Tắc
số 4:
Lão Hồ không râu (Hồ tử
vô tu).
胡子無鬚
Bản tắc:
Hoặc Am[1]
hỏi: Lão Hồ[2]
ở Tây thiên vì
lý do gì lại không râu vậy
kìa?
Bình Xướng:
Vô Môn nói rằng:
Nếu là kẻ tự lúc
đầu đã có chí muốn
tham thiền thì mục đích của
tham thiền phải là sự chân
thực.Hơn thế, nói đến giác
ngộ thì phải là sự giác
ngộ chân thực. Câu chuyện lão
Hồ ở đây cũng vậy. Phải
có một lần gặp gỡ nhìn
người ấy tận mắt mới được.
Nhưng nếu nói đi gặp tận
mắt thì lại hỏng kiểu vì
như thế mình và lão Hồ
đã trở thành hai người mất
rồi.
Tụng:
Bèn có bài tụng::
Si nhân diện tiền, Bất
khả thuyết mộng. Hồ tử vô
tu, Tinh tinh thiêm mông
痴
人
面
前
不
可
說
夢
胡
子
無
鬚
惺
惺
添
夢
(Với anh ngây ngô, Ai đi
kể mộng. Nghe chuyện râu Hồ, Đang
tỉnh thành ngố).
Lược dịch lời bàn
của Giáo sư Akizuki Ryômin:
Thiền
sư Nhật Bản Hakuin (Bạch Ẩn,
1685-1768) có sửa lại câu nói
trên như sau’ Tại sao người
Hòa Lan lại không có râu?”.
Muốn hiểu tại sao ông ta bảo một
người ngoại quốc vốn lắm
râu là không râu thì trước
hết phải khám phá sự bí
mật của chữ Không (Vô) của
Đông phương. Nam Tuyền thiền
sư có nói: “Người đời
nay, cho dầu thấy một cành hoa, cũng
cứ như là nằm mộng”. Cái
mà bọn chúng ta cho là Có
(Hữu), dù là tự ngã hay là
thế giới vạn vật thực ra chỉ
là không hoa huyễn mộng mà
thôi. Trong mộng huyễn làm gì
có thực thể. Không hoa có
nghĩa là cái hoa mà người
có bệnh đau mắt nhìn thấy
được trong không trung.Cho nên
phải có một lần triệt để
phủ nhận tự ngã, và thực
sự tìm hiểu chữ Vô nói
trên trong công án.Cái Vô của
phương Đông trước tiên
là cánh cửa phủ định (phủ
định môn), cánh cửa quét
sạch (tảo đãng môn). Thầy
dạy thiền thường bảo học
trò phải “chết trên bồ
đoàn” hay “chết một cái
chết lớn (đại tử)” thử
xem. Lúc đó tự mình sẽ
thu nhận được sự “bình
đẳng” và trạng thái “chân
không vô tướng”.
[1]
Tức Trấn Giang Phủ Tiêu
Sơn Hoặc Am Sư Thể Thiền Sư
(1108-1179). Thiền sư dòng Lâm Tế
đời Tống. Nhận pháp tự
của Hộ Quốc Cảnh Nguyên (học
trò Viên Ngộ Khắc Cần). Tiểu
truyện được chép lại trong
Ngũ Đăng Hội Nguyên nhưng câu
chuyện Hồ tử vô tu không thấy
nhắc đến trong sách này.
[2]
Tên thường dùng để
ám chỉ Đạt Ma Sư Tổ. Có
thuyết cho là Thích Ca. Người
Hồ (ở đây là Ấn Độ)
thường thấy để râu rậm.
|