ nhỏ bé, một nơi tận cùng của sông nước miền Nam. Sau này theo lời kể chuyện lại của mẹ thì khi mới vào Nam mẹ mặc áo tứ thân, quấn khăn lươn quanh đầu, mọi người nhìn mẹ chăm chăm. Rất sớm sau đó thì mẹ bỏ chiếc áo tứ thân, mặc áo bà-ba, quần lãnh đen, quấn tóc thành một búi sau gáy. Thế nhưng mỗi khi mẹ nói chuyện với giọng Bắc kỳ, hở hai hàm răng đen, thì mọi người nhìn mẹ một cách thích thú, trẻ con thì quây quanh với vẻ tò mò. Khi lớn thêm và lúc bắt đầu biết nhận xét thì tôi nhận thấy quả đúng là như thế, mẹ tôi trông giống hệt một phụ nữ Nam Bộ, tóc trên đỉnh đầu rẽ sang hai bên tạo thành một đường ngôi từ trán lên đỉnh đầu, búi tóc sau gáy bọc trong một tấm lưới mỏng màu đen, thỉnh thoảng mẹ tôi còn bôi lên tóc một tí dầu dừa khiến tóc bóng mượt. Giọng nói và hai hàm răng đen hạt huyền của mẹ tôi không còn mấy ai để ý đến nữa.

Đối với riêng tôi thì tôi vẫn nhận thấy nơi mẹ tôi có một chút gì đó
khang khác với những người phụ nữ chung quanh. Mẹ thường nói : ‘Mẹ cố gắng làm giống như mọi người, thế nhưng cái giọng Bắc kỳ và hai hàm răng đen thì mẹ chịu, không làm khác hơn được’. Thế nhưng những gì khang khác mà tôi muốn nói không phải là giọng nói Bắc kỳ và hai hàm răng đen của mẹ, mà là một chút gì đó bên trong tâm hồn của mẹ. Mẹ tôi đến với cái xứ Nam kỳ này từ một góc quê hương thật xa, nghèo nàn và cổ kính, ảnh hưởng nặng nề bởi nền tư tưởng Khổng giáo. Vào những đêm nhớ nhà, mẹ thường thuật lại cho tôi nghe gốc gác của cha tôi và quãng đời con gái của mẹ nơi làng quê bên ông ngoại và bà ngoại tôi.

Cha mẹ tôi cả hai cùng sinh ra đời vào thập niên đầu thế kỷ hai mươi, tức là cách nay đã hơn một thế kỷ. Mẹ tôi lớn hơn cha tôi ba tuổi. Vào thời bấy giờ việc gả bán là chuyện của cha mẹ và những người mai mối. Trong gia đình khi có một đứa con trai sắp lớn thì cha mẹ tìm vợ cho con mình, nhưng phải tìm một người con gái xốc vác, đảm đang để quán xuyến việc nhà và việc đồng áng. Vì vậy vợ lớn hơn chồng từ năm đến sáu tuổi, hoặc hơn thế nữa, là chuyện thường tình và cũng là thói tục vào thời bấy giờ. Ngoài bổn phận làm dâu, mẹ tôi còn phải gánh hai thúng hàng xén buôn bán ở các chợ làng để nuôi cha tôi ăn học ở Hà Nội. Mẹ tôi thuật lại là đời sống nơi thôn quê cực khổ lắm, cơm độn ngô, độn sắn, mỗi năm chỉ được ăn thịt một lần vào ngày Tết, họa hoằn lắm là vào những ngày giỗ lớn trong họ. Thế nhưng chỉ có người đàn ông chủ gia đình là được
mời, mỗi người cầm theo một cái que. Bữa ăn chia ra thành nhiều mâm, mỗi mâm bốn người, rau canh thì chia nhau ăn và húp, đĩa xôi thì nắm lại thành bốn nắm, đĩa thịt cũng chia ra làm bốn, mỗi người cắm xôi và thịt vào chiếc que của mình mang về nhà cho vợ con.

Mẹ tôi lớn lên trong một gia đình nho giáo. Ông ngoại tôi là thầy đồ, thế nhưng là con gái mẹ tôi không được học. Chữ nghĩa là của nam giới, con gái học ngôn hạnh, gánh vác việc nhà. Sau này, khi vào Nam, cha tôi có mua cho mẹ tôi một quyển sách tập đọc. Tự học mẹ tôi biết đọc và cả biết viết. Thế nhưng những gì mà tôi muốn nói là sau đó mẹ tôi thuộc lòng cả ba tập thơ, Cung Oán Ngâm Khúc, Chinh Phụ Ngâm và Đoạn Trường Tân Thanh. Có những đêm mẹ tôi hát lên những vần thơ trong các tập thơ ấy. Thỉnh thoảng mẹ tôi bất chợt hỏi tôi thích đoạn nào trong truyện Kiều thì mẹ tôi sẽ ngâm lên đoạn ấy. Cả câu chuyện tôi cũng không hiểu, huống hồ là từng đoạn một. Tôi nghĩ rằng mẹ hỏi tôi, thế nhưng thật ra thì đấy chỉ là cách mà mẹ tôi tự hỏi chính mình, đồng hóa mình với các nỗi niềm khắc khoải và đau thương, và cả các ước mơ của các nhân vật trong truyện. Mỗi khi nhận thấy nơi mẹ thoang thoáng một chút lo âu nào đó thì tôi cũng thấy mẹ mang tập truyện Kiều ra để bói.

Ngoài những gì khang khác trên đây, tôi còn nhận thấy các sự khang khác sâu kín hơn trong lòng của mẹ. Mẹ thường nói lên với tôi những ước mơ của mẹ, mẹ mong ước một ngày nào đó được trở về làng quê, cắm một nén hương lên mộ của ông ngoại và bà ngoại tôi. Ước mơ đó tuy bình
dị và nhỏ nhoi thế nhưng lại là cả một giấc mơ to lớn bên trong lòng mẹ, ngủ yên đã từ bao năm trong tâm hồn của mẹ. Ước mơ đó sẽ không bao giờ thức dậy để trở thành sự thực với mẹ tôi trong thế giới này. Chiến tranh chưa bao giờ chấm dứt trên quê hương tôi, trong suốt kiếp sống của mẹ và của cả cha tôi.

Thế nhưng trong cuộc sống hằng ngày, mẹ tôi cũng có những ước mơ thật nhỏ nhoi, bình dị và rất con người, những ước mơ mà mẹ thừa hưởng từ nền giáo dục gia đình và xã hội từ thuở ngày còn bé, một nền giáo dục đặt nặng sự nhẫn nhục, sự hy sinh, sức chịu đựng và quên đi chính mình. Những gì còn lại trong lòng mẹ phải chăng cũng chỉ là các ước mơ mà thôi. Các ước mơ ấy là các ước mơ mà tôi muốn nói đến trong câu chuyện này. Các ước mơ ấy đã ngủ yên từ lâu trong lòng mẹ, thế nhưng lại cựa mình thức dậy, ray rứt và xao xuyến trong lòng tôi khi tôi viết các dòng này.

Tuy vậy cũng có những lúc mẹ tôi rất vui, không ngâm thơ, không bói Kiều, mà hát lên những bài hát thuở ngày con gái nơi làng quê của mẹ, các bài hát trống quân, quan họ, hát đối, hát chèo… mà trai gái trong làng thường hát với nhau nơi sân đình vào những đêm trăng sáng. Qua các tiếng hát đó, tôi thấy hiện lên trong tâm hồn mẹ cả một khung trời tuổi trẻ bên ông ngoại và bà ngoại tôi, tận làng quê nơi miền Bắc xa xôi. Phải chăng đấy là những lúc mà mẹ tôi sống lại với những ước mơ say giấc trong lòng mẹ từ lâu, vụt thức dậy và trở thành sự thực. Tôi hình dung mẹ vừa cắm xong một nén hương trên mộ của ông
ngoại và bà ngoại tôi, hoặc đang nôn nóng tối hôm nay trăng rằm sẽ ra sân đình cùng hát với trai gái trong làng. Các giây phút vui sướng đó thật ra chỉ là các ảo giác trong ký ức của mẹ, hiện lên từ các ước mơ của mẹ, những ước mơ mà mẹ sẽ không bao giờ có thể biến chúng trở thành sự thực được. Ảo giác hiện lên từ ước mơ, thực tế biến ảo giác trở thành ước mơ là như vậy.

Thế nhưng trong cuộc sống thường nhật mẹ cũng có những ước mơ nhỏ nhoi và bình dị hơn nhiều, nhất là có thể thực hiện được. Thật vậy, ước mơ phải chăng cũng chỉ bắt đầu bằng một chút gì đó thật nhỏ nhoi, chẳng hạn như một ước muốn thoáng qua, trước khi trở thành một ước mơ. Mẹ tôi là một con người tương tự như tất cả mọi người, có những lúc mẹ ước được ăn một món ngon nào đó. Các ước muốn nhỏ nhoi, tự nhiên và bình thường đó của mẹ thường bất chợt hiện lên trong tôi mỗi khi tôi nghĩ đến kiếp người của mẹ, một kiếp người chỉ biết hy sinh vì chồng con và quên cả chính mình.

Mẹ tôi thường nói với tôi một câu mà tôi không giờ quên : ‘Đi chợ, lắm khi mẹ muốn ăn quà, thế nhưng mẹ không thể nào ăn một mình, không có cha và các con cùng ăn’. Mẹ tôi thường nói câu ấy với tôi trong những lúc thật bất ngờ, không liên hệ gì đến việc ăn uống cả. Một hôm sau khi đi chợ về, mẹ thuật lại với tôi một câu chuyện khiến tôi rất xúc động, rưng rưng nước mắt : ‘Con biết không, ở chợ có đủ các gánh hàng ăn, nào là bánh cuốn, bún riêu, cháo lòng, bánh xèo…, thế nhưng chưa bao giờ mẹ ngồi ăn một mình ở chợ. Hôm nay bụng đói,
đi ngang hàng bánh canh, gạch cua nổi váng trong nồi bánh canh của bà bán hàng, khiến mẹ thèm. Suýt tí nữa là mẹ ngồi xuống ăn, thế nhưng mẹ cưỡng lại được, mẹ nhìn đi nơi khác. Về đến nhà trông thấy mặt con mẹ rất mừng, mẹ hiểu rằng mẹ không phải là người tham ăn’.

Không cần mẹ nói tôi cũng biết mẹ là người không tham ăn. Trên mâm cơm, trong tộ canh chua nếu có cặp trứng cá lóc, thì đấy là phần của cha, nếu cha không ăn thì mẹ lấy đũa xắn ra chia cho các con. Miếng ngon trên mâm, không bao giờ mẹ gắp. Nhường nhịn miếng ăn trên mâm phải chăng là cách thể hiện kín đáo tình thương yêu của mẹ đối với chồng con ? Ước mơ trong lòng của một người mẹ thường rất âm thầm và yên lặng, khiến chúng ta không mấy khi nhận thấy, thế nhưng thật ra thì đấy là cả một sự hy sinh.

Sau mười-lăm-năm dạy học, tôi rời xa quê hương. Thế nhưng thật ra thì quê hương vẫn còn đó, vẫn còn nguyên, ít nhất là trong ký ức và tâm khảm tôi. Những gì mà tôi bỏ lại phía sau là một bầu không gian giả dối, một khung trời tư tưởng chật hẹp, tham lam và hung bạo. Sau vài năm học lại nơi xứ người, tôi tìm được công ăn việc làm trong một công ty dầu khí mang tầm vóc quốc tế. Ngoài công việc khảo cứu tôi còn được giao phó theo dõi các giếng khoan tầm khảo khắp nơi trên thế giới, từ trên vòng đai bắc cực đến các vùng sa mạc hoang vu, từ vùng vịnh Ba-tư giàu có đến các vùng rừng rậm Phi châu và cả các nước Á châu đa dạng và phức tạp, trong số đó kể cả quê hương tôi. Công việc rày đây mai đó tạo dịp cho tôi tiếp xúc với thiên nhiên và
các dân tộc khác nhau, mở ra cho tôi một tầm nhìn bao quát hơn về thế giới này. Tầm nhìn đó không khỏi khiến tôi đôi lúc hồi tưởng lại quê hương tôi, dân tộc tôi và cả những kỷ niệm của riêng tôi vào những ngày thơ ấu.

Khung cảnh của cái tỉnh lỵ nhỏ bé nơi chôn nhau cắt rốn của tôi, những khoảng thời gian êm ấm bên cạnh cha mẹ tôi và cả những giấc mơ ám ảnh tôi trong quá khứ vẫn còn in đậm trong ký ức. Tôi xin thuật lại câu chuyện về một ước mơ vụt hiện lên với tôi trong một bối cảnh thật bất ngờ, câu chuyện xảy ra cách nay đã gần bốn-mươi năm. Tôi được công ty giao phó theo dõi một giếng khoan trong eo biển Macassar thuộc lãnh thổ của xứ Indonesia. Tôi lấy máy bay từ Paris đến Singapore, sáng hôm sau lại lấy máy bay đi Jakarta, tại đây tôi phải đến trụ sở của công ty để tham khảo thêm tài liệu và thảo luận với các chuyên gia khác. Sáng hôm sau lấy máy bay đến tỉnh lỵ Palikpapan trên đảo Borneo, và sau đó lại chuyển sang trực thăng đưa tôi lên giàn khoan trên biển. Trong những lúc bận rộn vì công việc và căng thẳng vì trách nhiệm, tôi thường đánh mất hết các điểm tựa xúc cảm riêng tư nơi con người mình. Tuy nhiên trong những lúc thư giãn hơn, dù chỉ là ngắn ngủi, tôi vẫn cố gắng tìm lại những gì sâu kín trong lòng, hầu mang lại cho tôi một chút thăng bằng và yên lặng hơn trong tâm hồn mình.

Trong chuyến công tác đó, khi đến Singapore thì chi nhánh của công ty đã đặt phòng trước cho tôi tại một trong các khách sạn sang trọng nhất. Tối hôm đó tôi ngồi ăn trong nhà hàng ăn nơi tầng cao nhất của khách sạn. Khách đông, các cô hầu bàn ăn mặc
đồng phục cũng đông. Trong số các người khách đang ăn thì duy nhất chỉ có tôi là ngồi lẻ loi, trước mặt là thức ăn và một lọ hoa. Một cô hầu bàn tiến đến bàn của tôi gợi chuyện, giải thích về các món ăn của Singapore, mô tả các sự sinh hoạt nơi thành phố này. Một cô hầu bàn thứ hai dường như trông thấy tình trạng khá tế nhị đó của cô thứ nhất, bèn tiến đến bên cạnh tôi, gợi chuyện và gắp thức ăn cho tôi. Hai cô hầu bàn giúp cho một khách ăn bớt lẻ loi là một hình thức lịch sự, một trách nhiệm đối với nghề nghiệp của mình, thế nhưng lại khiến tôi cảm thấy khá lúng túng. Vào đúng lúc đó vụt hiện lên trong tâm trí tôi hình ảnh của mẹ tôi đang đi ngang gánh hàng bánh canh trong khu chợ chồm hỗm. Bỗng nhiên tôi ước mong được đưa mẹ vào một khách sạn thật sang trọng tại Singapore, Bangkok hay Jakarta, để mẹ nghỉ ngơi một đêm trong cuộc đời mẹ, và cũng để mẹ thưởng thức một vài món ăn thật ngon. Tôi hình dung mẹ tôi với búi tóc sau gáy, mặc áo the đen, mang dép nhung thêu cườm, cùng với tôi bước vào cửa một khách sạn to lớn. Hai nhân viên gác cửa khẽ nghiêng người chào, kéo hai cánh cửa thật lớn đón rước mẹ con tôi.

Hình ảnh tưởng tượng bất ngờ đó khiến tôi rơm rớm nước mắt. Tôi vội cúi xuống cầm chiếc khăn ăn giả vờ lau miệng, thế nhưng thật ra là để chậm những giọt nước mắt lăn dài trên má. Một cô hầu bàn thấy tôi yên lặng cúi xuống, vội chúc tôi ăn ngon và rút lui, cô thứ hai cũng rút lui. Tôi ngồi thẫn thờ và đơn độc… Mẹ tôi mỗi năm cũng chỉ mặc áo dài một lần để lên chùa lễ Phật vào đêm giao
thừa, và thật ra thì mẹ tôi cũng chỉ có một chiếc áo dài duy nhất bằng the đen, trước khi đi thì kéo đôi dép nhung đen thêu cườm dưới gầm chiếc tủ đứng, mỗi tay cầm một chiếc, đập đập vào nhau vài cái trước khi mang vào chân. Mẹ tôi là một phụ nữ quê mùa, bước chân vào một khách sạn sang trọng có thể không mang một ý nghĩa nào cả. Phải chăng cử chỉ không nhìn vào nồi bánh canh trong khu chợ chồm hỗm mới thật sự mang nhiều ý nghĩa hơn chăng, ít nhất là đối với mẹ ?

Mẹ tôi và tôi cùng sống trong những giấc mơ. Sự khác biệt trước nhất là các ước mơ nhỏ bé của mẹ từ những ngày xa xưa nay đã hóa thành to lớn và thiết tha trong tôi. Sự khác biệt sau đó là mẹ đã biến các ước mơ nhỏ bé của mẹ trở thành sự thực bên trong lòng mẹ, trái lại các ước mơ to lớn và thiết tha của tôi sẽ mãi mãi chỉ là ước mơ.

Bures-Sur-Yvette, 04.02.25

Hoang Phong


Chiều về chênh chếch đồi xa,
Nghiêng nghiêng giọt nắng hiên nhà nắng phai.
Chiều sa tím dãy đồi dài,
Tím màu mắt mẹ những ngày xa xưa.

Trước sân cành lá đong đưa,
Như ru nhịp võng mẹ đưa ngày nào.
Chiều buông nhớ mẹ nao nao,
Buông vào quá khứ chìm vào tuổi thơ.

Thời gian ngày bé hững hờ,
Trôi nhanh cuốn cả giấc mơ thật thà.
Mơ rằng khi lớn làm ra,
Xây nhà mẹ ở mua quà mẹ ăn.

Paris, 10.08.92



Câu chuyện về các ước mơ không thực hiện được



Hết phần Câu chuyện về các ước mơ không thực hiện được

    « Xem chương trước «      « Sách này có 1525 chương »
Tản văn

Mời xem phần:

Câu chuyện về các ước mơ không thực hiện được




Tản văn

Hoang Phong

MỤC LỤC ( 8 )



Quý vị đang truy cập từ IP 18.116.37.113 và chưa ghi danh hoặc đăng nhập trên máy tính này. Nếu là thành viên, quý vị chỉ cần đăng nhập một lần duy nhất trên thiết bị truy cập, bằng email và mật khẩu đã chọn.
Chúng tôi khuyến khích việc ghi danh thành viên ,để thuận tiện trong việc chia sẻ thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sống giữa các thành viên, đồng thời quý vị cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật từ Ban Quản Trị trong quá trình sử dụng website này.
Việc ghi danh là hoàn toàn miễn phí và tự nguyện.

Ghi danh hoặc đăng nhập

Thành viên đang online:
Rộng Mở Tâm Hồn Viên Hiếu Thành Rộng Mở Tâm Hồn Huệ Lộc 1959 Rộng Mở Tâm Hồn Bữu Phước Rộng Mở Tâm Hồn Chúc Huy Rộng Mở Tâm Hồn Minh Pháp Tự Rộng Mở Tâm Hồn minh hung thich Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Âm Phúc Thành Rộng Mở Tâm Hồn Phan Huy Triều Rộng Mở Tâm Hồn Phạm Thiên Rộng Mở Tâm Hồn Trương Quang Quý Rộng Mở Tâm Hồn Johny Rộng Mở Tâm Hồn Dinhvinh1964 Rộng Mở Tâm Hồn Pascal Bui Rộng Mở Tâm Hồn Vạn Phúc Rộng Mở Tâm Hồn Giác Quý Rộng Mở Tâm Hồn Trần Thị Huyền Rộng Mở Tâm Hồn Chanhniem Forever Rộng Mở Tâm Hồn NGUYỄN TRỌNG TÀI Rộng Mở Tâm Hồn KỲ Rộng Mở Tâm Hồn Dương Ngọc Cường Rộng Mở Tâm Hồn Mr. Device Rộng Mở Tâm Hồn Tri Huynh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Nguyên Mạnh Rộng Mở Tâm Hồn Thích Quảng Ba Rộng Mở Tâm Hồn T TH Rộng Mở Tâm Hồn Tam Thien Tam Rộng Mở Tâm Hồn Nguyễn Sĩ Long Rộng Mở Tâm Hồn caokiem Rộng Mở Tâm Hồn hoangquycong Rộng Mở Tâm Hồn Lãn Tử Rộng Mở Tâm Hồn Ton That Nguyen Rộng Mở Tâm Hồn ngtieudao Rộng Mở Tâm Hồn Lê Quốc Việt Rộng Mở Tâm Hồn Du Miên Rộng Mở Tâm Hồn Quang-Tu Vu Rộng Mở Tâm Hồn phamthanh210 Rộng Mở Tâm Hồn An Khang 63 Rộng Mở Tâm Hồn zeus7777 Rộng Mở Tâm Hồn Trương Ngọc Trân Rộng Mở Tâm Hồn Diệu Tiến ... ...

... ...