Khi gặp phải thảm họa trong đời sống, ta có thể phản ứng theo hai cách. Hoặc là thất vọng và rơi vào thói xấu tự hủy hoại mình, hoặc vận dụng thách thức đó để tìm ra sức mạnh nội tại của mình. Nhờ vào những lời Phật dạy, tôi đã có thể chọn theo cách thứ hai. (When we meet real tragedy in life, we can react in two ways - either by losing hope and falling into self-destructive habits, or by using the challenge to find our inner strength. Thanks to the teachings of Buddha, I have been able to take this second way.)Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV
Nếu bạn không thích một sự việc, hãy thay đổi nó; nếu không thể thay đổi sự việc, hãy thay đổi cách nghĩ của bạn về nó. (If you don’t like something change it; if you can’t change it, change the way you think about it. )Mary Engelbreit
Điều người khác nghĩ về bạn là bất ổn của họ, đừng nhận lấy về mình. (The opinion which other people have of you is their problem, not yours. )Elisabeth Kubler-Ross
Kẻ không biết đủ, tuy giàu mà nghèo. Người biết đủ, tuy nghèo mà giàu. Kinh Lời dạy cuối cùng
Nghệ thuật sống chân chính là ý thức được giá trị quý báu của đời sống trong từng khoảnh khắc tươi đẹp của cuộc đời.Tủ sách Rộng Mở Tâm Hồn
Đừng than khóc khi sự việc kết thúc, hãy mỉm cười vì sự việc đã xảy ra. (Don’t cry because it’s over, smile because it happened. )Dr. Seuss
Chúng ta không học đi bằng những quy tắc mà bằng cách bước đi và vấp ngã. (You don't learn to walk by following rules. You learn by doing, and by falling over. )Richard Branson
Hãy nhớ rằng hạnh phúc nhất không phải là những người có được nhiều hơn, mà chính là những người cho đi nhiều hơn. (Remember that the happiest people are not those getting more, but those giving more.)H. Jackson Brown, Jr.
Hãy sống như thể bạn chỉ còn một ngày để sống và học hỏi như thể bạn sẽ không bao giờ chết. (Live as if you were to die tomorrow. Learn as if you were to live forever. )Mahatma Gandhi
Tài năng là do bẩm sinh, hãy khiêm tốn. Danh vọng là do xã hội ban cho, hãy biết ơn. Kiêu căng là do ta tự tạo, hãy cẩn thận. (Talent is God-given. Be humble. Fame is man-given. Be grateful. Conceit is self-given. Be careful.)John Wooden

VỀ MỤC LỤC

Gấm mường tưọng ra được, cảm nhận được, và chừng như cũng nắm bắt được cái vòng vây ác nghiệt quanh mình. Nàng rất khát khao được nhảy thoát khỏi vòng vây rùng rợn ấy, vòng vây được hình thành và hiện hữu bởi những nỗi khổ vật chất lẫn tinh thần liên kết lại với nhau qua nhiều năm tháng dài.

Không nhớ đã bao nhiêu lần, cha nàng cứ dỗ dành, trấn an mọi người:

“Nhà mình phải đang trả cái nợ đã vay không biết từ bao kiếp, nhà Phật gọi đó là nghiệp quả, gieo nhân phải gặt quả thôi. Cả gia đình đều chịu chung số phận như vậy, thì gọi là cộng nghiệp. Hãy nhẫn nhục, hãy cam chịu vượt qua khúc ngặt này, cùng nhau trả cho hết nợ cũ, một khi đã sạch sẽ thì trời sẽ sáng lên, đường đi sẽ phong quang êm ái… Quan trọng là mình đừng vì hoàn cảnh cùng cực mà đi làm những việc tệ hại, ác dữ, làm khổ lụy đến người khác, mà làm hại người khác tức là mình lại vừa tạo thêm nợ mới vay, tạo những cái nghiệp mới, chồng chất lên những cái cũ chưa giải quyết xong…”

Nghe thì hiểu đó, thấy hay vậy đó, nhưng Gấm chưa hề tin vào những triết lý từ miệng cha mình truyền đạt lại. Ngữ ngôn được xuất phát từ miệng của một người đàn ông sa cơ thất chí, mượn rượu giải sầu say mèm cho quên lúc lỡ vận, thì sao mà tin cho được? Khó tin và khó chấp nhận quá. Vì mồi ngày trôi qua, bóng tối lại dầy đăc đem ngòm, đường nẻo chung quanh thì cứ hẹp dần, đầy gai góc hố hầm rồi dẫn đến bế tắc,,, Gấm biết, muốn thoát chỉ có mỗi một con đường: hi sinh đời con gái, đem thứ quý giá nhất đời mình thảy vào một cuộc chơi may rủi để rồi sau đó được tất cả, hoặc mất tất
cả.

Mẹ của Gấm đã quá suy kiệt sau nhiều năm còng lưng gánh vác nhọc nhằn nuôi bầy con nheo nhóc năm đứa, và nuôi cả một người chồng nát rượu. Một căn bệnh tai ác đã quật ngã hình hài mãnh mai của người phụ nữ, và sự bần hàn vất vả đã tàn phá không thương tiếc dung nhan một thời được xếp hạng sắc nước hương trời của mẹ nàng, trong khi chỉ mới ở độ tuổi tứ tuần. Gấm đã không còn ngồi ghế nhà trường cùng bè bạn trang lứa, nàng phải cùng ba đứa em nhỏ hằng ngày lang thang lê bước khắp các hẻm ngách, quán xá trong thành phố để chào bán vé số, báo chí và những phong kẹo chewinggum kiếm tiền gạo mắm độ nhật. Mẹ nàng vừa chăm sóc trông coi hai đứa nhỏ nhất ở nhà, vừa tranh thủ ngồi bán hàng rong trong xóm, mong có thêm chút ít thu nhập đỡ một phần nào trước một gánh nặng nề toàn lo toan buồn khổ.

Cha của Gấm lúc nào cũng lè nhè, mặt đỏ như gấc vì men rượu, thuê một chiếc xích lô đạp một cách tài tử, có kiếm ra đồng nào cũng quăng hết vào các quán nhậu bình dân với mấy tửu hữu đồng bệnh tương lân. Chừng như ông đã quên đi mình từng là một cư sĩ nghiêm trang đạo mạo, thường đi chùa tụng niệm. tham gia những việc từ thiện với sự nhiệt thành. Người cha đó đã biến mất tăm hình tướng, và cả cái Tâm rồi. Còn chăng, chỉ là những câu kinh bài pháp lý thuyết suông mà ông thu thập được qua những năm tháng cầu đạo cầu pháp để áp dụng vào đời sống thực tế cho tổ ấm mới hình thành của mình. Còn, gẫm thấy cũng thật là may phước lắm, chứ mà trôi đi tuồn tuột hết, không còn gì đọng ghi lại trong tâm thức thì ông đã trở về
với thế giới đặc sệch vô minh rồi.

Nỗi khổ vật chất bủa vây, Gấm còn có thể nghiến răng chịu đựng được, rồi cũng qua, cũng nguôi, và cũng quen dần. Nhưng nàng đã không đủ bản lĩnh để chứng kiến cảnh cha mẹ kình cãi, hục hặc nhau, rồi đổ lỗi cho nhau, rồi chén bể, dĩa bay, nước mắt lả chả đầm đìa … Nàng khóc thầm những đêm dài trăn trở, cứ mơ ước được hoá thành một tiên nữ với cây đũa thần trong tay để xua đuổi hết ám chướng trong nhà, quét sạch mọi nghèo hèn đang đeo bám trong gia đình nàng dai dẳng. Ở tuổi mười chín mơn mởn, đang tràn trề sinh lực, đang lai láng ước mơ hoài bão, nhưng nàng phải chịu thiệt thòi, phải nhịn thèm nhịn khát, cố quên và phớt lờ trước những nhu cầu thiết yếu của bản thân, để dành hết thời gian cho những đứa em ngu ngơ ngốc nghếch, nhếch nhác xanh xao, và người mẹ đau khổ tột cùng.

Gấm cũng nghĩ đến cha mình, không oán giận cha như mẹ đã oán giận, mà còn thương, còn thông cảm cho một người rối trí bất lực trước gia cảnh quá túng bấn, chừng như không còn lối thoát. Nàng nhớ lại thuở mình chỉ mới có hai đứa em, cha nàng cưng chiều nàng lắm, thứ gì cũng sắm mua cho, đi đâu cũng chở đứa con gái đầu lòng đi theo. Nhưng rồi, thời gian qua đi, từng đứa em ra đời, dù cha nàng có muốn cưng chiều con gái đầu như trước kia đi nữa, ông cũng mất khả năng thực hiện những ý muốn của mình, dù là những ý nhỏ nhoi khiêm tốn. Khi nàng đã trở thành một thiếu nữ, cuộc sống túng ngặt đã không cho phép nàng tiếp tục học hành, và trách nhiệm cơm áo gạo tiền đã đặt trên vai người con gái đầu thật nặng nề. Nàng biết cha nàng
vẫn thường rơm rớm nước mắt sau mỗi khi tỉnh cơn say rượu, ông thường ngồi thẫn thờ nhìn đứa con gái lớn mà ông cưng thương hết mực. Cha nàng tỉnh thoảng xoa đầu nàng, chép miệng thở dài, chỉ có nàng mới thấu hiểu hết ý nghĩa của những tiếng chép miệng, những tiếng thở dài ấy.

Cha còn thương Gấm lắm, và ông chắc đang ân hận ray rứt, bởi sai lầm lớn trong cuộc đời một người chồng, người cha: cố tìm một đứa con trai nối dõi tông đường. Một sai lầm quá lớn khi đã hiểu rất rõ về duyên nghiệp luân hồi mà vẫn ráng cố tìm kiếm, cầu xin những gì không thuộc về mình của kiếp này. Con trai quý tử đâu không thấy, chỉ thấy một dãy sáu đứa con gái, vậy là tông đường cũng chẳng còn gì để mà nối mà lưu truyền gìn giữ, ngoài cái nghèo khổ đeo bám vây xiết từng nhân khẩu. Nàng quyết định phải cứu lấy gia đình.

Gấm quen ông Thạc ở một quán cà phê, sau nhiều buổi sáng mời ông ta mua vé số. Ông Thạc đã mua giùm cho nàng rất nhiều vé số, lại còn mời uống nước, đãi ăn sáng … Qua một thời gian ngắn đủ để hai người, một già một trẻ, quen biết nhau, thân mật hơn, ông Thạc đã không ngần ngại bộc bạch tình cảm của một người đàn ông “cô đơn hơn bao giờ hết” với cô gái mới lớn ngờ nghệch. Ban đầu nàng hoảng sợ, tìm cách giữ gìn, nhưng rồi người đàn ông cô đơn kia đối xử với mình quá tốt, quá bặt thiệp, và cũng quá đặc biệt qua những món quà, món tiền quý giá, những cái nhìn âu yếm say mê rất chân tình, thì nàng đã xiêu lòng. Trái tim đã không cho phép nàng được lẩn trốn, xa tránh người đàn ông đáng tuổi cha chú của mình đang cô đơn và
yêu đến cuồng nhiệt, đến tội nghiệp.

Điều làm cho Gấm không thể tách rời ông Thạc đựơc là những lời hứa ngọt ngào tha thiết của ông ta, với những ngày mai tươi sáng ấm cúng, với viễn cảnh sung túc giàu sang, với những nhung lụa vàng vòng, với nhà xe, việc làm … đủ đem lại cho nàng, cùng những người thân ruột rà một cuộc sống dễ thở, thoát khỏi vòng vây của đói nghèo, bệnh tật. Nàng cũng không phải quá dễ dãi với chính mình, nàng đã dò xét kỹ lưỡng, trăn trở đắn đo nhiều đêm đến sáng, và sau cùng quyết định “ cũng liều nhắm mắt đưa chân”, sẵn sàng chấp nhận bước qua những trở ngại để bước thẳng tới điểm mình muốn tới, dù nơi ấy đang là một cái bẫy nguy hiểm có thể làm tan nát một đời con gái trinh trắng. Nàng xem đây như là một canh bạc may rủi, nếu có lỡ thua cũng không nên trách hờn ai. Sòng phẳng. Và sau rốt, nàng cũng tin vào duyên nghiệp của mỗi người.

Đêm. Phố đã thưa thớt người. Ông Tư uể oải đạp chiếc xích lô lăn bánh qua con đường nhỏ vắng hoe dẫn ra phố trung tâm, mắt lem nhem, hơi thở phì phò nồng nặc men rượu, bụng lại ọp ẹo sôi lên từng cơn vì trống rỗng, nên ông chỉ còn ao ước một điều duy nhất lúc bấy giờ là được về đến nhà mình, nằm khò ra mà đánh dài một giấc thấu sáng. Ông đạp, đạp, đạp … Bất chợt, ông hướng mắt giật mình khi thấy dưới gốc một trụ đèn đường đang có một cô gái ngồi gục đầu khóc nức nở. Định đạp xe qua luôn, nhưng rồi tiếng khóc tức tưởi của cô gái kia đã níu đôi chân đang rã rời của người phu xích lô lại. Ông Tư rời khỏi yên xe một cách nặng nề, chuệnh choạng bước lại bên cô
gái, tằng hắng:

“Nè … cháu … nè cô kia …”

Cô gái ngước mặt lên. Một gương mặt đầm đìa nước mắt, tóc tai rũ rượi, đôi mắt lạc thần đang hiện rõ trước mắt ông Tư. Người phu xích lô kinh hoàng, kêu lên thảng thốt:

“Gấm! Phải mày… đó không Gấm?”

Cô gái trố mắt, há hốc mồm. Ông Tư bước đến mấy bước, trợn mắt nhìn cho kỹ, rồi la lên lạc cả giọng:

“Trời ơi … con gái tôi. Gấm, Gấm… mày sao ngồi ở đây? Sao giờ này chưa về nhà, hả?”

Gấm, chính nàng, lảo đảo đứng dậy, bật oà lên khóc. Người cha bàng hoàng, buôn xuôi hai tay, không nói được nữa lời vì ông cảm nhận được một tai hoạ vừa giáng xuống đời con gái mình. Gấm nghẹn ngào:

“Ba ơi … con bị gạt rồi … mất hết rồi, ba ơi …”

“Thằng nào gạt mày? Thằng nào?”

Lắc đầu chán ngán, Gấm buông từng tiếng thều thào:

“Ổng trốn mất rồi, hồi chiều … trong phòng khách sạn, con thức dậy… không thấy ổng còn đó nữa… con chờ đến sẩm tối cũng không thấy ổng trở lại… con phải trả tiền phòng… rồi lang thang khắp phố…”

“Ổng… ổng… là thằng… đốn mạt nào?” Ông Tư trợn trừng mắt lên.

“Thôi… ba hỏi làm gì? Có biết cũng… muộn rồi!”

Gấm lại oà khóc. Ông Tư thẫn thờ, nước mắt cũng ứa ra, “Ừ nhỉ, có biết cũng quá muộn rồi. Thủ phạm là ai? Là một thằng tồi tệ hay một thằng cha vô trách nhiệm, thằng chồng vô tích