|
e) Tác giả
và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Go-Shuui-shuu (Hậu
Thập Di Tập), Tạp thi phần 2, bài
939.
Tác giả:
Sei Shônagon (Thanh, Thiếu Nạp Ngôn,
966-1027) là yobina
(tên hiệu) gọi theo tên người
cha của nữ sĩ, Kiyohara no Motosuke (tác
giả bài 42). Bà còn là cháu
nội của Kiyohara no Fukayabu (tài 30). Theo
hầu hoàng hậu Teishi (Định tử)
của Thiên Hoàng Ichijô, rất
được bà ấy sủng ái.
Tác giả của tập tùy bút
tối cổ Makura no
Sôshi (Ghi Nhanh Bên
Gối).Cũng là một trong 36 ca tiên.
Sei Shônagon
Đây là một bài
thơ diễn tả cuộc sống và
giao tế trong thế giới cung đình.Lời
thuyết minh của Go-Shuui-shuu cho biết
một đêm, trời hãy còn
tối, quan Dainagon là Fujiwara no Yukinari (Đằng
Nguyên, Hành Thành) tức nhà
thư đạo Kôzei giữa khi chuyện
vãn, lấy cớ trong cung đang lúc
phải giữ trai giới, mới bỏ về
nửa chừng. Sáng hôm sau lại
thác rằng mình về vì nghe
tiếng gà gáy sáng giục giã.
Nôi dung tuy phức tạp nhưng có
thể suy đoán trong câu trên, bà
Sei dụng điển Mạnh Thường
Quân nước Tề (trong Sử Ký)
nhờ tân khách giả tiếng gà
gáy sáng để qua ải Hàm
Cốc để trốn khỏi nước
Tần (ý nói là lừa dối
nhau chứ có gà nào gáy lúc
trời còn tối đâu), câu
dưới dẫn điển cửa ải
trên Dốc Gặp Gỡ (Ôsaka no seki)
(ý nói trong tình yêu phải
thành thực) để gạt đi lời
mời mọc của ông ta.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài:
Ranh mãnh phản kích lại
một người đàn ông không
thực thà.
Bài thơ cho thấy tài
học và tài ứng đối của
bà Sei. Tài ấy còn được
bộc lộ ra trong nhiều trường hợp
khác và có ghi lại trong Ghi
Nhanh Bên Gối. Ví dụ giai thoại
đối đáp với hoàng hậu
Teishi về tuyết trên ngọn núi
Hương Lô chẳng hạn.
Động từ hakaru (tính
kế) hàm ý damasu (lừa dối).
Yoni là một trợ từ với
cái ý “nhất quyết không
phải là”. Không cho vượt
khỏi ải Ôsaka nghĩa là “không
cho gặp”.Còn ji cuối câu
thứ 5 cũng là một trợ từ
mang ý phủ định đi đôi
với yoni đặt ở đằng
trước.
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Trường Dạ Vị
Thự Thiên. 長 夜 未 曙 天
Trường dạ y nhiên
vị thự thiên, 長 夜 依 然 未 曙 天
Túng phỏng[1]
kê khiếu dã uổng
nhiên. 縦 仿 鶏 叫 也 枉 然
Man nhân hội ngã
khủng bất đắc, 瞞 人 会 我 恐 不 得
Phùng Phản quan phi Hàm
Cốc quan. 逢 坂 関 非 函 谷 関
[1]
Túng phỏng: Dù có bắt
chước…
|
|
Anh dịch:
Tho’ thou, the guardians of the gate
Of Kan-Koku’-Kan, with false cock-crow,
Might(st cheat, and thus anticipate
The morn, thou le’er casnt cheat, I trow,
Ausaka’s gate, that thee
Small keep until the morning be.
(Dickins)
Though in middle night,
By the feigned crow of the cock,
Some may be deceived;--
Yet, at Ausaka's gate
This can never be achieved
(Mac Cauley)
|
|
Tương truyền Sei Shônagon
tuy thông minh nhưng kém nhan sắc.
Tranh đời sau họa chân dung chỉ
vẽ nửa mặt hay từ đằng sau
lưng, cho thấy mái tóc dợn sóng
của bà. Murasaki Shikibu vốn không
thích bà, bảo bà chỉ làm
ra vẻ ta đây chứ không biết
gì và tiên đoán bà sẽ
có một tương lai u ám. Nhưng
nếu bàn xem tương lai ai u ám
thì có lẽ Murasaki mới là
người bất hạnh.
|
|