|
e) Tác
giả và hoàn cảnh sáng tác:
Xuất xứ:
Kokin-shuu
(Cổ Kim Tập) Thơ Thu phần hạ, bài
303.
Tác giả:
Harumichi Tsuraki (Xuân Đạo,
Liệt Thụ, ? – 920), một người
ít ai biết tông tích. Có
thuyết nói cha ông từng làm
quan địa phương ở vùng Saga,
Nagasaki và bản thân ông, năm
920, trước khi đi phó nhậm chức
trưởng quan ở đảo Iki, đã
mất trước ngày lên đường.
Nói chung, ông chỉ thuộc hàng
tiểu quí tộc địa phương
và chức phận tầm thường.
Theo lời thuyết minh trong
Kokin-shuu, tác giả đã làm
bài thơ này khi vượt núi
để đi từ kinh đô Kyôto
ra bến Ôtsu (bên hồ Biwa). Đó
là đoạn đường mà dân
Kyôto thường sử dụng khi đi
thăm chùa Suufukuji (Sùng Phúc Tự)
ở vùng Shiga.
f) Thưởng
ngoạn và phẩm bình:
Đề tài: Vẻ
đẹp của lá đỏ mùa
thu rụng và tụ lại trong lòng
khe suối.
Tác giả đã vẽ
nên toàn bô phong cảnh trên
đường đi và kỹ thuật
nhân cách hóa (gijinhô) có từ
thời Kokin là trọng tâm của bài
thơ.
Thường thường, nhà
nông chỉ làm đập chắn nước
(shiragami) bằng lóng trúc hay cành
khô để dẫn nước vào
ruộng. Thi nhân ngạc nhiên khi thấy
như có đập chắn nước
giữa núi rùng hoang vu. Nhìn kỹ
mới biết đó là bàn tay
của dì gió đã quét lá
hồng (momiji) tụ lại vào một
chỗ có đá chắn thành con
đập thiên nhiên, làm cho dòng
suối bị nghẽn, muốn chảy cũng
không được.
Cái thi vị của bài
thơ nằm ở chỗ là hồng rụng
nhiều như vậy cho biết mùa thu
hầu tàn. Trong cái tươi tắn
của màu lá đỏ bên dòng
suối trong vắt đã thấy lòng
ngậm ngùi trước sự tàn tạ
của thiên nhiên theo thời gian.
Khi ví là hồng không
trôi với con đập, tác giả
cũng đã sử dụng kỹ thuật
mitate (giả tá, giả trang).
g)
Dư Hứng:
|
Hán dịch:
Sơn Gian Hà Thủy. 山 間 河 水
Sơn gian hà thủy
lưu, 山 間 河 水 流
Phong xuy diệp thành
yển[1], 風 吹 葉 成 堰
Dục lưu, lưu bất
khứ, 欲 流 流 不 去
Thủy thượng hồng
diệp loạn. 水 上 紅 葉 乱
|
|
Anh dịch:
The winds of autumn have amassed
Dried withered leaves in ruddy heaps,
Have them in th’mountain torrent cast,
Whose stream in stony channel sweeps;
Amid the rocks that bar the way
The Momiji’s reddened leaves delay.
(Dickins)
In a mountain stream,
Builded by the busy wind,
Is a wattled-barrier drawn.
Yet 'tis only maple leaves
Powerless to flow away.
(Mac Cauley)
|
|
|
|