Yêu thương và từ bi là thiết yếu chứ không phải những điều xa xỉ. Không có những phẩm tính này thì nhân loại không thể nào tồn tại. (Love and compassion are necessities, not luxuries. Without them humanity cannot survive.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Chớ khinh tội nhỏ, cho rằng không hại; giọt nước tuy nhỏ, dần đầy hồ to! (Do not belittle any small evil and say that no ill comes about therefrom. Small is a drop of water, yet it fills a big vessel.)Kinh Đại Bát Niết-bàn
Cái hại của sự nóng giận là phá hoại các pháp lành, làm mất danh tiếng tốt, khiến cho đời này và đời sau chẳng ai muốn gặp gỡ mình.Kinh Lời dạy cuối cùng
Việc đánh giá một con người qua những câu hỏi của người ấy dễ dàng hơn là qua những câu trả lời người ấy đưa ra. (It is easier to judge the mind of a man by his questions rather than his answers.)Pierre-Marc-Gaston de Lévis
Điều quan trọng nhất bạn cần biết trong cuộc đời này là bất cứ điều gì cũng có thể học hỏi được.Rộng Mở Tâm Hồn
Hãy sống như thế nào để thời gian trở thành một dòng suối mát cuộn tràn niềm vui và hạnh phúc đến với ta trong dòng chảy không ngừng của nó.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Cỏ làm hại ruộng vườn, sân làm hại người đời. Bố thí người ly sân, do vậy được quả lớn.Kinh Pháp Cú (Kệ số 357)
Kẻ ngu dầu trọn đời được thân cận bậc hiền trí cũng không hiểu lý pháp, như muỗng với vị canh.Kinh Pháp Cú - Kệ số 64
Điều quan trọng không phải vị trí ta đang đứng mà là ở hướng ta đang đi.Sưu tầm
Hãy lặng lẽ quan sát những tư tưởng và hành xử của bạn. Bạn sâu lắng hơn cái tâm thức đang suy nghĩ, bạn là sự tĩnh lặng sâu lắng hơn những ồn náo của tâm thức ấy. Bạn là tình thương và niềm vui còn chìm khuất dưới những nỗi đau. (Be the silent watcher of your thoughts and behavior. You are beneath the thinkers. You are the stillness beneath the mental noise. You are the love and joy beneath the pain.)Eckhart Tolle

VỀ MỤC LỤC

Hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục bài chia sẻ Phật pháp lần thứ hai. Tuy nhiên, trước khi đi vào những nội dung tiếp theo, chúng tôi muốn nêu ra một vài câu hỏi để cộng đồng cùng trao đổi ý kiến.

Thứ nhất, như chúng ta đã cùng tìm hiểu về năm căn lành như năm nhân tố thiết yếu cho sự tu tập, nhưng nếu như phải chọn ra một nhân tố quan trọng nhất trong số đó, theo quý vị thì nên chọn nhân tố nào?

Thứ hai, theo quý vị thì chúng ta nên tuần tự tu tập các căn lành này theo một thứ tự nhất định, hay nên tu tập đồng thời tất cả năm căn lành?

Xin quý vị gửi ý kiến, nhận thức chia sẻ của bản thân mình về cho chúng tôi qua địa chỉ email: nguyenminh@pgvn.org. Chúng tôi sẽ tham khảo, tổng hợp và chia sẻ cùng cộng đồng trong lá thư tuần tới.

Bây giờ, chúng ta tiếp tục với các pháp tu tập khác trong 37 phẩm trợ đạo, hay 37 phần Bồ-đề như đã nói.

Trước hết, khi đã gieo trồng tấn căn hay căn lành tinh tấn, chúng ta cần tiếp tục nuôi dưỡng và phát triển căn lành này bằng bốn pháp tu được gọi là tứ chánh cần, hay bốn sự chuyên cần chân chánh. Bốn pháp tu này sẽ bao gồm tất cả những việc mà chúng ta nên làm hoặc không nên làm và được trình bày ngắn gọn như sau:

Thứ nhất, đối với các điều xấu ác đã lỡ phạm vào, phải tinh tấn chuyên cần nỗ lực dứt trừ.

Thứ hai, đối với các điều xấu ác chưa phạm vào, phải tinh tấn chuyên cần nỗ lực ngăn ngừa.

Thứ ba, đối với các điều hiền thiện chưa làm được, phải tinh tấn chuyên cần nỗ lực để làm.

Thứ tư, đối với các điều hiền thiện đã làm được, phải tinh tấn chuyên cần nỗ lực để tiếp tục duy trì và phát triển hơn nữa.

Pháp
chánh cần thứ nhất là cực kỳ quan trọng và cũng là điểm khởi đầu của hầu hết chúng ta, bởi vì đa số chúng ta đến với sự tu tập không phải như một con người thánh thiện, thuần khiết. Mỗi người chúng ta đều có thể đã và đang có những lỗi lầm, những khuyết điểm trong ứng xử. Và điều đó là hết sức bình thường, như Al-exander Pope từng nói: “To err is human.” (Con người ai ai cũng có lỗi.) Thế nhưng, vấn đề của con người lại chính là phải nhận biết lỗi của mình để sớm dứt trừ và tự hoàn thiện, chứ không phải chấp nhận lỗi như một hiện tượng bình thường rồi nuôi dưỡng mãi mãi những thói hư tật xấu. Do vậy, điểm khởi đầu tu tập thiết thực và hiệu quả nhất chính là nỗ lực nhận biết những lỗi lầm mình đã mắc phải và dứt trừ đi.

Một người nghiện thuốc lá có thể sẽ tiếp tục hút thuốc lá cho đến suốt đời, gây khổ cho tự thân với những căn bệnh do hút thuốc gây ra, nhưng đồng thời cũng làm khổ những người thân và cộng đồng chung quanh bởi thói xấu của mình. Tuy nhiên, nếu tự mình không nhận thức được hút thuốc lá là một điều xấu, vẫn luôn cho đó là một việc rất bình thường thì chắc chắn sẽ không bao giờ có thể bỏ thuốc lá. Ngược lại, nếu có sự nỗ lực chuyên cần nhận biết tất cả những tác hại cho bản thân mình và người thân chung quanh thì bất kỳ người nghiện thuốc lá nào cũng đều có thể bỏ thuốc lá.

Từ một điểm nhỏ này mà suy rộng ra thì tất cả những thói hư tật xấu nào mà chúng ta đã mắc phải từ trước cũng đều có thể nỗ lực dứt trừ.

Các pháp chuyên cần thứ hai, thứ ba và thứ tư cũng đều tương tự như vậy, nghĩa là đều
phải khởi đầu từ sự nhận thức đúng đắn để khởi tâm tinh tấn chuyên cần nỗ lực thực hiện theo đúng như sự nhận thức đúng đắn đó. Chẳng hạn, nhận thức được một điều là xấu ác thì phải nỗ lực ngăn ngừa, không để tự thân mình mắc phải. Nhận thức được một điều là tốt đẹp, hiền thiện thì phải cố gắng, nỗ lực thực hiện cho bằng được. Nhận thức được một điều đang làm là tốt đẹp, hiền thiện thì phải nỗ lực tiếp tục duy trì và làm nhiều hơn nữa.

Kinh Pháp cú có một bài kệ tóm gọn lại những ý nghĩa trên:

Chư ác mạc tác,
Chúng thiện phụng hành,
Tự tịnh kỳ ý,
Thị chư Phật giáo.

Không làm các việc