|
e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất Xứ:
Shika-shuu (Từ
Hoa Tập), thơ luyến ái, phần
thượng, bài 229.
Tác Giả: Sutoku-in
(Sùng Đức Viện) tức Thái
Thượng Hoàng Sutoku (1119-1164), hoàng
tử thứ nhất của Thiên Hoàng
Toba, được vua cha nhường ngôi
cho lúc mới lên 5. Ở ngôi 18
năm. Lúc mới 23 tuổi, bị áp
lực phải nhường ngôi cho em khác
mẹ là Thiên Hoàng Konoe, con của
một phi tần được cha yêu
dấu. Sau khi Konoe chết yểu, ông lại
đối lập với một em khác là
Thiên Hoàng Go-Shirakawa. Sau cuộc tranh
chấp vũ trang sử gọi là loạn
Hôgen, phe cựu hoàng thua cuộc. Ông
bị đày đi Sanuki trên đảo
Shikoku, sống như người rừng,
không cạo râu cắt móng tay, rồi
mất ở đấy.
Sutoku-in
Trong năm Kyuuan (Cửu An,
1145-1151) đời Thiên Hoàng Konoe, cựu
hoàng có tổ chức một hội
thơ, chính ông cũng tham dự.
Người ta góp lại được
100 bài gọi là Cửu An Bách
Thủ dâng lên. Bài này là
một bài thơ tình vịnh trong dịp
đó.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Tình nồng nàn một lòng một
dạ, không ngại chia cắt nhất
thời.
Bốn câu trên miêu
tả giòng nước xiết đổ
xuống gặp bờ đá chắn, réo
lên và tung bọt như mối tình
mãnh liệt. Dù bị bờ đá
chia cắt nhất thời nhưng ở dưới
hạ lưu, nhất định sẽ đoàn
tụ. 堰かるるSekaruru
có nghĩa là bị
堰くchắn
lối, còn 滝川
takigawa muốn
nói dòng sông chảy mạnh như
thác, được dùng như một
chữ giáo đầu (jo-kotoba). Waretemo
có hai ý, “dù bị cắt
làm đôi” 割れてもnhư
giòng nước hay 別れても“dù
có chia lìa” như hai người
yêu nhau. Zo
dùng để nhấn mạnh.
Ngự chế của cựu hoàng
có thể bắt nguồn thư một
bài thơ trong Man.yô-shuu nói
về nỗi nhớ người yêu trong
đêm như giòng nước trên
nguồn cao đổ xuống nhưng bị
đá chắn.:
Takayama yu Idekuru mizu no Iwa ni
fure Warete zo omou Imo ni awanu yo wa
(Đêm khuya dào dạt nhớ
người, Hận ghềnh đá chắn
chia đôi nước nguồn).
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Hà Thủy. 河 水
Tình tự hà thủy
bôn hướng tiền, 情 似 河 水 奔 向 前
Khước bị ngoan thạch
hoành trở lan[1]. 却 被 頑 石 横 阻 攔
Cấp lưu tuy bị lưỡng
biên cách, 急 流 雖 被 両 辺 隔
Thâm tri nhật hậu
tổng đoàn viên. 深 知 日 後 総 団 園
|
|
Anh dịch:
The brawling stream against the rock
Its tumbling waters fiercely hurls,
Divided by the furious shock,
In double torrent on-wards whirls:
In further flow
In true a single stream’ twill show.
(Dickins)
Though a swift stream be
By a rock met and restrained
In impetuous flow,
Yet, divided, it speeds on,
And at last unites again.
(Mac Cauley)
|
|
Teika cho rằng nếu nghĩ đến
tình cảnh cựu hoàng lúc bị
lưu đày ở Sanuki mới thấu
hiểu sâu sắc nỗi lòng phẫn
khái của ông. Ueda Akinari, nhà văn
đời Edo, đã kể lại trong
tập truyện Ugetsu Monogatari (truyện
Shiramine) truyền thuyết cựu hoàng dù
chết rồi mà hận cũ chưa
tan, làm ma vương đêm đêm
vẫn dẫn một đoàn âm binh
đi mưu việc phục thù.
|
|