23.ĐAU KHỚP - Cẩm nang sức khỏe gia đình

Một người trở nên ích kỷ không phải vì chạy theo lợi ích riêng, mà chỉ vì không quan tâm đến những người quanh mình. (A man is called selfish not for pursuing his own good, but for neglecting his neighbor's.)Richard Whately

Trực giác của tâm thức là món quà tặng thiêng liêng và bộ óc duy lý là tên đầy tớ trung thành. Chúng ta đã tạo ra một xã hội tôn vinh tên đầy tớ và quên đi món quà tặng. (The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honor the servant and has forgotten the gift.)Albert Einstein

Con người chỉ mất ba năm để biết nói nhưng phải mất sáu mươi năm hoặc nhiều hơn để biết im lặng.Rộng Mở Tâm Hồn

Bạn có biết là những người thành đạt hơn bạn vẫn đang cố gắng nhiều hơn cả bạn?Sưu tầm

Kẻ bi quan than phiền về hướng gió, người lạc quan chờ đợi gió đổi chiều, còn người thực tế thì điều chỉnh cánh buồm. (The pessimist complains about the wind; the optimist expects it to change; the realist adjusts the sails.)William Arthur Ward

Khi gặp chướng ngại ta có thể thay đổi phương cách để đạt mục tiêu nhưng đừng thay đổi quyết tâm đạt đến mục tiêu ấy. (When obstacles arise, you change your direction to reach your goal, you do not change your decision to get there. )Zig Ziglar

Hãy nhớ rằng, có đôi khi im lặng là câu trả lời tốt nhất.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV

Như cái muỗng không thể nếm được vị của thức ăn mà nó tiếp xúc, người ngu cũng không thể hiểu được trí tuệ của người khôn ngoan, dù có được thân cận với bậc thánh.Đức Đạt-lai Lạt-ma XIV

Chúng ta không thể giải quyết các vấn đề bất ổn của mình với cùng những suy nghĩ giống như khi ta đã tạo ra chúng. (We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.)Albert Einstein

Tinh cần giữa phóng dật, tỉnh thức giữa quần mê.Người trí như ngựa phi, bỏ sau con ngựa hèn.Kính Pháp Cú (Kệ số 29)

VỀ MỤC LỤC

a. Kiến thức chung

Đau khớp, còn gọi là viêm khớp, là chứng bệnh kinh hoàng ám ảnh đến hơn 80% người già ở độ tuổi từ 65 trở lên. Đây là từ chỉ chung cho khoảng 100 loại bệnh đã được nhận dạng khác nhau nhưng có đặc điểm chung là gây đau nhức, làm cứng và sưng phồng nơi chỗ các khớp xương. Không riêng chỉ người già, trẻ con cũng có thể mắc phải nhiều chứng bệnh liên quan đến đau khớp.

Khớp xương là chỗ tiếp nối của hai đầu xương, có cấu tạo bởi một chất đệm bao gồm các màng bọc và chất lỏng đặc biệt làm giảm ma sát khi chuyển động. Khi các màng bọc này bị xé rách vì một lý do nào đó, các đầu xương cọ xát nhau làm người bệnh đau đớn. Bệnh có thể xuất hiện ở bất cứ khớp xương nào, nhưng thường gặp nhất là ở các khớp ngón tay, ngón chân, cột sống, và chiếm đa số nhất là ở các khớp xương chịu đựng trọng lượng cơ thể, khớp gối và khớp xương hông.

Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh được thừa nhận là do tuổi già, nghĩa là sự suy thoái, hư mòn trong tiến trình lão hóa. Tuy nhiên, người ta cũng đã biết đến nhiều nguyên nhân khác như chấn thương, béo phì, hoặc căng thẳng kéo dài tác động lên khớp xương. Một số nhà nghiên cứu còn cho rằng trong một số trường hợp, đau khớp có nguồn gốc do di truyền.

Một số nhà nghiên cứu đã xác định được rằng một chế độ ăn uống đặc biệt có thể giúp điều trị chứng đau khớp mãn tính, hay thấp khớp. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn ở đây là, khi bệnh nhân ăn uống theo cách bình thường trở lại thì căn bệnh cũng tái phát như cũ.

Theo một tờ báo y học nổi tiếng ở London, tờ The Lancet, một cuộc nghiên cứu gần đây cho thấy một

chế độ ăn thích hợp có thể tác động tích cực lâu dài đối với bệnh nhân thấp khớp.

Cac nhà nghiên cứu đã thực hiện trên hai nhóm bệnh nhân gồm 53 người. Trong đó, 26 người giữ chế độ ăn thông thường và 27 người được áp dụng một chế độ ăn đặc biệt kéo dài trong một năm.

Trong khoảng 2 tuần đầu, chế độ ăn này gồm có súp rau cải, củ tỏi, khoai tây, rau mùi tây và nước ép từ cà rốt, củ cải đường với rau cần tây.

Giai đoạn tiếp theo kéo dài 3 đến 5 tháng, chế độ ăn được loại trừ tất cả các nguồn đạm từ thịt động vật. Bệnh nhân không ăn thịt, cá, trứng, các chế phẩm từ sữa bò, đường tinh chế, các loại trái cây họ cam quýt, muối, gia vị mạnh, nước uống có cồn, trà, cà phê, và tất cả các thức ăn chế biến từ lúa mỳ hay các loại ngũ cốc khác.

Sau đó, chế độ ăn được chuyển sang gốm rau cải và các loại chế phẩm từ sữa trong suốt thời gian còn lại.

Theo các nhà nghiên cứu, chỉ sau 4 tuần tham gia cuộc thử nghiệm này, các bệnh nhân với chế độ ăn đặc biệt đã có những dấu hiệu tiến triển rõ rệt: các khớp xương bớt sưng, giảm độ cứng đơ và cử động được mạnh hơn. Những tiến triển này sau đó duy trì và tiếp tục hoàn thiện hơn trong suốt một năm sau đó. Những bệnh nhân này cũng giảm trọng lượng cơ thể nhiều hơn là các bệnh nhân khác.

Kết quả nghiên cứu này cho phép kết luận rằng, một chế độ ăn thích hợp có thể giúp ích cho người mang bệnh thấp khớp nhiều hơn là bạn tưởng.

Các loại vitamin và khoáng chất cũng chứng tỏ vai trò tích cực trong việc làm giảm nhẹ chứng bệnh này, thay vì chỉ dùng thuốc giảm đau như một giải pháp duy nhất.

Một cuộc

nghiên cứu ở thành phố Boston, Hoa Kỳ, cho thấy những bệnh nhân đau khớp dùng liều cao vitamin C giảm khả năng phát triển bệnh chỉ còn ⅓ lần so với các bệnh nhân khác. Vitamin C có tác dụng làm hồi phục các mô tế bào nơi khớp xương bị bệnh và giúp bạn thấy dễ chịu hơn nơi chỗ các khớp nối đó.

Vitamin E và beta-carotene cũng có tác động tích cực, nhưng không rõ nét bằng vitamin C. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hàm lượng vitamin E, beta-carotene và selenium thấp khiến bệnh nhân dễ phát triển bệnh đến mức trầm trọng hơn.

Cả hai loại vitamin nói trên đều có thể dễ dàng đưa vào cơ thể qua việc ăn nhiều trái cây và rau cải mỗi ngày.

Vitamin B9 (folic acid) với liều sử dụng mỗi ngày 6.400 microgam và vitamin B12 (cobalamin) với liều 20 microgam đã chứng tỏ có tác dụng tương đương với liều điều trị bằng aspirin và các loại thuốc giảm đau khác. Khi dùng các loại vitamin này với liều điều trị, bạn cần hỏi qua ý kiến bác sĩ.

Vitamin D giữ phần quan trọng trong việc hình thành một bộ xương khỏe mạnh cho cơ thể. Bệnh nhân đau khớp dùng lượng vitamin D tăng gấp 2 lần so với mức trung bình đã giảm khả năng phát triển bệnh chỉ còn bằng ⅓ lần so với các bệnh nhân khác. Vitamin D có thể có được trong cơ thể qua việc tắm nắng buổi sáng hoặc dùng các thức ăn như trứng và sữa.

Thiếu sắt cũng là một triệu chứng thường thấy ở bệnh nhân đau khớp. Và thiếu sắt có thể dẫn đến nhiều biến chứng quan trọng hơn như thiếu máu. Bạn có thể dễ dàng bổ sung lượng sắt vào cơ thể mà không cần phải lo sợ về một sự dư thừa nào, bằng cách dùng các thức ăn giàu chất sắt như rau dền, rau muống, củ

dền đỏ... Nhưng nếu bạn muốn dùng loại thuốc viên sắt, nhất thiết phải qua ý kiến bác sĩ, vì như thế đôi khi dẫn đến hiện tượng thừa sắt, có thể gây hại nghiêm trọng cho gan.

Hoạt động cơ thể cũng là một yếu tố quan trọng có thể giúp giảm nhẹ tiến triển của bệnh, và trong một số trường hợp có thể giúp bệnh nhân cảm thấy khả quan hơn nhiều.

Đa số những người đau khớp thường cảm thấy rất khó khăn khi bước đi, vì có thể kèm theo sự đau nhức do chuyển động của khớp. Tuy vậy, ngược lại với sự suy luận của chúng ta, nghiên cứu đã cho thấy chính những cố gắng bước đi sẽ giúp bệnh nhân thuyên giảm rất nhiều.

Nghiên cứu được tiến hành với 102 người tình nguyện, ở độ tuổi từ 40 trở lên. Những bệnh nhân này được chia làm hai nhóm. Một nhóm được hướng dẫn thực hiện một chương trình luyện tập bằng cách đi bộ hàng tuần, mỗi tuần 3 lần và mỗi lần 30 phút. Nhóm thứ hai là nhóm đối chứng, nghĩa là không tham gia chương trình rèn luyện như nhóm thứ nhất.

Sau 8 tuần lễ thử nghiệm, các bệnh nhân tham gia thử nghiệm cho thấy những kết quả rất tốt, giảm đau nhiều ở các khớp và có khả năng đi lại tốt hơn. Không ai trong nhóm than phiền về tiến triển của bệnh. Ngược lại, trong nhóm đối chứng không ai có dấu hiệu thuyên giảm nào cả.

Kết quả bất ngờ của cuộc nghiên cứu này là một khích lệ rất lớn cho sự nỗ lực tự thân của bệnh nhân. Hầu hết những người tham gia sau đó đều thấy sức khỏe tốt hơn nhiều và có khả năng đi bộ được xa hơn trước đây.

Tất nhiên, khó khăn nhất cho các bệnh nhân loại này chính là những bước đi đầu tiên.

Một chứng bệnh tương tự

Các triệu chứng hoàn toàn tương tự nhưng có

thể không phải là đau khớp. Gần đây, tiến sĩ Stanley J.Naides của trường đại học Iowa tại thành phố Iowa, Hoa Kỳ đã tiến hành một cuộc nghiên cứu kéo dài 2 năm và phát hiện thấy loại vi-rút gây bệnh tương tự như bệnh đau khớp tên là parvovirus B19 khá phổ biến ở con người, ước tính có chừng 40 đến 60 phần trăm số người lớn có chất kháng thể chống vi-rút này.

Người bị nhiễm vi-rút này phát bệnh ban đầu giống như cảm cúm, kèm theo đau cứng khớp. Bệnh phát triển nhiều ở phụ nữ hơn so với nam giới, và thường thấy ở các nữ y tá, giáo viên hoặc người chăm sóc trẻ. Tiến sĩ Naides cho biết là vi-rút B19 có thể gây ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng trong việc sản sinh các tế bào hồng cầu trong cơ thể. Sự thiếu hụt này kéo dài dẫn đến việc cơ thể giảm khả năng tạo thành tủy trong ống xương. Tuy nhiên, bệnh do vi-rút B19 gây ra hoàn toàn có thể chữa khỏi.

Với kết quả nghiên cứu này, trong thời gian tới, các bác sĩ chẩn đoán hẳn cần phải làm xét nghiệm để phân biệt giữa đau khớp với loại bệnh do vi-rút gây ra này.

b. Những điều nên làm

– Cân đối giữa thời gian nghỉ ngơi và hoạt động. Bệnh nhân đau khớp thường có khuynh hướng hạn chế mọi hoạt động cơ thể vì đau nhức, nhưng chính trạng thái ít hoạt động lại là nguyên nhân thúc đẩy sự phát triển nhanh của bệnh. Tốt nhất là bạn phải tự biết cân bằng thích hợp giữa sự nghỉ ngơi và các hoạt động nhẹ nhàng, vừa phải để rèn luyện cơ thể.

– Chọn các động tác thể dục và rèn luyện thân thể phù hợp để thực hiện kiên trì mỗi ngày. Nếu bạn biết bơi, mỗi ngày bơi tắm một lần trong hồ nước nóng là rất tốt.

– Thường xuyên xoa bóp các

khớp xương và cơ bắp quanh đó. Xoa bóp vừa giúp bạn giảm bớt đau nhức vừa ngăn ngừa được sự tiến triển của bệnh.

– Khi các khớp xương đang đau nhức thì cách tốt nhất là thư giãn hoàn toàn. Mọi cố gắng trong lúc này đều có hại nhiều hơn là có lợi.

– Nếu đi lại khó khăn thì điều quan trọng là chọn một cay gậy cầm tay vừa tầm để giúp cho việc đi lại dễ dàng hơn.

– Hạn chế những hoạt động quá sức. Không với cao. Không làm việc căng thẳng quá lâu.

– Chọn một chế độ ăn uống thích hợp, giàu vitamin và đạm thực vật. Giảm tối đa lượng đạm động vật. Ăn nhiều rau cải có thể giúp bạn có đủ lượng vitamin cần thiết mà không cần dùng các dạng thuốc uống.

– Đắp khăn nóng hoặc khăn lạnh lên chỗ đau là một biện pháp hữu hiệu để giảm đau tức thời. Bạn cũng có thể thử khả năng thay đổi luân phiên khăn lạnh và khăn nóng. Đôi khi biện pháp này mang lại hiệu quả cao hơn đối với một số người.

23.ĐAU KHỚP

Hết phần 23.ĐAU KHỚP

« Xem chương trước « « Sách này có 59 chương » » Xem chương tiếp theo »

Cẩm nang sức khỏe gia đình

Nguyễn Minh Tiến

MỤC LỤC ( 4 )

Sách có 59 chương, Mục lục chia thành 4 trang: »» 1 »» »» 2 »» »» 3 »» »» 4 »»