e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Senzai-shuu
(Thiên Tải Tập), thơ luyến ái
phần 5, bài 929.
Tác giả:
Saigyô Hôshi ( Tây Hành Pháp
Sư, 1118-1190), thật là Satô Norikiyo
(Tá Đằng, Nghĩa Thanh), trước
ở trong hàng ngũ quân cấm vệ,
khi mới 23 tuổi, tự nhiên xuất
gia và lên đường vân du
khắp nơi. Là một nhà thơ
waka
đóng vai trò văn hóa rất
lớn ở Nhật. Có Sanka-shuu
(Sơn Gia Tập).
Saigyô
Hôshi
Tuy là một nhà tu nhưng
Saigyô viết nhiều thơ tình.
Shun.e trong bài nói trên (85) cũng
cùng một cảnh. Trong Sanka-shuu, có
nhiều bài thơ nối kết tình
yêu với vầng trăng và bài
này cũng nằm trong chủ đề
“Tình dưới vầng trăng”
(nguyệt tiền luyến).
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Đứng trước vầng trăng, nghĩ
về người yêu nên đổ
lệ.
Tạo nên hình tượng
“trăng bảo người hãy khóc
lên” là sử dụng phép
nhân cách hóa.
Chữ yaha của câu thứ
2 kết hợp với suru của câu
thứ 3 làm thành một cụm trợ
từ hàm ý phản nghĩa. Kakochigao
với ngữ cảm của văn nói có
nghĩa là “nét mặt đầy
oán hận” vì muốn đổ
tội cho trăng tuy trăng chẳng có
tội tình gì đối với cảnh
khổ tâm của người trong cuộc.
“Đổ tội cho trăng” là
một ý khá mới, trước
Saigyô chưa thấy ai sử dụng.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Trường Thán. 長 嘆
Trường thán thanh
thanh vô hạn ưu, 長 嘆 声 声 無 限 憂
Thiên biên khuyết
nguyệt sử nhân sầu. 天 辺 缺 月 使 人 愁
Đổ[1]
nguyệt thương tình phi
quan[2] nguyệt, 睹 月 傷 情 非 関 月
Chỉ vị luyến tình
lệ loạn lưu. 只 為 恋 情 涙 乱 流
[1]
Đổ: nhìn thấy. [2]
Quan: dính dáng.
|
|
Anh dịch:
With deeper melancholy sways
The moonlit night my love-sick soul;
See how many face my woe betrays,
How down my cheek the tears roll.
(Dickins)
Is it then the moon
That has made me sad, as though
It had bade me grieve?
Lifting up my troubled face,--
Ah! the tears, the (mournful) tears!
(Mac Cauley)
|
|
Saigyô bỏ chức lúc
mới 23 tuổi, suốt 50 năm rong ruổi
khắp nơi, cầu đạo và cầu
thơ, được đời tặng danh
hiệu “nhà thơ anh đào”
(sakura no kajin).
Người như Thiên Hoàng
Go-Toba thường khen ngợi Saigyô là
người có tài thơ trời ban
cho. Thực vậy, ông có nhiều bài
thơ đẹp tự nhiên. Tuy nhiên,
bài mà Teika chọn ở đây,
ngược lại, không được
người đọc đánh giá
cao vì cho là nặng về kỹ xảo.
|